Eski tehlikeli kimyasallar yönetmeliği ve yeni tehlikeli maddelerin ve

Hakkında Yönetmeliğin KarĢılaĢtırılması

Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarlarının Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik (TMMSAEHY) yürürlüğe girdikten (26.12.2009) sonra Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıĢtır. Ġki yönetmeliğin maddelerinin karĢılaĢtırılması aĢağıda verilmiĢtir.

Amaç Karşılaştırılması:

Tehlikeli Kimyasallar yönetmeliği‟nin amacı; Tehlikeli kimyasalların kontrol altına alınarak çevre ve insan sağlığının korunmasına yönelik teknik usul ve esasları düzenlemektir. Tehlikeli Kimyasal Madde ve Müstahzarlarının KarĢılaĢtırılması yönetmeliğinde (TMMSAEHY) ek olarak; Tehlikeli madde ve müstahzarların insan ve çevre üzerindeki olumsuz etkilere karĢı etkin kontrolünü ve verimli gözetimini sağlamak üzere sınıflandırılmasını, etiketlenmesine ve ambalajlanmasına iliĢkin teknik usul ve esasları düzenlemektir.

54

Kapsam:

Tehlikeli kimyasallar yönetmeliği‟nde pestisitler kapsam dıĢı maddeler arasında yer almakta, TMMSAEHY‟de kapsam dıĢı maddeler içinde yer almamaktadır.

Tehlikeli kimyasallar yönetmeliği‟nde insan sağlığı ve veteriner amaçlı kullanılan tıbbi müstahzarlar maddesi yerine TMMSAEHY‟de invasiv veya insan vücudu ile doğrudan fiziksel temasla kullanılan tıbbi cihazlar maddesi kapsam dıĢı maddeler içinde yer almaktadır.

Ayrıca; TMMSAEHY‟de her hangi bir iĢleme veya sürece girmemesi koĢuluyla transit geçiĢteki gümrük denetimine tabi maddeler ve müstahzarlar kapsam dıĢı maddeler içerisindedir.

Dayanak:

Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği; 2872 sayılı Çevre Kanununun 13 üncü maddesi ve 443 sayılı Çevre Bakanlığının KuruluĢ ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2inci maddesinin (j) ve (k) bentleri ve 9 uncu maddesinin (d) bendi gereğince hazırlanmıĢtır.

TMMSAEHY; 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu, 1/5/2003 tarihli ve 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 7/8/1991 tarihli ve 441 sayılı Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığının KuruluĢ ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamedir. Bununla birlikte; 15/5/1957 tarihli ve 6968 sayılı Zirai Mücadele ve Karantina Kanunu, 14/8/1987 tarihli ve 87/12028 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe giren Tekel DıĢı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, Ġthali, TaĢınması, Saklanması, Depolanması, SatıĢı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına ĠliĢkin Tüzüğe dayanılarak, 2006/121/EC sayılı Direktif ile değiĢik 67/548/EEC sayılı Konsey Direktifi ile 1907/2006/EC sayılı Tüzük ile değiĢik 1999/45/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Direktifi hükümlerine paralel olarak hazırlanmıĢtır.

Yönetmelik direktiflerine bakacak olursak TMMSAEHY‟nin ülkemiz kanunlarına ek olarak Avrupa Birliği Direktiflerine uyum çerçevesi içinde düzenlendiği görülmektedir.

55

Tanımlar, terimler ve kavramlar

TMMSAEHY‟de Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliğinden farklı olarak EC Numarası, EINECS, ELINCS, Elleçleme, Mesafeli SözleĢmeler ve Tehlikeli Özelliklerin saptanması tanımları verilmektedir. Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği‟nde bahsedilen Alerjik Madde tanımı HassaslaĢtırıcı Madde olarak değiĢtirilmiĢtir.

Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliğinde yer alıp TMMSAEHY’de yer almayan maddeler:

Çevreye yığın halinde bırakma, Asbest kullanımı ile ilgili hükümler, civa kullanımı ile ilgili hükümler, komisyon oluĢumu 2 yönetmelikte de mevcuttur ama üyeleri farklıdır.

TMMSAEHY ile yapılan değişiklikler, eklenen maddeler ve gelişmeler

TMMSAEHY‟de çeĢitli kimyasallarla ilgili kuruluĢlar net Ģekilde belirtilmiĢtir (Çizelge 3.7).

Çizelge 3.7 : TMMSAEHY'ye göre Ġlgili KuruluĢlar Çizelgesi (TMMSAEHY)

Kimyasal Madde (Ürün) Ġlgili KuruluĢ

Biyosidal ürünler ve deterjanlar Sağlık Bakanlığı

Bitki koruma ürünleri

Tarım ve Köy ĠĢleri Bakanlığı Sivil Amaçlı patlayıcılar Ġç ĠĢleri Bakanlığı

Diğer madde ve müstahzarlar Çevre ve Orman Bakanlığı

Üretici ve ithalatçılar; sınıflandırma için gerekli testleri yaptırmak, sınıflandırma, etiketleme ve ambalajlamayı yapmak, ilgili kuruluĢa sınıflandırma, etiketleme ve ambalajlama bilgilerini vermek, güvenlik bilgi formları için gereken verileri sağlamakla yükümlüdür. Ayrıca; sağlık üzerine etkileri ve fiziko-kimyasal özellikleri nedeniyle Tehlikeli olarak belirlenen müstahzarları piyasaya arz eden üretici ve ithalatçılar, müstahzarın kimyasal bileĢimine ve tehlike özelliklerine iliĢkin ayrıntılı bilgiyi Sağlık Bakanlığı Ulusal Zehir Merkezine vermekle yükümlüdürler.

56

TMMSAEHY'ye göre envanter oluĢturulması esnasında kimyasal madde üreticileri veya ithalatçıları tarafından 1000 ton üzeri kimyasal maddeler için sağlanan maddelerin fiziko-kimyasal özellikleri, maddenin çevresel ortamlar arasındaki hareketi ve davranıĢı hakkında veriler, ekotoksisite, akut ve subakut toksisite, kanserojenik, mutajenik ve/veya üreme sistemine toksik etkisi hakkında verilerde toplanarak insan ve çevreye olan potansiyel etkilere sahip olmaları nedeniyle dikkat gerektiren öncelikli madde veya madde grupları için öncelik listesi hazırlanacaktır.

Öncelik listesinde yer alacak maddeleri seçilmesi için kriterler Yönetmeliğin 13. maddesinde yer almıĢtır: Maddenin insan ve çevre üzerindeki etkileri, insan ve çevrenin maddeye olan maruziyeti, maddenin insan ve çevre üzerindeki etkileri hakkındaki veri yetersizliği, Türkiye‟nin taraf olduğu uluslararası sözleĢmeler ve uluslararası kuruluĢlar bünyesinde yapılan çalıĢmalar, tehlikeli maddeler hakkındaki diğer ulusal mevzuat, kronik etkiye sahip; özellikle kanserojen, üreme sistemine toksik ve/veya mutajen etkisi olan veya bu etkileri arttırdığı bilinen veya Ģüphe uyandıran maddelerdir.

Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği‟nde sınıflandırma ile ilgili olarak yalnızca tehlikeli madde sınıflarının özellikleri verilmektedir.

TMMSAEHY‟de sınıflandırma ile ilgili olarak; üretici ve ithalatçılar sınıflandırma ile ilgili gerekli araĢtırmaları yapmalıdır. Yine bu bölümde sınıflandırma kuralları, sınıflandırma usulleri, test yapma, müstahzarların tehlike özelliklerinin saptanması, müstahzarların fiziko-kimyasal özelliklerinden kaynaklanan, insan sağlığı üzerine ve çevre sağlığı üzerine olan tehlikelerinin değerlendirilmesi ile ilgili bilgiler ve sınıflandırmalara göre konsantrasyon sınırları verilmiĢtir.

Tehlikeli Kimyasallar yönetmeliğinde ambalajlama ile ilgili kısıtlı maddeler bulunmaktadır.

TMMSAEHY‟de ambalajlama ile ilgili olarak; Tehlikeli madde ve Tehlikeli müstahzarların ambalajlaması ve çocuk kilidi ile ilgili maddeler yer almaktadır. Bu yönetmeliğe bağlı ekinde ambalajlama ile ilgili diğer bilgiler yer almaktadır.

Tehlikeli kimyasallar yönetmeliğinde etiketleme zorunluluğu bulunmaktadır ve etikette bulunması gereken bilgiler verilmiĢtir.

57

TMMSAEHY‟de etiketleme ile ilgili olarak; etikette bulunması gereken güvenlik (S) ve risk (R) sembollerine ek olarak EC ve CAS numarası verilmesi belirtilmiĢ, tehlike madde etiketleme koĢulları, etiketleme koĢullarının sağlamıĢ olduğu kabul edilen durumlar, tehlikeli müstahzarların etiketlenmesi maddesi, tehlikeli müstahzarlar için etiket bilgileri maddesi, küçük ambalajlarda tehlike sembollerinin kullanılması maddesi, tehlikeli müstahzarların etiketinde ve ambalajında yer alamayacak hususlar, tehlikeli müstahzarlar için etiketleme koĢullarının uygulanması ve etiket dili gibi maddeler ayrıntılı olarak açıklanmıĢtır.

Reklam; TMMSAEHY‟ye göre Tehlikeli kimyasalların, Tehlikelilik özellikleri belirtilmeksizin reklamı yapılması yasaktır.

TMMSAEHY‟de kimyasal maddelerin gizliliği maddesi eklenmiĢtir. Bu maddeye bağlı olarak kimyasal maddeyi piyasaya arz edenler tarafından bu gizliliğin hangi koĢullarda yapılabileceği ve yapılması gereken baĢvurularla ilgili bilgi verilmektedir.

TMMSAEHY‟ye göre denetimler ilgili kuruluĢlar tarafından yapılmaktadır ve ilgili kuruluĢun yetkileri ile ilgili koruma maddesi bulunmaktadır.

TMMSAEHY‟nin en önemli özelliği kimyasal maddelerin sınıflandırılması, etiketlenmesi ve ambalajlanmasına yönelik olarak tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi ilgili olarak testler ayrıntılı EK-4‟de verilmiĢtir.

Sonuç olarak, yeni yönetmelik ile kimyasalların sınıflandırılması ile ilgili testlerin nitelikleri artırılarak ve içerikleri ayrıntılı Ģekilde belirtilerek kimyasalların risk ve tehlikelerinin sağlıklı olarak ortaya çıkarılması ile güvenlik bilgi formlarında detaylarının verilmesi, etiketlenmesi, ambalajlanması sıkı kontrol altına alınarak bu konuda bilinç düzeyi artırılması hedeflenerek insan ve çevre sağlığının korunmasının sağlanması amaçlanmaktadır.

Belgede Tehlikeli Kimyasal Maddelerin İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetimi (sayfa 71-75)