Editör, fonksiyonlarını kişisel ihtiyaçlarınız doğrultusunda özgünleştirebilmeniz için [aralık+136] komutuyla etkinleştirilen bir menüye sahiptir. Menü altında yer alan bazı öğeler global özellikt olup tüm dosyaları etkilerken, bazıları sadece aktif dosyayı etkiler. 20 ayrı dosya için özgünleştirilmiş editör ayarları kaydedilebilir. Editör menü ayarları
özgünleştirilmemiş dosyalar, varsayılan ayarlara sahiptir. Dolayısıyla, kaydetmekte olduğunuz bir dosyanın varsayılan ayarlara sahip olması yerine özgünleştirilmiş ayarları kullanmasını istediğinizde, kayıt işleminden önce menüden gerekli özgünleştirme
işlemlerini gerçekleştirmelisiniz. Editör menüsü altında bulunan öğeler hakkında aşağıda yer alan açıklamalar her bir öğenin tüm dosyalar için mi, (global) yoksa her bir dosya için ayrı ayrı mı etkili olacağı bilgisini de içermektedir. Menü öğeleri liste formatında
görüntülenir ve liste üzerinde [aralık+1] ve [aralık+4] tuşlarıyla gezinebilirsiniz. Bir öğeyi Seçmek istediğinizde, öğenin üzerinde [Enter] tuşuna basabilirsiniz. Ayrıca, seçmek istediğiniz öğenin adını klavye tuşlarını kullanarak yazıp [Enter] tuşuna da basabilirsiniz.
Bu iki yoldan birisiyle bir öğeyi seçtikten sonra, bu öğeyle ilgili seçenekler listelenir. Liste üzerinde yukarı ve aşağı tuşlarıyla dolaşarak, etkinleştirmek istediğiniz değeri eçebilirsiniz.
[Enter] tuşuyla seçim işlemini onayladıktan sonra, öğelerin yer aldığı listeye dönersiniz.
Bazı öğeler için seçenekler listesi yerine, metinsel veya sayısal ifadeler girebileceğiniz veri giriş alanları görüntülenir. Bu durumda da alanlara veri giriş işleminin [Enter] tuşuyla onaylanması gerekir. Hiç bir işlem yapmadan öğeler listesine dönmek için [iptal] tuşuna basabilirsiniz. Bir seçeneğe ait varsayılan değeri yüklemek için, [aralık+14] komutunu kullanabilirsiniz.
Editör menüsündeki öğeler, aşağıdaki bölümlerde açıklanmaktadır.
5.2.22.1 Pencere kaydırma (Global)
Bu öğe görüntülenen metin üzerinde imleç ileri veya geri doğru hareket ettiğinde, ileri veya geri doğru kaç karakterlik bir hareket gerçekleşeceğini belirlemenizi sağlar.
Kullanabileceğiniz en küçük değer 0, en büyük değer de kabartma sisteminizin sahip olduğu karakter sayısıdır.Varsayılan değer cihazınızın hücre sayısının 3/4'üdür. Yukarıda belirtilen değerleri aşan bir değer girdiğinizde kabartma sistem hata sinyaliyle uyarı verir.
Bu seçenek altında yapacağınız ayara bağlı olarak kabartma sisteminizin metin üzerinde ileri veya geri doğru hareket komutuna vereceği tepki farklı olacaktır.Örneğin 1 değerini girdiğinizde, imleci bir satır aşağı ya da yukarı hareket ettirdiğinizde metin üzerinde 1 karakter ileri ya da geri hareket etmiş olursunuz. Buna karşın en yüksek değeri girdiğinizde, (20, 40, veya 80) metin üzerinde kabartma sistemin satır uzunluğu kadar bir metin parçası ileri ya da geri doğru kaydırılacaktır.
5.2.22.2 Diyalog görüntüleme süresi (Global)
Bu seçenek, açılan bir editör iletişim kutusunun herhangi bir işlem yapmamanız durumunda kaç saniye açık kalacağını belirlemenizi sağlar. Bir editör iletişim kutusu açıldıktan sonra o kutu üzerinde bir işlem yapmamanız durumunda, belirtilen süre sonunda kutu otomatik olarak ayarlarda bir değişiklik olmaksızın kapanacaktır. Bu seçenek için kullanılabilecek değer 0-999 saniye olup, varsayılan değer 100 saniyedir.
,ot:
değeri 10 saniyenin altında ayarlamanız durumunda, iletişim kutuları üzerinde işlem yapabilmek için yeterli zamana sahip olamayabilirsiniz. Bu seçenek altında belirtilen değerler editör menüsü için geçerli değildir. Dolayısıyla editör menüsünden çıkmak için [iptal] tuşunu kullanmalısınız.
5.2.22.3 Uyarı görüntüleme süresi (Global)
Bu seçenek, uyarı ve mesajların görüntülenme süresini belirlemenizi sağlar.
Bir mesajdan [iptal] tuşuyla çıkabileceğinizi unutmayın. Bir mesaj görüntülendiğinde herhangi bir tuşa bastığınızda, mesaj görüntüleme süresi yeniden başlar ve mesajı okumak için zaman kazanmış olursunuz. Bu seçenek için kullanılabilecek değerler 0-999 olup, varsayılan değer 30'dur. Not: mesajları okumak için yeterli zamana sahip olmanız bakımından, uyarı görüntüleme süresini 10 saniyenin altında belirlememeniz önerilir.
5.2.22.4 Sonuç konumu
Bu seçenek hesap makinası özelliğiyle ilgilidir; hesap makinası ekranında ve editör üzerinde yapılan matematiksel işlemlerin sonuçlarının ne şekilde görüntüleneceğini belirler.
Bu seçenek altında yapılabilecek ayarlar şunlardır:
* Sonuç ve ifade: Sonuç ifadeden önce görüntülenir.
Örnek: 5 = 2+3.
Hesap makinası için varsayılan olarak bu seçenek ayarlanmıştır.
* İfade ve sonuç: sonuç ifadeden sonra görüntülenir.
Örnek: 2+3 = 5.
Editör için varsayılan olarak bu seçenek ayarlanmıştır.
5.2.22.5 İfadeyi sakla
Bu seçenek hesap makinası özelliğiyle ilgilidir; hesap makinası ekranında ve editör üzerinde yazılan matematiksel ifadelerin sonuçla birlikte görüntülenip
görüntülenmeyeceğini belirler.
Bu seçenek altında yapılabilecek ayarlar şunlardır:
* Evet:
Yazılan ifade tam olarak sonuçla birlikte görüntülenir.
Örnek: 5 = 2+3
Örnekte olduğu gibi "5" sonucunu oluşturan 2+3 ifadesi sonuçla birlikte görüntülenir.
Bu seçenek hesap makinası için varsayılan olarak ayarlanmıştır.
* Hayır: Sadece sonuç görüntülenir.
Örnek: 5.
Bu durumda "5" sonucunu meydana getiren 2+3 ifadesi görüntülenmez ve bu seçenek etkinse "sonuç konumu" seçeneği etkili olmaz.
5.2.22.6 Tam olarak ara (Global)
Bu seçenek, dosyalarda gerçekleştirilen arama işlemlerinin büyük/küçük harf
duyarlılığına sahip olup olmayacağını belirlemenizi sağlar. Ancak bu seçenek "bul/değiştir"
işlemini etkilemez. Bu menü öğesi altında 2 farklı seçim yapabilirsiniz:
1. "evet" seçeneği seçildiğinde, aranan ifadeyle bulunacak ifadenin büyük/küçük harf durumunun aynen eşleşmesi söz konusudur. Örneğin aranan ifade alanına "BRAİLLE"
ifadesini yazmışsanız, küçük harflerle yazılan "braille" kelimesi bulunmayacak, editör tüm harfleri büyük yazılan "BRAİLLE" kelimesini arayacaktır.
2. "hayır" seçeneği seçildiğinde, arama işleminde büyük/küçük harf ayrımı yapılmayacaktır.
Not: "hayır" seçeneği seçildiğinde aranan ifade özel karakterler içeriyorsa, standart karakter tablosu (ANSI Latin1) seçiliyken özel karakterlerin büyük ve küçük formları bulunacaktır.
Standart karakter tablosunu kullanmıyorsanız, özel karakterler yazdığınız biçimde (büyük yazılmışsa büyük küçük yazılmışsa küçük) bulunacaktır. Bu menü öğesinin varsayılan değeri "hayır" seçeneğidir.
5.2.22.7 Satır sonu eylemleri (Global)
Editörde yazı yazarken cihazın kabartma ekranının satırının sonuna ulaştığınızda, 3 farklı eylemden birinin gerçekleşmesini isteyebilirsiniz:
"Satır sonu eylemleri" menü öğesi altındaki "eylem yok" seçeneği etkin olduğunda yazı yazarken satır sonuna ulaştığınızda hiç bir eylem gerçekleşmeksizin yazmaya devam edebilirsiniz.
"Zil sesi" seçeneği etkinken satır sonuna ulaştığınızda bir sinyal sesi duyarsınız.
"Sözcük kaydır" seçeneği etkinken satır sonuna denk gelen kelime satıra sığmadığında bölünmeksizin bir sonraki satıra taşınır. Bu durumda da sesli bir sinyal duyulur. Varsayılan seçenek, "eylem yok" seçeneğidir.
5.2.22.8 Sağ boşluk (Global)
Editörde yazı yazma işlemini özgünleştirmek isterseniz, kabartma ekranın satırı üzerinde 0-32767 değerleri arasında sağ boşluk (margin) tanımlayabilirsiniz. Varsayılan değer 75'tir. Satır sonuna ulaştığınızda gerçekleşecek eylem bir önceki seçeneğe (Satır sonu eylemleri) bağlı olarak değişecektir.
5.2.22.9 Sözcük kaydır (Global)
Bu öğe için "evet" veya "hayır" seçeneklerinden birini seçmek mümkündür. "evet"
seçeneği seçildiğinde, satır sonuna denk gelen ve tamamı satıra sığmayan kelimeler bir bütün olarak bir sonraki satıra taşınır.
"hayır" seçeneği etkinse, kelimenin sadece mevcut satıra sığmayan karakterleri bir sonraki satıra taşınır.
,ot:
Bu menü öğesi sadece metin okunurken etkilidir; yazı yazma işlemine etkisi yoktur.
5.2.22.10 Sekme modu (Global)
Bu menü öğesi, yazılan sekme karakterinin hangi karakterle belirtileceğini seçmenizi sağlar ve 2 farklı seçenek sunar:
- "Sekme (\\t)": Bu seçenek etkinken sekme karakterleri girdi olarak kullanılır. Dosyanızı orijinal haliyle saklamak istediğinizde bu seçenek uygun olabilir.
- "Boşluklar": Bu seçenek etkinken, sekme karakterleri "boşluk" karakterleriyle belirtilir.
Bir sekme karakterinin kaç boşluk karakteriyle belirtileceği, "sekme genişliği" menü öğesinde yapılan seçime bağlı olarak değişir. Kabartma sistemden bilgisayarınıza
gönderdiğiniz dosyanın, kabartma sistemdeki haliyle korunmasını istediğinizde bu seçeneği kullanmanız uygun olabilir. Ancak bu seçenek etkinken sekme karakteri silinmek
istendiğinde bu işlemi bir hamlede gerçekleştirmek mümkün olmayacağından, sekme karakterini ifade eden boşluk karakterlerinin tek tek silinmesi gerekir.
Unutmamalısınız ki, "sekme modu" menü öğesi altında yapılan seçimden bağımsız olarak sekme karakterleri kabartma ekranda boşluk karakterleriyle ifade edilir.
5.2.22.11 Sekme sonu (Global)
Bu menü öğesi için kullanılabilecek en küçük değer 0 olup, en büyük değer kabartma sisteminizin satır uzunluğuna bağlı olarak değişir(20, 40, veya 80). Belirttiğiniz değer sekme karakteri için kullanılacak kabartma hücre sayısını (kullanılacak alanı) belirler.
Aşağıdaki örnek bu öğenin işlevini daha iyi anlamanıza yardım edecektir:
"sekme sonu" menü öğesi için 5 değerini belirtmişseniz ve imleç satırın en başında bulunuyorsa, sekme karakteri yazıldığında imleç 6. hücreye taşınacaktır. Tekrar sekme karakteri yazılırsa bu kez imleç 11. hücreye gider. Bulunduğunuz konumda 7 karakterli bir kelime yazdıktan sonra tekrar sekme karakteri yazarsanız, bu sefer imleci 22. hücreye taşımış olursunuz.
5.2.22.12 Sekme genişliği (Global)
Bu öğe, sekme karakterinin kaç adet boşluk karakteri ile gösterileceğini belirlemenizi sağlar. Kullanılabilecek en küçük değer 1 olup, en büyük değer kabartma sisteminizin satır uzunluğuna bağlı olarak değişir (20, 40, veya 80). Belirtilen değer bir dosya içindeki tüm sekme karakterlerini etkiler. Bir başka deyişle, aynı dosya içinde farklı sekme genişliği değerleri kullanılamaz. Bir dosyayı ilk defa açtığınızda veya yeni bir dosya
oluşturduğunuzda varsayılan değer 4'tür.
,ot:
Bir dosya bilgisayara transfer edildiğinde sekme karakterleri bu menü öğesi altında belirtilen sayıda boşluk karakterleriyle değil, sekme karakteriyle belirtilir. Dosyayı daha sonra bilgisayarınızda kurulu bulunan bir kelime işlemci programda açtığınızda, sekme karakteri farklı yollarla gösterilmiş olabilir. Bazı programlar sekme karakterini 2 sayısının katları olan sayıda boşluk karakterleriyle gösterebilirler. Bazı programlar ise sekme
karakteri olarak gösterir veya kullanıcıya seçenek sunabilir. Ayrıntı için kelime işlemci programınızın kullanım kılavuzuna başvurun
5.2.22.13 Satır sonu karakteri (dosyalara özgü)
Bu menü öğesi, dosyalar kabartma sistem dışında başka bir ortama transfer edilirken satır sonu karakterini belirlemek üzere 3 seçenek sağlar. Bu seçenekler şunlardır:
- CRLF (\\r\\n, ^M^J) Bu satır sonu karakteri Dos ve Windows tarafından kullanılır.
- CR (\\r, ^M) Bu satır sonu karakteri Macintosh OS tarafından kullanılır.
- LF (\\n, ^J) Bu satır sonu karakteri Unix tabanlı işletim sistemleri tarafından kullanılır.
Kabartma sisteme başka bir ortamdan transfer edilen dosyalar kendi satır sonu
karakterleriyle birlikte geleceklerinden bu özellik bu tür dosyalar için değiştirilemez. Bu menü öğesinin altında yer alan seçenekler sadece kabartma sistem üzerinde oluşturulan dosyalar için geçerlidir.
5.2.22.14 Araya girme modunda imleç şekli (Global)
Bu menü öğesiyle araya girme (insert) imlecin alacağı şekli belirleyebilirsiniz. İmleç, üzerine yazma modunda araya girme modunda aldığı şeklin tersi olan şekli alacağından,
aynı zamanda üzerine yazma modunda görüntülenecek imleç şeklini de belirlemiş olursunuz. İmleç ya alt çizgi,(7 ve 8. noktalar) ya da blok (8 noktanın tamamı) şeklinde görüntülenir. İmleç her iki durumda da yanıp söner ve bu durum değiştirilemez.
5.2.22.15 Yazım modu (dosyalara özgü)
Bu menü öğesi altında şu 3 seçenek bulunur:
- Araya girme modu: Karakterler imleç konumuna yazılır ve imleç konumunda bulunan karakterlerin üzerine yazılmaz.
- Üzerine yazma modu: Yazılan karakterler, varsa imleç konumundaki karakterlerin üzerine yazılır.
- Salt okunur modu: Dosya yazmaya karşı korunur ve dosya üzerinde hiç bir düzenleme yapılamaz.
Bir dosya "salt okunur" modunda açılmışsa, kapatılmadan farklı bir moda geçilemez.
Sözkonusu dosyayı "salt okunur" modu dışında farklı bir modda açmak için kapatıp ya editörden ya da dosya listesinden istediğiniz modda tekrar açmalısınız. Ancak dosya açıkken "araya girme" ve "üzerine yazma" modları arasında [aralık+24] komutuyla geçiş yapmak mümkündür.
5.2.22.16 Kaydırma hızı (Global)
Bu menü öğesiyle otomatik okuma modunda ilerleme hızını belirleyebilirsiniz. 1-10 arasında bir değer kullanabilirsiniz; 10 en yavaş ilerleme değeridir. Varsayılan değer 5'tir.
5.2.22.17 İmleç kayıt konumu (dosyalara özgü)
Otomatik okuma modunda imleç yer değiştirmeyeceğinden, dosyayı kapatıp bir süre sonra tekrar açtığınızda imlecin nerede konumlanması gerektiği konusunda 2 seçenekten birini seçebilirsiniz.
- "İmleç": Aynı zamanda varsayılan olarak belirlenmiş olan bu seçenek seçildiğinde imlecin dosya üzerindeki en son konumu kaydedilir ve dosya yeniden açıldığında imleç bu konumda yer alır.
- "son konum": Bu seçenek etkinken, imleç konumu olarak en son görüntülenen metin alanı belirlenir ve dosya yeniden açıldığında imleç dosyanın kapatılmadan önce görüntülenen bölümünde yer alır.
5.2.22.18 Görüntüleme modu (dosyalara özgü)
Bu menü öğesi altında, karakterlerin görüntülenmesine ilişkin bazı seçenekler bulunur.
- "Salt metin": Bu seçenek etkinken özel karakterler bir nokta ile, kontrol karakterleri uygun harfle birlikte ^ ile (^d gibi) görüntülenir.
- "Özel": Özel karakterler hexadecimal karşılıklarıyla (253 için 0xfd) görüntülenir.
- "Normal": Tüm karakterler aktif olan karakter tablosuna göre görüntülenir.
"Normal" seçeneği varsayılan seçenektir.
5.2.22.19 İlerleme boyutu (Global)
Bu öğe, okuma tuşları kullanıldığında ilerleyen metin boyutunun kaç karakterden ibaret olacağını belirlemenize yarar. Kullanılabilecek en küçük değer 1 olup, en büyük değer kabartma sisteminizin satır uzunluğuna bağlı olarak değişir (20, 40, veya 80).
Kabartma sisteminizin satırındaki kabartma hücre sayısı varsayılan değerdir. Ancak
unutmayınız ki "sözcük kaydırma" öğesi altında yapılan ayar, (bkz bölüm 5.2.22.9) kabartma ekran üzerinde ilerleyen metnin boyutunu etkiler.
5.2.22.20 Arama sonucunu konumlandırma (Global)
Bu menü öğesi, dosya üzerinde yapılan arama işlemi sonunda bulunan ifadenin kabartma ekranın neresinde (kaçıncı hücresinden başlayarak) görüntüleneceğini
belirlemenizi sağlar. Kullanabileceğiniz en küçük değer 0 olup, en büyük değer kabartma sisteminizin satır uzunluğuna bağlı olarak değişir (20, 40, veya 80), Ancak 0 ve 1 değerleri satırın ilk hücresine denk gelir. Varsayılan değer, kabartma sisteminizin sahip olduğu kabartma hücre sayısının yarısıdır (10, 20, veya 40). Bu özellik, aranan ifadenin metin içerisinde daha rahat incelenebilmesine imkan verir.
Örneğin 25 değerini belirledikten sonra "yardım" ifadesini aradığınızı ve bu ifadenin normalde 36. hücrede bulunduğunu varsayalım. Bu durumda editör, 25 değerini seçtiğiniz için "yardım" ifadesini 25. hücreden başlayarak görüntüleyecektir. Bu kez "yardım"
ifadesinin 10. hücrede bulunduğunu düşünelim. Bu durumda belirttiğiniz 25 değeri aranan ifadenin sağında kalacağından, "yardım" ifadesinin ekran üzerindeki konumu
değişmeyecektir.