Ön Deneme

Anket geliştirme sürecinde, ön deneme yapılmasıyla hazır- lık aşaması son bulmaktadır.69 _{Pilot uygulama, anketin geçerlik}

ve güvenirliğinin gözleme dayalı verilerle sorgulandığı bölümdür. Anketin taslak formundaki problemleri belirlemede kritik öneme sahip olan ve araştırmanın hedef kitlesiyle benzer özelliklere sahip bir grup üzerinde yapılacak ön uygulama, geçerli ve güvenilir so- nuçlar elde edebilmek için çok önemli bir aşamadır. Zira toplumsal araştırmalarda kullanılan bütün ölçme araçlarından beklendiği gibi anket aracının sonuçlarının da geçerli, güvenilir ve kullanışlı olması gerekmektedir. Bir başka deyişle anket, araştırılmak istenen konu ve ilgili sorulara uygun tepkileri elde etmeli (geçerlik) ve aynı yolla tekrarlandığı takdirde benzer sonuçları vermelidir (güvenirlik).70 _Bu

sebeple gerçek araştırma evreninden seçilen örneklemle benzerliği olan bir deneme grubu seçilerek ön deneme yapılmıştır.

Hazırlanan taslak anket formu “Google Dokümanlar” (docu- ments.google.com/?hl=tr) yoluyla internet ortamına taşınmıştır. Hazırlanan bu forma ait internet linki71 _{DKAB öğretmenlerinin bu-}

luşma ve paylaşım platformlarından biri olan DKAB Platformuna yönlendirilmiştir. Bu yolla elde edilmiş, geçerli kabul edilen 97 an- ket verisi ön test için değerlendirmeye alınmıştır.

69 Ali Balcı, a.g.e., s. 156.

70 Çetin Özoğlu, “Davranış Bilimlerinde Anket: Bilgi Toplama Aracının Geliştirilmesi”,

Ankara Üni. Eğitim Bilimleri Fak. Dergisi, C. 25, S. 2, 1992, ss. 321-339.

71 (Çevrimiçi) http://spreadsheets.google.com/

43

GİRİŞ

Bütün bu ön deneme amaçlı veri toplama çalışmalarından son- ra ölçeğin geçerlik ve güvenirlik testi aşamasına gelinmiştir. Elde edilen test sonuçları aşağıya çıkarılmıştır:

1.7.4.1. Geçerliğe İlişkin Bulgular

Kapsam Geçerliği: “Ankette yer alan maddeler, ihtiyaç duyulan

olgusal ve/veya yargısal verileri kapsamada ve toplamada ne derece yeterlidir?” sorusunun cevabı anketin kapsam geçerliğiyle ilgilidir.72

Kapsam geçerliği hakkındaki kanıtlar istatistiksel olmayıp uzman kanısına dayanır. Bu aşamada uzmandan beklenen, testin taslak formunda yer alan maddelerin kapsam bakımından değerlendiril- mesidir.73 _{Yapılacak alan araştırması eğitim bilimlerinin önemli bir}

konusu olan ÖD alanında olacağından uzman görüşüne başvurul- muştur. Yapılan uzman değerlendirmesi sonucunda geliştirilen öl- çek kapsam geçerliği açısından yeterli bulunmuştur.

Yapı Geçerliği: Yapı geçerliği, ölçülmek istenen kuramsal ya- pıya ilişkin belirtilerin doğruluğunun bilimsel olarak gösterilmesi olarak belirtilebilir.74 _{Yapı geçerliğini ortaya koyan yollardan biri}

olan faktör analizi ölçeğe uygulandığında aşağıdaki verilere ulaşıl- mıştır.

Tablo 3: Ön Deneme KMO ve Barlett Testi Sonuçları Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy ,542 Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 2638,187 df 1431 Sig. ,000 72 Şener Büyüköztürk, a.g.m.

73 Şener Büyüköztürk, Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 10. Baskı, Ankara: Pegem Akademi, 2009, s. 168.

Uygulamaya katılan gruptan elde edilen verilerin faktör çözüm- lemesi için uygunluğunu belirlemek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve Bartlett testleri uygulanmıştır. KMO testi sonucu 0,542, Bartlett testi sonucu ise 2638,187 olarak hesaplanmıştır. Bartlett testi sonucu 0,000 düzeyinde anlamlı çıkmıştır. Bu iki bulgu faktör ana- lizi yapabilmek için üzerinde çalışılan örneklem büyüklüğünün ye- terli, verilerin ise uygun olduğunu göstermektedir.

1.7.4.2. Güvenirliğe İlişkin Bulgular

Ölçme aracının güvenirliği, ölçme aracındaki bütün soruların birbiriyle tutarlılığını ifade eder.75 _{Araştırmanın güvenirlik katsa-}

yısının belirlenmesinde Cronbach Alfa tercih edilmiştir. Cronbach Alfa katsayısı, istatistik temelleri tutarlı ve güvenirlik yapısı en iyi olan katsayı olarak değerlendirilmektedir.76

Güvenirliğe ilişkin olarak yapılmış analizler sonucunda uygu- lamanın Cronbach Alpha (α) değeri 0,867 olarak tespit edilmiştir. Pilot uygulamalarda Cronbach Alpha (α) güvenirlik katsayısı olarak 0,70 değeri yeterli görülürken77 _{ön testin Alfa güvenirlik değeri 0,867}

ile bunun üzerinde bir değer almıştır. 0,80-0,90 arasında yer alan de- ğerler Tavşancıl tarafından “çok iyi” olarak değerlendirilmektedir.78

Tablo 4: Ön Deneme Güvenirlik Analizi Sonuçları Ortalama Varyans Standart Sapma

188,14 476,750 21,835

Cronbach Alpha Değeri: 0,867

75 Kazım Özdamar, Paket Programlar ile İstatistik Veri Analizi-1, 4. Baskı, Eskişehir, Kaan Kitapevi, 2002, s. 662.

76 Ezel Tavşancıl, Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, 3. Baskı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2006, s. 152.

77 Halil Yurdagül, “Ölçme Kuramı ve Güvenirlik Katsayıları”, (Çevrimiçi) http://yunus. hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/Guvenirlik.pdf , 27-06-2009.

45

GİRİŞ

Elde edilen yüksek güvenirlik düzeyi yanı sıra, ölçeğin ikinci bölümünde yer verilen 54 maddeden elde edilen faktör yük değerle- ri oldukça yüksek çıkmış ve hiçbir madde anket formundan çıkar- mayı gerektirecek düzeyde düşük bir değer almamıştır.

Anket formunun hazırlanması ve uygulanması aşamaların- da yeterlik ölçeğinin toplam test puanlarına göre analiz edilmesi planlanmasına rağmen kolay yorumlama ve değerlendirme imkânı sağlayacağı düşüncesiyle 54 maddeden oluşan ölçeğin 50 maddesi, “Öğretmen Yeterlikleri” çalışmasına da uygun olarak alt boyutlara ayrılmıştır. Buna göre ölçek 4 alt boyuta ayrılmış ve her bir boyutun güvenirliği ayrı ayrı test edilmiştir. Ölçeğin alt boyutları ve alt bo- yutların aldığı güvenirlik katsayıları Tablo 5’te verilmiştir.

Tablo 5: Yeterlik Ölçeği Alt Boyutları, Güvenirlik Katsayıları ve Madde Sayıları

Alt boyutlar Madde _Sayısı C.Alfa _değeri

Ölçme ve değerlendirmeyi planlama 13 0,745

Ölçme ve değerlendirmeyi uygulama 18 0,821

Ölçme ve değerlendirme verilerini yorum-

lama, geri bildirim ve süreci değerlendirme 12 0,864

Ölçme ve değerlendirme tutum ve

yaklaşımları 7 0,757

Tüm maddeler 0,928

Her bir boyuttan elde edilen güvenirlik değerlerinin araştırma için yeterli olduğu görülmektedir.79 _{Elde edilen verilerin analizi ve}

değerlendirilmesi güvenirliği test edilen alt boyutlara göre yapıla- caktır.