Eğitim bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir. (Öztürk, 1998). Genel anlamda eğitim, insan davranışlarında bilgi, beceri, anlayış, ilgi ve diğer kişilik nitelikleri yönünden belli gelişmeler sağlamak amacı ile yürütülen etkiler sistemidir (Özmen, 1999)
Fidan’a (1998) göre eğitim en geniş anlamıyla, insanları belli amaçlara göre yetiştirme sürecidir.
KKTC’de eğitim sistemi Örgün Eğitim, Özel Eğitim ve Yaygın Eğitim olmak üzere üç ana bölümde toplanır.
Ülkede 5 yaşından 15 yaşına kadar süren zorunlu temel eğitim, ücretsizdir. Bu bölümde anaokulu, ilkokul ve ortaokul eğitimi bulunur. Kreş ise temel eğitime dahil olmasına rağmen zorunlu değildir.
Zorunlu temel eğitim dönemi bittikten sonra orta eğitim dönemi başlar. Bu dönem zorunlu olmayıp süresi değişebilmektedir. Liseler ve meslek liselerinde eğitim üç yıldır. Kolejlerde, güzel sanatlar liselerinde ve çıraklık eğitiminde, eğitim dört yıllıktır.
Orta eğitimden sonra yüksek öğrenim dönemi gelmektedir. Bu dönemde ise lisans, lisansüstü ve doktora eğitimi verilir. 18 veya 19 yaşında orta eğitimi bitiren öğrenciler, isteğe bağlı olarak yüksek öğrenime devam edebilirler. (http://www.mebnet.net. 21 Eylül 2010)
Ülkede 2009 yılı itibarı ile okul öncesi, ilkokul ve ortaokul düzeyinde eğitim alanların oranı %100, lise düzeyinde eğitim alanların oranı %78, üniversite düzeyinde eğitim alanların oranıysa %74'tür. (KKTC DPÖ, 2009)
2.6.1. Örgün Eğitim
Belirli yaş guruplarına, belirli bilgi ve becerileri, belirli bir süre içerisinde vermeyi amaçlayan örgün eğitim; okul öncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim ve yüksek öğretimi kapsar.
2.6.1.1. Okul Öncesi Eğitim
İlköğretim yaşına gelmemiş çocukların eğitimi olarak ele alınan okul öncesi eğitim, Milli Eğitim Yasası gereği 5-6 yaş gurubunu kapsamaktadır. Devlet eliyle yürütülen ve çağ nüfusunun tümünü kapsayacak şekilde bir programa bağlı olarak yaygınlaştırılan okul öncesi eğitim bir veya iki yıl sürelidir. Eğitimde yeniden yapılanma sonucunda ana sınıf eğitimi zorunlu hale getirilmiştir. Okul öncesi eğitim, devlet anaokullarında, ilkokullara bağlı ana sınıflarda ve özel ana okullarda sürdürülmektedir.
2.6.1.2. İlköğretim
KKTC’nde 17/86 sayılı Milli Eğitim yasasına göre 7-11yaş grubunu kapsayan ilköğretim zorunlu olup, o yılın 31 Aralık gününden önce altı yaşını dolduran çocukların
on bir yaşını tamamlayıncaya kadar süren eğitim ve öğrenimlerini kapsar. Bu eğitim süresi 5 yıldır.
2.6.1.3. Ortaöğretim
Ortaöğretim ilköğretime dayalı en az altı yıl süreli eğitimin tümünü kapsar. İlköğretimi tamamlayan her öğrenci, ortaöğretime devam etme ve ortaöğretim olanaklarından ilgili ve yetenekleri ölçüsüne yararlanma hakkına sahiptir.
2.6.1.3.1. Ortaokullar
Ortaokul öğrenimi, Milli Eğitim Yasası uyarınca, kız ve erkek ayırımı yapılmaksızın her yurttaş için bir hak ve ödev olup zorunludur. Ortaokullar, ayrı okullar halinde kurulabilecekleri gibi, bir liseye bağlı olarak da kurulabilirler. Süreleri ise üç yıldır. 12-14 yaş grubunu kapsayan bu eğitim kademesinde belirtilen genel amaç ve ilkeler doğrultusunda öğrenciler, bir üst öğretim kurumu olan Genel Lise veya Meslek Liseleri’ne hazırlanırlar.
2.6.1.3.2. Liseler
Liseler, ortaokul üstü dört yıllık çeşitli programlar uygulayan ve ağırlık verdikleri program uyarınca adlandırılan genel liseler ile meslek liselerinden oluşurlar.15-18 yaş grubunu kapsayan bu eğitim kademesinde amaç, Milli Eğitim Yasası’nda yer alan “Genel Amaç ve Temel İlkeler” doğrultusunda, öğrencileri toplum ekonomisinin gereklerini de gözeten çeşitli programlar çerçevesinde ilgi ve yeteneklerine göre geliştirerek yüksek öğretime veya hem mesleğe hem yüksek öğretime veya toplumsal yaşama ve iş olanaklarına hazırlamaktır.
2.6.1.3.2.1. Genel Liseler
Dört yıllık öğretim kurumları haline getirilen genel liselerde bir yıllık hazırlık sınıfları konmuştur.
2.6.1.3.2.2. Mesleki Teknik Öğretim
KKTC’nde Mesleki ve Teknik Öğretim etkinlikleri büyük ölçüde Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Mesleki Teknik, Örgün Eğitim yanında yaygın ve çıraklık eğitimi olarak da işlevlerini sürdürmektedir. 15-18 yaş grubunu kapsayan ortaokul üstü üç yıllık zorunlu olmayan eğitim programlarıdır.
2.6.1.3.3. Yüksek Öğretim
Milli Eğitim Yasası’na göre yüksek öğretim, orta öğretime dayalı en az iki yıllık yüksek öğretim veren eğitimin tümünü kapsar. Liselerden herhangi birini başarı ile tamamlayan öğrenciler, yüksek öğrenim kurumlarının koşullarına bağlı olmak kaydıyla bu kurumdan yararlanma hakkına sahiptirler.
Yüksek öğretim kurumlarının kuruluşu, açılışı, özel amaçları, çalışmaları ve öğretim üyeleri ile ilgili esaslar ve yüksek öğretim kurumlarına ilişkin diğer hususlar, bu konumların özel yasalarında belirlenir.
Yüksek öğretim paralıdır; ancak maddi olanakları elverişli olmayan başarılı öğrenciler ile özürlü öğrencilerin her türlü öğrenim giderleri olanaklar ölçüsünde burs, kredi, parasız yatılı ve benzeri yollarla devletçe karşılanmaktadır (KKTC DPÖ, 2010).
Yüksek öğretim temel olarak üniversitelerde yürütülmektedir. Bu üniversitelerin tümü özel üniversite statüsündedir. Yurtdışından KKTC üniversitelerine başvuran öğrenci sayısında sürekli olarak artış görülmektedir.
Bazı Kıbrıs Türkleri öğrenimlerini yurtdışında özellikle Türkiye’de yürütmeyi tercih etmektedir. KKTC'de yüksek öğrenim gören Kıbrıs Türkü öğrenci sayısı 9,414 iken yurtdışında öğrenim gören Kıbrıs Türkü öğrenci sayısı 1,631’dir.
KKTC'de öğrenim gören yabancı öğrencilerin 14,624 kişi gibi büyük bir çoğunluğu Türkiye’den olmakla beraber, Ortadoğu ülkelerinden 1,896 kişi gelmektedir. Üniversitelerin çoğu yüksek lisans ve doktora programları gibi yüksek lisans olanakları sağlamaktadır (htpp//www.trncinfo/üniversiteler. Mayıs 2012).
Kuzey Kıbrıs'taki Yakın Doğu Üniversitesi, Girne Amerikan Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Kampüsü, Lefke Avrupa Üniversitesi, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi'nde toplamda 47,000'den fazla öğrenci vardır. DAÜ, uluslararası tanınmış bir yükseköğretim kurumu olup, 35 ülkeden 1000 fakülte üyesine sahiptir; 68 ülkeden 15000 öğrencisi vardır. Bu 6 üniversite, Türkiye'deki YÖK tarafından denkliği onaylanmıştır. DAÜ ve YDÜ, Avrupa Üniversiteler Birliği'nin tam üyesidir. DAÜ, Akdeniz Üniversiteler Topluluğu'nun, İslam Dünyası Üniversiteleri Federasyonu'nun ve Uluslararası Üniversiteler Birliği'nin tam üyesidir. Türkiye'deki üç üniversite (İstanbul Teknik Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, Gazi Üniversitesi) Kuzey Kıbrıs'ta kampüs açacaklardır. Kuzey Kıbrıs'ın Girne Amerikan Üniversitesi, İngiltere'de Canterbury'de 2009 yılında kampüs açmıştır. Bu kampüs İngiliz Akreditasyon Konseyi tarafından 2010 yılında denkliği kabul edilmiştir. 13 Ağustos 2010'da, Kuzey Kıbrıs'ın Eğitim Bilimleri Derneği (KEB-DER) Avrupa Eğitim Araştırmaları Birliği'ne tam üye olmuştur.(htpp//www.brtk.net. haziran 2012)
2.6.2. Özel Eğitim
Özel eğitim, bedensel veya zihinsel engelli olup, özel bir eğitim ve öğretime ihtiyacı olan okul öncesi eğitim yaşına ulaşmış çocukların on sekiz yaşına kadar olan eğitimlerinin tümünü kapsar. Özel eğitime gereksinim duyan her öğrenci, zorunlu eğitim çağında iken ilgi ve yeteneği oranında, zorunlu olarak eğitimden parasız veya parasız yatılı yararlanma hakkına sahiptir. Ayrıca zorunlu eğitim yaşı dışında da özel
eğitim görmek isteyenlere, gerekli eğitim olanağı devletçe ücretsiz olarak sağlanmaktadır. Özel eğitim kurumları, özel programlar uygulayan ayrı okullar halinde kurulur veya diğer okullar bünyesindeki özel sınıflardan veya guruplardan oluşur.
KKTC’de İşitme Engelliler Okulu, Zihinsel Engelliler Okulu, Spastikler Okulu, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi olmak üzere 4 özel eğitim kurumunda eğitim verilmektedir.
2.6.3. Yaygın Eğitim
Yaygın eğitimin özel amacı, örgün eğitimin herhangi bir kademesinden yararlanamamış veya örgün eğitimin herhangi bir kademesinden ayrılmış veya herhangi bir kademesinden bulunan yurttaşlara, örgün eğitim yanında veya dışında eğitim hizmeti vermektir.
Yaygın eğitimin genel amacı ise, örgün eğitim yanında veya dışında endüstrimizin ihtiyaç duyacağı becerikli ve nitelikli ara insan gücünü yaratma veya günlük yaşantıda gereksinme duyulan becerileri kazandırma veya mevcut bilgi ve becerilerin artırılmasıdır. Zorunlu eğitim yaşını tamamlayan bireyler için sürdürülen bu eğitim uygulamaları, Pratik Kız Sanat Okulları, Pratik Erkek Sanat Okulları, Köy Kadın Kursları, Çıraklık Eğitimi ve OTEM türündeki kuruluşlarla yürütülmektedir (Altınay, 1999).