Dünya, bölge, Türkiye ve Kürdistan’daki siyasal gelişmeleri ya-kından takip edenler 14 Ekim seçimlerinden sonra ortaya ister bir örtülü MC, ister bir koalisyon, isterse bir “Sadi Irmak” hükümeti çıksın siyasal baskının daha da tırmandırılacağını, Türkiye proletar-yası ve halkının kazandığı ekonomik ve demokratik mevzilerin gasp edilmek isteneceğini, Kürdistan devrimcileri ve halkı üzerinde yoğun baskı ve terörün dozunun arttırılacağını biliyorlardı.
Seçimlerden sonra meydana gelen gelişmeler ve Demirel’in ağ-zından dökülen inciler beklentilerin haklılığını kanıtlamada gecik-medi. Daha Demirel başbakanlık görevini devralır almaz, sömür-geciler ve uşakların Kürdistan devrimcilerine karşı saldırı ve komplolarını birkaç misli arttırdılar. 14 Ekim seçimlerinde Batman halkından aldığı ezici bir oy çoğunluğuyla belediye başkanlığına gelen seçkin bir Kürdistan devrimcisi, MİT’in tezgahladığı bir kom-ployla alçakça katledildi. Hilvan’da belediye başkanı da içinde ol-mak üzere 170 kişi keyfi bir şekilde tutuklanarak ağır işkencelere maruz bırakıldı...
Dışarıda Kürdistan devrimcileri ve halkı üzerinde yoğunlaşan baskı, zorbalık ve işkencenin hapishaneye de yansıyacağı açıkça belliydi. Ve sömürgeci zindanlarda tutuklu bulunan Kürdistan dev-rimcileri bu açık gerçeğin bilincinde olarak gelecek zor günlerde mücadele bayrağını yükseğe çıkarabilmek için devrimci bilinç, fe-dakarlık, kararlılık ve cesaretle hareket etmek gerektiğini biliyor-lardı. Bu nedenle saflarını sıklaştırma, mücadele azimlerini bileme ve uygun mücadele taktikleri saptayarak onları yaşama geçirme çabalarını arttırdılar.
Seçimlerden sonra dünya, bölge ve Türkiye’deki gelişmeler ışı-ğında aralarında ülkenin ve kurtuluş mücadelemizin durumunu de-ğerlendiren devrimci tutuklular hapishane koşullarını, bu koşullardaki muhtemel değişmeleri, buna karşı alınması gereken devrimci tavrı, geliştirilecek mücadele biçimlerini, bu amaçla alınması gereken
ted-birleri ve girişilmesi gereken hazırlık çalışmalarını saptadılar.
İşe öncelikle iç örgütlenmenin gerçekleştirilmesi ve kendi yapı-larını daha da sağlamlaştırmalarıyla başlamaları gerekliydi. Çünkü tutuklu Kürdistan devrimcilerinin çoğu siyasi mücadelede tecrübe-sizdi. Hemen hepsi hapishanede yeni olduklarından iç örgütlenmeleri ve aralarındaki ilişkileri yetersiz ve bozuktu. Dışarıyla sağlıklı bir ilişki şurada kalsın, doğru dürüst ilişki bile yoktu. Çoğu birbirlerini bile tanımıyorlardı. Önderlik kurumu zedelenmiş, bir otorite boşluğu ve sempatizanlar arasında harekete karşı güvensizlik doğmuştu. Ha-reketi temsil etmek iddiasıyla ortaya çıkan unsurların ya kendileri hareketin otoritesini duyuracak güçten yoksun, ya da bir iki başıbo-zuk kişi üstüne kimseyi tanımak istemediğinden arkadaşlar dağınıktı.
Çeşitli nedenlerle pekçok arkadaş arasında meydana gelen çelişki günden güne derinleşmiş, etrafına üç beş kişi toplayan bağımsız bir beylik oluşturmuştu. Buna bağlı olarak tek komün yerine, birkaç
“komün” ve düzensiz bir harcama politikası egemendi.
Alınan etkin tedbirlerle komünler tek elde birleştirildi. Ülkedeki gelişmelerin dayattığı sorumluluklar göz önüne alınarak, harcamalar belli bir plan dahilinde yapılmaya, keyfi harcamalar kısıtlanmaya başlandı. Disiplinsiz ve başıbozuk davranışlarla mücadele edildi.
Hatalarını sürdürmede kararlı görünenler etkisizleştirildi ve uzun vadede eğitilmeleri için tedbirler alındı. Arkadaşların kendi arala-rındaki suni çelişkiler çözüldü, güvensizlik ortamı dağıtıldı. Merkezi bir yapı oluşturularak devrimci önderlik tesis edildi.
Ardından saptanan plan gereğince hapishanenin sorunları gün-deme getirilerek diğer kişi veya gruplara karşı geçmişte uygulanan yanlış politika, daha doğrusu politikasızlık terk edildi. Kürdistan devrimcilerinin geçmişteki zaaflarından yararlanarak hapishane kit-lesi üzerinde bir otorite kurma çabasına giren veya bağımsız dere-beylik oluşturan gruplara karşı harekete geçildi. Ajanlaşmış kişi ve grupların kimisi cezalandırılarak, kimisine devrimci otorite hisset-tirilerek etkileri kırıldı. İyi niyetli ve dürüst unsur ve gruplarla diyalog kurularak, hapishane kitlesi içinde bir bütünlülük havası yaratıldı. Hapishane komitesi uşak ve teslimiyetçilerden temizlendi.
Ve hapishanenin genel örgütlendirilmesinin yolu açıldı.
Elbette bu tür bir örgütlenme koşullara uygun bir biçimde olduğu
kadar, gizlilik ve devrimci önderliği de zorunlu kılıyordu. Oysa irili ufaklı sosyal şoven ve burjuva teslimiyetçi gruplar bunu engellemek için ellerinden geleni yapıyorlardı. Bu nedenle sorun değişik biçimler altında öncelikle nispi de olsa direnişçi bir yapıya sahip olan ve dı-şarıda da bugüne kadar Kürdistan devrimcileriyle ciddi bir çatışmaya girmeyen gruplara götürüldü. Ancak tüm çabalara rağmen arzulanan güçlü bir örgütlenmenin kısa sürede gerçekleştirilemeyeceği bilin-diğinden, oluşturulan ilk biçim propaganda birimlerine dahi işlerlik kazandırılamadı.
Zaten sömürgeciler de baskılarının dozunu gözle görülür bir bi-çimde arttırmaya başlamışlardı. Bu durum karşısında propaganda birimlerine işlerlik kazandırmak yetersiz olacağından arkadaşları-mızın da güçleri harekete geçirildi. Takip edilen esnek politikayla gevşek birlik sürdürülmeye çalışıldı ve ortak bir bildiri metni kaleme alınarak, dışarıya ulaştırılarak kamuoyunun dikkati hapishane üzerine çekildi. Gelen görüşmecilere hapishanenin koşulları ve yoğunlaşan baskıların propagandası yapıldı.
Sömürgeciler, baskılarını daha da arttırıp 14 Kasım 1979’dan iti-baren sigara, çay, gazete, ilaç vb hiçbir ihtiyacımızı karşılamamızı yasaklayarak, havalandırmaya ve doktora çıkarmayarak, avukatla-rımızla görüşmelerimizi engelleyerek bizi yıldırmak isteyince, aktif bir direniş zorunlu hale geldi. Dört gün boyunca direniş için arka-daşları ve diğer kitleyi hazırlama çalışmasıyla diğer grupları direnişe zorlama çalışmaları yapıldı. Direnişin biçimi ve sürdürülmesi için hazırlık çalışmaları yapıldı. Talepler formüle edildi, diğer kişi ve gruplara götürülerek benimsetildi.
19 Kasım 1979 sabahı direniş havasını sezen hapishane sorumlusu (yüzbaşı) sayısı 180 civarında olan tutukluları yemekhaneye topla-yarak verdiği ceza için, kasıtlı olarak yırtıldığını söylediği çürümüş yatakları onarıp onarmayacağımızı sorarak, onarmamız halinde ce-zayı kaldırarak bizi görüşmecilerimizle görüştüreceğini söyledi. Ha-pishane kitlesinden çıt çıkmayınca, onaracak olanların el kaldırmasını istedi. İki kez tekrarladığı bu isteği de tüm kitle tarafından suskun-lukla karşılanınca “tamam, anlaşıldı” deyip tam çıkacakken ihtiyar bir tutuklu öne atılarak, “bizi haksız bir şekilde içeri atıyorsunuz.
Üstelik de angaryaya koşmak istiyorsunuz, yatakları onarmayacağız”
deyince hazırlıkları tamamlanan direniş resmen ilan edilmiş oldu.
Buna rağmen, kamuoyunda oluşacak tepkiden korkan sömürge-ciler, görüşmelere müsaade ettiler. Elverişli konumdan yararlanarak durumu ve taleplerimizi görüşmecilerimize ve onların vasıtasıyla kamuoyuna bildirip, öğleden sonra görüşmeye çıkmayarak (sigara, gazete, vb zaten kendileri almamızı engelliyorlardı) taleplerimizin tümü karşılanıncaya kadar sürdürmek kararıyla topluca açılık gre-vine başladık.
Muhtemel gelişmeleri göz önüne alarak ayrıntılı bir hareket planı hazırlamıştık. Yataklarımıza oturarak veya uzanarak beklemeye baş-ladık. Hapishane yönetimi öğleden sonra saat ikiden sonra görüşmek ve isteklerimizin ne olduğunu öğrenmek için bir temsilci istediyse de daha önce kararlaştırdığımız üzere cevap vermedik. Çünkü ta-leplerimizi zaten 18 madde halinde yazılı olarak koğuş kapısına as-mış, bir suretini ise dış kapıya bırakmıştık.
Direnişimiz tam bir birlik ve coşkuyla ertesi gün de sürdü. Ancak çarşamba (üçüncü) günü öğleden sonra beş kişi rahatsızlanınca panik havası başladı. Bunda açlığın etkisi kadar ilk iki gün sürekli bir şe-kilde yapmış olduğumuz propaganda ve ajitasyonun dozunun düşü-rülmesi ile kitleler üzerindeki aktif denetimimizin zayıflamasının da büyük etkisi vardır.
O zamana kadar sinsi bir şekilde teslim olacağımız anı bekleyen sömürgeciler, bayılmaların başlamasıyla harekete geçerek tek tek belirledikleri kişileri ayırmaya ve onları bizden kopararak direniş-çileri bölmeye giriştiler. Gece koğuşlarda sırayla nöbet bekleyen çavuşlar, yatak aralarında gezerek tespit ettikleri zayıf unsurlara bisküvi, ekmek, vb vermeye veya onları dışarı götürerek kendilerine süt, çay, vb içirmeye başladılar. Biz ise sömürgecilerin tehdit ve şantaj kadar tek tek unsurları kazanabilmek için çaba harcayacak-larını önceden bildiğimiz ve bu konuda belli önlemler aldığımız halde direnişi isyana dönüştürmemek için karşıt taktik olarak yal-nızca propaganda ile yetinmekle kalmadık, ayrıca bunda da yetersiz kaldık.
Dördüncü gün (perşembe) öğleden sonra yüzbaşı koğuşları ge-zerek tespit ettikleri zayıf unsurları koğuşlardan çıkararak, gözaltı kesimine aldı. 30-40 kişi bu şekilde direnişi kırdıktan sonra
umut-suzluk havası yaygınlaşmaya ve alttan alta KUK, DDKD ve IGD gibi grupların kışkırttığı bir homurtu duyulmaya başladı. Hırsızlık, gasp vb adi suçluların çoğunluğunu oluşturduğu grev kırıcılar dışında KUK’çuların önder iki unsuru da gönüllü olarak gözaltı kesimine gitmişlerdi. DDKD, İGD VE Özgürlük Yolu’na mensup unsurlar mide bulantısına karşı tuzlu su içme bahanesiyle şekerli su içmeye başlamışlardı. Bizim arkadaşlar tümüyle direnişi sürdürmelerine, hatta yönetim tarafından zorla gözaltı kesimine götürülen bir arka-daşın her türlü baskıya karşın yemek yemeyi reddetmesine rağmen, kitle üzerindeki denetimimiz zayıflıyor, durumu güçlendirmek için girişilen ajitasyon yetersiz kalıyordu.
Önceden kararlaştırıldığı halde hastahaneye götürülen birkaç un-surun serumu almayı reddetmediği, gözaltı kesimine götürülenlerin yemek yediği, direnişin kırıldığı, başarıya ulaşmasının artık mümkün olmadığı biçiminde KUK, DDKD, İGD, Özgürlük Yolu tarafından alttan alta yaygınlaştırılan propagandanın etkisiyle girdiğimiz dör-düncü günün gecesi boyunca, çavuşların adam ayartması sürdü gitti.
Bize ise sadece seyirci kalmakla ve kimlerin yemek yediğini tespit etmekle yetindik. O gece teslimiyetçi grupların hemen hemen tümü çavuşlarca kazanıldı.
Beşinci günün sabahı hala dimdik ve sağlam bir inançla ayakta olan devrimciler, Partizandan (4-5 unsurdan) olanlarla yalnız kala-caklarını görüyorlardı. Zaten durumun yaklaşık olarak böyle olaca-ğını direniş başlamadan önce de biliyor ve görüyorduk. Fakat dışı-mızdaki unsurları elden geldikçe beraber sürüklemek ve dışarıya karşı bir bütün olarak görünmek için başkalarının geceleyin yemek yemelerine, şekerli su içmelerine vb ses çıkarmıyor, onları görmez-likten geliyorduk.
Aynı gün öğlene doğru gözaltı kesimine giden KUK’çulardan biri –ki önder konumundadır– tutuklular kesimine gelerek “yüzbaşı iyi niyetlidir. Taleplerimiz aşırıdır. Bunlardan hapishane talimatı çerçevesinde gerçekleşebilecek olanları karşılayacak. Bir lokma ek-mek için ölecek değiliz –ki kendisi bir kaşık çorbaya direnişi kırı-yordu– zaten bu kesimde de gece yemek yiyenler olduğunu biliyoruz.
Direnmek bize kar getirmez. Şimdi yüzbaşı gelecek, bizimle konu-şacak, iyi niyetini suiistimal etmeyelim” dedi. Açlıktan midelerinin
sesinden vicdanlarını ve akıllarını sesini duyamaz halde olan tutuklar daha ne olduklarını anlamadan çavuşlar iki koğuşu birden yemek-hanede toparlanmaya çağırdılar.
Açlığımızı ve takatsizliğimizi ileri sürerek yerimizden kalkama-yacağımızı ileri sürerek, taleplerine karşı çıkınca iki koğuşu tek ya-takhanede birleştirdiler. Yüzbaşı içeri gelerek, “bir arkadaşınızın ri-cası üzerine geldim” diyerek söze başladı. Tek tek taleplerimizi ve yönetmelikteki karşılıklarını okudu. Eğer okudukları doğruysa biz borçlu çıkıyorduk. Sonuçta iyi niyetli olduğunu, bizim kendisinin iyi niyetini istismar ettiğimizi söyleyerek KUK’çu unsurla karşılıklı diyaloga girişti. Oysa aldığımız karar gereğince yüzbaşı, ya da başka bir görevlinin konuşmasına karşılık vermeyecek, sessiz kalacaktık.
Yaratılan açık provokasyon ortamında kitlenin morali tamamen çöktüğünü gören yüzbaşı yemek yiyip yemeyeceğimizi sorunca ken-disine cevabının sonra iletileceği söylenmesine rağmen artık sonuç belliydi. Yüzbaşı ve onun temsilcisi ve ajanı durumundaki KUK’çu duruma hakim olmuşlardı.
Burada açık yüreklilikle şunu kabullenmek gerekir ki daha önce de bir provokasyon ortamı yaratılmak istenmesine karşı tedbirler düşünmemize rağmen faka bastırılmıştık. Kitlenin denetimi elimiz-den çıkmıştı. Kendi 70 kişilik kitlemiz ve sempatizanlarımız yek vücut ve sarsılmaz bir kararlılıkla hazır beklemesine rağmen hücuma geçmemiş ve hareketsiz kalmıştık. Buna karşılık taarruza geçen sö-mürgeciler ve ajanları üstünlüğü ele geçirmişlerdi. Beceriksizliği-mizin yarattığı şokla inisiyatifi ele geçiren KUK’çu yüzbaşının çe-kilmesinden sonra moral bozucu ajitasyona girişmek istediyse de engel olduk. Ama artık atı alan Üsküdar’ı geçmişti.
Devam edecek (Yarım kalan yazı)