Dokuzuncu Alt Probleme Ait Bulgu ve Yorumlar

Dokuzuncu alt problem, “Öğretmenlerin dil bilgisi öğretiminin sorunlarını gidermeye yönelik olarak verilen çözüm önerilerine katılma durumları nasıldır?” şeklinde ifade edilmiştir.

Bu bölümde örnekleme alınan öğretmenlerin dil bilgisi öğretiminin sorunlarını gidermeye yönelik olarak verilen çözüm önerilerine katılma durumları tablo hâlinde verilmiş ve tablo yorumlanmıştır.

Tablo 3.9. Öğretmenlerin Dil Bilgisi Öğretimi İle İlgili Sorunların Çözüm Önerilerine Katılma Durumları

K es in li k le K at ıl m ıy o ru m K at ıl m ıy o ru m K ara rs ız ım K at ıl ıy o ru m T am am en K at ıl ıy o ru m Çözüm Önerileri N=257 f % f % f % f % f %

1. Dil bilgisi günlük dilden alınan somut örneklerle

işlenmelidir. 4 1.6 3 1.2 64 24.9 186 72.4

2. İmla sorununu çözmek için TDK tarafından

hazırlanan yazım kılavuzu esas alınmalıdır. 2 .8 9 3.5 9 3.5 77 30.0 160 62.3 3. Dil bilgisi öğretimi metinler aracılığıyla

yapılmalıdır. 1 .4 5 1.9 7 2.7 89 34.6 155 60.3

4. Dil bilgisi öğretiminde kurallar çeşitli

etkinliklerle sezdirilmelidir 1 .4 2 .8 3 1.2 87 33.9 164 63.8

5. Dil bilgisi öğretiminde “dil biliminin”

verilerinden yararlanılmalıdır. 2 .8 4 1.6 9 3.5 119 46.3 123 47.9 6. Dil bilgisi öğretiminde Türkçenin yazılı

kaynaklarından derlenmiş materyaller kullanılmalıdır.

3 1.2 1 .4 11 4.3 115 44.7 127 49.4 7. Dil bilgisi, işleve dayalı olarak öğretilmelidir. 1 .4 1 .4 1 .4 105 40.9 149 58.0 8. Lisans döneminde öğretmen adaylarına daha

fazla dil bilgisi dersi verilmelidir. 4 1.6 22 8.6 22 8.6 100 38.9 109 42.4 9. Üniversitelerin ilgili bölümlerindeki dil bilgisi

derslerine giren öğretim elemanları daha iyi yetiştirilmelidir.

6 2.3 11 4.3 18 7.0 94 36.6 128 49.8 10. Okullarda dil bilgisi seviyesini belirlemek

amacıyla Türkçe sınavlarından bağımsız bir sınav yapılmalıdır.

10 3.9 50 19.5 32 12.5 79 30.7 86 33.5 11. ÖSYM tarafından yapılan sınavlardaki dil

bilgisiyle ilgili soruların hazırlanma sürecinde tüm eğitim kurumları tarafından kabul edilen bir dil bilgisi kaynağı referans olarak kullanılmalıdır.

1 .4 8 3.1 13 5.1 80 31.1 155 60.3 12. Öğrencilere dil bilgisi sınavlarıyla ilgili geri

bildirim verilmelidir 1 .4 1 .4 7 2.7 112 43.6 136 52.9

13. Dil bilgisi kuralları, metin içindeki cümleler

14. Kelime türleri, cümle içi işlevlerden hareketle

öğretilmelidir. 1 .4 2 .8 7 2.7 92 35.8 155 60.3

15. Terim farklılığı sorununu çözmek için, kullanılan tüm ders kitaplarında terim birliği sağlanmalıdır.

1 .4 2 .8 4 1.6 74 28.8 176 68.5 16. Terim farklılığı sorununu çözmek için, TDK

tarafından terim birliği sağlanmalıdır. 1 .4 2 .8 7 2.7 70 27.2 177 68.9 17. Terim farklılığı sorununu çözmek için,

öğretmenler aynı anlamı karşılayan tüm terimleri kullanmalıdır.

11 4.3 30 11.7 25 9.7 92 35.8 99 38.5 18. Öğrencilerin dilbilgisi dersine karşı olumlu

tutum geliştirmeleri için uygun yöntem kullanılmalıdır.

2 .8 10 3.9 102 39.7 143 55.6

19. Dil bilgisi öğretiminde yöntem seçilirken

eğitim ortamının özellikleri dikkate alınmalıdır. 2 .8 2 .8 8 3.1 114 44.4 131 51.0 20. Dil bilgisi öğretiminde yöntem seçilirken

öğrencilerin özellikleri dikkate alınmalıdır. 3 1.2 1 .4 3 1.2 105 40.9 145 56.4

Tablo 3.9.’da görüleceği üzere öğretmenlerin dil bilgisi öğretimindeki sorunlara çözüm önerilerinde en çok katıldıkları ifadenin “Dil bilgisi günlük dilden alınan somut örneklerle işlenmelidir.” olduğudur. Öğretmenlerin186’sı (% 72.4) tamamen katılıyorum, 64’ü (% 24.9) katılıyorum, 3’ü (% 1.2) kararsızım, 4’ü (% 1.6) katılmıyorum seçeneğini işaretlerken kesinlikle katılmıyorum seçeneğini işaretleyen olmamıştır.

Öğretmenler, birbirine yakın olarak “Terim farklılığı sorununu çözmek için kullanılan tüm ders kitaplarında terim birliği sağlanmalıdır.” ve “Terim farklılığı sorununu çözmek için TDK tarafından terim birliği sağlanmalıdır.” çözüm önerilerine yüksek oranlarda katılmaktadırlar. “Terim farklılığı sorununu çözmek için kullanılan tüm ders kitaplarında terim birliği sağlanmalıdır.” çözüm önerisine öğretmenlerin 176’sı (% 68.5) tamamen katılıyorum, 74’ü (% 28.8) katılıyorum, 4’ü (% 1.6) kararsızım, 2’si (% .8) ve 1’i (% .4) de kesinlikle katılmıyorum seçeneğini işaretlemiştir. “Terim farklılığı sorununu çözmek için TDK tarafından terim birliği sağlanmalıdır.” çözüm önerisine öğretmenlerin 177’si (% 68.9) tamamen katılıyorum, 70’i (% 27.2) katılıyorum, 7’si (% 2.7) kararsızım, 2’si (% .8) katılmıyorum ve 1’i (% .4) de kesinlikle katılmıyorum seçeneğini işaretlemiştir.

Öğretmenlerin yüksek oranda katıldıkları bir diğer çözüm önerisi de, “Dil bilgisi öğretiminde kurallar çeşitli etkinliklerle sezdirilmelidir.” seçeneğidir. Öğretmenlerin 164’ü (% 63.8) tamamen katılıyorum, 87’si (% 33.9) katılıyorum, 3’ü

(% 1.2) kararsızım, 2’si (% .8) katılmıyorum ve 1’i (% .4) de kesinlikle katılmıyorum seçeneğini işaretlemiştir.

Tablo 3.9’da görüleceği üzere öğretmenlerin dil bilgisi öğretimindeki sorunlara çözüm önerilerinde en az katıldıkları ifadenin “Terim farklılığı sorununu çözmek için, öğretmenler aynı anlamı karşılayan tüm terimleri kullanmalıdır.” olduğudur. Öğretmenlerin 99’u (% 38;5) tamamen katılıyorum, 92’si (% 35.8) katılıyorum, 25’i (% 9.7) kararsızım, 30’u (% 11.7) katılmıyorum, 11’i (% 4.3) kesinlikle katılmıyorum seçeneğini işaretlemiştir.

Öğretmenlerin düşük oranda katıldıkları bir diğer çözüm önerisi de, “Okullarda dil bilgisi seviyesini belirlemek amacıyla Türkçe sınavlarından bağımsız bir sınav yapılmalıdır.” seçeneğidir. Öğretmenlerin 86’sı (% 33.5) tamamen

katılıyorum, 79’u (% 30.7) katılıyorum, 32’si (% 12.5) kararsızım, 50’si (% 19.5) katılmıyorum ve 10’u (% 3.9) da kesinlikle katılmıyorum seçeneğini işaretlemiştir.

Öğretmenlerin problemlerin giderilmesine ilişkin sunulan çözüm önerilerine katılma durumları genelde yüksektir. Bu bulgular, sunulan çözüm önerilerinin alandaki sorunların giderilmesinde katkı sağlayacak niteliktedir şeklinde yorumlanabilir. Ayrıca öğretmenlerin bu çözüm önerilerine katılmalarına rağmen bunları uygulamada ne derece dikkatli oldukları araştırmaya değer başka bir husustur.

Çözüm önerilerine verilen cevaplara bakıldığında kaynak yetersizliğinin ve terim kargaşasının önemli birer sorun olarak görülmesinden dolayı bu sorunlara ilişkin seçeneklere katılımın da yüksek olduğu görülmektedir. Kaynak ve terim farklılığının dil bilgisi öğretiminde ortaya çıkardığı sorunların çözümünde öğretmenlerin TDK’yı çözüm aracı olarak görmeleri onların bu kuruma güvendikleri şeklinde yorumlanabilir. Ayrıca ÖSYM tarafından yapılan sınavlarda da ortak kaynak ve terimlerin kullanılmasını çözüm önerisi olarak belirten öğretmenler, bu alanda da bir birliğin oluşmasını istemektedirler. Öğretmenlerin dil bilgisinin ölçme ve değerlendirilmesinde Türkçe sınavlarından ayrı bir sınav yapılmasına katılmadıkları da görülmektedir. Bu durum, öğretmenlerin dil bilgisinin ölçme ve

değerlendirilmesinin Türkçe dersiyle birlikte yapılması gerektiğini kabul ettikleri şeklinde yorumlanabilir.

Terim farklılığı, sadece sınavlarda değil, aynı zamanda ders kitaplarında da bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Öğretmenlerin ders kitaplarında da terim birliğinin olması gerektiğine katılmalarının yüksek olması, bu alanda sıkıntı yaşadıkları şeklinde yorumlanabilir.

Lisans eğitimindeki dil bilgisi sorunlarına çözüm önerisi olarak daha fazla dil bilgisi dersi verilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca bu alanlarda derse giren öğretim elemanlarının daha iyi yetiştirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu verilerden lisans dönemindeki dil bilgisi derslerinde dil bilgisinin nasıl öğretileceği üzerinde durulması gerektiği sonucu çıkarılabilir.

Dil bilgisi öğretiminde yöntemden kaynaklanan sorunlarla ilgili olarak verilen çözüm önerilerine öğretmen görüşleri açısından bakıldığında tümevarım yöntemiyle dil bilgisi öğretiminin yapılması gerektiği sonucu çıkarılabilir. Dil bilgisi öğretiminde uygulanacak yöntemde, metin aracılığıyla örneklerden hareket edilmesi, günlük dilden alınan somut örneklerin alınarak önce sezdirilmesi ve konuların işlevsel işlenmesi gerektiği sonucuna varılabilir. Ayrıca yöntem belirlenirken eğitim ortamıyla öğrencilerin özellikleri de dikkate alınmalıdır. Öğretmenlerin dil bilgisi öğretiminde ortaya koydukları çözüm önerilerinin öğretim ilkelerine uygun nitelikte olduğu yorumu da çıkarılabilir.