Floransa (İtalya) Tarihi Kent Merkezi Yönetim Planı

Rönesans’ın bir sembolü olan ve bir Etrüsk yerleşimi üzerine kuruluna Floransa şehri, 15. ve 16. Yüzyıllarda Medici soyunun şehri yönetmesi ile birlikte kültürel bir üstünlük sağlamıştır. Dünya tarihinde adından büyük usta olarak söz ettiren Michelangelo, Botticelli, Giotto ve Brunelleschi şehir genelinde birçok katedral, kilise vb. inşa ederek yaklaşık 600 yıllık bir kültürel mirasın günümüze aktarımı sağlanmıştır 6

.

1982 yılında UNESCO Dünya Miras Listesine dahil edilen Floransa tarihi kent merkezi, yoğun bir şekilde kültürel değerleri ile ön plana çıkmaktadır.

Floransa tarihi kent merkezinin dünya miras listesine dahil edilme sürecinde UNESCO tarafından belirlenmiş olan 1., 2., 3., 4. ve 6. kriterlerinde yer alan gerekçeler etkili olmuştur 7

(Çizelge 2.3).

6 Url11. adresinde yer alan Floransa Alan Yönetim Planı doğrultusunda yazar tarafından oluşturulmuştur.

7

Çizelge 2.3. Floransa’nın UNESCO Dünya Miras Listesine dahil edilme sürecinde etkili olan kriterler

UNESCO tarafından “yönetim planı” kavramının dünya yazınına eklenmesi ile birlikte yönetim planı hazırlanması zorunlu hale gelmiş; 2006 yılında ilk yönetim planı hazırlanarak 2008 yılında revize edilmiştir. Yönetim Planı’nda daha çok tarihi kent merkezi bütününe yoğunlaşılırken tarihi kent merkezinin etkileme alanı (tampon bölge) kapsamında da kararlar üretilmiştir (Şekil 2.6.).

Şekil 2.6. Floransa kent merkezi-18

Floransa Tarihi Kent Merkezi Yönetim Planı, kendi belediyesi bünyesinde oluşturulan teknik personelleri tarafından hazırlanmıştır. Hazırlanan bu planda uzun vadede politikalar üretilerek stratejilerin daha kolay bir şekilde uygulanması hedeflenmiştir. Yönetim planı genel kapsamda dört bölümden oluşmaktadır: İlk olarak

8

Url 11. adresinde yer alan Floransa Alan Yönetim Planı doğrultusunda yazar tarafından oluşturulmuştur.

Kriterler Açıklama

1.Kriter Kriter: Floransa’nın kentsel kompleksi kendi içinde benzersiz bir sanatsal farkındalık yaratması ve dünyaca ünlü sanatsal değerlere ev sahipliği yapıyor olması.

2.Kriter Kriter: Floransa’nın mimarlık ve anıtsal sanatların gelişimi üzerinde baskın bir etkiye sahip olması ve Rönesans’ın sanatsal ilkeleri burada tanımlanmış olması.

3.Kriter Kriter: Floransa tarihi kent merkezi, Orta Çağ ve Rönesans’ın en önemli ve benzersiz bir ticaret kenti olması.

4.Kriter Kriter: 14. yy ve 17. yy arasında Avrupa’nın ilk sıradaki ekonomik ve siyasi gücünün olması.

6.Kriter Kriter: Floransa’nın maddi olarak evrensel öneme sahip olan Rönsans’la birlikte modern hümanizmin doğum yeri olması.

planın genel çerçevesi ve yaklaşımı açıklanmış, ikinci bölümde vaka analizi yapılmış, üçüncü bölümde amaç, hedef ve stratejiler belirlenmiş, son bölümde ise planın eşgüdüm ve denetleme boyutu ele alınmıştır. Bu plan 2014 yılında tekrar revize edilerek tampon bölge ve tarihi kent merkezi sınırları yeniden belirlenmiştir.

Şekil 2.7. Floransa kent merkezi-29

Floransa Tarihi Merkezi Yönetim Planı’nın10

ilk bölümünde Floransa tarihi kent merkezinin dünya miras listesindeki yeri, kimliği, koruma ve etkilenme sınırı ile birlikte plan paydaşlarına ilişkin açıklamalar yer almaktadır.

İkinci kısımda, Floransa Tarihi Kent Merkezi ve çevresine ait somut ve somut olmayan kültürel miras özellikleri ortaya koyulmuş; mekânsal ve sosyo-ekonomik analiz çalışmaları yapılmış; bu analizler doğrultusunda SWOT sentezi yapılmıştır. Böylelikle etkili bir durum tespiti yapılmıştır.

Üçüncü ve dördüncü bölümde ise, tarihi kent merkezi odağında kent geneline ait eylem planları oluşturularak eşgüdüm ve denetleme birimleri açıklanmıştır.

9 Url.11 adresinde yer alan Floransa Alan Yönetim Planı doğrultusunda yazar tarafından oluşturulmuştur.

10

Floransa Tarihi Kent Merkezi Yönetim Planı’nda başarıyı elde etmek üzere planlama sürecinde birçok farklı disipline ait uzman kişilerin (kent plancısı, mimar, ekonomist, arkeolog, sanat tarihçisi, hukukçu vb.) görev alarak süreçte aktif rol oynamaları (arazi çalışmaları, planlama süreci, finansman belirlenmesi vb.) sağlanmıştır. Yönetim planında benimsenen bu yaklaşımla sürece farklı bakış açılarının değerlendirilmesinin / katılımın önemi bir kez daha vurgulanmıştır.

Plan sürecinde yapılan analizler, GZFT (SWOT) sentezi ve temel stratejiler doğrultusunda eylem planı şekillendirilmiştir. Bu bağlamda temelde dört ana eylem planı bulunmaktadır:

 Somut ve somut olmayan kültürel mirasın korunması ve geliştirilmesine dayalı eylem planı (sivil mimari örnekler ve anıtsal ögelerle birlikte tarih boyunca bölgenin gelenek ve göreneklerini yansıtan örf ve adetlerin belirlenerek restorasyon, eğitim, planlama vb. konularda kararlar üretilmiş olması)

 Araştırma ve bilgiye dayalı eylem planı (doğru bilgiye ulaşmaya yönelik ve dokümantasyon bağlamında arşiv ve kütüphane sisteminin kurulmasına yönelik kararların olması)

 Ulaşım ve çevreye dayalı eylem planı (tarihi dokuda minimum taşıt bağlantısının verilmesi ve sürdürülebilir ulaşım politikalarının benimsenerek yaya öncelikli eylem kararlarının olması)

 Turizme dayalı eylem planı (kültür turizmi açısından oldukça fazla çeşitliliğe sahip olması ve turist profiline, taşıma kapasitesine vb. konulara yönelik eylem kararlarının olması)

Bu başlıkların her biri için alt başlıklar oluşturularak hedefler, projeler ve proje süreçleri ile ilgili göstergeler belirlenmiştir. Her eylem planı altında ilgili başlığa uygun olarak öngörülmüş olan projeler bulunmaktadır. Örneğin, Tarihi Kent Merkezinin Restorasyonunun Tamamlanması, Arkeolojik Veri Tabanı Sisteminin Kurulması vb.

Floransa Tarihi Kent Merkezi Yönetim Planı’nın 2008 yılında UNESCO tarafından iki bölümde ele alınarak revize edilmesi kararlaştırılmıştır. Birinci bölümde kısa vadede yapılabilecek olan küçük ölçekli müdahale ve bu müdahalelerin sonuçlarına ulaşılıp ulaşılamadığının değerlendirilmesidir. Kısa vadedeki projeler üç ayda bir denetlenerek proje esaslarının gerekli olup olmadığı ve değiştirilmesine veya geliştirilmesi ile ilgili detaylar ortaya konmuştur. İkinci bölümde ise, uzun vadede yapılması hedeflenmiş olan projelerin değerlendirilmesi esas alınmıştır.

Temelde katılımın ön planda tutulduğu ve multidisipliner bir yaklaşımın benimsendiği Floransa Tarihi Kent Merkezi Yönetim Planı somut (kentsel ve arkeolojik alanlar) ve somut olmayan kültürel miras değerlerinin bir arada bulunduğu başarılı bir stratejik plan olarak karşımıza çıkmaktadır11

.

2.2.3.1. Mostar Şehrinin Eski Şehrinin Eski Köprü Bölgesi (Bosna Hersek)