Evlendirme Yönetmeliği

Evlendirme yönetmeliği219, evlendirme işlemlerini yürütecek görevlilerin tesbitine ve bunların yetkilerine, evlendirmeye esas olacak dosyaların düzenlenmesine evlenmeye itiraza, evlenme akdinin yapılmasına, tören yerlerine, evlendirme daire ve memurlarının denetlenmesine dair esas ve usuller çerçevesinde evlendirme işlemlerinin nüfus hizmetlerinin bütünlüğü içerisinde yürütülmesini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.

217 _{RG., 30.06.2012/ 28339.}

218 _{TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nun “Türkiye’de bulunan mülteciler, sığınmacılar ve}

yasadışı göçmenlerin sorunları”na ilişkin inceleme raporu, 2008, s. 185; bkz., http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/belge/gocmen_raporu.pdf (Çevrimiçi Tarihi: 21.10.2013).

Yönetmeliğin, “Vatansız veya Vatandaşlık Durumu Muntazam Olmayanların Evlenmesi” başlıklı 13. maddesinde, mültecilerin evlenme istemlerine yönelik işlemlerle ilgili düzenleme yer almaktadır. Anılan düzenlemeye göre, mültecilerin evlenme istemleri evlendirme memurları tarafından kabul edilir. Bu kişilerin evlenme engellerinin bulunup bulunmadığı, Türkiye'de nüfus kaydı tutuluyorsa Genel Müdürlükten220 verilecek evlenme ehliyet belgesi221 ile, henüz nüfus kaydı tesis edilmemiş ise emniyet makamlarınca tutulan dosyalardaki bilgilere göre yine bu makamlarca verilecek belge ile saptanır.

İdarenin buradaki görevi, mültecinin evlenme engelinin olup olmadığının saptanması biçimindedir. Bu görev kimi zaman Genel Müdürlük tarafından yerine getirirlirken kimi zaman da emniyet makamlarınca yerine getirilmektedir. İdarenin yetkisi ise mülteci hakkında ellerinde bulunan bilgi ve belgeler çerçevesinde evlenme ehliyet belgesinin verilmesi biçimindedir. İdarenin burada takdir yetkisi yoktur, tamamen bilgi ve belgeler doğrultusunda belge düzenleme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Yönetmeliğin 25. maddesine göre, mülteci ve sığınmacılardan deklerasyon222 alınması öngörülmüştür. Misafirhaneye kabul edilen mültecinin ve sığınmacının iltica ettiği il yetkili makamlarınca daha önce alınmamışsa, iltica hakkı talebini, gitmek istediği ülkeyi ve vatandaşı olduğu ülke temsilcileriyle görüşmek isteyip istemediğini içeren beyanı alınır ve Emniyet Genel Müdürlüğüne gönderilir.

18. 57 Sayılı Uygulama Talimatı (İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 22.06.2006 Tarihli Uygulama Talimatı)

Uygulama talimatı (practice direction), idare hukuku açısından, idarenin icrai olmayan, içdüzen işlemidir. Bir diğer ifadeyle idarenin iç yazışmalarıdır. Bu tip işlemler, idarenin kendi iç işleri ile ilgili olarak aldıkları kararlardır. Anılan işlemler

220 _{İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü.}

221 _{Evlenme ehliyet belgesinin tarafların uyruğu bulunduğu devlet makamlarından bizzat temin}

edilmesi esastır. Bunun olanaklı olmaması durumunda, bu belge, evlendirme memurları tarafından Genel Müdürlük aracılığı ile de istenebilir.

222 _{Deklerasyon, iltica hakkı talebinde bulunan yabancının hür iradesi ile durumunu ve talebini}

icrai olmadıkları için de işlemin sonucuna etkili değildirler ve tek başına dava konusu edilemezler223.

Bu çerçevede, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü, 22.06.2006 tarihinde, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyeliği gerçekleşene kadar, Ulusal Programda yer alan taahhütlerin yerine getirilmesi bakımından, iltica alanında AB Müktesebatı ve uygulamalarına iç hukuk bakımından gerekli uyumun sağlanabilmesi, ileride oluşturulacak idari yapılanmanın alt yapısını oluşturabilmek adına, bir “Uygulama Talimatı”224 hazırlamıştır ve yukarıda da vurguladığımız üzere bu işlem bir içdüzen işlemidir .

57 Sayılı Uygulama Talimatının amacı, 1951 Tarihli Cenevre Konvansiyonu, 1967 Protokolü ve 1994 Yönetmeliği kapsamında, Türkiye dahilinde, iltica/sığınma başvurusunda bulunan yabancı uyruklu ya da vatansız kişilere uygulanacak usul ve esasların belirlenmesidir225_.

57 Sayılı Uygulama Talimatı, Avrupa ülkelerinden gelenlerle birlikte Avrupa dışındaki ülkelerden gelenleri, ülkemize iltica eden ya da başka bir ülkeye iltica etmek isteyen ve bu nedenle Türkiye’den ikamet izni talep eden münferit yabancıları ve belli bir uyruğu yoksa vatansız kişileri kapsamaktadır226. Ayrıca “tanımlar” başlıklı kısmına baktığımızda refakatsiz küçüklerin de 57 Sayılı Uygulama Talimatı kapsamında yer aldığını görüyoruz227.

223 _{SANCAKDAR Oğuz, “İdare Hukuku-Teorik Çalışma Kitabı”, Seçkin Yayıncılık, Genişletilmiş 3.}

Baskı, Ağustos 2013, s. 380.

224 _{İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü 22.06.2006 Tarih, Sayı:}

B.05.1.EGM.0.13.03.02/1614771810-12/Gnl.D.6-6, Konu: Uygulama Talimatı EGM-Genelge No: 57,

Bakanlık Genelge No: 57. Ayrıntılı bilgi için bkz.

http://www.egm.gov.tr/indirilendosyalar/uygulama_talimati_2010_genelge.pdf (Çevrimiçi Tarihi: 05.03.2013). (Çalışmamızın bundan sonraki kısımlarında 57 Sayılı Uygulama Talimatı olarak anılacaktır ve web sitesinde yer alan sayfa numaralarına atıf yapılacaktır.)

225 _{57 Sayılı Uygulama Talimatı, s. 6. Ayrıntılı bilgi için bkz.}

http://www.egm.gov.tr/indirilendosyalar/uygulama_talimati_2010_genelge.pdf (Çevrimiçi Tarihi: 05.03.2013).

226 _{57 Sayılı Uygulama Talimatı, s. 7. Ayrıntılı bilgi için bkz.}

http://www.egm.gov.tr/indirilendosyalar/uygulama_talimati_2010_genelge.pdf (Çevrimiçi Tarihi: 05.03.2013).

227

57 Sayılı Uygulama Talimatına göre, refakatsiz çocuklar “refakatsiz küçük” olarak tanımlanmaktadır. Buna göre “Türkiye topraklarına hukuken ya da teamülen kendisinden sorumlu bir

yetişkinin refakati bulunmaksızın gelen ve bu tür bir kişinin bakımına etkin olarak alınmadığı sürece refakatsiz küçük olarak adlandırılan 18 (on sekiz) yaşın altındaki iltica/sığınma başvurusunda bulunan yabancı uyruklu bir kişi ya da belli bir uyruğu olmayan vatansız bir işidir. Türkiye

57 Sayılı Uygulama Talimatında, 1994 Yönetmeliğinde belirtilen başvuru makamlarının yanında, iltica/sığınma başvuruları sınır bölgelerinde, hudut kapılarında veya ülke içinde bulunan herhangi bir kolluk birimine de yapılabilecektir. Ancak bu gibi durumlarda, başvuru sahiplerinin en kısa sürede ilgili valiliğe veya il emniyet müdürlüğü yabancılar şube müdürlüğüne bizzat ve gecikmeden başvuru yapmalarını temin edeceklerdir. 1994 Yönetmeliğinin 4. Maddesine göre, iltica/sığınma başvurusu Valiliğin İl Emniyet Müdürlüğü’ne (Yabancılar- Pasaport ve Yabancılar Şube Müdürlüğü’ne) yazılı bir dilekçe ile yapılacaktır. İltica/sığınma başvurusu, hudut kapılarında yapılmış ise, başvuru belirlenen personel tarafından alınacak ilgili işlemler Emniyet Müdürlüğü Yabancılar- Pasaport ve Yabancılar Şube Müdürlüğü tarafından koordineli olarak yürütülecektir228. İltica/sığınma başvurusunun müracaat makamlarının dışında sınır bölgelerinde, hudut kapılarında veya iç bölgelerde herhangi bir kolluk birimine yapılması durumlarında, başvuranların iltica usullerine erişimlerini sağlamak bakımından, İçişleri Bakanlığı, “Türkiye’deki İltica/Sığınma Başvuru Sahipleri İçin Temel Bilgiler” başlıklı bir broşür hazırlamıştır229. Hazırlanan bu broşür müracaat makamlarında, hudut kapılarında veya başvuru yapılması muhtemel birimlerde yeterli sayıda çoğaltılarak bulundurulacaktır.

İltica/sığınma başvurularına ilişkin tüm işlemler, 1951 Cenevre Konvansiyonunda yer alan düzenlemeler temel olmak üzere 1994 Yönetmeliği ve 57 Sayılı Uygulama Talimatında belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde objektif, tarafsız ve bireysel başvuru inceleme esasına göre incelenecek, mülakat raporu hazırlanacak ve münferiden karar verilecektir. İltica/sığınma işlemlerinde en etkili iletişim dili başvuru makamlarının başvuran ile tercümansız iletişim kurmasıdır. Ancak günümüz koşullarında henüz bu denli yetişmiş personel, ilgili birimlerde istihdam

topraklarına giriş yaptıktan sonra refakatsiz kalan iltica/sığınma başvuru sahipleri de bu kapsama

girer”. Bkz. 57 Sayılı Uygulama Talimatı, s. 6-7.

http://www.egm.gov.tr/indirilendosyalar/uygulama_talimati_2010_genelge.pdf (Çevrimiçi Tarihi: 05.03.2013).

228 _{57 Sayılı Uygulama Talimatı, s. 8. Ayrıntılı bilgi için bkz.}

http://www.egm.gov.tr/indirilendosyalar/uygulama_talimati_2010_genelge.pdf (Çevrimiçi Tarihi: 05.03.2013).

229 _{57 Sayılı Uygulama Talimatı, s. 7. Ayrıntılı bilgi için bkz.}

http://www.egm.gov.tr/indirilendosyalar/uygulama_talimati_2010_genelge.pdf (Çevrimiçi Tarihi: 05.03.2013).

edilememektedir, ancak Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Tasarısı kapsamında gerekli altyapının oluşturulması bakımından, ihtisaslaşmış personel eğitimine ilişkin çalışmalar – örneğin staj imkanları tanınmak suretiyle- yapılmaktadır. Eğer başvuran ile mülakatçının doğrudan iletişim kurabileceği ortak bir dil bulanamamış ise bu durumda ön görüşme ve mülakat esnasında tercüman temin edilecektir. Tercüman temininde olanaklar doğrultusunda, başvuranın istemi ve cinsiyetine göre tercüman teminine gidilebilecektir.

57 Sayılı Uygulama Talimatında başvuruların değerlendirilmesi bakımından 1994 Yönetmeliğinde belirtilen esaslar kabul edilmiştir. Ancak müracaat makamlarının görevleri bakımından, eğer başvuran Avrupa dışından gelmiş ise bu durumda BMMYK’ya da kaydolmaları konusunda bilgilendirilmeleri esası getirilmiştir.

Yapılan incelemeler sonucunda, başvurana kimi istisnalar dışında altı ay süreli ikamet tezkeresi düzenlenecektir. Başvurusu reddedilen yabancı, 1994 Yönetmeliğinin 6. maddesinde öngörülen 15 günlük süre içinde İçişileri Bakanlığına itiraz edebilir. İtirazın sonucuna göre idari yargı yoluna başvuru olanaklıdır.

19. İçişleri Bakanlığı’nın Mülteci ve Sığınmacıların İkamet Harçlarına İlişkin