Eximbank Uygulamaları

Türk Eximbank’ ın temel amacı; ihracatın geliştirilmesi, ihraç edilen mal ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi, ihraç mallarına yeni pazarlar kazandırılması, ihracatçıların uluslararası ticarette paylarının artırılması ve girişimlerinde gerekli desteğin sağlanması, ihracatçılar ile yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitler ve yatırımcılara uluslararası piyasalarda rekabet gücü ve güvence kazandırılması, yurt dışında yapılacak yatırımlar ile ihracat maksadına yönelik yatırım malları üretim ve satışının desteklenerek teşvik edilmesidir. Bu amaçlara uygun olarak, ihracatçılar, ihracata yönelik üretim yapan imalatçılar ve yurtdışında faaliyet gösteren müteahhit ve girişimciler kısa, orta ve uzun vadeli nakdi ve gayri-nakdi kredi, sigorta ve garanti programları ile desteklenmektedir (Türk Eximbank, 2010 a).

2.4.4.1. Kredi Programları - Kısa Vadeli İhracat Kredileri

Türk Eximbank ihracatçı ve ihracat bağlantılı mal üreten imalatçı firmalara, özellikle ihracata hazırlık döneminde finansman gereksinimlerinin karşılanması amacıyla, kısa vadeli ihracat kredileri tahsis etmektedir. Bu krediler TL ve döviz cinsinden, bankalar aracılığıyla veya doğrudan Türk Eximbank tarafından firmalara kullandırılmaktadır (Türk Eximbank, 2010 b).

Türk Eximbank tarafından verilen Kısa Vadeli İhracat Kredileri (Türk Eximbank, 2010 b); - Sevk Öncesi İhracat Kredileri: Sevk öncesi Türk Lirası ihracat kredisi ve sevk öncesi döviz ihracat kredisi’ nden oluşan Sevk Öncesi İhracat Kredileri, bütün sektörleri kapsayan ve ihracatçıların imalat aşamasından başlanarak desteklenmesi amacıyla kullandırılan kısa vadeli kredilerdir.

- Dış Ticaret Şirketleri Kısa Vadeli İhracat Kredisi: İhracatçıların Türk Eximbank’ tan direkt olarak kredi kullanmalarına imkan sağlayan Dış Ticaret Şirketleri Kısa Vadeli İhracat Kredisi ile Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) ve Sektörel Dış

75

Ticaret Şirketleri (SDTŞ)’nin ihracata hazırlık dönemi finansman ihtiyaçlarının uygun vade ve maliyet ile karşılanması, böylece ihracat performanslarının artışının teşvik edilmesi amacıyla uygulanan kredilerdir.

- İhracata Hazırlık Kredileri:İhracatçıların Türk Eximbank’ tan direkt olarak kredi kullanmalarına imkan sağlayan İhracata Hazırlık Kredileri ile ihracata yönelik mal üreten imalatçı ve ihracatçıların uluslararası piyasalarda rekabet güçlerinin artırılması ve ihracat projelerinin ihracata hazırlık aşamasında desteklenmesi amacıyla uygulanan kredilerdir.

- KOBİ İhracata Hazırlık Kredileri: Yasal statüsü ne olursa olsun, bir veya birden çok gerçek veya tüzel kişiye ait olup; 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden, yıllık net satış hasılatı ve/veya mali bilançosu yirmibeş milyon TL’ nı aşmayan, bağımsız işletme tanımına giren, imalatçı, imalatçı-ihracatçı özelliğine sahip mikro, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler kısaca “KOBİ” ler, ihracat taahhüdü karşılığında ve malların serbest dövizle ihraç edilmesi koşulu ile kredilendirilir. Kredinin limiti 100.000.-Dolar, vadesi 360 gündür.

- Özellikli Krediler

Türk Eximbank, ihracatçıları ve yurt dışında yatırım yapan müteşebbisleri özellikli kredi programları ile de desteklemektedir. Söz konusu kredi programları, standart kredi ve garanti programlarının dışında kalan, ancak bunları tamamlayıcı nitelikteki programlardır.

Özellikli Kredi Programları (Türk Eximbank, 2010 b):

- Yurt Dışı Mağazalar Yatırım Kredisi: Bu kredi programı ile; ihracatta kalıcı pazarlar edinilmesi ve net döviz girdisinin artırılmasını teminen, Türk firmalarının değişik pazarlarda Türk menşeili her türlü tüketim malı niteliğindeki ürünleri doğrudan pazarlaması amacıyla, herhangi bir ülkede değişik ürünlerin sergilendiği çeşitli bölümleri içeren satış mağazaları ile bir ya da birden fazla firmanın bir araya gelerek kuracakları alışveriş merkezleri oluşturulmasına yönelik yatırım harcamaları finanse edilir.

- Özellikli İhracat Kredisi: Program kapsamında, Türkiye'de yerleşik ihracata yönelik mal üreten firmaların Türk Eximbank'ın mevcut kredi programları

76

çerçevesinde kredilendirilemeyen ancak Bankamızca uygun bulunan mal ve hizmet projelerine orta vadeli finansman imkanı sağlanmaktadır.

- Gemi İnşa ve İhracatı Finansman Programı: Gemi inşa/ihraç edecek Türk firmalarının gemi inşa aşamasındaki finansman ihtiyaçlarının karşılanması, rekabet güçlerinin desteklenmesi, yurtdışındaki müşterileri ve kreditör kuruluşlar nezdindeki kredibilitelerinin arttırılması hedeflenmektedir. Alıcı firma ile imzalanmış belli bir kontrat kapsamında, gemi inşa/ihraç edecek Türk firmalarının gemi inşa aşamasındaki harcamaları proje bazında finanse edilir. - Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetlerine Yönelik Teminat Mektubu Programı:

Müteahhitlik sektöründe faaliyet gösteren firmaların mevcut pazarlarda kalıcılığının sağlanmasının yanı sıra, yeni pazarlara açılmalarını teminen yurt dışında üstlenilen projelerin teminat mektubu ile desteklenmesi amacıyla verilen kredilerdir.

- Döviz Kazandırıcı Hizmet Kapsamında Krediler

Döviz kazandırıcı hizmetler kapsamındaki krediler; Uluslararası Nakliyat pazarlama Kredisi (Karayolu-Denizyolu-Havayolu), Turizm Pazarlama Kredisi, Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kredisi olmak üzere üç baslık halinde incelenebilir (Türk Eximbank, 2010 b):

- Uluslararası Nakliyat pazarlama Kredisi: Uluslararası nakliyat firmaları, uluslararası lojistik işletmeciliği yapan firmalar ile uluslararası taşıma işleri organizatörlüğü yapan firmaların finansman ihtiyaçlarının karşılanarak rekabet güçlerinin artırılması ve bu yolla ülkenin döviz kaynaklarının zenginleştirilmesi amacıyla verilen kredilerdir.

- Turizm Pazarlama Kredisi: A grubu seyahat acentaları, tur operatörleri, özel havayolu şirketleri ve turizm işletmeleri tarafından yurtdışından getirilen turistlere yurtiçi ve yurtdışında verilen hizmetler karşılığında yurdumuza sağlanan döviz girdisinin artırılması ve bunun sonucunda turizm sektörüne ve ödemeler dengesine katkıda bulunulması amacıyla verilen kredilerdir.

- Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kredisi: Türkiye’de yerleşik firmaların yurtdışında gerçekleştirecekleri döviz kazandırıcı hizmetler ile yurtdışına ihraç edilecek proje niteliğindeki yazılım, projelendirme ve danışmanlık gibi hizmetlerin

77

finansmanına yönelik olarak hazırlanan Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kredisi programını uygulamaya koymuştur.

- Dünya Bankası Kaynaklı Krediler

İhracat Finansmanı Aracılık Kredisi: Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. ( Türk Eximbank) ile Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (Dünya Bankası) arasında imzalanan İhracat Finansmanı Aracılık Kredisi Anlaşması 7539-TU (EFIL-IV) çerçevesinde; gemi/yat yapımı ve makine imalat sektörlerinde faaliyet gösteren imalatçı-ihracatçı veya ihracata yönelik mal üreten imalatçı vasfını haiz firmalarımızın orta/uzun vadeli işletme sermayesi ve sabit sermaye yatırımlarının finansmanı amaçlanmaktadır. Kredinin toplam tutarı 300 milyon ABD Doları olup, ABD Doları ve EURO olmak üzere iki ayrı para biriminden kullanılması/kullandırılması hedeflenmektedir (Türk Eximbank, 2010 b).

- İhracata Dönük Üretim Finansman Kredisi

Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. (Türk Eximbank) ile Uluslararası Ticaret Finansmanı İslami Kurumu (International Islamic Trade Finance Corporation-ITFC) arasında imzalanan 1430/TF3/TU/0017 no'lu anlaşma (Two Step Murabaha Agreement) çerçevesinde; imalatçı-ihracatçı veya ihracata yönelik mal üreten imalatçı vasfını haiz firmalarımızın Türkiye'de üretilecek mallarının serbest dövizle, kesin olarak ihracı taahhüdü karşılığında hammadde, ara malı ve yatırım malları alımlarının finansmanı amacıyla kullandırılması planlanmaktadır. Kredinin toplam tutarı 50 milyon ABD Doları olup ABD Doları cinsinden kullandırılması planlanmaktadır (Türk Eximbank, 2010 b).

- Yurt Dışı Fuar Katılım Kredisi

Türkiye’ de yerleşik kurum ve kuruluşlar ile gerçek kişi tacir veya ticaret şirketi şeklinde faaliyet gösteren, yurt dışı fuar ( Türk İhraç Ürünleri Fuarı, Sektörel Türk İhraç Ürünleri Fuarı veya Milli Katılım organizasyonu ) düzenlemek üzere DTM tarafından görevlendirilen organizatörlerin; organizatörler tarafından gerçekleştirilen yurt dışı fuarlara toplu katılım sağlayan firmaların; DTM tarafından ilan edilen sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara bireysel katılım sağlayan firmaların yurt dışı fuar organizasyon ve katılım harcamalarının finansmanına yönelik olarak kullandırılır. Firma

78

limiti; A sınıfı belgeye sahip organizatörler için 1.000.000.- TL, B sınıfı belgeye sahip organizatörler için 750.000.-TL, C sınıfı belgeye sahip organizatörler için 500.000.- TL, Milli Katılımcı ve Bireysel Katılımcı firmalar için 100.000.- TL’ dir (Türk Eximbank, 2010 b).

2.4.4.2. İhracat Kredi Sigortaları

İhracat kredi sigortasının temel amacı, ihracatçının ihraç ettiği mal bedelini politik ve ticari risklere karsı belirli oranlarda teminat altına almaktır. Başlangıç itibariyle yalnızca kısa vadeli ihracat bedeli alacaklarının ticari ve politik risklere karsı teminat altına alınmasında kullanılan ihracat kredi sigortası sisteminin zaman içerisinde kapsamı genişletilmiş, muhtelif programlar ile orta ve uzun vadeli mal ve hizmet ihracatı da sigorta kapsamına alınmıştır (Türk Eximbank,2010 c).

2.4.4.3. Ülke Kredi ve Garanti Programları

Türk firmaları tarafından yurtdışında üstlenilen projelerin veya gerçekleştirilecek sermaye malı ihracatının orta ve uzun vadeli nakdi ve gayri nakdi krediler ile desteklenmesi amaçlanmaktadır. Program kapsamındaki faaliyetler arasında nakdi kredi verilmesi, gayri nakdi kredi verilmesi, niyet mektubu düzenlenmesi, tavizli kredi verilmesi gibi araçlar yer almaktadır. Ülke kredileri, “alıcı kredisi” niteliğinde olup devlet garantisi teminatı altında ilgili ülkenin kamu kurum/kuruluş/bankalarına açılabileceği gibi hükümetler arasında imzalanan protokollerle belirlenen bankalara, Türk Eximbankça muteber kabul edilen bankalara ve bu bankaların garantisi altında alıcılara açılabilmektedir (Türk Eximbank, 2010 d).