DOKTORA TEZLERİ

Demiray (1986)’ın “Açık Öğretim Fakültesi Öğrencilerinin Boş Zamanlarını Değerlendirme Eğilimleri” adlı doktora tez çalışmasının örneklemini 9949 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan anket kullanılmıştır. Araştırma sonucunda:

1. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun günde bir iki saatten az boş zamanları olduğu,

2. Boş zamanlarının önemli bir bölümünü kitle iletişim araçları karşısında harcadığı,

3. Sanattan çok spora eğilimli olduğu,

4. Bilgi ve beceri kazanmaya yönelik faaliyetlere ilgisiz kalmadıkları,

5. Öğrencilerin, boş zaman faaliyetlerinde bulunabilecekleri kültür eğitim merkezinin kurulmasını istedikleri,

6. Öğrencilerin genellikle aktif boş zaman etkinliklerine katılmayı istedikleri bulgularına ulaşılmıştır.

Seçgin (1996)’in “Ortaöğretim Kurumlarında Eğitsel Kol Çalışmalarının Boş Zaman Değerlendirmesine Katkıları” adlı doktora tez çalışmasının örneklemini İzmir Anakent Belediye sınırları içinde bulunan anadolu, özel ve endüstri meslek liseleri okullarında 1995-1996 öğretim yılında okuyan öğrencilerden 547’si, eğitsel kollarda öğrencilere rehberlik eden eğitsel kol rehberlik öğretmenlerinden 155’i

72

oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak öğrencilere ve eğitsel kol rehber öğretmenlerine yönelik bir anket uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre:

1. Farklı okul türlerinde uygulanan eğitsel kol çalışmalarının boş zaman değerlendirmesine genellikle az düzeyde katkı yaptığı,

2. Öğrencilerin boş zamanlarının yeterli olduğu, ancak boş zamanı kullanabilme özelliklerinin yeterince gelişmediği,

3. Eğitsel kolların beklentilere yanıt verecek şekilde yeniden yapılandırılması gerekliliği,

4. Okullarda uygun ortamların yaratılması gerekliliği, 5. Araç gereçlerin yeterli ve nitelikli olması gerekliliği, 6. Rehber öğretmenlerin yeterli ilgiyi göstermesi gerekliliği,

7. Okul yönetimlerinin desteğinin daha fazla olması gerekliliği, bulgularına ulaşılmıştır.

Alantar (1996)’ın “Video Oyunu Oynayan ve Oynamayan Ergenlerin Bazı Kişilik Özellikleri ve Serbest Zaman Değerlendirme Etkinliklerinin Karşılaştırılması” adlı doktora tez çalışmasının örneklemini 301 kişi oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi anketi, video oyunu ve serbest zaman etkinlikleri anketi, nowicki-strickland çocuklar için denetim odağı ölçeği, sıfat listesi, Minnesota danışma envanteri kısaltılmış formu, pierharris çocuklar için öz- kavram ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda:

1. Video oyunu oynama ile denetim odağı, sosyal ilişkiler ve aile ilişkileri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı,

2. Video oyunu oynayanların sinemaya, video oyunu oynamayanlardan daha sık gittikleri,

3. Serbest zaman faaliyetlerine katılıma sıklığının video oyunu oynamaya göre farklılık göstermediği, bulgularına ulaşılmıştır.

Kaya (2003)’ün “Yetiştirme Yurdunda Kalan Gençlerin Boş Zaman Değerlendirme Eğilimi ve Etkinliklerin Sosyalleşmeye Etkisi” adlı doktora tez çalışmasının evrenini Türkiye genelindeki yetiştirme yurtlarında kalan 13-18 yaşlarında kız ve erkekler oluşturmaktadır. Örneklemini ise bölgelerdeki illerden rastgele tabakalı yöntemle

73

seçilmiş 257 kız ve 563 erkek öğrenciden oluşan toplam 820 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak üç bölüm ve 54 sorudan oluşan anket kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre:

1. Korunmaya muhtaç kalarak, yetiştirme yurtlarında toplumsal koruma kapsamına alınan gençlerin boş zaman etkinliklerine eğilimin yoğun olduğu 2. İlginin yoğun olmasına rağmen, boş zaman etkinliklerine katılımın düşük

olduğu,

3. Çocukların boş zaman etkinliklerine genelde yurt tesislerinde katıldıkları, 4. Etkinliklere katılmanın insanlarla iletişim kurmaya, kaynaşmaya ve arkadaş

edinmeye yardımcı olduğu,

5. Etkinliklere katılmanın sorumluluk duygusunu ve kendine olan güveni arttırdığı ve fiziksel rahatlama sağladığı,

6. Erkeklerin daha çok sportif etkinliklere katılırken; kızların pasif etkinliklere katıldıkları,

7. Boş zaman değerlendirme etkinliklerine katılanların, katılmayanlara göre sosyalleşme değerinin daha yüksek olduğu, bulgularına ulaşılmıştır.

Yetiş (2008)’in “Ortaöğretim Öğrencilerinin Boş Zaman Değerlendirme Eğilimleri (Ankara İli Örneği)” adlı doktora tez çalışmasının evrenini 2007-2008 yılında Ankara merkez ilçelerindeki devlet okullarında öğrenim gören ortaöğrenim öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 31 ortaöğrenim kurumunda okuyan 740 kız ve 827 erkek olmak üzere 1567 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan ve 43 sorudan oluşan anket kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre:

1. Öğrenci ailelerinin yarısının orta gelir grubunda olduğu, kız öğrencilerin harçlıklarını giyecek, erkek öğrencilerin ise sportif faaliyetlere harcadıkları, 2. Dershaneye giden öğrencilerin boş zamanlarının yeterli olmadığı,

3. Erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre sigara kullanımına daha olumlu baktığı ve fazla kullandığı,

74

4. Okuldaki araç gereçlerin yetersiz ve niteliksiz oluşu, buna karşı meslek lisesi öğrencilerinin araç gereçlerden daha fazla faydalandıkları,

5. Hazırlık ve son sınıf öğrencilerinin ders yükünün fazla oluşu, son sınıf öğrencilerinin üniversiteye hazırlanmalarından dolayı boş zaman etkinliklerine fazla vakit ayıramadıkları,

6. Boş zaman değerlendirme etkinliklerine meslek lisesi yöneticilerinin daha olumlu baktıkları, bulgularına ulaşılmıştır.

Akgül (2010)’ün “Farklı Kültürlerdeki Bireylerin Boş Zaman Aktivitelerine Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi: Ankara-Londra Örneği” adlı doktora tez çalışmasının örneklemini Londra’da öğrenim gören 221 devlet üniversitesi öğrencisi ile Ankara’da öğrenim gören 462 devlet üniversitesi öğrencisinin bulunduğu 683 katılımcı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde katılımcıların demografik bilgilerini belirlemeye yönelik ifadeler, ikinci bölümde Türkçe ’ye uyarlanmış Boş Zaman Tutum Ölçeği bulunmaktadır. Araştırma sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır:

1. Ankara’da ki bireylerin boş zaman tutumları genel olarak cinsiyete göre anlamlı bir fark gösterirken; yaşa, boş zaman yeterliliğine, gelir durumuna, yaşam yeri ve inanç etkisine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Londra’da ise boş zaman tutumu yaşa göre anlamlı bir fark göstermekte olup diğer değişkenlere göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

2. Öğrencilerin boş zamanlarda yapılan etkinlikler içerisinde en çok tercih edilen fiziksel etkinliklere ve diğer etkinliklere nerede katıldıkları iki şehir arasında farklılık gösterirken; sosyal, kültürel, sanatsal, turistik etkinliklerde iki kentte de aynı etkinlikler seçilmiştir.

3. Londra’da ki öğrencilerin boş zaman etkinliklerine katılımında, Ankara’da ki öğrencilerden daha aktif oldukları gözlenmiştir.