Eğitim Plan ve Programlarının Hazırlanması

Çalışanlar birbirinden farklıdır ve iyi bir eğitim programının amaçlarından biri de çalışan ve iş arasındaki farklılıkları aralarında bir köprü oluşturarak ortadan kaldırmaktır. Böylelikle çalışan örgütün hedeflerine uygun şekilde davranabilmektedir. Aynı zamanda çalışanın hedefleri de göz ardı edilmemelidir. Çalışan hedefleri ile örgütün hedefleri birbiri ile çelişkili olduğu zaman eğitim vakit ve para kaybı haline gelebilmektedir (Nadler ve Nadler, 1994: 88). Bu sebeple örgütün hedefleriyle çalışanın hedefleri daha uyumlu hale getirilmelidir. Bu takdirde eğitim programından istenen verim alınabilmektedir.

Bu çerçevede çalışanlara örgütün misyonunu, vizyonunu, amaç ve politikalarını, kalite ve verimlilik anlayışını benimsetmeye çalışılmalıdır. Buna yönelik bir eğitim programı ise eğitimin amaç ve hedeflerinin gerçekleşmesine ve programdan beklenen yararların elde edilebilmesine katkı sağlamaktadır. Bu katkılar öğrenme süresinin kısalması, verimlilikte artış sağlanması, çalışanların örgüte karşı olumlu davranış sergilemeleri, sorunların daha kolay çözülmesi ve örgüte esneklik kazandırılmasıdır (Bingöl, 2003: 209-210). Eğitimin önemi çalışanlara kavratılırsa sorunlar daha kolay çözülmekte ve örgüte bağlılık artmaktadır. Örgüte karşı olumlu tutum sergileyen çalışan eğitimle mesleki bilgi ve becerilerini geliştirmekte, çalışma ortamında verimlilik ve kalite artışına sebep olmaktadır.

33

Eğitim programlarının ulaşmak istenen hedef ve amaçlara göre iyi bir şekilde planlanması gerekmektedir. Bu şekilde eğitim programları daha etkili ve verimli olmaktadır. İyi bir planlama yapılmazsa kaynak israfı meydana gelmektedir. İhtiyaca uygun olarak hazırlanmış eğitim programlarıyla çalışan işine daha kolay adapte olmakta, işle ilgili bilgileri daha kolay öğrenmekte, performans düzeyi ve işten duyduğu tatmin artmaktadır. Böylece çalıştığı işletmenin de etkinlik ve verimlilik düzeyi artmaktadır.

İyi bir planlamayla eğitim konularının neler olduğu, kimlerin, nasıl, nerede, ne zaman ve kimler tarafından eğitileceği, eğitim teknikleri, araç ve gereçler saptanmakta ve eğitim masrafları belirlenmektedir (Şimşek, 2007: 121). Ayrıca etkili bir eğitim programı planlamak ve uygulamak için aşağıdaki faktörler dikkatli bir şekilde ele alınmalıdır (Kirkpatrick, 1998: 3):

• İhtiyaçları tespit etmek,

• Hedefleri belirlemek,

• Konunun içeriğini tespit etmek,

• Katılımcıları seçmek,

• En iyi programı tespit etmek,

• Uygun araç gereçleri seçmek,

• Uygun eğiticileri seçmek,

• Görsel ve işitsel malzemeleri seçmek ve hazırlamak,

• Programı koordine etmek,

• Programı değerlendirmek.

Bu hususlar dikkate alındığı takdirde eğitim programı amacına ulaşabilmekte ve daha etkili ve verimli olabilmektedir. Eğitim programlarının planlamasında ve hazırlanmasında eğitim ihtiyacına göre hareket edilmeli; öncelikler, hedefler ve amaçlar iyi bir şekilde belirlenmelidir. Eğitim verecek kişiler seçilirken eğitim konusuna hakim olup olmadıklarına dikkat edilmeli ve eğitimin etkililiğini arttıracak araç, gereç ve yöntemler tespit edilmelidir. Eğitim programının konusu eğitim amacıyla örtüşmelidir. Eğitim programının bitiminde etkili bir değerlendirme yapılıp, eğitim programının verimliliği ölçülmelidir.

34

Doğru kişilere doğru eğitim verildiği takdirde, eğitimle ulaşılmak istenen amaçlar gerçekleşebilmektedir. Buna göre çalışanların verimliliğini arttırmak ve işletmenin amaçlarına ulaşılmasını sağlamak için, eğitim programları iyi bir şekilde hazırlanarak eğitim içeriğinin ve eğitim yöntemlerinin ihtiyaca cevap verecek nitelikte belirlenmesi gerekir. Bu unsurlara dikkat edilmediği takdirde eğitim programı amacına ulaşamamakta ve hata meydana gelebilmektedir. Bu sebeple eğitim ve geliştirme konusunda yeterli düzeyde bilgiye sahip olmak gereklidir. Bu sebeple Kunche ve diğerlerinin (2011: 1) de belirttiği gibi eğitim programı verimliliğinin kilit öğeleri şunlardır :

• Eğitim Atmosferi: Eğitimi alan kişinin bilgi ve becerileri eğitim sürecinin verimli olup olmayacağının belirlenmesine yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda işletmenin eğitim süreci boyunca çalışanını ne kadar desteklediği önemlidir. Eğer işletme eğitime temel eğitim gözü ile bakıyorsa fazla bir sonuç alamamaktadır. Oysa eğitimi ileri seviye eğitim olarak adlandırdığında eğitim alan çalışanların motivasyonunu yükselterek daha iyi bir performans elde etmektedir,

• Eğitim Tasarımı ve Gelişimi: Bu aşamada işletme eğitimi alan çalışanın bilgi ve becerilerini tanımlamalıdır. Bunu yapabilmek için eğitimin doğru biçimde tasarlanması ve geliştirilmesi gerekmektedir. Doğru tasarlanıp geliştirildiği halde konu ile ilgili hâlihazırda bilgi sahibi olan çalışan için tüm eğitim zaman kaybı olmaktadır,

• Eğitimin Veriliş Biçimi: Bu aşama eğitimin veriliş biçiminin ve etkinliğinin değerlendirilmesi için geliştirilmiş faaliyet ve metotları içermektedir,

• Eğitimin Uygulanması: Bu aşama kaynakların yönetim tarafından etkin bir biçimde tahsis edilmesinde kritik bir adımdır. Geliştirilen eğitim çalışanın performansını arttırmasını garantileyen bazı faaliyet metotlarını ele almaktadır,

• Eğitimin Değerlendirmesi: Eğitim ve gelişim çabalarının performans artışına ve sonuca ne derece katkıda bulunduğunun değerlendirilmesine yardımcı olmaktadır (çalışanı performansına dayalı olarak değerlendirmektedir). Değerlendirme, tüm seviyeler için iyi bir program yönetiminin temel öğesidir. Değerleme sürecinde öncelikle bazı şeylerin gözlenerek takip edilmesi gerekmektedir. Yani, gözlem ve değerlendirme birbirinden ayrılamaz.

35

Özetle işletme eğitim konusunda çalışanını desteklemeli, onun bilgi ve becerilerinin gelişmesine katkı sağlamalı, uygun bir atmosfer yaratmalıdır. Böylece çalışanın motivasyonu artmaktadır. Eğitimin ihtiyaçları doğru bir şekilde karşılayabilmesi için iyi bir şekilde tasarlanması gerekmektedir. Aynı zamanda eğitimin ihtiyaca yönelik uygun metotlarla verilmesi eğitimin verimliliğini ve başarısını etkilemektedir. Eğitim programının değerlendirilmesiyle de eğitim programının amaca ne ölçüde ulaşıp ulaşmadığı tespit edilmektedir. Bu durumda çalışanın eğitime katılmasıyla birlikte performans artışının ne derecede olduğu belirlenmektedir. Diğer önemli nokta; eğitim planının iyi bir şekilde hazırlanmasıyla eğitim programının uygulanması aşamasındaki aksaklıklar giderilebilmekte ve eğitim programları amacına ulaşabilmektedir.