EriĢilebilir Bilgi

ĠĢletmelerde organizasyonların ve toplumun ihtiyaç duyduğu bilginin üretimi, dağılımı ve tüketiminde kaynakların nasıl tahsis edildiğini inceleyen disipline eriĢilebilir bilgi denilebilir. Disiplin; tarihsel ve kurumsal koĢulları anlayıp iĢletme içerisindeki inovasyon sürecinde ekonomik bir mal olarak ele alınan bilginin, üretilip dağıtılmasına olanak sağlamaktadır. Bilginin, ekonomi içindeki etkilerini ve konumunu açıklamayı amaçlamaktadır. Yeni hizmet ve ürünlerin iĢlevine odaklanmak, eriĢilebilir bilgi çalıĢmaları ile sağlanmaktadır169_{. Ġnovasyon sürecinde} bulunan iĢletmelerin, sürece dahil olan kiĢilerle birlikte yapacağı çalıĢmalarda faaliyetler ile ilgili bilgilere kolay ulaĢmayı sağlayacak nitelikte olmalarına dikkat etmeleri gerekmektedir.

168 _{Yılmaz, a. g. e., s. 67.}

169 _{Çiğdem Kavak, „‟Bilgi Ekonomisinde Ġnovasyon Kavramı ve Temel Göstergeleri‟‟, Akademik}

Bilişim, 2009, Cilt: 9, http://ab.org.tr/ab09/kitap/kavak_inovasyon_AB09.pdf (EriĢim Tarihi:

67

Ürün ve hizmet inovasyonu hem eğitim hem de bilim yoluyla temel bilginin oluĢturulmasına dayanmaktadır. Ġyi performans gösteren ve geniĢ eriĢilebilir bir bilgi sistemi, inovasyonun benimsenmesini ve yaygınlaĢmasını kolaylaĢtırabilir170_{. Bilgiye} ulaĢmanın kolay olmasının sağlanması gerekmektedir.

2.5.2. Yaratıcı ÇalıĢma

Ġcatların çoğu, yaratıcı çalıĢma faaliyetlerinde kazara veya Ģans eseri ortaya çıkmaktadır. Ġcatların ortaya çıkabileceği ortamın hazırlanması veya bunların yeniliğe dönüĢtürülmesi, yenilikçi fikirlerin yeĢereceği ve yeniliği destekleyen bir iklimle mümkün olabilir. Yeni fikirleri değerlendirebilecek yaratıcı bireylerin varlığı, yeni fikirlerin ortaya çıkacağı bir iklim ile daha etkin hale gelebilir. Ġnanç ve değeri ifade eden kültür yenilik için örgüt yapısı halinde bulunmakta ve bu yapının en önemli unsuru olarak büyük önem ifade etmektedir. Yenilik sürecinde kültürle birlikte örgütün iletiĢim süreçleri, politikaları, ölçme sistemleri, eğitim politikası, muhasebe ve ödüllendirme sistemleri gibi birçok faktör etki etmektedir. Faktörlerin tamamı, örgütsel iklimi oluĢturan faktörler olarak tanımlanmakta ve iĢletme içerisinde yeniliği teĢvik edecek Ģekilde tasarlanması önemli faydalar sağlamaktadır171_{. ĠĢletmeler,} yenilikçi ve yaratıcı fikirlere açık olabilirler ise yeni fikirlerin de ortaya çıkması mümkün olabilir.

Günümüz ekonomisinde büyümenin en önemli motoru, inovasyon yolu ile değer yaratmak olarak ifade edilmektedir. Gücünü yaratıcı problem çözme tekniklerinden alan inovasyon ise yaratıcılığın bir fonksiyonu olarak görülmektedir. Büyüme hedefli bir toplumda; eğitim sisteminin ezber yönlü olmaması ve yaratıcı çalıĢmaların desteklenmesi gerekmektedir. Ġnovasyonda baĢarıyı yakalamak amacıyla iĢletmenin ilgi alanlarına giren konuları içeren fuar ve sergilerin izlenerek yaratıcı çalıĢma için bilgilerin bir araya getirilmesi ve yeni geliĢmelerin izlenmesi gerekmektedir172. ĠĢletmelerin, yaratıcı çalıĢmaları ortaya çıkarmak adına yeni fikirlere daima açık olması ve yeni fikirleri destekleyen bir duruĢa sahip olmaları, çalıĢanlarını da bu konuda desteklemeleri gerekmektedir.

Tüm yenilikler yaratıcı fikirlerle baĢlamaktadır. Yaratıcılık inovasyonun baĢlangıç noktasında bulunmaktadır. Yaratıcılık inovasyon için gerekli fakat Ģart

170

OECD, Innovatıon and Growth Ratıonale for an Innovatıon Strategy, OECD University

Press, 2008, p. 18. 171

Uzkurt, a. g. e., s. 46. 172

68

olmamaktadır. Ġnovasyon, yaratıcı ilhamın yerleĢtirilmesi olarak ifade edilebilir173_. Ġnovasyon sürecinde önemli olan bir diğer nokta; çalıĢanların uygulamak istedikleri faaliyetleri hayata geçirmeleri için rahat ve özgür bir ortamın sağlanması olmaktadır. 2.5.3. Uygulama ve Deneme

Organizasyonda inovasyon aĢamasında bir birey veya baĢka bir karar alan birim, inovasyonu kullanıma soktuğu andan itibaren baĢlamıĢ olmaktadır. Ġnovasyon, karar süreci uygulama aĢamasına kadar tam bir zihinsel egzersiz olmaktadır. Yeni bir fikir fiilen uygulamaya konulurken uygulama aĢamasında net bir davranıĢ değiĢikliğini kapsamaktadır. Ġnovasyon karar süreçlerinde geçmiĢte yapılan kavramsallaĢtırmalar, uygulama aĢamasının önemine bile tam olarak yer vermemektedir. Ġnovasyon sürecinde; birey için yeni bir fikrin benimsenmesi, kararının verilmesi baĢka bir Ģey; inovasyonu uygulamaya dönüĢtürmek farklı bir Ģey olarak ifade edilmektedir. Ġnovasyonun tam anlamıyla nasıl kullanılacağı konusundaki problemler, uygulama aĢamasında ortaya çıkmaktadır. Ġnovasyona geçici olarak eriĢilememesi gibi birkaç tedarik problemi ortaya çıkmadığı sürece, uy- gulamada karar aĢaması izlenmektedir174_{. Söz konusu inovasyon sürecinde} iĢletmelerin, ortaya çıkan yeni hizmet veya ürünlerin yaĢama geçirilerek deneme ve yanılma yolu ile oluĢtuğunun unutulmaması gerekmektedir.

Temel bir yetkinlik olarak inovasyon, iĢletmelerdeki diğer stratejilerin uygulanmasına olanak tanıyarak iĢletmeye rekabet üstünlüğü sağlamaktadır. Her örgüt bir temel yetkinliğe ihtiyaç duyduğu için inovasyon kavramının öneminin büyük olduğu söylenebilir. Gerçek anlamda inovasyon süreci, bir öğrenme süreci olarak adlandırılmaktadır. Ġnovasyon sürecinde çalıĢanlara uygulayarak öğrenme fırsatı; deneme, yanılma ve tekrarlar gibi eylemler ile sunulmaktadır175_{. Ġnovasyon} süreçlerinde iĢletmeler ve çalıĢanlar beraber öğrenme imkânına sahip olmaktadır. 2.5.4. Benimsenme ve Yayılma

Ġnovasyon uygulamalarında; çoğunlukla inovasyon geçidi tercih edilmektedir. Çünkü inovasyon geçidi; iĢletmelere inovasyon tercihinde organizasyonlara yararlı olanların tercih edilmesi konusunda yol gösterici konumda bulunmaktadır. Günümüzde inovasyon geçidi uygulayan Amerika‟daki hemen hemen her eyaletteki tarımsal deney merkezleri, tarımla ilgili inovasyonlar geliĢtirmektedir. Ġnovasyonlar,

173

Okpara, a. g. e., p. 38. 174 _{Yılmaz, a. g. e., s. 196.} 175

69

tarımsal kapsamdaki hizmetlere dönüĢtürülmektedir. Yapılan incelemeler sonrasında faaliyete geçirilmesine karar verilen inovasyonlar, tarımla ilgili uzmanlar tarafından özümsenmesi için çiftçilere tavsiye edilmektedir. Ġnovasyon, zemin koĢullarına, belirli iklime veya özel Ģartlara göre yalnızca tavsiye edilmiĢ ya da genel bir onay almıĢ olabilir. Tarımsal sektör alanlarında, bir inovasyonun yayılmasına baĢlama noktasında yeni teknoloji Ar-Ge çalıĢanlarından yayılım ajansına aktarılırken organizasyonel bir ara yüzün olduğu görülebilir. Yayılım ajansı ve Ar-Ge arasındaki iliĢkiye benzer bir organizasyonel ara yüz baĢka alanlarda da bulunabilir. Ġnovasyonu benimseyen uygulayıcılara ve kullanıcılara, yeni teknolojilerin araĢtırma ile ortaya çıkarak Ģekillendiğini ve daha sonra da farklı bir biçimde yayıldığı söylenebilir176_{. Yapılan çalıĢmaların baĢarılı olması için inovasyonu benimsemiĢ ve} içselleĢtirmiĢ kiĢilerle çalıĢmak fayda sağlayabilir.

2.5.5. TicarileĢtirme

Ülkemizde yapılan araĢtırmalarda inovasyonu, ticarileĢtirmeye uzanan süreçte doğrusal iĢleyen kavram olarak algılamak, inovasyonun iĢlerliğini ve dinamiklerinin karmaĢık yapısını anlamaktan uzaklaĢtırabilir. Ġnovasyon kendine özgü yapısı nedeni ile karmaĢık bir durum ortaya koymaktadır. Ġnovasyonun ticarileĢtirilmesi süreci içerisinde doğrudan etkileyen ve inovasyona duyulan talebi Ģekillendiren faktörler; etkinlik, elveriĢlilik, güvenlik ve kalite kavramlarını ikinci derecede önemli olarak görülmesinden dolayı olmaktadır177_{. Ġnovasyonun, yalnızca ticarileĢtirmeye} yönelik yapılması yanlıĢ bir sürece girilmesine sebep olmaktadır.

Ar-Ge yatırımları sonucunda ortaya çıkan ürünlerin ticarileĢtirilmesini, giriĢim sermayesi fonlarının arttırılmasının sağladığı söylenebilir. Ar-Ge sonuçlarının optimizasyonu, organizasyonlardaki giriĢim sermayesi oranlarından doğrudan etkilenmektedir. TicarileĢtirme fonlarının artırılması için giriĢim sermayesindeki gerekli yasal düzenlemeler yapılması, önemli faydalar sağlayabilir178_{. Ġnovasyon} sürecinde, yatırımı yapacak olan yatırımcı ile giriĢimcinin buluĢmalarına imkân sağlamak önemli bir husus olmaktadır

2.6. ĠNOVASYON MODELLERĠ

Ġnovasyon modelleri, inovasyon uygulama sürecinde açıkça ifade edilmeli ve yapılacak olan faaliyetler bu doğrultuda değerlendirilmelidir. Bu bölümde

176 _{Yılmaz, a. g. e., s. 208.} 177 _{MÜSĠAD, a. g. e., s. 45.} 178

70

inovasyonun modelleri konusu alt baĢlıklar halinde; doğrusal inovasyon modelleri ve doğrusal olmayan inovasyon modelleri konu baĢlıkları altında anlatılmaya çalıĢılacaktır.