Faiz Desteği

Faiz Desteği, bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli kredilerin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ ine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kar payının Hazine tarafından karşılanması esasına dayanmaktadır.

Faiz desteği uygulamasından sadece (III) ve (IV). bölge kapsamına dahil bulunan illerde teşvik belgesine bağlanmış yatırım yapan yatırımcılar yararlanabilecek olup, (I) ve (II). bölge kapsamındaki illerde yatırım yapan yatırımcıların diğer şartların mevcut olması durumunda dahi faiz desteği uygulamasından yararlanması mümkün değildir.

Öte yandan bölge ayrımı yapılmaksızın araştırma ve geliştirme yatırımları ile doğrudan ticari mal üretimine yönelik olmayan, mevcut veya gerçekleştirilecek tesisin katı, sıvı veya gaz gibi atıklarının temizlenmesi veya yok edilmesine yönelik çevre yatırımları kapsamında da faiz desteği uygulamasından yararlanılması mümkündür.

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki 2009/15199 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 8, maddesinde faiz desteğine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş olup, anılan madde şu şekildedir;

“Talep edilmesi hâlinde, bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli kredilerin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kar payının;

43

a) III. bölgede yapılacak yatırımlarda Türk Lirası cinsî kredilerin üç puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin bir puanı,

b) IV. bölgede yapılacak yatırımlarda Türk Lirası cinsi kredilerin beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin iki puanı,

c) Bölge ayrımı yapılmaksızın araştırma ve geliştirme yatırımları ile doğrudan ticarî mal üretimine yönelik olmayan, mevcut veya gerçekleştirilecek tesisin katı, sıvı veya gaz gibi atıklarının temizlenmesi veya yok edilmesine yönelik çevre yatırımlarında ise Türk Lirası cinsi kredilerin beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerin iki puanı,

Müsteşarlıkça da uygun görülmesi halinde azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilir” (R.G., 2009/15199 B.K.K. md.8).

Tablo 9: Bölgeler itibariyle sağlanacak faiz desteği oranları

Bölgeler ^{Bölgesel ve Sektörel Faiz Desteği Oranları}

TL Kredisi (%) Döviz Kredisi (%) Dövize Endeksli Kredi (%)

I - - -

II - - -

III 3 1 1

IV 5 2 2

Bölge ayrımı olmaksızın yapılan Ar-Ge ve Çevre Yatırımları

5 2 2

Kaynak: Tekin, (2010).

Faiz desteği tutarı proje bazında azami (R.G. 27302, 2009:md.18); - Ar-Ge ve çevre yatırımları için üç yüz bin Türk Lirası,

- III üncü ve IV üncü bölgede yapılacak yatırımlar için beş yüz bin Türk Lirasıdır.

Tablo 10: Azami Faiz Desteği tutarları

Yatırımın Türü/Bölgesi Azami Faiz Desteği Tutarı

Ar-Ge ve çevre yatırımları 300.000 TL

III. ve IV. Bölgede yapılacak yatırımlar 500.000 TL

Kaynak: Tekin, (2010).

Teşvik belgesinde faiz desteği öngörülen yatırımcılar faiz desteğinden yararlanabilmek için, Müsteşarlık ile protokol imzalayan bankalardan birine başvurabilirler. Bankaca yapılan değerlendirme sonucunda kredi kullandırılması uygun görülen projelere ilişkin faiz desteği müracaatları, yatırımcı adına protokolde belirtilen esaslar çerçevesinde bankaca Müsteşarlığa yapılır (R.G. sy.27302, 2009:md.19/1).

44

Aynı teşvik belgesi kapsamı yatırım için faiz desteği uygulamasına yönelik olarak birden fazla banka talepte bulunamaz. Aynı teşvik belgesi kapsamında faiz desteğinden yararlanabilmek amacıyla bankadan kullanılan kredi ve finansal kiralama işlemleri için birlikte talepte bulunulamaz. Bu tür durumlarda faiz desteği müracaatı yatırımcının tercihine göre finansal kiralama şirketi veya bankalardan birisi tercih edilerek yapılır. Aracı kurum değiştirilmemek kaydıyla aynı teşvik belgesi kapsamı yatırım için birden fazla itfa tablosuna göre işlem yapılabilir (R.G. sy.27302, 2009:md.19/2).

Kullanılmış makine ve teçhizat için ve kamu iktisadi teşebbüsleri dâhil kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının yapacağı yatırımlar için faiz desteği öngörülmez. Ayrıca, diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca kullandırılan veya kamu kaynaklarından sübvanse edilen krediler için de faiz desteği uygulanmaz (R.G. sy.27302, 2009:md.19/3).

Teşvik belgesi kapsamı yatırımın başka bir yatırımcıya devredilmesi durumunda, devralan yatırımcının teşvik belgesinde faiz desteğinin öngörülmüş olması ve aracı kurumca da uygun görülmesi hâlinde, yeni yatırımcı için eski itfa planındaki vade, faiz desteği miktarı ve benzeri şartlar değiştirilmeksizin bakiye kredi için düzenlenecek yeni itfa planına göre faiz desteği ödenmesine devam edilir. Aksi takdirde, devredilen makine ve teçhizata yönelik faiz desteği uygulaması durdurulur (R.G. sy.27302, 2009:md.19/5).

Faiz desteği uygulaması kapsamında yatırımcılar tarafından kullanılan kredilerin faiz, kâr payı veya anaparalarının yatırımcı tarafından itfa planlarında belirtilen sürelerde ilk defa geri ödenmemesi hâlinde, bu durum ilgili aracı kurumlar tarafından en kısa sürede Hazine Müsteşarlığı'na bildirilir ve Müsteşarlıkça faiz desteği ödemeleri durdurulur. Bununla birlikte faiz desteği uygulamasından yararlanan yatırımcının kredi geri ödeme yükümlülüklerini yerine getirdiğinin daha sonra ilgili aracı kurumca Müsteşarlığa bildirilmesi hâlinde, bildirimi takip eden dönemler için faiz desteği ödemeleri başlangıçta öngörülen ödeme tarihlerinde herhangi bir uzatmaya gidilmeksizin tekrar başlatılır. Ancak yatırımcılar tarafından kredi geri ödemesine ait yükümlülüklerin yeniden aksatılması hâlinde faiz desteği ödemesine son verilir (Tekin,2010:195).

45

Kredinin amacı dışında kullanıldığının tespiti halinde; bankalarda Müsteşarlıkça kullandırılan faiz desteği tutarına ilgili bankanın bu kapsamdaki krediye uygulanan faiz oranı uygulanmak suretiyle tespit edilecek tutar, finansal kiralama şirketlerinde ise itfa planında belirtilen toplam faiz desteği tutarı kamu tüzel kişiliğince geri alınır (Küçük, 2010:77).