Dünyada Uzaktan Eğitim Uygulamaları

Uzaktan eğitim uygulamalarının uzun bir geçmişe sahip olduğu ve başlangıcının eski çağlara dayandığı kabul edilmektedir. Bunun en önemli gerekçesi, öğrenci ile öğretmen arasındaki yazışmanın resmi bir eğitim olarak kabul edilmesi olarak düşünülmektedir (Kaya, 2002, s.27). Simonson ve diğerlerine (2006, s.57) göre, uzaktan eğitim uygulamaları çok uzun bir geçmişe sahip olmakla birlikte, günümüzde eğitimciler tarafından yeni bir uygulama olarak görülmektedir. Dünyada teknoloji ile gelişen birçok unsur gibi uzaktan eğitim uygulamaları da sürekli gelişmektedir. Bazı ülkelerin bu süreçlere nasıl katılım gösterdikleri ise aşağıda kısaca ifade edilmiştir.

Uzaktan eğitim, Amerika, Kanada, Avustralya, İngiltere, Rusya, Hindistan, Polonya, Macaristan, Romanya vb. gibi dünyanın birçok ülkesinde bir yüzyılı aşkın süredir kullanılmaktadır. Böylece, bu ülkeler uzaktan eğitim sayesinde anayasalarında belirttikleri üzere vatandaşlarına eğitimde fırsat eşitliği sağlamışlardır (İşman, 2011, s.36). Dünyada uzaktan eğitime ilişkin bazı ülkeler ve uygulama türleri Şekil 1’de belirtilmiştir.

28

Şekil 1. Dünyadaki İlk Uzaktan Eğitim Uygulamalarından Bazıları (Kaya, 2002, s.30)

Uzaktan eğitim kavramının ilk ortaya çıkış tarihi tartışmalı bir durum olmakla birlikte 20 Mart 1728 tarihinde İsveç’te bulunan Boston Gazetesi mektupla steno dersi vermek istediğini duyurmuştur. Fakat iki yönlü iletişim ve değerlendirmeden söz edilmemiştir (Kaya, 2002, s.27,28; Uşun, 2006, s.210,211; İşman, 2011, s.38). Dünyada ilk uzaktan eğitim uygulaması 1840 yılında Isaac Pitman tarafından başlatıldığı kabul edilmektedir. Pitman, İngiltere’deki Bath’da mektup yoluyla steno dersi öğretmeye başlamıştır. Verdiği derste öğrencilerin yaptığı çalışmalara posta yoluyla ulaşmış ve değerlendirme amacıyla notlandırma da yapmıştır. (Kaya, 2002, s.28; Simonson ve diğerleri, 2006, s.36; Uşun, 2006, s.211; İşman, 2011, s.39).

Amerika Birleşik Devletleri'nde uzaktan eğitimin izleri 1873 yılına dayanmaktadır. O yıllarda mektuplaşma çalışmasının annesi olarak görülen Anna Eliot Ticknor tarafından kurulan evde çalışmayı destekleme derneğine kadar dayandığı kabul edilmektedir (Verdiun ve Clark, 1994, s.16). Amerika Birleşik Devletleri'nde örgütlü uzaktan eğitim faaliyetleri, İllinois Wesleyan üniversitesinde 1874 yılında hem lisans, hem de yüksek lisans derecelerinin alınabilmesiyle başlamış ve 36 yıl sürmüş, 1910 yılında ise sona erdirilmiştir. 1883 yılında Ethaco N.Y.'da “Correspondence University” kurulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri’nin New York İhaca'da, 1883 yılında mektupla eğitim üniversitesi uygulamalarına başlamışsa da bir süre sonra, İllinois Wesleyan Üniversitesi gibi uygulamalara son vermiştir (Kaya, 2002, s.28).

29

1856 yılına gelindiğinde, uzaktan eğitim alanında örgütlü girişimlerin başladığı görülmektedir. Aynı yıl Toussaint ve Gustav Langenscheidv Dil Okulu Almanya’daki Berlin’de kurulmuştur. Uzaktan eğitim alanındaki ilk örgütlü girişim olarak kabul edilen bu dil okulu, 1884 yılında yine Berlin’de öğrencileri üniversite giriş sınavına hazırlayan Rustinches uzaktan öğretim okulu açılmıştır (Kaya, 2002, s.28). 1890'da Avusturalya Queensland Üniversitesi kampüs dışına açık bir eğitim programı yürütmüştür. 1891 yılına gelindiğinde, Pennsylvania'da yayınlanan bir gazete, yayınladığı bir broşürle madencilik yöntemlerini ve maden ocaklarında kazalara karşı alınması gereken önlemleri öğretmeye başlamıştır. Bu girişimlerden sonra, 1891 yılında, Wisconsin Üniversitesi yönetim kurulu uzaktan eğitim derslerinin yaygınlaştırılması konusunda karar almıştır. 1892 yılında ise, Chicago Üniversitesi'nde uzaktan eğitim bölümü oluşturulmuştur (Hızal, 1983, s.21). 1892'de Columbia Üniversitesinde özel bir bölüm kurulmuştur (Uşun, 2006, s.215).

Avustralya'da ilk uzaktan eğitim, 1910 yılında yükseköğretim basamağında başlatılmıştır. Queensland Üniversitesi'nde başlatılan bu uygulamada, üniversitenin yüz yüze eğitim gören öğrencilerine uygulanan standartlar, uzaktan eğitim öğrencileri için de uygulanmıştır. 1920'lerde aynı türden bir eğitim metodu Columbia üniversitesi tarafından gerçekleştirilmiştir (Kaya, 2002, s.29). Yeni Zelanda'da uzaktan eğitim uygulamalarına, 1922 yılında başlanmıştır. Bu ülkedeki uzaktan eğitimin ilk uygulandığı kurum, Yeni Zelanda Mektupla Öğretim Okulu'dur (Uşun, 2006, s.216).

Japonya'da ise 1948 yılında uzaktan eğitim sistemi, ortaokul, lise ve yüksek okulları tamamen kapsayan ve uzaktaki tüm bireylere eğitim olanağı sağlayan bir şekilde eğitim yasası çerçevesine alınmıştır (Uşun, 2006, s.216). 1986 yılında "University Of The Air" kurulmuştur. 1949 yılında üniversiteye kaydolmuş uzaktan eğitim gören öğrencilerin ders programları ve yönetim işlerini gerçekleştirmek için üniversite dışı öğretim fakültesi kurulmuştur. Bu örgütlenmenin ardından, özellikle büyük şehirlerde öğrencilerin yüz yüze öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla üniversite merkezleri de kurulmuştur (Alkan, 1997, s.71). Avustralya'nın uzaktan eğitim bakımından bir özelliği de ilk ve ortaöğretim basamağında uzaktan ilk uygulayan ülke olmasıdır (Kaya, 2002, s.29).

Polonya'da, 1966-1968 yılları arasında deneme niteliğinde, uzaktan eğitim çalışmalarına başlanmıştır. Gece kurslarına devam eden öğrencilere, televizyondan öğrenme olanakları sağlanmıştır (Uşun, 2006, s.217). İspanya'da 1972 yılında, ulusal uzaktan öğretim üniversitesi kurulmuştur. Merkezi Madrid'de bulunan bu üniversitenin,

30

1973 yılında öğretime başlamasıyla, İspanya'da da uzaktan eğitim uygulamalarına geçilmiştir (Kaya, 2002, s.29).

1982 sonrası internet aracılığı ile iletişim sistemleri tüm dünyaya yayıldıktan sonra uzaktan eğitim merkezleri de kendi bilgisayarlı iletişim sistemlerini kurmuşlardır (İşman, 2011, s.61). Özellikle internetin yaygınlaşması ile uzaktan eğitim merkezleri maliyeti düşürmek için; geleneksel posta yerine elektronik postayı, basılı kaynaklar yerine elektronik ortamda sunulan kitap ve yayınları kullanmaya başlamışlardır. Bununla birlikte etkililiğin ve iletişimin arttırılması için uydu ve kiralık hatlar üzerinden sesli ve görüntülü konferanslara yer vermişlerdir.

İnternetin düşük maliyetli olması, çift yönlü etkileşime ve eş zamanlı-eş zamansız iletişime olanak sağlaması, zamanla uzaktan eğitim uygulamalarında hızlı bir şekilde yer almasını sağlamıştır (Simonson ve diğerleri, 2006, s.39). İnternet teknolojileri, uzaktan eğitim uygulamalarında gerçek anlamda zamandan bağımsız olma, çoklu ortam adı verilen ses, görüntü ve yazılı verilerin birlikte sunulması, kaynaklara hızlı erişim ve bilgiyi depolama gibi özellikleri beraberinde getirmiştir. İnternete dayalı uzaktan eğitim, kazandırmış olduğu bu yeni boyutlarla dünyanın birçok ülkesindeki uzaktan eğitim merkezlerinde hızla yaygınlaşıp kullanılmaya başlanmıştır.

Dünyada, Phoenix Üniversitesi gibi sadece internet üzerinden uzaktan eğitim gerçekleştiren eğitim kurumları olmakla birlikte, farklı düzeylerde uzaktan eğitim programları açmış, kayıtlı binlerce öğrenciye sahip olan Stanford Üniversitesi gibi yüksek prestije sahip üniversiteler de bulunmaktadır (Güzel, 2010, s.32). Gün geçtikçe bu üniversitelerin sayılarında artışların olduğu görülmektedir. Üniversitelerin yanı sıra çeşitli türdeki eğitim kurumlarının da sertifika ve kurs eğitimini uzaktan eğitim uygulamaları ile gerçekleştirdikleri görülmektedir.