Eğilme Rijitliği (Bending Rigidity) - YATAK ÜRÜNÜ KULLANIM AMACIYLA ÜRETİLEN KETEN VE KETEN KAR

4. KONFOR

5.2. Metod

5.2.7. Eğilme Rijitliği (Bending Rigidity)

FAST-2 cihazında, eğilme uzunluğu (mm) olarak ölçülmektedir. Ġleri bölümde verilmiĢ olan formül ile sonuçlar eğilme rijitliği olarak direk aletten µN.m olarak kaydedilmiĢtir. Tüm kumaĢlar 5‟er kez atkı ve çözgü yönünde test edilmiĢtir. Eğilme rijitliğinde kullanılan G/m2 ağırlık değeri elle ölçülerek girilmektedir.

49 5.2.8.Kesme Rijitliği (Shear Rigidity)

FAST 3‟de ölçülmüĢtür. Bölüm 3‟de anlatılmıĢ olan kesme rijitlik özellikleri esas alınarak ölçülür. Her kumaĢ tipinden 5‟er numune ölçülmüĢ ve sonuçlar N/m olarak kaydedilmiĢtir.

5.2.9.Termal Özelliklerin Ölçülmesi

Isıl konfor özelliklerinin ölçümleri ALAMBETA ve PERMETEST cihazları kullanılarak gerçekleĢtirilmiĢtir. KumaĢların ısıl özelliklerini (ısıl iletkenlik, ısıl direnç ve ısıl soğurganlık değerleri) ölçmek için Hes tarafından geliĢtirilen yarı otomatik ALAMBETA cihazı, bilgisayar kontrollü olarak tüm istatistiksel değerleri hesaplamaktadır. Ayrıca ölçüm sırasındaki hatalar, cihaz tarafından otomatik olarak teĢhis edilebilmektedir. Cihazda ölçüm yapılması ve sonuçların değerlendirilmesi 3–5 dakikadan daha az bir sürede tamamlanmaktadır. Alambeta cihazından elde edilen değerler Ģunlardır:

Isıl iletkenlik () - W/mK Isıl direnç (R) -m2.K/W Isıl emicilik (b) - W s1/2/m2K Kalınlık (h)- mm

PERMETEST; dokuma, örme kumaĢların ve dokusuz tekstil yüzeylerinin su buharı geçirgenliğini ve ısıl direncini ölçmek için kullanılan bir cihazdır. Deri modeli (skin model) olarak isimlendirilen bu cihaz, ısıl hissetme vasıtasıyla kuru ve yaĢ insan derisini temsil etmektedir ve kumaĢların su buharı ve ısıl direncinin belirlenmesini sağlamaktadır.

Testler, “Tekstil-Fizyolojik Özelliklerin Tayini - Kararlı ġartlarda Isıl Direncin ve Su Buharına KarĢı Direncin Ölçülmesi” isimli Türk Standardı EN 31092‟ye uygun ölçüm metodu ile, sıcaklığı 20-22˚C ve nemi %45-55 olan laboratuarda gerçekleĢtirilmiĢtir [95]. Ölçümü yapılan konfor parametreleri Isıl iletkenlik, Isıl direnç, Isıl Soğuranlık, Bağıl su buharı geçirgenliğidir.

5.2.10. Sonuçların Değerlendirilmesinde İzlenen Metot

SPSS Ġstatistik Programı kullanılarak tek yönlü varyns analizi yapılmıĢ ve lif tipi değiĢiminin FAST testleri, ısıl özellik testleri, subuharı ve hava geçirgenliğ,yırtılma mukavemeti testi sonuçlarına etkisi incelenmiĢtir. Varyans analizleri sonucunda elde edilen ± değerleri ve bunların  = 0,05 seviyesine göre istatistiksel olarak önemliliği değerlendirilmiĢtir.

50 6. BULGULAR VE TARTIŞMA

KumaĢlar kendi aralarında gramajları yakın olanlar ve atkı ipliğinde %100 veya karıĢım olarak lif kullanılması esas alınarak 3 gruba ayrılmıĢtır. KumaĢların isimlendirmeleri atkısında kullanılan lif cinsi ve oranlarına göre yapılmıĢtır. Tüm kumaĢların çözgü ipliği pamuktur. Üst kısımda verildiği gibi kumaĢ grupları aĢağıdaki Ģekildedir.

1. Grup Kumaşlar

1-Çözgüsü % 60 -Atkısı % 40 Pamuk ;%100 Pamuk 2-Çözgüsü %60 Pamuk –Atkısı %40 Viskon

3-Çözgüsü %60 Pamuk-Atkısı /%40 Tencel 4-Çözgüsü%60 Pamuk –Atkısı %40 Keten

2.Grup Kumaşlar

5.-Çözgüsü %60–Atkısı %80/20 Pamuk/Keten (%92pamuk /% 8 keten) 6-Çözgüsü %60 –Atkısı %80/20Viskon /Keten( %60 pamuk/ %32 viskon/% 8 keten)

7. Çözgüsü % 60 –Atkısı %80/20Tencel /Keten( %60 pamuk/ %32 tencel/% 8 keten)

3. Grup Kumaşlar

8.-Çözgüsü %60–Atkısı %50/50 Pamuk/Keten (%80pamuk /%20 keten) 9-Çözgüsü % 60 –Atkısı %50/50Viskon /Keten( %60 pamuk/

%20viskon/%20keten)

10-Çözgüsü %60 –Atkısı %50/50Viskon /Keten( %60 pamuk/

%20tencel/%20keten)

6.1. Kumaşların Isıl Konfor Özelliklerinin Değerlendirilmesi

KumaĢların ısıl özelliklerinin araĢtırılması amacıyla hava geçirgenliği, ısıl soğurganlık, bağıl su buharı geçirgenliği test sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilmiĢtir. Projede üretilen kumaĢ yatak ürünü olarak kullanılacaktır. DıĢ giysilik kumaĢlarda ısıl direnç önem kazanırken yatak ürünü kumaĢlarda ısıl soğurganlık ve iletkenlik değerleri önem taĢımaktadır.

51 6.1.1. Hava Geçirgenliği Sonuçları

Tablo 6. 1. KumaĢların Hava Geçirgenliği Sonuçları

Ku maş Kodu

Hava Geçirgenliği (l/m2/s)

1 783

2 707

3 564

4 1053

5 1018

6 1365

7 1482

8 2933

9 2207

10 2463

Şekil 6.1. Lif Cinsi DeğiĢimi ile KumaĢların Hava Geçirgenliği Değerlerinin KarĢılaĢtırılması

Tek yönlü varyans tablosundan görüldüğü gibi kumaĢların hava geçirgenlik özelliği, lif tipi değiĢiminden etkilenmektedir(Tablo 6.2.).

Tablo 6.2. KumaĢ Tipi DeğiĢiminin KumaĢ Hava Geçirgenliği Üzerindeki Etkisi

Faktör Bağımlı Değişken F Önemlilik KumaĢ Tipi Hava Geçirgenliği 266,994 0,00*

* α = 0,05’e göre önemlidir.

1.Grup kumaĢların değerleri incelendiğinde; tencel kumaĢın en düĢük, daha sonra viskon ve pamuk, keten kumaĢın ise en yüksek hava geçirgenliği değerine sahip olduğu görülmektedir.

Tablo 6.3.Grup KumaĢların Hava Geçirgenliği Bulguları

KumaĢ Tipi Adı %100 Pamuk

(%60Pamuk/

%40Viskon )

(%60Pamuk/

%40Tencel )

(%60 Pamuk/

%40 Keten )

*Kodu 1 2 3 4

Hava Geçirgenliği

( l / m² / s ) 783 707 564 1063

* atkı ipliğinde %100 Pamuk, %100viskon, %100tencel ve keten kullanılan kumaĢlar.

Birçok çalıĢma iplikler arasındaki hava akıĢına izin veren yapısal faktörlerin;

hava geçirgenliğini etkilediğini göstermiĢtir. Hemen hemen bütün akıĢ iplik içindeki gözeneklerden olduğu için, iplik boĢlukları kumaĢ yapısındaki açıklık üzerinde etkili olan önemli bir parametredir. Ġpliklerin içindeki iç gözenekler kumaĢın total gözenekliliğine katkıda bulunur. Ancak, toplam hava akıĢı iplik içindeki gözeneklerden çok fazla etkilenmez ( 1nolu kaynak Stankoviç). 1. gruptaki kumaĢların sıklık ve gramajları aynıdır. Bundan dolayı, hava geçirgenliği sonuçlarını lif özelliklerine bağlayabiliriz. Hüzmeli yani gözenekli yapıya sahip olan keten lifinin atkı ipliği olarak kullanıldığı (yüksek keten oranlı iplik) kumaĢlar yüksek geçirgendir.

Sayısal olarak değerlendirildiğinde viskon lifininin hava geçirgenliğinin pamuktan düĢük, tencel lifinden fazla olmasını düzensiz ve yüksek orandaki amorf yapıya ve iç kısımdaki düzensiz ve büyük kristalitlerden düzensiz bir ağ oluĢumuna bağlanabiliriz[34]. Ancak bu çalıĢmada; iki kumaĢın değerleri arasında istatistiki bir fark çıkmamıĢtır.

Keten kumaĢın hava geçirgenliği değeri en yüksek çıkmıĢtır ve keten kumaĢın değeri ile viskon ,tencel ve pamuk kumaĢın değerleri arasında istatistiksel olarak fark vardır. Keten lifi sert ve kalın bir liftir. Bununla birlikte; keten lifi düĢük lif sürtünme katsayısına sahiptir[96]. Keten lifinin kıvrımsız yapısından dolayı, lif paketlenmesinin düĢük olmasından, keten lifinin diğer liflere göre tüylülüğünün çok düĢük olmasında ileri gelebilir[9].

6.1.1.1. Karışım Kumaşlarda Hava Geçirgenliği Özellikleri

Tablo 6.4.Atkı ipliği Viskon/Keten KarıĢımı KumaĢlarda Hava Geçirgenliği Bulguları

*KumaĢ Tipi %100 Keten %80Viskon/%20Keten %50Viskon/%50Keten

*Kod 4 6 9

Hava Geçirgenliği

( l / m² / s ) 1053 1356 2207

*4 ( %60 Pamuk %40 Keten ) 6 ( %60 Pamuk/ %32 Keten % 8 Viskon) 9( %60 Pamuk /

%20 Keten %20 Viskon )

Hava geçirgenlik değerlerine karıĢım içindeki lif oranının değiĢiminin etkisini incelediğimizde, viskon oranının artıĢı hava geçirgenlik değerlerini arttırmıĢtır. 3.grup olan 9 no‟lu (50 / 50 karıĢım grubu) kumaĢın hava geçirgenliği değeri çok yüksek çıkmıĢtır; karıĢımlarda keten oranının artıĢı hava geçirgenliğini düĢürmüĢtür. KumaĢ gramajları yakın tutulmuĢ olsa da 9 nolu kumaĢ daha ağırdır. Liflerin termal özelliklerinin yanı sıra, lifin iplik içindeki yerleĢimi de kumaĢın termal özelliklerini etkiler. Bilinen ideal lif paket yoğunluğuna (0,0907) ulaĢmak çok zordur ve bu değer genellikle 0,3 ile 0,7 arasında değiĢir[1]. Bu da gözenekli ve geçirgen bir yapı oluĢturur. Keten lifi sert kalın ve uzun bir liftir. Bu lifi viskon gibi yumuĢak lifle harmanda karıĢtırmıĢ olsak bile büküm verirken paketlenme yoğunluğu ideale ulaĢmayabilir. Atkısı %50Keten/%50 Viskon karıĢım kumaĢta ketene göre hava geçirgenliğinin yüksek olması ipliğin eğrilmesinde yaĢanan zorluklardan ve paketlenme yoğunluğunun düĢük oluĢundan kaynaklanabilir.

Tencel karıĢımı kumaĢlara hava geçirgebliği sonuçları Tablo 6.5 „de gösterilmektedir.

Tablo 6.5. Atkı ipliği Tencel/Keten KarıĢımı KumaĢlarda Hava Geçirgenliği Bulguları

*KumaĢ Tipi %100 Keten %80 Tencel/%20 Keten %50Tencel /%50Keten

*Kod 4 7 10

Hava Geçirgenliği

( l / m² / s ) 1053 1432 2463

Aynı viskon kullanımında olduğu gibi tencel oranının karıĢımda artıĢı hava geçirgenliği arttırmıĢtır. Viskon karıĢımlı kumaĢlar için yapılan yorumlar tencel karıĢımlı kumaĢlar için de geçerlidir.

54 6.1.2. Kumaşların Isıl Test Sonuçları

AĢağıda kumaĢların Alambeta cihazı ile yapılmıĢ ısıl test sonuçları verilmiĢtir.

Tablo 6.6. Alambeta Cihazı ile YapılmıĢ Isıl Test Sonuçları KumaĢ Tipi Isıl Ġletkenlik(ƛ) Isıl Direnç [R] Isıl Soğurganlık(b)

1 0,04631 0,0079 177,33

2 0,04957 0,0065 206,20

3 0,05024 0,0075 191,73

4 0,04700 0,0076 184,00

5 0,04679 0,0090 185,27

6 0,04174 0,0097 166,80

7 0,04197 0,0091 177,20

8 0,04447 0,0116 137,57

9 0,04412 0,0110 143,67

10 0,04265 0,0119 140,40

6.1.2.1. Isıl İletkenlik Sonuçlarının Değerlendirilmesi

AĢağıda kumaĢların ısıl iletkenlik değerlerinin farklı lif tipi kullanıldığındaki değiĢimi verilmiĢtir.

Şekil 6.2. KumaĢ Tipine Göre Isıl Ġletkenlik Değerlerinin DeğiĢimi Tek yönlü varyans tablosundan görüldüğü gibi kumaĢların Isıl Ġletkenlik özelliği, lif tipi değiĢiminden etkilenmektedir( Tablo 6.7.).

0 0,005 0,01 0,0150,02 0,0250,03 0,035 0,04 0,045 0,05 0,055

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Isıl iletkenlik Değerleri

Kumaş Tipi

Isıl İletkenlik Değerinin Kumaş Tipine Göre Değişimi

ısıl iletkenlik

Tablo 6.7. KumaĢ Tipi DeğiĢiminin KumaĢ Isıl Ġletkenliği Üzerindeki Etkisi

Faktör Bağımlı

Değişken F Önemlilik

KumaĢ Tipi Isıl Ġletkenlik 19,048 0,00*

* α = 0,05’e göre önemlidir.

Tablo 6.8. 1.Grup KumaĢların Isıl Ġletkenlik (ƛ ) Sonuçları

KumaĢ Tipi %100

Pamuk

%60Pamuk/

%40Viskon

%60Pamuk/

%40Tencel

%60 Pamuk/

%40 Keten

*Kodu 1 2 3 4

Isıl Ġletkenlik (ƛ) 0,04631 0,04957 0,05024 0,04700

* atkı ipliğinde %100 pamuk, %100viskon, %100tencel ve %100keten kullanılan kumaĢlar.

1.grup kumaĢların ısıl iletkenlik sonuçları büyükten küçüğe doğru tencel, viskon, keten ve pamuk olarak sıralanmaktadır. Pamuk en düĢük ısıl iletkenliğine sahiptir. Ġstatistiki olarak değerlendirdiğimizde pamuk lifi en düĢük değeri verse de pamuk yerine keten, tencel veya viskon kullanımı istatiski olarak fark yaratamamaktadır (p(2)=0,744, p(3)=0,68, p(4)=0,99). Viskon ve tencel kullanımı liflerin ısıl iletkenliği arttırmıĢtır.

6.1.2.1.1.Karışım Kumaşlardaki Isıl İletkenlik Özellikleri

Tablo 6.9. Atkı ipliği Viskon /Keten KarıĢımı KumaĢlar Ġçin Isıl Ġletkenlik Bulguları

*KumaĢ Tipi %100 Keten %80Viskon / %20

Keten %50Viskon/%50 Keten

*Kod 4 6 9

Isıl Ġletkenlik (ƛ) 0,04700 0,04174 0,04412

*4 ( %60 Pamuk %40 Keten ) *6-Çözgüsü % 60 –Atkısı %80 / 20 Keten /Viskon ( %60 pamuk/ %32 viskon/% 8 keten*9-Çözgüsü % 60 –Atkısı %50 / 50 Keten/ Viskon (%60 pamuk/ %20 viskon /%20 keten)

Atkısı keten kumaĢ (4no‟lu) viskon karıĢımlara göre en yüksek ısıl iletkenlik değerini vermektedir. Atkı ipliğinde sadece viskon kullanıldığında keten göre daha yüksek ısıl iletkenlik değeri verse de karıĢım olduğunda viskon oranının artıĢı ısıl iletkenliği düĢürmektedir. Sonuçlar hava geçirgenliğinde de benzer çıkmıĢtır. Bu hava geçirgenliğinde açıklandığı gibi keten ve viskon liflerinin beraber eğrilmesinde arzu edilen lif paketlenmesine ulaĢılamaması ve iplik içindeki boĢlukların hava

barındırmasını iĢaret etmektedir. Durgun havanın ısıl iletkenliği tüm liflerinkinden daha düĢük olup 25 mW/mK‟dir[58]. Atkı ipliği karıĢım olduğunda içinde bulundurduğu durgun hava ısıl iletkenliğini düĢürdüğü varsayılabilir. Sonuçlar lineer bir artıĢ göstermemekte ve 9 no‟lu kumaĢın sonuçlarındaki farklar istatistiki bir anlam ifade etmemektedir(p=0,152) .

Tablo 6.10. Atkı ipliği Tencel /Keten KarıĢımı KumaĢlar Ġçin Isıl Ġletkenlik Bulguları

*KumaĢ Tipi

%100 Keten %80 Tencel/%20 Keten

%50Tencel /%50Keten

*Kod 4 7 10

Isıl Ġletkenlik (ƛ) 0,04700 0,04197 0,04265

Keten kumaĢ( 4 nolu) viskon karıĢımlara göre en yüksek ısıl iletkenlik değerini vermektedir. Atkı ipliğinde sadece tencel kullanıldığında( pamuk / tencel kumaĢ ) keten göre ( pamuk/ keten) daha yüksek ısıl iletkenlik değeri verse de karıĢım olduğunda tencel oranının artıĢı ısıl iletkenliği düĢürmektedir. Yukardaki açıklamalar tencel kumaĢ için de geçerlidir. 7 ile 10 nolu kumaĢ sonuçlarının farkı (p=0,999) istatistiki bir anlam içermemektedir. ÇeĢitli oranlarda tencel/keten kullanımı atkı ipliği %100 keten kumaĢa göre ısıl iletkenliği düĢürmektedir

Aynı karıĢım özelliklerine sahip kumaĢların ısıl iletkenlik sonuçlarının kendi arasında değerlendirilmesi aĢağıda verilmiĢitir.

Tablo 6.11. Aynı KarıĢım Özelliklerine Sahip KumaĢların Isıl Ġletkenlik Bulguları

*KumaĢ Tipi 80/20 Pamuk/Keten 80/20Viskon /Keten 80/20Tencel /Keten

*Kod 5 6 7

Isıl Ġletkenlik

(ƛ) 0,04679 0,04174 0,04197

5- (%92pamuk /% 8 keten) 6- ( %60 pamuk/ %32 viskon/% 8 keten) 7-( %60 pamuk/ %32 tencel/% 8 keten)

Atkı ipliğinde %20 keten diğerleri sırayla %80 pamuk, viskon ve tencel kullanıldığında en yüksek ısıl iletkenlik değerini 80/20 Pamuk/Keten vermektedir.

80/20Viskon /Keten ile 80/20Tencel /Keten değerleri çok yakın olup aralarında istatistiki bir fark yoktur(p=1,0)

6.1.2.2. Isıl Soğurganlık ( b) Sonuçlarının Değerlendirilmesi

AĢağıda kumaĢların ısıl soğurganlık değerlerinin farklı lif tipi kullanıldığındaki değiĢimi verilmiĢtir.

Şekil 6.3. KumaĢ Tipine Göre Isıl Soğurganlık Değerlerinin DeğiĢimi Tek yönlü varyans tablosundan görüldüğü gibi kumaĢların ısılsoğurganlık özelliği, lif tipi değiĢiminden etkilenmektedir( Tblo 6.12.)

Tablo 6.12. KumaĢ Tipi DeğiĢimininin Isıl Soğurganlığı Üzerindeki Etkisi

Faktör Bağımlı

Değişken F Önemlilik

KumaĢ Tipi Isıl Soğurganlık 7,517 0,00*

* α = 0,05’e göre önemlidir.

KumaĢ ile deri arasındaki ani temas, kumaĢın ciltten daha düĢük bir sıcaklıkta olması durumunda vücuttan kumaĢa doğru ısı akıĢı meydana geleceğinden, soğukluk hissedilmesine neden olmaktadır[61]. Isı akıĢı malzemenin ısıl iletkenliği ile artmaktadır. Bir malzeme daha fazla ısıl enerji soğurduğunda, bir ısıl iletken gibi hareket eder ve sıcak bir beden ile ilk temas anında daha soğuk bir his verir[63].Bu özellik tüketicinin ürünü nerede kullanacağına göre olumlu veya olumsuz olarak değerlendirilebilir. Bu projedeki amaç keten lifinin yatak ürünlerinde kullanılmasını araĢtırmaktır. GiriĢ kısmında belirtildiği gibi keten verdiği serinlik hissi iyi bir uyku için arzu edilen bir özelliktir. Bu yüzden ısıl soğurganlık değerlerinin keten ve yüksek oranda keten karıĢımlı kumaĢlar için yüksek olması beklenmektedir.

0 50 100 150 200 250

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Isıl Soğurganlık Değerleri

Kumaş Tipi

Isıl Soğurganlık Değerlerinin Kumaş Tipine Göre Değişimi

Tablo 6.13. 1.Grup KumaĢların Isıl Soğurganlık ( b) Bulguları KumaĢ Tipi %100 Pamuk %60Pamuk/

* atkı ipliğinde %100 pamuk, %100viskon, %100tencel ve %100keten kullanılan kumaĢlar.

1.Gruptaki kumaĢların ısıl soğurganlık değerleri büyükten küçüğe Pamuk/Viskon, Pamuk/Tencel, Pamuk/Keten, Pamuk/ Pamuk olarak sıralanmaktadır Liflerin özgül ısıları ısıl geçiĢ özelliklerini dolayısı ile soğurganlıklarını etkiler. Kuru rayon liflerinin özgül ısısı 1.26 Jgˉ¹Kˉ¹, Pamuk lifinin özgül ısısı 1.21 Jgˉ¹Kˉ¹ olarak verilmektedir [58].

Viskon lifinin ısıl soğurganlık değerini lif özgül ısısı etkilemektedir. Ancak tencel kumaĢ viskona göre daha düĢük bir soğurganlık değeri vermiĢtir. Rejenere selüloz liflerinin doğal liflerden daha yüksek soğurganlığa sahip olması beklenen bir durumdur. Keten lifinin soğurganlık değerine litratürde rastlanmasa da keten lifinin özelliklerinde anlatılan serin tutma özelliği, pamuğa göre yüksek soğurganlık değeri ile doğrulanmıĢtır. Hes yaptığı çalıĢmada çeĢitli kumaĢların ısıl soğurganlık değerlerini araĢtırmıĢ ve pamuklu dokuma kumaĢlar için 100–150, lyocel kumaĢlar için 300–400 Wm-2K-1s-1/2 değerlerini vermiĢtir [3]. Bu çalıĢmada çözgü iplikleri pamuk olduğu için sonuçlar Hes‟in yapmıĢ olduğu derecelendirmeyle birebir aynı değil ancak paralel çıkmıĢtır.

En yüksek soğurganlık değeri viskon (2 nolu) kumaĢındır. Keten kullanılan kumaĢın(4nolu) ısıl soğurganlığı pamuk kumaĢa(1 nolu) göre yüksek çıkmıĢtır.

Bununla birlikte 1.gruptaki kumaĢların ısıl soğurganlık değerleri istatiksel bir fark görülmemiĢtir. Pamuk yerine viskon ( p=0,381 ) veya keten ( p=1,000 ) kullanımının seçilmesi istatiski olarak anlamlı çıkmamıĢtır. Bu durumda karıĢım kumaĢlar için viskon yerine tencel kullanılmasının ısıl soğurganlık üzerindeki etkisini incelemek gereksizdir. Ancak karıĢımlardaki viskon ve tencel oranının değiĢiminin ısıl soğurganlık üzerindeki etkisi aĢağıda incelenmiĢtir.

Isıl soğurganlık ısıl iletkenlik ve lif özgül ısısından etkilenen bir değerdir.

Sonuçlar ısıl iletkenlikle pararel çıkmıĢtır.

6.1.2.2.1. Karışım Kumaşlardaki Isıl Soğurganlık Özellikleri

Tablo 6.14. Atkı Ġpliği Viskon /Keten KarıĢımı KumaĢlar Ġçin Isıl Soğurganlık Bulguları viskon/% 8 keten*9-Çözgüsü % 60 –Atkısı %50 / 50 Keten/ Viskon (%60 pamuk/ %20 viskon /%20 keten)

Isıl Soğurganlık değerlerine lif oranının değiĢiminin etkisini incelediğimizde;

ketene viskon katılması ısıl soğurganlık değerini düĢürmektedir. KarıĢım oranı atkı ipliğinde %50Viskon/%50 Keten olduğunda en düĢük ısıl soğurganlık değerini vermektedir ancak karıĢım değerleri (6 ile 9 nolu) arasındaki fark istatiski olarak anlamlı çıkmamıĢtır(p=0,75). Viskon/keten karıĢımı kumaĢlarda keten oranının değiĢimi ısıl soğurganlık değerine istatiksel olarak etki etmemektedir.

Tablo 6.15. Atkı Ġpliği Tencel /Keten KarıĢımı KumaĢlar Ġçin Isıl Soğurganlık Bulguları

*KumaĢ Tipi %100 Keten %80 Tencel/%20

Keten %50Tencel /%50Keten

*Kod 4 7 10

Isıl Soğırganlık ( b) 184,00 177.20 140.40

Isıl Soğurganlık değerlerine lif oranının değiĢiminin etkisini incelediğimizde;

keten lifine tencel katılması ısıl soğurganlık değerini düĢürmektedir. Keten oranının artıĢı da ısıl soğurganlık değerini düĢürmektedir. KarıĢım oranı atkı ipliğinde

%50Tencel%50 Keten olduğunda en düĢük ısıl soğurganlık değerini vermektedir.

Buna rağmen değerler arasındaki fark istatiki olarak anlamlı çıkmamıĢtır(p=0,052).

6.1.2.3. Bağıl Su Buharı Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Tek yönlü varyans tablosundan görüldüğü gibi kumaĢların bağıl su buharı geçirgenliği, lif tipi değiĢiminden etkilenmektedir( Tablo 6.16.).

Tablo . 6.16.KumaĢ Tipi DeğiĢiminin Su Buharı Geçirgenliği Üzerindeki Etkisi

Faktör Bağımlı Değişken F Önemlilik

KumaĢ Tipi Bağıl Su

Geçirgenliği 24,749 0,00*

* α = 0,05’e göre önemlidir.

AĢağıda kumaĢların bağıl su buharı geçirgenliği değerlerinin farklı lif tipi kullanıldığındaki değiĢimi verilmiĢtir.

Şekil 6.4. KumaĢ Tipi DeğiĢiminin Bağıl Su geçirgenliğine Etkisi

1.grup çözgüsü %100 Pamuk, atkı ipliği %100 pamuk, viskon, tencel ve keten olan kumaĢların su buharı geçirgenliği (%) sonuçları aĢağıdaki gibi sıralanmaktadır.

Tablo 6.17. 1.Grup Olan KumaĢların Su Buharı Geçirgenliği (%) Sonuçları

KumaĢ Tipi Adı %100 tencel, ve viskon kumaĢlar izlemektedir. Viskon ve tencel kullanımı; keten ve pamuğa göre su buharı geçirgenliğini düĢürmektedir.

Viskon ile tencel kumaĢ değerleri arasında istatistiksel fark yoktur (p=0.05).

Keten kumaĢın su buharı geçirgenliği diğer kumaĢlardan istatistiksel olarak anlamlı Ģekilde yüksektir.

Lyocell lifinin yapısındaki kontrollü ve düzenli dizilmiĢ olan nanofibriller hidrofilik yapıdadırlar. Bu sayede çok iyi ısı transferi sağlar ve serinlik hissi verir. Sıvı emiĢi pamuğa göre %50 oranında daha fazladır[40]. Sonuçlarda pamuk kumaĢ (%

70,70) tencelden ( %65.70) daha yüksek su buharı geçirmekte ancak sonuçlar arasında p= 0,343 ile anlamlı bir fark çıkmamaktadır. Çözgüsü %60 pamuk ve %40 oranında tencel ve viskon lifi kullanılması sonucu elde edilen kumaĢlarda, lifin özelliği kendini çok fazla göstermemiĢtir. Oysa keten lifinin kullanımı diğer liflere göre su buharı geçirgenliğini sayısal olarak küçük ama istatistiki olarak anlamlı bir Ģekilde arttırmıĢtır.

6.1.2.3.1. Karışım Kumaşlarda Bağıl Su Geçirgenliği Sonuçları

KarıĢım kumaĢlarda keten kullanım oranının değiĢmesi ve atkı ipliğine tencel ve viskon ilavesi sonucunda su buharı geçirgenliği değerleri aĢağıdaki gibi sıralanmaktadır.

Tablo 6.18. Atkısı Viskon/Keten KarıĢımı KumaĢların Su Buharı Geçirgenliği Bulguları

*KumaĢ Tipi %100 Keten %80Viskon/%20Keten %50Viskon/%50 Keten

KumaĢ kodu 4 6 9

Su buharı

geçirgenliği (%p) 71,73 70,266 52,13

Atkısı viskon/keten karıĢımı kumaĢlar için keten oranı arttıkça, su buharı geçirgenliği düĢmüĢtür. Ancak atkısı %100 Keten kumaĢın (4 nolu ) değerleri ile

%50 Keten kumaĢın değerleri arasında istatistiksel bir fark vardır.(p=0.00). 9 nolu kumaĢın su buharı geçirgenliği, 6 nolu kumaĢtan daha düĢük çıkmıĢtır(p=0.00).Sonuçlar ketene viskon katılmasının su buharı geçirgenliğini düĢürdüğünü, bu düĢüĢün karıĢım kumaĢlarda lineer ve anlamlı bir Ģekilde gerçekleĢmediğini göstermektedir.

Sonuçlardan anlaĢılacağı gibi, atkı ipliği %100 keten lifinden yapıldığında, keten kumaĢın viskon, pamuk ve tencele göre daha yüksek su buharı geçirgenliği değerine sahip olduğu ancak karıĢım olduğu zaman tam tersi olarak keten oranın arttığında su buharı geçirgenliğinin düĢtüğü görülmektedir.

Tablo 6.19. Atkısı Tencel/ Keten KarıĢımı KumaĢların Su buharı Geçirgenliği Sonuçları

*KumaĢ Tipi %100 Keten %80 Tencel/%20

Keten %50Tencel/%50Keten

*Kod 4 7 10

Su buharı

geçirgenliği (%p) 71,73 72,866 59,166

Atkısı %100 keten olan kumaĢa tencel ilavesi su buharı geçirgenliğini sayısal olarak düĢürmektedir(p=0.00). Ancak bu düĢüĢü lineer bir Ģekilde gözlenmemektedir.

KarıĢımlı iplik yapmanın doğrusallığı bozduğu görülmektedir. Bu hava geçirgenliği bölümünde anlatılan iplik paketlemesi ile ilgili nedenlere bağlanabilinir. Ayrıca kumaĢlarının su buharı geçirgenliği lif özelliğinden bağımsız olarak kumaĢ hava geçirgenliğine de bağlıdır.

Ġstatistiki olarak incelendiğinde; 4 nolu kumaĢ ile 10 nolu kumaĢ arasinda istatistiki fark varken (p=0.00), 4 ile 7 nolu kumaĢ değerleri arasında istatistiki fark gözlenmemektedir (p=0.983). Yani karıĢım kumaĢlarda, tencel oranının %32‟ye çıkması su buharı geçirgenliğini arttırmıĢtır. Ancak sonuçlar istatiski olarak anlamlı değildir.

KarıĢım kumaĢlardaki değiĢimin anlamlandırılamamasından dolayı aynı karıĢım grubunun birbirine göre su buharı geçirgenliği sonuçları karĢılaĢtırılmıĢtır.

Tablo 6.20. Atkısı 80/20 Olan KumaĢların KumaĢların Su Buharı Geçirgenliği Sonuçlarının Değerlendirilmesi üretilmiĢtir. Değerler tencel>viskon>pamuk Ģeklinde sıralanmaktadır. Atkı ipliğindeki tencel, pamuk kullanılmasına göre değerleri istatistiki olarak anlamlı bir Ģekilde arttırmıĢtır(p=0.006). Ancak tencel kullanılması ile viskon kullanılması arasında istatistiksi bir fark yoktur ( p=0.947). Keten lifine %80 tencel ilavesi ile su buharı geçirgenliği istatistiksel olarak anlamlı bir Ģekilde artmaktadır

Tablo 6.21. Atksı 80/20 Olan KumaĢların KumaĢların Su Buharı Geçirgenliği Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Sonuçlar Tencel/Keten (10) > Pamuk/Keten (8) > Viskon/Keten (9) Ģeklinde sıralanmaktadır. KarıĢım kumaĢlarda tencel lifinin kullanımının su buharı geçirgenliğini arttırdığını göstermektedir. Ancak düĢüĢ karıĢım kumaĢlarda lineer bir Ģekilde olmamakta ve aralarında istatistiki bir fark görülmemektedir(p=058).

Belgede YATAK ÜRÜNÜ KULLANIM AMACIYLA ÜRETİLEN KETEN VE KETEN KARIŞIMI KUMAŞLARIN KONFOR VE TUTUM ÖZELLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI (sayfa 59-0)