amacıyla getirilmişlerdir. 1842 yıllarında Türkiye’ye gelen Santandri adlı yabancı eskrim hocasının girişimleriyle eskrim daha da gelişmiştir. Harbiye Mektebi’nde Muallim Hüsnü Bey tarafından düzenli olarak eskrim eğitimi verilmeye başlanılmıştır. İki yıl süren eskrim eğitimi sonunda Mülazım Refik, Ömer Lütfü ve Fuat Balkan ismli öğrencileri yetiştirmiş ve daha sonra eskrimin yaygınlaşması için onları yardımcı olarak yanına almıştır. 1923 yılında Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı kurulmuş ve başkanlığına da Muallim Hüsnü Beyin ilk öğrencilerinden Fuat Balkan getirilmiştir. Federasyon birinci yılın sonunda ilk millî takımını kurarak, Paris’te düzenlenen 1924 Paris Olimpiyat Oyunları’na katılmıştır (Ara, 2012, s. 5.).
1936 Berlin Olimpiyat Oyunları ise Türk sporu ve eskrim adına bir dönüm noktası oluşturmuştur. 1936 Berlin Olimpiyat Oyunlarına Suat Aşeni ve Halet Çambel katılarak, Olimpiyatlara katılan ilk kadın eskrimcilerimiz olma unvanını kazanmıştır. Bu dönemde Rıdvan Bora, Refet Ülgenalp, Rıza Arseven, Halim Tokmakcıoğlu, Suat Tayla ve Nefi Güven gibi başarılı eskrimcileri de yetişmiştir. 1940-50 döneminde Halkevlerinin eskrim sporuna eğilmesiyle eskrim daha da yayılmıştır. Aynı dönemde İstanbul’da ‘Tenis-Eskrim-Dağcılık Kulübü’nün de faaliyete girmesi ile Türk eskrimi yeni sporcular kazanmaya başlamıştır. Böylece Nihat Balkan, Nejat Tulgar, İlhan Arakon, Vural Bolcan, Sabri Tezen, Merih Sezen, Samiye Frik gibi isimler ortaya çıkmıştır. 1968’de ilki Bükreş’te yapılan Balkan Eskrim Şampıyonası’nda Türk ekibi Epe’de 3., Flöre’de 2. olmuştur. 1970 Dünya Eskrim Şampiyonası Ankara’da düzenlenmiştir. Bu organizasyonu, 1971 yılında; İzmir’de yapılan Akdeniz Oyunları izlemiş ve kadın eskrimci Özden Ezinler’in flöre dalındaki gümüş madalya kazanmıştır. Türkiye Eskrim Federasyonu 28 Haziran 2006 tarihinde idari ve mali yönden özerklik kazanmıştır (Savaşlı, 2009, s. 7-9; Eskrimin tarihçesi, (2019).
https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_eskrim sayfasından erişilmiştir.
Tablo 57
Türkiye’ye 1923-1973 Yılları Arasında Gelen Eskrim Uzmanlarının Listesi
No Adı Soyadı Cinsiyet Ülkesi Branşı Unvanı Çalıştığı Birim Çalıştığı Yıl
Türkiye’ye Geliş Amacı
Görev Yerleri
Görevlendirme Kanun Dayanağı
1 Grodevsky Erkek Rusya Eskrim Antrenör Eskrim Federasyonu 1927 Antrenör Ankara -
2 Nadovsky Erkek Rusya Eskrim Eskrim Federasyonu 1928 Antrenör Ankara,
İstanbul -
3 Zoltan Nazandy Erkek Macaristan Eskrim Antrenör Eskrim Federasyonu 1935 Antrenör İstanbul,
Ankara -
4 Vincenzo Torsitano Erkek İtalya Eskrim Antrenör Millî Eğitim Bakanlığı (1950)
Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü (1951) 1950-6 ay
1951 Antrenör İstanbul,
Ankara 2007
5 Maitre Michel Perrin Erkek Fransa Eskrim Antrenör Gençlik ve Spor Bakanlığı
Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü 28.6.1972-3 ay Antrenör İstanbul,
Ankara, Bursa 657
6 Csipler Alexandru Erkek Romanya Eskrim Uzman Gençlik ve Spor Bakanlığı
Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü 15.9.1972-1 yıl Antrenör Ankara 657
Tablo 57 incelendiğinde, Türkiye’ye 1923-1973 yılları arasında altı eskrim uzmanının geldiği görülmektedir.
Tablo 58
Türkiye’ye 1923-1973 Yılları Arasında Gelen Eskrim Uzmanlarının Ülkeleri
No Ülke f %
1 Fransa 1 16,7
2 İtalya 1 16,7
3 Macaristan 1 16,7
4 Romanya 1 16,7
5 Rusya 2 33,3
Toplam 6 100
Tablo 58 incelendiğinde, Türkiye’ye 1923-1973 yılları arasında gelen eskrim uzmanlarının
% 16,7’sinin sırasıyla Fransa, İtalya, Macaristan ve Romanya’dan, % 33,3’ünün ise Rusya’dan geldiği görülmektedir.
Tablo 59
Türkiye’ye 1923-1973 Yılları Arasında Gelen Dans-Bale Uzmanlarının Cinsiyetleri
No Cinsiyet f %
1 Erkek 6 100
2 Kadın 0 0
Toplam 6 100
Tablo 59 incelendiğinde, Türkiye’ye 1923-1973 yılları arasında gelen eskrim uzmanlarının tamamının erkek olduğu görülmektedir.
Tablo 60
Türkiye’ye 1923-1973 Yılları Arasında Gelen Eskrim Uzmanlarının Türkiye’de Bulunma Dönemleri
No Türkiye’de Bulunduğu Dönem f %
1 29.10.1923-17.04.1936 3 50
2 18.04.1936-28.06.1938 0 0
3 29.06.1938-31.12.1973 3 50
Toplam 6 100
Tablo 60 incelendiğinde, Türkiye’ye 1923-1973 yılları arasında gelen eskrim uzmanlarının
% 50’inin TİCİ döneminde, % 50’sinin ise BTUM döneminde görev yaptıkları görülmektedir.
Tablo 61
Türkiye’ye 1923-1973 Yılları Arasında Gelen Eskrim Uzmanlarının Türkiye’ye Gelme Gerekçeleri
No Gerekçe f %
1 Antrenör 6 100
2 Antrenör, Kurs ve Seminer 0 0
3 Antrenör ve Öğretmen 0 0
4 Seminer 0 0
5 Kurs 0 0
6 Öğretmen 0 0
7 Uzman 0 0
Toplam 6 100
Tablo 61 incelendiğinde, Türkiye’ye 1923-1973 yılları arasında gelen eskrim uzmanlarının tamamının antrenörlük yapmak üzere geldikleri görülmektedir.
Tablo 62
Türkiye’ye 1923-1973 Yılları Arasında Gelen Eskrim Uzmanlarının Türkiye’de İstihdam Edilme Şekilleri
No Kanun Dayanağı f %
1 788 sayılı kanun 0 0
2 2007 sayılı kanun 1 16,7
3 657 sayılı kanun 2 33,3
4 3530 sayılı kanun 0 0
5 2718 sayılı kanun 0 0
6 244 sayılı kanun 0 0
7 Belirsiz 3 50
Toplam 6 100
Tablo 62 incelendiğinde, Türkiye’ye 1923-1973 yılları arasında gelen eskrim uzmanlarının
% 16,7’sinin 2007 sayılı “Türkiye’de Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun”, % 33,3’ünün 657 sayılı “Devlet Memurları Kanununa” göre görev yapmışken, % 50’sinin Türkiye’de hangi kanun maddesine göre görev yaptıkları ile ilgili herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır.
Türkiye’ye 1923-1973 yılları arasında gelen yabancı antrenörlerin Türkiye’de eskrim sporunun teknik özelliklerinin sporculara öğretilmesi amacıyla istihdam edildikleri görülmüştür. Antrenörlerin İstanbul ve Ankara dışında farklı bölgelerde de görev yaptıklarına ilişkin yerel basında birkaç haber olsa da antrenörlerin nerelerde, ne tür çalışmalar yaptıkları, uluslararası yarışmalara katılacak sporcuları nasıl hazırladıkları ile ilgili detaylı bilgilere ulaşılamamıştır (İki eskrim antrenörü daha getirilecek. (1935, Aralık 18). Cumhuriyet Gazetesi, s. 6; Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi (CDA), Fon Kodu:
030.18.01.02 Yer No:121.83.17; Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi (CDA), Fon Kodu:
030.18.01.02 Yer No: 284.52.15.1).
Türk Eskrim Millî Takımı ilk kez 1924 Paris Yaz Olimpiyat Oyunları'na katılmış, bu organizasyondan sonra 1927’de Grodevsky yönetiminde çalışmalarını geliştiren Fuat (Balkan), Muhittin ve Naim Beyler teknik bilgilerini daha da artırarak 1928 Amsterdam Yaz Olimpiyat Oyunları'na katılmışlardır. 1931 Balkan Oyunları’nda ise Enver Balkan kılıçta birinci olmuştur. 1932 yılında Türkiye’ye gelen Rus asıllı Nadovsky, 1938 yılına kadar Eskrim Federasyonu bünyesinde Türk eskrimcilerini çalıştırmış, 1956 yılına kadar da İstanbul Bölge Antrenörü olarak görev yapmıştır. 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları Türk eskrimi adına bir dönüm noktası olmuştur. Kadın eskrimcilerden Suat Aşeni ve Halet Çambel, 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları’na katılarak, Olimpiyat Oyunlarına katılan ilk kadın Türk eskrimciler olma unvanını kazanmışlardır. Bu dönemden sonra da pek çok başarılı eskrimci yetişmiştir. Bu sporcuların yetişmesinde yabancı eskrim uzmanlarının da etkisi olmuştur (Eskrimin tarihi, (2019). https://www.eskrim.org.tr/turkiye-de-eskrim-33.html sayfasından erişilmiştir).
1971 Akdeniz Oyunları’nda gümüş madalya kazanan Türk eskrim sporcusu Özden Ezinler, yabancı eskrim uzmanları hakkında şöyle demektedir;
Michel Perrin ile çalışma fırsatım oldu. Bu antrenörlerin Türkiye’ye gelmeleri çok önemlidir.
Hatta onların sürekli olarak Türkiye’de kalmaları sağlanarak Türk antrenörlerin yetiştirilmesi sağlanabilirdi. Bu antrenörler sadece gelerek millî takım seviyesindeki sporcuları çalıştırdılar.
Kamplarda ve büyük müsabakalardan önce geldiler. Benim spor yaptığım dönemde Fransa’da yetişmiş Türk antrenörler de vardı. Bunlar Rıza Arseven ve Sait Tayla’ydı. Bu isimler zaten sporcu yetiştiriyorlardı. Birisi İstanbul’da biriside Ankara’da görev yapıyordu. Yabancı
antrenörler Türkiye’ye geldiklerinde bu isimlerle çalıştılar. Çünkü bu isimlerde Fransa’da eğitim almışlardı. Türkiye’de bir ekol oluşturulamadı. Çünkü ekol oluşturmak kolay bir iş değil. Bunun için çok sağlam bir alt yapı ve süreklilik gerekli. Ayrıca aynı eğitimden geçmiş iyi antrenörler gerekiyor. İlk gelen Ruslardan sonra Fransızlar geldi. Daha sonra Alman hocalar geldi. 1923-1973 yılları arasında genellikle Rus ve Fransız ekollerini benimsedik. Bizim hocalarımızında Fransa’da eğitim görmesi bunda etkili olmuştur. Bence Fransız ekolü dünyadaki en iyi ekoldür. Eskrimin sisteminin oluşmasını sağlayanlarda Fransızlardır. Bu iş kurslarla zaten olmaz. Bu iş için bir okul olması gerekir. Dönemin şartlarına göre oldukça kaliteli eskrim yapılırdı. Eskiden sadece millî takımın toplandığı bir salon yoktu. Kulüplerin salonlarında çalışılırdı. Kulüp sporcularıda bu çalışmalardan yararlanırlardı. O dönemde çok fazla kurs ve seminerler düzenlenmedi. Genellikle usta çırak ilişkisiyle öğrenme gerçekleşirdi.
Ankara’dan Ferhunde Kaya, İstanbul’dan Osman Ziya Sipahi gibi isimler bu dönemde yetişen önemli eskrimcilerdi. Çalışmalar esnasında bir tercüman tutulurdu, tercüman olmadığında da hocalar Türkçe öğrenerek iletişim kurulurdu. Disiplinli, mesafeli ve ciddi antrenörlerdi. Canla başla çalışırlardı. Michel 1971 yılında gelip dönmüştü. Şimdi veteranlar ben hala yarışıyorum.
Uzun yıllar sonra karşılaştığımda hiç zaman geçmemiş gibi görüştük, bütün arkadaşlarımı sordu, hiçbirini unutmamış. Oldukça iyi hatıralarla Türkiye’den ayrıldıklarını düşünüyorum (Ö.
Ezinler, kişisel iletişim, Mart 23, 2020).
Bu dönemde Türkiye’de görev yapan antrenörler ile spor teşkilatı arasında bazı anlaşmazlıklarda yaşanmıştır. İtalyan Vincenzo Torsitano’nun sözleşmesine son verilmesi sonrası antrenör ile Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü arasında para konusunda anlaşmazlıkların yaşanmasına ilişkin yerel basında haberlere rastlanılmış ancak bu anlaşmazlığın nasıl sonuçlandığına ait bir birliye ulaşılamamıştır (Eskrim antrenörü Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü’nü dava ediyor. (1951, Temmuz 2). Cumhuriyet Gazetesi, s.
4).
Genel olarak Türkiye’ye bu dönemde gelen yabancı eskrim uzmanları Türkiye’de eskrimin teknik altyapısının oluşturulması yönünde çalışmalar yapmışlardır. Bu uzmanlar Türkiye’ye kısa süreli ve önemli organizasyonlar öncesi gelirken, organizasyon sonrası ülkelerine dönmüşlerdir. Ayrıca yurt dışında eğitim alan Türk eskrim antrenörlerinin de bu branşın gelişiminde önemli katkıları olmuştur.
4.20. Futbol Branşında Gelen Yabancı Uzmanların İstihdamı, Çalışmaları ve Etkileri