Dış Ticarette Aracılık Faaliyetleri

İhracatta aracılık hizmetleri, ihracata konu olan malların, üreticisi veya tedarikçisi tarafından aracı ihracat şirketine yurt içinde tesliminin yapılması ve ihracatçı şirket tarafından da ihracatının gerçekleştirilmesi şeklinde yapılabilir.

Firmalar, uluslararası pazarlar hakkında bilgi ve deneyim eksikliği nedeniyle uluslararası pazarlara açılma konusunda risk almak istememektedirler. Ayrıca uluslararası piyasa ile ilgili bilgilerinin yetersizliği ve ihracat faaliyetlerini doğrudan kendilerinin yapması ile yüklenilen ekstra maliyetlerin fazlalığı onları dış pazarlara açılmada yerel ortak veya aracı arama yoluna itmiştir (Hessels ve Terjesen, 2010: 204).

Büyük firmalar genellikle ihracat faaliyetlerini gerçekleştirmek için gerekli kaynak becerilere sahip iken aynı şeyi Küçük ve Orta Büyüklükteki işletmeler için söylememiz pek mümkün değildir. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin büyük bir kısmı kaynak yetersizliği, uluslararası pazarlar hakkında bilgi eksikliği ve bununla beraber dış pazarlardaki satışların belirsizliği ve algılanan risk nedeniyle de ihracat faaliyetlerinden uzak durmaktadırlar. Bu sebeple aracı ihracat şirketleri ihracat işlemlerinde uzmanlaşmış olmaları, dış ticaret hacimlerinin yüksek olması ve operasyon tecrübelerinin fazla olması nedeniyle aracı ihracatçı şirketlerin yurtdışında müşteriler bulup onlarla anlaşma yapmaları daha etkin bir yol olarak görülmektedir (Peng, 2000: 168-169).

Dış Ticaret Sermaye Şirketleri, aracı ihracatçı sıfatıyla imalatçı ve imalatçı/tedarikçi firmalara ait malların ihracatına aracılık yapmaktadır. Aracı ihracatçı sözleşmesi gereği, yurtdışı pazar ve müşteri temini, ihracat bağlantıları, dış satım sözleşmeleri, ihraç edilecek ürünün temini, ambalajlanması, taşınması, malın alıcısına teslimi, mal bedellerinin takibi tamamen imalatçı ve imalatçı/tedarikçi firmalara ait bulunmakta olup, ihracata konu olan malların belgeleri Dış Ticaret Sermaye Şirketi adına düzenlenmiş olduğu halde, ihracat işlemleri gümrük müşavirleri ile imalatçı ve imalatçı/tedarikçi firmalar adına verilen vekaletnameler kapsamında gerçekleştirilebilmektedir (www.ekonomi.gov.tr).

Dış Ticaret Sermaye Şirketleri üstlenmiş oldukları ticari aracılık faaliyetiyle ihracat işlemlerinin tek bir elden yürütülmesini sağlanarak, ortaklarından bu yükü kaldıracak ve her türlü mevzuatın takibi kolaylaşacaktır. Gümrükleme, nakliyat, sigortacılık v.b. konulardaki işlemlerin ve prosedürlerin Dış Ticaret Sermaye Şirketleri bünyesinde yapılması ortakların bu konulardaki maliyetlerini düşürerek, zaman açısından da tasarruf sağlanmasını mümkün kılacaktır.

Bununla birlikte Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin birçok üreticinin satışlarını tek elden gerçekleştirmesiyle pazarlama ve taşımada ölçek ekonomilerinden yararlanmak mümkün olmakta ve dış alıcılar karşısında da pazarlık gücünün arttırılması sağlanmaktadır. Birçok üretici firmanın ürünlerini pazarlayan

Dış Ticaret Sermaye Şirketleri, dış pazarlardan gelen büyük talepleri üstlenip, bunları yerli üreticiler arasında dağıtarak hem ihracat imkanlarını genişletmekte hem de ekonomide işbölümünün gerçekleştirilmesine yardımcı olmaktadırlar (Tınarlıoğlu, 1993: 84-85).

Dış ticarette aracılık hizmetlerinin yerine getirilmesinin üretici firmalara sağlayacağı yararlar aşağıdaki gibi sıralanabilir (Başar, 2002: 46-47):

Profesyonellerce Yürütülecek Etkin Pazarlama Faaliyeti: Aracı şirketler ile uluslararası pazarlara yönelik pazarlama stratejilerinin geliştirilmesi, fiilen alıcı bulunması, pazar araştırması yürütülmesi, yeni pazarların bulunması, mevcut pazarların devamlılığının sağlanması, kaybedilen pazarların yerine yenilerinin bulunması, dış pazar eğilimlerinin takip edilmesi, yurt dışı ofis, mağaza açılması ve işletme faaliyetlerinin daha etkin yürütülmesi sağlanacaktır.

KurumsallaĢma: Aracı şirketler, ihracatta ihtisaslaşma ve organize

olmanın getirdiği hizmet alma rahatlığı sağlayacak ve bu sayede ihracat maliyetlerinin düşürülmesi ve hizmetlerin profesyonel yaklaşımla sunulması kolaylaşacaktır. Bu şirketlere sağlanan devlet desteği ve yardım programlarından faydalanılması ile ihracata yönelik güçlü bir pazarlama yapısı kazanılması sağlanacaktır. (gümrükleme, nakliye, sigortacılık, bankacılık, tanıtım, pazar araştırması, yurt dışı ofis mağaza açma, depo kiralama v.b)

Finansman: İhracat işlemlerine yönelik olarak sağlanan finansman araçlarından daha etkin ve kolay faydalanacaktır.

Bürokratik ĠĢlemler: Aracı şirketlerin ihracat işlemlerinde uzmanlaşmış

olmaları nedeniyle ihracat prosedürlerinin yerine getirilmesi ve ihracatla ilgili her türlü mevzuatın takibi, devlet desteklerinden faydalanılması ve bilgi akışı kolaylaşacaktır.

Psikolojik Rahatlık: Aracı şirketlerin yurt içi ve yurt dışındaki bağlantılıları sayesinde ekonomik ve işlevsel olma, lobi edinme ve vizyon

kazanmanın getirdiği psikolojik rahatlık (kamu ve özel sektör ilişkilerinin kuvvetlenmesi) elde edilecektir.

Standardizasyon: Dış rekabetin etkisi ve sunulan hizmetlerin sonucu olarak her aşama standardizasyona gidilmesi eğilimi artacaktır.

Hizmetlerin Etkinliği: Nakliye, sigorta ve gümrükleme gibi hizmetlerin kaliteli, hızlı, güvenilir ve ucuz sunulması söz konusu olacaktır.

Ürünlerde Rekabet Gücü ArtıĢı: İstenilen kalite, miktar ve zamanda

nakliyelerin gerçekleştirilmesi rekabet gücünü arttıracaktır.

Potansiyelin Harekete Geçirilmesi: Artan ihracat, kapasite kullanım oranlarını arttıracak ve bu sayede üretim faktörlerindeki potansiyelin ekonomiye kazandırılması hızlanacaktır.

Dağıtım: Yurtiçi ve yurtdışında dağıtım kanallarında güçlü bir yapıyla

yer alma olanağı doğacaktır.

Bilgi: Yurtiçi ve yurtdışı bilginin hızlı ve sağlıklı temini sağlanabilecektir.

Nitelikli Ġnsan Kaynağı Yaratma: Gerek kalifiye eleman, gerekse şirket ortakları ve personellerin yetiştirilmesi için ilgili kurum ve kuruluşlarla daha kolay işbirliğine gitme imkanı yaratabilecektir.

Üretim Maliyetlerini Ucuzlatmak: Yurtiçinden temin edilemeyen ara

madde, hammadde gibi girdilerin büyük miktarlarda ithali yoluyla daha ucuza temin edilmesi ve sabit maliyetlerin düşürülmesi olanağı yaratılmaktadır.

Ürünlerin YurtdıĢı Tanıtımı: Fuarlara katılmak, organize etmek, katalog

ve broşür hazırlamak faaliyetleri daha etkin olarak verilecektir.

ÇeĢitlilik: Yeni pazarlara girmek ve yeni alıcılara ulaşmak yoluyla Pazar

Marka Yaratma: Ortak bir marka yaratma imkanı doğacaktır ve bu sayede rekabet gücünde artış sağlanmaya çalışılacaktır.

Katma Değer Yaratma: Satış becerisi ve marka geliştirmenin yarattığı katma değer, üretimde yaratılan katma değerin önüne geçmektedir.

Yabancı Sermaye: Yabancı sermaye ile işbirliğine girilmesi

kolaylaşacaktır.

Ġhraç Maliyetlerinde Toplam DüĢüĢ: Gerek ihracata yönelik olarak

ortaklaşa sürdürülen her faaliyetin yaratacağı maliyet düşüşleri, gerekse insan kaynakları ve organizasyon maliyetlerindeki düşüşler toplam ihracat maliyetlerini düşürecektir. Bu da rekabet gücü kazandıracaktır.