Etkilediği Âşıklar

Birfâni; şiirlerinin güzelliğiyle, aldığı ödüllerle, gazetelerde âşıklık geleneğiyle ilgili yazılarıyla ve yaptığı televizyon programlarıyla âşıklık geleneğine ilgi duyan insanların dikkatini çekmiştir. Bundan dolayı birçok âşığı etkilemiş ve onlara halk şiiri konusunda ustalık yapmıştır. Malatyalı kadın âşıklardan Sevim Emir (Karagünlü), halk şiirine ilgi duyan genç âşıklardan Engin Uğurlu, âşığımızın yeğeni Âşık Mutlu ve 1996 yılında vefat eden Faruk Özkul Birfâni’den etkilenen âşıklardandır.

Sevim Emir (Karagünlü), Baba Ocağı adlı kitabının önsözünde hece vezni konusunda Birfâni’den dersler aldığını söyler (Emir, 2005: IV). Bu değerli kadın âşığımız, babası Âşık Balı ile Birfâni’yi ustaları olarak kabul eder. Sevim Emir, âşığımızla tanışmasını, ondan âşıklık geleneğiyle ilgili dersler almasını ve birbirlerine “ayak” vererek şiirler söylemelerini uzun uzun anlatır:

“Onu önce Güneş TV’deki Dosta Doğru programıyla tanımıştım. Metin Özer

(Birfâni) ile şahsen tanışmamız babam Âşık Balı’nın eserlerini meydana çıkarmamla başladı. Babamın eserlerini düzenleyip yayımlamam için beni cesaretlendirdi. Bir gün babamın şiirlerini alıp eşimle birlikte evine gittik. Babamın şiir defteri uzatıyorum Birfani Hoca hemen ilk şiiri okuyor. “Ahu Gözlüm” isimli şiirde, ilk beytin çok güçlü başladığını söylüyor. Şiirin tamamında ayak ve uyakların birbirine uyumlu olması gerektiğini, hem hece sayısında hem de ses uyumunda aynı uyumun olması gerektiğini söylüyor. Önündeki kâğıtta hece ve ses uyumunu bana gösteriyor. Yalnız âşığın yazdığı

şiire bizim bir şey eklememiz saygısızlık olur diyor. Şiir olduğu gibi kalsın, babanın

hatıratında kullandığı yerel dili biraz düzelt diyor. …

Sağlık yürüyüşü yaptığım bir gün gördüğüm eşsiz manzara karşısında Birfâni’yi düşünüyorum. Onun bu manzaraya bir şiir yazacağını düşündüğüm sırada o da aynı duyguları hissetmiş. Birfâni akşam telefonda yazdığı şiiri okuyunca ben de o anda yüreğimi muhabbetle, aşkla yıkayan bu şiire karşılık olarak gönlüme sığdıramadığım şu dizeleri kaleme aldım:

BENİ

Pirin huzurunda aşk deryasında Bir kadeh muhabbet kandırdı beni İlimi irfanı dil furyasında

…

O meydanda usta, ben çömez kaldım Arifti bilgeydi dersimi aldım

Ayak verdi bana yolumu buldum Eser yağarıdım dindirdi beni …

KARAGÜNLÜ yine açık söyledi Şiirler okudu beni toyladı

Gönlündeki eve buyur eyledi Ana bacı dedi kondurdu beni

Davet edildiğimiz etkinliklerde diğer arkadaşlarla halk şiirini yaşatmaya çalışıyoruz. Yozlaşmış ayrık otları gibi hızla çoğalan akortsuz şiirlerin karşısında Metin Özer (Birfâni) Hoca gerek televizyon programlarında, gerek toplantılarda, gerekse gazete yazılarında halkımıza arı bir Türkçe ile örneğini ancak tarihin derinliklerinde bulacağınız Yunusvari edep ve üslûpla sesleniyor.” 6 (K. 5)

Birfâni’den etkilenen bir diğer âşık da Engin Uğurlu’dur. Malatyalı genç âşıklardan olan Engin Uğurlu, Malatya Er TV’deki programlarında Birfâni’yi ustası olarak kabul ettiğini dile getirir. Uğurlu, Birfâni’den nasıl etkilendiğini ve hedeflerinin neler olduğunu şöyle anlatır:

“Bağlamayla amatör olarak tanışmam 1993 yılında oldu. Okul yıllarında çeşitli konularda şiir ödülleri aldım. Gerek bağlama gerekse şiir konusunda hiçbir akademik eğitim almadım. Kendi yazdığım şiirleri notalara dökmeye başladım. Oluşturduğum arşivim (Türkü kasetleri) bana bağlama, beste ve yorum konusunda profesyonellik kazandırırken, şiir konusunda da profesyonelliği değerli hocam Metin Özer (Âşık Birfani) sayesinde kazandığımı özellikle belirtmem gerekiyor.

Gelecekteki hedefim; gerek şiir gerekse müzik alanındaki faaliyetlerimi geniş kitlelere yayabilmek. Hiçbir ticarî amaç gözetmeksizin, türküleri ve de kendi türkülerimi dillendirip, dinletebilmek ve de sevdirebilmek olacaktır.” 7 (K. 6)

“Bir Zaman Arama Beni” adlı şiiri Uğurlu’nun hece veznine hâkimiyetini ve şiirlerindeki lirizmi göstermesi açısından önemlidir:

6 _{Kaynak kişilerden Sevim Emir (Karagünlü) ile yaptığımız görüşmelerde edindiğimiz bilgilerdendir.} 7 _{Kaynak kişilerden Engin Uğurlu ile yaptığımız görüşmelerde edindiğimiz bilgilerdendir.}

Yolcuyum sevdiğim, gurbet ellere Dönemem bir zaman arama beni Bülbül gibi bağındaki güllere Konamam bir zaman arama beni Kavuşmak da sarılmak da hep nasip Değerim sinene yel gibi esip Söylemem ismini, ağlarım susup Anamam bir zaman arama beni Tez kavuşmak, UĞURLU’nun dileği Sılada bıraktı, huri meleği

Kahrolası merhametsiz feleği Yenemem bir zaman arama beni

Malatyalı olan ve 1996 yılında vefat eden Faruk Özkul da Birfâni’den etkilenen şairlerdendir. Şiire öğretmen okulunda okuduğu yıllarda başlayan ve çok sayıda şiiri olan Faruk Özkul, Geçmişten Günümüze Malatyalı Şairler adlı kitapta yer alan şiirlerinden birinde Birfâni’den etkilendiğini şöyle ifade eder:

ÖZKUL oturur da gezer her yeri Sazın tellerine döker cevheri Ustam Birfâni’dir evvelden beri

Sözlerime bakan bunu tez anlar (Kavruk-Özer, 2006: 545)

Malatyalı âşıklardan biri olan Âşık Mutlu da Birfâni’den etkilenen âşıklardandır. Âşık Mutlu, babası Âşık Mutsuz ve amcası Birfâni’nin dizelerindeki derin duyguların etkisiyle halk şiirine yönelmiştir. Birfâni’nin:

Gönülle baş başa verip Seni yaşamak ne güzel… Dünyada bir dünya kurup

Seni yaşamak ne güzel… (63 / 1)

şiirine karşılık Âşık Mutlu da aynı ayakla:

Bir araya gelse güzel simalar Kol kola yan yana durmak ne güzel Olmasa çelmeler kastlar kamalar

şiirini söyler. Malatyalı âşıkların çoğu Birfâni’yi usta bir âşık olarak görmüş ve yazdıkları şiirleri ona göstererek değerlendirmelerde bulunmasını istemişlerdir. Âşıklık geleneğini çok iyi bilen Birfâni, bu konuda birçok şiir meraklasına ustalık yapmıştır.

1.6. Çeşitli Cepheleri