Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Alpullu

Alpullu, Şeker fabrikasının kurulması ile oluşmuş bir yerleşim yeridir ve Kırklareli ilinin Babaeski ilçesine bağlıdır. 1960 yılında Belde olmuştur. Alpullu isminin nerden geldiği kesin olarak bilinmemektedir. Birçok farklı anlatım olmasına rağmen isminin neden Alpullu olduğuna dair bilimsel bir veri yoktur. Alpullu Belediyesi resmi web sitesinde isimle ilgili olarak “Kasabanın tarihteki adı Alpiya’dır. Büyük bir ihtimalle “ Işıltılı Su Yeri “ anlamına gelmektedir. 1926 yılında Şeker Fabrikası kurulduğunda kasabanın adı Şekerköy’dür” [67] açıklaması bulunmaktadır. Ayrıca 12.02.1931 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yerleşim yerinde aslında Şekerköy ve Alpullu isminin birlikte kullanıldığı ve Atatürk’ün Trakya gezisi sırasında köyün isminin Alpullu olmasını istediği belirtilmektedir.

Şekil 3.19 Alpullu Beldesi Uydu Görünümü [68]

Alpullu, konum itibariyle Trakya Bölge’sinin merkezinde yer almaktadır. Konum itibariyle şu anda Pancarköy’ün kurulu olduğu yerde Batı Trakya göçmeni 80 kişi ile kurulmuştur. Şeker Fabrikası ve lojmanları ile yerleşim şimdiki yerine doğru kaymıştır. 1932 yılında ise ilk yerleşim yeri, yoğun pancar ekimi nedeniyle Pancarköy ismi ile Alpullu’dan ayrılmıştır [69]. Buradan anlaşılacağı üzere fabrika kurulmadan önce fabrika alanında yerleşim bulunmamaktadır. Fabrika kurulduktan sonra Alpullu merkezde olmak üzere çevresindeki köylerde belirgin bir nüfus artışı yaşanmıştır.

66

Şekil 3.20 Babaeski İlçesi ve Bağlı Yerleşim Yerlerini Gösteren Harita, 1967 [5]

1965 nüfus sayımına göre Alpullu nüfusu 3520’dir. Alpullu, Babaeski’nin en kalabalık yerleşim yerlerinden biridir. Alpullu kasabasının çevresinde konumlanan köyler diğer köylere göre daha yoğun bir nüfusa sahiptir. Alpullu Şeker Fabrikası’nın temel hammaddesinin pancar olması sebebiyle, pancar yetiştiriciliği Alpullu ve çevresindeki nüfus sayısını artırmıştır. Alpullu ve çevresinde yaşayan nüfus Babaeski toplam kırsal nüfusunun %42 sini oluşturmaktadır. Alpullu Şeker Fabrikası’nın Alpullu ve çevresine yaptığı etkiyi nüfus sayısından da görmek mümkündür. Alpullu’nun, Edirne-İstanbul tren yolu ve karayolunun geçiş noktasında olmasının şeker fabrikası kurulmasında önemli etkisi olmuştur. Gerek makinelerin taşınması, gerek hammadde taşınması ve gerekse de üretilen şekerin taşınması açısından lojistik olarak çok avantajlı bir konumdadır. Ayrıca en büyük pazar olan İstanbul’a yakın olması da yer seçiminde etkili olmuştur. Bunların dışında şeker fabrikaları için en önemli konulardan biriside su kaynağına yakınlıktır. Alpullu’nun hemen yanından geçen Ergene Nehri, Alpullu’nun bir başka avantajıdır.

67

Tablo 3.4 Babaeski Kırsal Yerleşim Nüfus Sayısı,1965 [5]

Yerleşim Yeri Nüfus Yerleşim Yeri Nüfus

Alpullu8 3520 Kuleli 1164

Büyük Mandıra 3630 Kumrular 440

Karahalil 2367 Minnetler 866 Ağyeri 973 Mutlu 626 Çavuşköy 524 Müsellim 858 Çiğdemli 927 Nadırlı 1176 Çengerli 509 Osmaniye 379 Düğüncülü 1747 Pancarköy 1759 Ertuğrul 519 Sinanlı 1742 Kadıköy 519 Sofuhalil 858 Karamesutlu 826 Taşköprü 275

Katranca 1228 Karacaoğlan ve köyleri 7128 Toplam Nüfus: 34560 Alpullu ve Çevresinde Yaşayan Nüfus: 14553

Gri Olarak Gösterilen Yerler Alpullu Şeker Fabrikası Çevresindeki Yerleşim Yerleridir.

1967 yılında Kırklareli Valiliği’nce hazırlanan” İl Yıllığı” adlı yayında bulunan yukarıdaki tabloya göre birçok yerleşim yeri içme suyu olarak kuyu suyu kullanırken Alpullu şebeke suyu kullanmaktadır. Aydınlatma olarak köylerin tamamı 1967 yılında dahi gaz lambası ve ya lüks kullanırken, Alpullu Kasabası’nda elektrikle aydınlatma kullanılmaktadır. Yine köylere ulaşım stabilize yol iken Alpullu’ya ulaşım asfalt yoldur. Alpullu’da hayvancılık yerine ziraat ön plandadır. Tüm bunlara bakılarak Alpullu Şeker Fabrikası’nın kurulduğu yere ve çevresine gerek ekonomik faydasının gerek sosyal faydasının boyutlarını anlamak mümkündür.

8 _{Alpullu 2013 nüfus sayısı 2337’dir. Buna sebep olarak Alpullu Şeker Fabrikasının üretim} yapmaması nedeniyle azalan işçi sayısı ve dolaylı olarak pancar üreticisinin şehre göçü olarak düşünülebilir.

68

Tablo 3.5 Babaeski Köyleri İçme Suyu-Aydınlatma Durumu-Yol-Ve Geçim Kaynaklarını Gösteren Tablo (1967) [5]

Yerleşim Yeri İçme Suyu Aydınlatma Durumu

Çevresine Bağlantı

Geçim Kaynakları Ağyeri Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs

Hayvancılık-Ziraat

Alpullu Çeşmeden Elektrik Asfalt Yol

Otobüs

Ziraat Büyük Mandıra Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs

Ziraat Çavuşköy Kuyudan Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Çiğdemli Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs

Hayvancılık-Ziraat Çengerli Kuyudan Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Düğüncülü Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Ertuğrul Kuyudan Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Kadıköy Kuyudan Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Karamesutlu Çeşme ve

Kuyudan

Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol Otobüs

Hayvancılık-Ziraat Katranca Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat

Kuleli Çeşmeden Lüks Asfalt Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Kumrular Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Minnetler Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs

Hayvancılık-Ziraat Mutlu Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Müsellim Kuyudan Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Nadırlı Kuyudan Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs

Hayvancılık-Ziraat Osmaniye Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Pancarköy Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Asfalt Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Sinanlı Çeşmeden Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Sofuhalil Kuyudan Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs

Hayvancılık-Ziraat

Taşköprü Çeşme ve

Kuyudan

Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

Otobüs Hayvancılık-Ziraat Karacaoğlan ve

köyleri (12 köy) Çeşme Kuyudan ve

Gaz Lambası-Lüks Stabilize Yol

69