Ereğli Lokasyonu

Ereğli lokasyonunda melez mısır çeşitlerinin koçan çaplarına ait 1. yıl, 2. yıl ve 2 yıl birleştirilmiş varyans analiz sonuçları Çizelge 4.19’de verilmiştir. Deneme yılları üzerinden koçan çaplarına ait ortalama değerler ve Duncan grupları Çizelge 4.20’de verilmiştir.

Çizelge 4.19. Ereğli Lokasyonunda Koçan Çapına Ait Varyans Analizi Sonuçları

1. Yıl 2. Yıl Yıllar Ortalaması

Varyasyon Kaynakları SD KO KO SD KO Yıl - - - 1 0.136 Tekerrür 2 0.145 0.0863 4 0.124 Bor 1 0.0092 0.6440** 1 0.381* Yıl x Bor - - - 1 0.344 Çeşit 12 0.470** 0.4513** 12 0.720** Yıl x Çeşit - - - 12 0.174** Bor x Çeşit 12 0.1803** 0.1687** 12 0.176**

Yıl x Bor x Çeşit - - - 12 0.182**

Hata 50 0.0553 0.0694 100 0.073

Değişim Katsayısı (%) - 4.79 6.32 - 5.60

* 0.05’e göre önemli, ** 0.01’e göre önemli

Çizelge 4.19’da görüldüğü gibi Ereğli lokasyonunda koçan çapları bakımından bor uygulamaları arasındaki fark istatistiksel olarak 1. yıl önemsiz, 2. yıl (P<0.01) ve yıllar ortalaması (P<0.05) üzerinden önemli bulunmuştur. Bor uygulaması sonucunda; 1. deneme yılında B- uygulamasında ortalama 4.52 cm koçan çapı elde edilirken, B+ uygulaması sonucunda ise 4.54 cm koçan çapı elde edilmiştir. Denemenin 2. yılında ise B- uygulamasında 4.39 cm koçan çapı elde edilirken, B+ uygulaması sonucunda ise 4.56 cm koçan çapı elde edilmiştir. Yıllar ortalamasına göre B- uygulamasında 4.45 cm koçan çapı elde edilirken, B+ uygulamasında ise 4.55 cm koçan çapı elde edilmiştir (Çizelge 4.20).

Çizelge 4.19’da görüldüğü gibi, çeşitler arasındaki fark istatistiksel olarak 1. yıl, 2. yıl ve yıllar ortalaması üzerinden önemli (P<0.01) olmuştur. Denemenin 1. yılında Ereğli lokasyonunda en yüksek ortalama koçan çapı P 3394 (5.07 cm) çeşidinden elde edilirken, bunu azalan sıra ile DK 585 (4.87 cm), LG 55 (4.85 cm) ve DK 647 (4.70 cm) çeşitlerinden elde edilen koçan çapları izlemiştir. En düşük

Çizelge 4.20. Ereğli Lokasyonunda Farklı Bor Seviyelerinde Yetiştirilen Mısır Çeşitlerinin Koçan Çapları Ortalamaları (cm) ve Ortalama Grupları

1. Yıl 2. Yıl Yıllar ortalaması Değişim (%)

ÇEŞİTLER

B- B+ Ort. B- B+ Ort. B- B+ Ort. (B+/B-)

TTM 8119 4.37 k-p 4.11 r-u 4.24 d 4.04 s-u 4.58 f-k 4.31 b-e 4.21 g-j 4.35 f-ı 4.28 f-h 3.3

MAT 97 4.14 p-u 4.25 n-t 4.20 d 4.03 tu 4.17 o-u 4.10 e 4.08 j 4.21 g-j 4.15 h 3.2

RX 770 4.54 g-l 4.06 r-u 4.30 d 4.19 o-u 4.4 ı-o 4.30 c-e 4.36 f-h 4.23 g-j 4.30 f-h -3.0

PIAVE 4.25 n-t 4.3 l-r 4.28 d 4.05 r-u 4.4 ı-o 4.23 de 4.15 h-j 4.35 f-ı 4.25 gh 4.8

DK 585 4.89 bc 4.84 b-e 4.87 ab 4.65 c-h 4.48 h-n 4.57 a-e 4.77 b-d 4.66 b-e 4.72 a-c -2.3

DK 647 4.87 b-d 4.52 g-m 4.70 bc 4.84 b-e 4.76 b-g 4.80 ab 4.86 ab 4.64 b-e 4.75 ab -4.5

LUCE 3.98 u 4.47 h-n 4.23 d 4.92 b-e 4.76 b-g 4.84 a 4.45 e-g 4.62 b-e 4.54 c-e 3.8

TTM 815 4.63 d-h 4.28 m-t 4.46 cd 4.61 e-h 4.29 l-s 4.45 a-e 4.62 b-e 4.29 g-j 4.46 d-f -7.1

LG 55 4.82 b-f 4.87 b-d 4.85 ab 4.8 b-f 4.73 b-g 4.77 a-c 4.81 a-c 4.80 bc 4.81 ab -0.2

LG 60 4.67 b-h 4.47 h-n 4.57 b-d 4.08 r-u 4.61 e-h 4.35 b-e 4.37 f-h 4.54 d-f 4.46 d-f 3.9

T 1595 4.10 r-u 4.86 b-d 4.48 cd 4.16 o-u 4.29 l-s 4.23 de 4.13 ıj 4.58 c-f 4.36 e-g 10.9

BC 566 4.60 e-ı 4.75 b-g 4.68 bc 4.26 n-t 4.90 bc 4.58 a-e 4.43 e-g 4.83 ab 4.63 b-d 9.0

P 3394 4.91 b 5.22 a 5.07 a 4.39 j-o 4.91 b 4.65 a-d 4.65 b-e 5.06 a 4.86 a 8.8

En düşük 3.98 4.06 4.20 4.03 4.17 4.10 4.08 4.21 4.15

En yüksek 4.91 5.22 5.07 4.92 4.91 4.84 4.86 5.06 4.86

ortalama koçan çapı ise 4.20 cm ile MAT 97 çeşidinden elde edilmiştir. Çeşitlerden elde edilen koçan çapları arasında yapılan duncan gruplamasına göre P 3394 çeşidi 1. grupta (a), DK 585, LG 55 çeşitleri 2. grupta (ab), DK 647 çeşidi 3. grupta (bc) yer alırken, MAT 97 çeşidi en son gruba (d) dahil olmuştur. Denemenin İkinci yılında melez mısır çeşitlerinin en yüksek ortalama koçan çapı LUCE (4.84 cm) çeşidinden elde edilirken, bunu azalan sıra ile DK 647 (4.80 cm), LG 55 (4.77 cm) ve P 3394 (4.65 cm) çeşitlerinden elde edilen koçan çapları izlemiştir. En düşük ortalama koçan çapı ise 4.10 cm ile MAT 97 çeşidinden elde edilmiştir. Farklı çeşitlerden elde edilen koçan çapları arasında yapılan duncan gruplamasına göre, LUCE çeşidi 1. grupta (a), DK 647 2. grupta (ab), LG 55 çeşidi 3. grupta (a-c) yer alırken, MAT 97 çeşidi en son gruba (e) dahil olmuştur (Çizelge 4.20).

Yıllar ortalaması olarak değerlendirildiğinde en yüksek koçan P 3394 (4.86 cm) çeşidinden elde edilirken, bunu azalan sıra ile LG 55 (4.81 cm), DK 647 (4.75 cm) ve DK 585 (4.72 cm) çeşitlerinden elde edilen koçan çapları izlemiştir. En düşük koçan çapı MAT 97 (4.15 cm) çeşidinden elde edilmiştir. Farklı çeşitlerden elde edilen koçan çapları arasında yapılan duncan gruplamasına göre, P 3394 çeşidi 1. grupta (a), LG 55 ve DK 647 çeşitleri 2. grupta (ab), DK 585 çeşidi 3. grupta (a-c) yer alırken, MAT 97 çeşidi en son gruba (h) dahil olmuştur (Çizelge 4.20).

Yıllar ortalamasına göre TTM 815, DK 647, RX 770 ve DK 585 çeşitlerinde bor uygulaması ile koçan çaplarında sırasıyla % 7.1, % 4.5, % 3.0 ve % 2.3’lük azalmalar olmuştur. Buna karşın B uygulaması ile T 1595, BC 566, P 3394, PIAVE, LG 60, LUCE, TTM 9118 ve MAT 97 çeşitlerinde sırasıyla % 10.9, % 9.0, % 8.8, % 4.8, % 3.9, % 3.8, %3.3 ve % 3.2 oranlarında artışlar olmuştur. Bor uygulaması ile koçan çapında önemli değişim görülmeyen çeşit ise LG 55 ’dir.

"Bor x yıl x çeşit interaksiyonunda yıllar ortalamasına göre P 3394 çeşidinin B+ parselleri 5.06 cm ile en yüksek koçan çapına sahip olurken, bunu B- parsellerinde DK 647 (4.86 cm) çeşidi izlemiştir. En düşük koçan çapına ise MAT 97 çeşidinin 4.08 cm ile B- parsellerinde ve 4.21 cm ile B+ parsellerinde ulaşılmıştır. Bu etkileşimin istatistiksel olarak önemli çıkması, çeşitlerin yıllara göre bora tepkilerinin önemli oranda farklı olduğunu göstermektedir.

Yıllar ortalaması üzerinden her üç lokasyonda da DK 585, DK 647, TTM 815 ve LG 55 çeşitlerinde bor uygulaması ile değişik oranlarda koçan çapı düşüşü meydana gelmiştir. Buna karşılık TTM 8119, MAT 97, PIAVE, LG 60, BC 566 ve P3394 çeşitleri yapılan bor uygulamasında her üç lokasyonda da koçan çapı artışı gösteren çeşitler olmuştur. Diğer taraftan bor uygulamasıyla koçan çapı LUCE ve T1595 çeşitlerinde Karaaslan ve Ereğli lokasyonlarında artış, Mikham lokasyonunda azalma, RX 770 çeşidinde ise bunların tam zıttı olmuştur. Yıllar ortalaması üzerinden en yüksek koçan çapı düşüş oranı %7.1 ile Ereğli ve % 6.9’la Karaaslan lokasyonlarında TTM 815 çeşidinde olurken, Mikham lokasyonunda % 6.3 ile LUCE çeşidinde olmuştur (Çizelge 4.21).

Çizelge 4.21. Koçan Çapında Lokasyonlara Ait Yıllar Ortalamasına Göre % Değişimleri

Lokasyonlar TTM 8119 MAT 97 RX 770 PIAVE DK 585 DK 647 LUCE TTM 815 LG 55 LG 60 T 1595 BC 566 P 3394 Karaaslan 3.2 3.1 -2.9 4.7 -2.2 -4.4 3.7 -6.9 -0.2 3.8 10.5 8.7 8.5 Mikham 3.0 4.5 2.6 4.2 -2.5 -1.7 -9.8 -7.3 -2.7 7.9 -2.8 2.3 5.3 Ereğli 3.3 3.2 -3.0 4.8 -2.3 -4.5 3.8 -7.1 -0.2 3.9 10.9 9.0 8.8 Ortalama 3.2 3.6 -1.1 4.6 -2.3 -3.6 -0.8 -7.1 -1.1 5.2 6.2 6.7 7.6

Yine yıllar ortalaması üzerinden en yüksek koçan çapı artışları, Karaaslan (% 10.5) ve Ereğli lokasyonlarında (% 10.9) T 1595 çeşidinde, Mikham lokasyonunda ise LUCE (% 3.1) çeşidinde gerçekleşmiştir.

Melez mısır çeşitlerinde koçan çapındaki değişim tane verimindeki değişimle paralel olmuştur. Bu durum koçan çapının ifade ettiği koçan büyüklüğü ile tane verimi arasında kuvvetli bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Nitekim Jatimliansky ve ark. (1988) mısırda yaptığı bir path analizi çalışmasında koçan çapının verimi belirleyen ana faktörlerden biri olduğunu tespit etmiştir. Xu’ da (1986) bitki başına tane verimi ile koçan çapı arasında pozitif ve önemli düzeyde ilişkinin olduğunu belirlemiştir. Yaptığımız çalışmada çeşitlerin bor uygulamalarına karşı lokasyonlara göre benzer tepkiler vermeleri bu farklılığın çevreden çok genotipik kaynaklı olduğunu göstermektedir.

4.4. Koçan Uzunluğu