Do al Gaz Brülörleri

sınırları CO=61, NOx=123 mg/kwh de erindedir. Bu tip brülörlerde, yakıt özel bir alev borusunda resirküle edilen gazlarla ısıtılarak yanmadan önce tamamen buharla tırılır. Daha sonra hava ile karı arak aynen bir gaz gibi ocakta yakılır.

Böylece alevin radyasyon özelli i azalır, aynen do al gaz gibi temiz ve tam yanma sa lanır.

100 kW mertebelerine kadar domestik kullanımda, mavi alevli sıvı yakıt (Motorin) brülörleri özel yapıları nedeniyle; motorini buharla tırıp gaz yakıt halinde yakabilmektedirler. Bu özellikleri nedeniyle bu brülörler,

1) Kurumsuz ve issiz yanma (Tam yanma ) sa lar.

2) Kalorifer kazanları her gün temizlenmedi i için; kazanda biriken kurum, gazların kazan içinde so umasını önler ve baca gazı sıcaklı ı yükselir.

3) Kazandaki ve bacadaki kurumun temizlenmesi ve pisli i sorunu olu maz.

4) Kurumun neden olaca ı kazan geri tepmesi ve yangın riski ortadan kalkar.

5) Kurumdan olu acak brülör arızası söz konusu de ildir.

6) Yüksek verimli yanma sa lar.

7) CO ve NOx emisyonu dü üktür.

8) Yakıt tüketimi azdır.

9) letme ve bakım maliyetleri dü üktür.

10) Mavi alevli brülörlerde radyasyon ile ısı transferi çok dü ük oranda gerçekle ti i için mavi alevli brülörler ancak kg/kw de eri yüksek olan kazanlarda ısıtma kapasitesi dü meden kullanılabilir.

termik olarak, alevle ısınıp yükselen gazlar yerine açık olan yakıcının altından emilir. Alevin olu umu yukarı do rudur.

Atmosferik brülörler basit yapıları ve iyi bir yanma verimine sahip olma dolayısı ile son yıllarda merkezi ısıtmada 700.000 kcal/h kapasitelere kadar kullanılabilmektedir. Ancak bu tip brülörleri kullanan kazanların yapılarının da özel olması gerekir. Bu nedenle atmosferik brülörler kazanla birlikte satılır.

Üflemeli Brülörler

Tek kazanda 600.000 kcal/h gücün üstünde kapasite gerektiren tesislerde üflemeli brülörleri kullanmak daha ekonomik olmaktadır. Üflemeli brülör üzerinde bir ate leme elektrodu ve bir alev emniyet düzeni bulunur. Bu brülörlerde türbülator olarak isimlendirilen parça alevin stabilitesini ve geri tepmemesini sa lar. Üflemeli brülörlerdeki vantilatör hem yanma için havayı, hem de kazandaki yük kayıplarının bir kısmını kar ılar. Üflemeli brülörlerde ses istenmiyorsa, özel susturucu brülör hücresi kullanmak gerekir. Ayrıca baca çıkı ına da baca susturucusu monte edilmelidir.

ekil 11. Üflemeli Gaz Brülörü (Anonim 2006)

Üflemeli brülörler kontrol sistemine göre üçe ayrılır:

1. Tek kademeli ON-OFF kontrol: Burada çekilen ısıya ba lı olarak brülör durup kalkarak çalı ır. Ancak sıvı yakıttan farklı olarak, kalkı hızını belirli ölçüde ayarlama olana ı vardır.

2. ki kademeli ON–OFF kontrol: Burada brülörler iki kademede çalı ır.

Kalkı birinci dü ük kademede olur. Birinci kademe ihtiyacı

kar ılayamazsa, ikinci kademe belli bir süre sonra devreye girer. Daha büyük güçlerde ve kar ı basınçlı kazanlarda iki kademeli brülörler kullanılmaktadır.

3. Oransal kontrollü brülörler: Bu brülörler sanayi amaçlı büyük güçlü kazanlarda kullanılır. kinci kademede yükle orantılı olarak gönderilen yakıt miktarı ayarlanır.

Konutlarda ısıtma amacı ile kullanılan üflemeli brülörler geni bir kapasite aralı ında kullanılırlar. Monoblok brülörlerde 10 kW güçten 5.000 kW güce kadar ula abilmektedir. Tek kademeli brülörlerin kullanılmasına 300 kW ‘ a kadar izin verilmesine ra men genel olarak 100 kW‘dan sonra kullanılmamalıdır. Çift kademeli brülörlerin kullanma sınırı mertebe olarak 1.200 kW ‘a kadardır. Daha büyük kademelerde oransal kontrol uygundur.

Alev Emniyet Kontrol Düzeni

Do al gaz yakıldı ında sıvı yakıt brülörlerinde kullanılan fotoseller kullanılmaz. Alevin donuk mavi rengi dolayısı ile farklı bir alev emniyet düzeni kullanılmalıdır. Bu düzen alevi sürekli kontrol ederek, herhangi bir sönme durumunda ana emniyet vanasını kapatır.

Gaz Kontrol Hattı

Brülöre gaz akı ını kontrol eden elemanlara gaz kontrol hattı adı verilir.

Gaz kontrol hattı brülörüm atmosferik veya üflemeli olmasına göre de i mez.

Elemanlar ve uygulama aynıdır. Bu hatta bulunan elemanlar üç ayrı kalite sınıfında üretilir. Do al gaz tesisatında kullanılacak elemanların sınıfları uygulamaya ba lı olarak standartlarca tanımlanmı tır. Ancak 1.sınıf (A sınıfı) elemanların kullanılması her zaman güvenlik açısından önerilir.

Daha büyük kapasitelerde temel fonksiyonlar aynı kalmakla birlikte daha karma ık bir yapı ortaya çıkar. Buna kar ılık 100 kW güce kadar kombine gaz kontrol elemanları kullanılabilir ki bu elemanlar devredeki bütün fonksiyonları içeren tek cihazlardır. Bu durumda sadece bir küresel vana ve filtre yeterlidir.

Gaz kontrol hattında güvenlik açısından her zaman iki adet manyetik ventil ve dü ük basınç presostatı kullanılması önerilir.

Multiblok gaz hattında bulunan ekipmanlar:

1. Gaz giri borusu 2. Küresel gaz kesme

vanası

3. Titre im sönümleme elemanı

4. Manometre 5. Filtre

6. Regülatör

7. Minumum gaz basınç presostadı

8. Emniyet selenoidi (VS)

9. Ayar selenoidi (VR)

Yapılan ayarlar:

- Ate leme anında (hızlı açma)

- Maksimum gaz debisinde (yava açma) 10. Gaz armatürü ba lantı flan ı

11. Kelebek gaz ayar valfi 12. Brülör

13. Gaz kaçak kontrol cihazı(opsiyonel) 14. Gaz hattı-brülör ba lantısı

15. Maksimum gaz basınç presostadı

L1 : Kullanıcı tarafından temin edilecek ekipmanlar

L : Brülör üretici firması tarafından brülör ile birlikte standart olarak verilen komponentler

P 1: Yanma ba lı ındaki basınç P 2: Regülatör çıkı ndaki basınç P3 : Filtreden önceki basınç

ekil 12. Multiblok Gaz Hattında Bulunan Ekipmanlar (Anonim 2006)

Gaz Kontrol Hattındaki Ana Elemanlar

1) Küresel Vana: Gaz hattında giren gazı elle kesmek için kullanılır. Do al gazda kullanılmaya uygun vanalar olmalıdır.

2) Filtre: Gaz borularından gelebilecek toz v.s pisliklerin hassas kontrol vanalarında zarar vermemeleri için küresel vanadan sonra kullanılır.

Filtreler kaset içinde yıkanabilir, sentetik, üç kat malzemeden yapılır . Filtre kapa ının üzerinde diferansiyel manometre veya prostat ba lamak için iki adet ölçü nipeli bulunur.

3) Manometreler: De i ik kademelerde basıncı görebilmemize yarar.

Özellikle filtreden önce ve basınç regülatöründen sonra konur.

4) Basınç regülatörü: ebeke basıncını brülörde gerekli sabit besleme basıncına dü ürür. Giri teki basınç ne kadar de i irse de i sin , regülatör çıkı ında sabit bir de er elde edilir. Bu brülörün düzgün çalı ması için arttır. Çıkı basıncı iste e göre ayarlanabilir. Basınç regülatörü, aynı zamanda kullanılacak do al gaz debisini de ayarlar.

5) Basınç Otomati i(Presostat): Tesisatındaki gaz basıncı brülörün çalı abilece i minimum basınç de erlerinin altına dü ünce selenoid vanaya kumanda ederek gaz beslemesini keser. Büyük sistemlerde üst basıncı kontrol eden aynı bir basınç otomati i (presostat) kullanılır.

6) Manyetik Ventil (selenoid vanalar): Gaz kontrol hattının sonunda manyetik vanalar kullanılır. Bu vanalar brülör durunca gazı kesen, çalı maya ba layınca da açan ana elemanlardır ve kesin sızdırmaz olmalıdır. Manyetik vanaların çe itli tipleri vardır. Ancak bütün tipler hızlı kapamalıdır.( bir saniyenin altında ) Açma süreleri ise hızlı veya yava olabilir. Ayrıca manyetık vanalar 80 kw dan büyük kapasitelerde çift kademeli olmalıdır. Kontrol hattında 300.000kcal/ h gücün üzerinde iki adet manyetik vana kullanılması alı kanlı ı vardır.Ancak her kapasitede iki adet vana kullanımı önerilir.Böylece yeterli sistem güvenli i sa lanır. Büyük kapasitelerdeki oransal kontrollü hatlarda ise motorlu vana kullanılır ve elektronik veya pnömatik kontrolle geçen gaz debisi ayarlanabilir. Bu durumda aynı zamanda hava debisi de uygun olarak ayrı motorlu klapelerle kontrol edilir.

Çift Yakıtlı Brülörler

Çift yakıtlı brülörler üflemeli brülörlerin hem sıvı yakıt, hem de do al gaz yakabilen kombine tiplerdir. Ancak çift yakıtlı brülörler 1000 kg/h ve daha büyük kapasiteli tesislerde (termik santraller, büyük fabrikalar v.b) do al gazı kesintili tarifeden ucuza almak için kullanılır. 500kg/h de erinden daha küçük kapasitelerde verim, i letme servis problemleri nedeniyle tercih edilmeleri pratik de ildir. Ayrıca satın alma maliyeti çok fazladır.