Atmosferik Brülörlü Do algaz Kazanları

Bu kazanlarda yanma olayı dü ey do rultuda gerçekle ir ve göreceli olarak daha küçük bir yanma odası yeterlidir. Yanma için gerekli hava do al çeki ile sa lanır. Gaz ile hava karı ımın yakılması atmosferik yakıcılarda gerçekle ir. Gaz yakıt normal basıncı ile bir lüleden geçerek yanma odasına üflenir. Birincil hava lülede enjeksiyon prensibi ile emilir ve yakıtla karı ır. kincil hava ise baca çeki i ile sa lanır. Bu nedenle yanma odası altı açıktır. kincil hava emi inin etkilenmemesi için kazan duman çıkı a zına gaz akım sigortası denilen özel bir alet konur. Atmosferik brülörlü kazanlarda hava fazlalık katsayısı yüksektir. Dolayısıyla duman gazlarındaki su buharı yo u ması kazanda ve bacada daha az olur. Ayrıca döküm kazanlarda, konveksiyon yüzeylerinde kanat ve çıkıntılar yapılarak yüzey sıcaklıkları yükseltildi inden,

yo u ma tamamen önlenebilmektedir. Özellikle mevcut bacaların kullanılması gerekti i durumlarda atmosferik brülörlü kazanlar tercih edilmelidir. Atmosferik brülörlü kazanlar do al çeki le çalı tı ından son derece sessizdir.

ekil 6. Atmosferik Brülörlü Kazan (Anonim 2006)

Atmosferik brülörlü kazanlarda NOx ve CO emisyonu kontrolü, yakma tekni i açısından en önemli problemdir. Bu iki bile enin birden istenilen limitlerin altında kalabilmesi için yakıcıda özel önlemler alınmalıdır. Almanya’da 1993 yılında bu tip kazanlarda NOx sınırı 200 mg/kWh ve CO sınırı 175 mg/kWh de erindedir. Ancak Hamburg ve Zürih’de çok daha dü ük de erler istenmektedir.

Atmosferik brülörlü kazanlar 700 kW güce kadar kullanılabilmektedir. 350-700 kW güç aralı ında özellikle sessizlik istendi inde, üflemeli brülörlü kazanlarla rekabet edebilir. 700 kW’ın üzerinde ise üflemeli brülör tercih edilmelidir. Bu de erlendirmede esas kriterler ses ve maliyettir. Yanma tekni i açısından her iki tip de e de erdir.

Basınç Emniyet Düzeni

Bu özelliklerin ba ında emniyet gelir. Atmosferik brülörlü kazanlarda güvenli bir yanma için gaz basıncı belli de erlerin altına dü memeli veya üstüne çıkmamalıdır. Bina giri indeki regülatörden 21 mbar ’da binaya ve kazana beslenen gaz, kazan giri inde sabit 20 mbar basıncında olmalıdır. E er bu basınç brülör sisteminin öngördü ü de erin altında olursa, do al gaz kazan dı ına kazan dairesinden yayılır. Memelerden belirli bir basınçla püsküren gaz

çevreden birincil havayı da emerek beklere girmektedir. E er gaz basıncı dü ük olursa memeden çıkan gaz beke ula madan çevreye yayılacaktır. Tam tersine gaz basıncı çok yüksek olursa, memeden çıkan gaz jeti çok yüksek hızda olacak ve birincil hava ile istenen ön karı ım sa lanamayacaktır. Böylece bekteki yanma stabilitesi bozulacak ve yanmamı ürünlerin ocakta veya bacada tutu ması tehlike olu turacaktır.

Bu tehlikelerin ortadan kaldırılabilmesi için do al gazlı atmosferik brülörlü kazanlarda,

• Normal do al gaz brülörleri, gaz basıncındaki (+/-) %15 de i imde çalı abilir. Basıncın daha fazla dü mesi ve artması yangın riski olu turur.

• Dü ük basınç emniyet düzeni bulunmalıdır. (Do al gaz basıncı 10 mbar

‘ın altına dü tü ünde dü ük basınç presostadı gaz devresindeki valfi kapatır. Böylece do al gazın kazan dairesine da ılma tehlikesi önlenir.)

• Yüksek basınç regülatörü bulunmalıdır. (LPG kullanıldı ında 100 mbar

‘a, do al gaz kullanıldı ında ise 50 mbar ‘a kadar olan basınç artı larını düzelten bir regülatör sistemi gaz basıncını istenen de erlere dü ürür.)

Çift Manyetik Ventil

Kapasite ne olursa olsun, yanmaya gönderilen gazı kontrol eden iki adet manyetik ventil olmalıdır. Bu ventillerden herhangi birinde arıza olursa gaz devresi kapanmalı ve arıza sinyali vermelidir.

Otomatik Ate leme ve yonizasyon ile Alev Kontrolü

Ate leme sisteminin otomatik olması gerekir. En çok bilinen ate leme sistemi pilot alev kullanılmasıdır. Ancak bu yöntemde önemli ölçüde gaz tüketimi söz konusudur. Modern do al gaz kazanlarında otomatik ate leme sistemi mevcut olup, bu sistem gaz verilmeden 10 sn. gibi kısa bir süre önce devreye girer. Yanma kar ılıklı iyonizasyon ile kontrol edilir.

Dü ük Kirletici Emisyonu

Çevre kirlili i yönünden atmosferik brülörlü kazanlarda atmosfere atılan en tehlikeli yanma ürünleri azotoksitler (NOx) ve karbonmonoksit (CO) gazlarıdır.

Di er kirletici emisyonları bu kazanlarda söz konusu de ildir. CO insan sa lı ı için, NOx hem insan sa lı ı hem de bitki örtüsü için tehlikeli ve zararlı maddelerdir. Atmosferik brülörlü do al gaz kazanlarının baca gazları içinde bu ürünlerin bulunabilece i en yüksek de erler sınırlandırılmı tır. Bu sınırlar Almanya’da DIN tarafından NOx = 200 mg/kWh , CO = 175 mg/kWh olarak belirlenmi tir. Yine Almanya’da böyle bir kazanın çevre dostu oldu unu göstermek üzere verilen “Mavi Melek” amblemini alabilmesi için üst emisyon sınırları; NOx = 175 mg/kWh , CO = 100 mg/kWh eklindedir. yi bir do al gaz kazanının “Mavi Melek” amblemine sahip olabilecek emisyon de erlerine inmi olması gerekir.

Otomatik Kontrol Sistemi

De i en dı sıcaklık artlarına ve de i en i letme artlarına göre kazan kapasitesini otomatik olarak ayarlayan ve verimi sürekli optimum noktada tutan bir otomatik kontrol sistemi (Ecomatic panel) bulunmalıdır. Bu sayede yıl boyunca en az yakıtla en fazla konfor sa lanmı olur. Örne in Bursa ilinde ısıtma mevsiminde dı hava sıcaklı ı (+17 ˚C) ile (-3 ˚C) de erleri arasında (toplam 20 ˚C) de i mektedir. Oysa dı hava sıcaklı ı günde (2 ˚C) ile (14 ˚C) de i ebilmektedir. (Ortalama 7 ˚C) sonuçta otomatik kontrol yakla ık 7/20 =

%35 oranında yakıt sarfiyatını ve konforu etkileyebilmektedir.

Uzun Ömür ve Yüksek Kaliteli Malzeme

Özellikle do al gaz söz konusu oldu unda, yo u an nemin yarattı ı korozyona dayanıklı kaliteli malzemeden yapılmı , uzun ömürlü kazan kullanılmalıdır. Bu açıdan, iyi dizayn edilmi döküm kazanlar büyük avantaj sa lamaktadır.

Dü ük Sıcaklık Isıtmasına Uygunluk

Bursa ilinde kazan suyu ortalama sıcaklı ı yakla ık ~ 55 ˚C’dir. Kazan yapısı 35 ˚C su sıcaklı ına kadar kondensasyon olu mayacak konstrüksiyona sahip olmalıdır. Dü ük sıcaklık ısıtması ayrıca ekonomi ve konfor sa layacaktır.

Yüksek Isıl Verim

stenilen ölçüde yakıttan ekonomi elde edilebilmesi için, kazan ısıl veriminin yüksek olması gerekir. Yüksek verimli kazanlarda baca gazı sıcaklı ı dü üktür ve kazan yalıtımı kusursuzdur.