Duygusal Öz düzenleme İle İlgili Yayın ve Araştırmalar

Yağmurlu ve Altan (2010) araĢtırmasında okul öncesi çocuklarının duygu düzenleme becerilerinde annenin sosyalleĢtirme davranıĢları ile çocuğun kiĢilik özelliklerinin yordayıcılık etkisi incelenmiĢtir. AraĢtırmada elde edilen bulgulara göre; çocuğun tepkiselliğinin negatif, kararlılığının ise pozitif yönde duygu düzenlemeyi yordadığı; annenin duyarlılığı ile çocuğun yaklaĢma-kaçınma düzeyinin birlikte duygu düzenlemeyi anlamlı olduğu tesbit edilmiĢtir.

68

Kuyucu (2012) çalıĢmasında, çocukların duygu anlama beceri düzeylerinin akranlarına karĢı gösterdikleri duygusal davranıĢsal tepkilere etkisini incelemiĢtir. AraĢtırma sonucuna göre; çocukların akranlarına karĢı gösterdikleri duygusal ve davranıĢsal tepkilerin duygu anlama beceri düzeyi, cinsiyet, kardeĢ sayısı, anne eğitim seviyesi ve baba eğitim seviyesinde farklılaĢtığı bulunmuĢtur.

Ertan (2013) yaptığı incelemede, duygusal düzenleme becerileri ile baĢ etme stratejileri arasındaki iliĢki doğrudan ve dolaylı olarak araĢtırmıĢtır. AraĢtırmanın katılımcıları 4-6 yaĢlarında 45 çocuktur. Veri toplama aracı olarak, Vignette Okul Öncesi Dönemde Çocukların BaĢ Etme Stratejilerini Değerlendirme Bataryası, Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası ve Duygu Düzenleme Ölçeği kullanılmıĢtır. Elde edilen bulgulara göre; çocukların duygu düzenleme becerileri ile baĢ etme stratejileri arasında anlamlı bir iliĢki olduğu bulunmuĢtur.

Aktürk (2015) okul öncesi dönem çocuklarında duygu düzenleme becerileri ile akran iliĢkilerini incelediği araĢtırmada, çocukların akran iliĢkileri ve duygu düzenleme becerilerinin cinsiyete göre farklılaĢtığı bulunmuĢtur.

Koçyiğit ve ark. (2015) çocukların sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri ile oyun becerileri arasındaki iliĢkiyi incelemiĢtir. Veri toplama aracı olarak, “Sosyal Yetkinlik ve DavranıĢ Değerlendirme-30 Ölçeği”, “Duygu Düzenleme Ölçeği” ve “Oyun Becerileri Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıĢtır. AraĢtırma bulgularına göre; çocukların oyun becerileri ile sosyal yetkinlikleri arasında pozitif, “Kızgınlık-Saldırganlık” ve “Anksiyete-Ġçe dönüklük” alt boyutu arasında negatif iliĢki olduğu tesbit edilmiĢtir. Bununla birlikte çocukların oyun becerileri ile Duygu Düzenleme Becerileri Ölçeği‟nin “DeğiĢkenlik-Olumsuzluk” alt boyutu arasında negatif yönlü anlamlı iliĢki olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır.

69

Arı ve Yaban (2016) mizaç özellikleri ve duygu düzenleme becerilerinin 4-6 yaĢ grubundaki çocukların sosyal davranıĢları üzerinde oynadığı rolün belirlenmesine yönelik yapılan araĢtırmaya, 238 çocuğun anneleri ve anaokullarındaki öğretmenleri katılım göstermiĢtir. AraĢtırmada elde edilen bulgulara göre; sosyal davranıĢların cinsiyete açısından farklılık göstermediği bulunurken, duygu düzenleme becerileri ile olumlu sosyal davranıĢlar ve saldırganlık arasındaki iliĢkiler anlamlı bulunmuĢtur.

Sille (2016) annenin duygusal sosyalizasyonu ile 48-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerisi arasındaki iliĢkiyi incelediği araĢtırmanın çalıĢma grubunu, 48-72 aylık çocukların anneleri ve okul öncesine devam eden çocukların öğretmenleri oluĢturmaktadır. AraĢtırmanın verileri KiĢisel Bilgi Formu, Annenin Olumsuz Duygular ile BaĢetme Ölçeği ve Duygu Düzenleme Ölçeği ile toplanmıĢtır.

AraĢtırma verilerine göre, 48-72 aylık çocukların annelerinin duygusal sosyalizasyonun alt boyutları (duygu odaklı, problem odaklı, dıĢavurumcu, cezalandırıcı, küçümseyici tepkiler) ile çocukların duygu düzenleme becerilerinin alt boyutları (olumsuzluk/değiĢkenlik, duygu düzenleme) arasında anlamlı iliĢkiler olduğu bulunmuĢtur. Bununla birlikte, annenin eğitim seviyesi yükseldikçe, çocukların duygu düzenleme becerisinin değiĢkenlik/olumsuzluk alt boyutunun da arttığı görülmüĢtür. Annenin duygusal sosyalizasyonu alt boyutları ile annenin eğitim durumu arasında da anlamlı iliĢki olduğu tespit edilmiĢtir.

Bayındır ve Ural (2016) okul öncesi dönem çocuklarının (48-72 aylık çocuklarının) öz düzenleme becerilerini belirlemeye yönelik geliĢtirdikleri ölçme aracının geçerlilik ve güvenilirlik çalıĢmasını yapmıĢtır. ÇalıĢmada elde edilen verilere göre; “Öz Düzenleme Becerileri Ölçeği” olarak adlandırılan ölçeğin, geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir. Ölçek geliĢtirme aĢamasında elde

70

edilen veriler kullanılarak, cinsiyetin öz düzenleme becerileri üzerinde etkili olduğu, kızların toplam puan ve her iki alt boyuttan aldıkları puanların erkek çocukların puanlarından daha yüksek olduğu bulunmuĢtur. Bununla birlikte anne öğrenim düzeyinin çocukların öz düzenleme beceri düzeylerine arasında farklılık bulunmamaktadır.

Akbaba (2017) 5-6 yaĢ çocuklarının duygu düzenlemesinde çocuk mizacıyla anne davranıĢları arasındaki etkileĢimi incelenmiĢtir. Veri toplama aracı olarak, "KiĢisel Bilgi Formu", "Duygu Düzenleme Ölçeği", ve "Çocuğun Olumsuz Duygusuyla BaĢa Çıkma Ölçeği" ve "Kısa Mizaç Ölçeği" kullanılmıĢtır. AraĢtırmadan elde edilen sonuçlara göre; çocukların duygu düzenleme becerileri, cinsiyete, anne yaĢına ve anne eğitim seviyesi göre farklılık gösterirken; çocuğun doğum sırasına, annenin çalıĢma durumuna göre farklılık bulunmamıĢtır.

Bursa (2017) okul öncesi öğretmenlerinin çocukların duygu düzenleme becerilerini destekleyici uygulamalarına iliĢkin görüĢlerini araĢtırmıĢtır. 28 öğretmen ile yarı yapılandırılmıĢ görüĢmeler gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırma bulgularına göre; okul öncesi öğretmenlerinin duygu düzenleme kavramını çoğunlukla duyguların kontrol altına alınması ve duyguların ifade edilmesi olarak tanımladıkları görülmektedir. Duygu düzenleme becerilerinin kazandırılmasında okul öncesi dönemin kritik olduğunu ve aile, öğretmen ile medyanın bu becerilerin geliĢiminde etkisi olduğunu vurgulanmıĢtır. Öğretmenlerin çoğu, çocukların duygu düzenleme becerilerinin yaĢ ile bağlantılı olarak geliĢim gösterdiği ve belirli aĢamalar halinde gerçekleĢtiğini dile getirmiĢlerdir.

Öğretmenler, çocukların, baĢkalarının duygularını anlama becerilerini kazanma konusunda benmerkezci yapılarından dolayı zorluk yaĢadıklarını belirtmiĢtir. Bunun dıĢında öğretmenlerin çoğu, çocuklarda öfke ve mutluluk

71

duygusu ile daha sık karĢılaĢtıklarını ve özellikle öfke duygusu ile baĢ etmenin çocuk ve öğretmen açısından zor olduğunu ifade etmiĢlerdir. Genel bir değerlendirme yapıldığında, öğretmenlerin çoğunun duygu düzenleme kavramını sınırlı bir Ģekilde algıladıkları ve buna bağlı olarak uygulama konusunda da eksiklikler hissettikleri bulunmuĢtur.

Yükçü (2017) bağımsız anaokullarına devam eden çocukların duygu düzenleme ve sosyal problem çözme becerileri ile ebeveynlerinin duygusal okuryazarlık düzeyleri arasındaki iliĢkinin incelediği araĢtırmanın bulgularında; çocukların sosyal problem çözme becerileri çocuğun yaĢına göre farklılıklar gösterdiği tespit edilmiĢtir. Ancak çocukların sosyal problem çözme becerileri çocuğun cinsiyetine, anne-babanın yaĢı, öğrenim durumu ve çalıĢma durumuna göre farklılık bulunmamıĢtır.

Özcan (2017) okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların ahlaki ve sosyal kural algıları prososyal davranıĢları ile duygu düzenleme becerileri arasındaki iliĢkilerin incelediği araĢtırmada veri toplama amacıyla "Ahlaki ve Sosyal Kural Algısı Ölçeği", "Prososyal DavranıĢ Ölçeği", "Duygu Düzenleme Ölçeği" ve "KiĢisel Bilgi Formu" kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın sonucunda çocukların prososyal davranıĢları ile duygu düzenleme becerileri arasında anlamlı bir iliĢki olduğu tespit edilmiĢtir.

Üredi ve Ulum (2017) çocuklarda duygu ayarlayabilme yetisinin çeĢitli değiĢkenler açısından incelediği çalıĢmada, 6-13 yaĢ aralığındaki kız çocuklarının duygu ayarlayabilme yetkinliklerinin erkek çocuklarına oranla daha az olduğu bulunmuĢtur. Bununla birlikte çocukların duygu ayarlama ölçeğinden elde edilen toplam puanları arasında, annelerin eğitim düzeyleri açısından anlamlı bir fark olduğunu tespit edilmiĢtir.

72

Yükçü ve Demircioğlu (2017) okul öncesi dönem çocuklarının duygu düzenleme becerilerinin çeĢitli değiĢkenler açısından incelemiĢtir. AraĢtırmada “Genel Bilgi Formu” ve “Duygu Düzenleme Ölçeği” kullanılmıĢtır. AraĢtırmada elde edilen bulgular ıĢığında, çocukların duygu düzenleme becerilerinin yaĢ, cinsiyet, kardeĢ sayısı, anne çalıĢma durumu, babanın yaĢı ve babanın eğitim durumuna göre farklılık göstermezken, annenin eğitim düzeyi, annenin yaĢı ve ailenin aylık gelirine göre farklılaĢtığı bulunmuĢtur.

73

Bölüm 3

YÖNTEM

Yöntem bölümünde araĢtırmanın yürütülmesinde izlenen modele, evren/örnekleme, veri toplama araçları ve uygulanmasına, verilerin yorumlanmasın da kullanılan istatistiksel bilgilere ve çalıĢmanın etik ilkerine yer verilmektedir.