Dünya Bankası’nın Eğitim Stratejileri

Küresel ekonomik sistem, pür neoliberal politikaların yıkıcı etkisini göz ardı edememiş ve herkesin küresel ekonomiye katkı sağlaması için tüm alanlarda ‘eşitlikçi’

bir dönüşümün eğitim aracılığıyla gerçekleştirilmesi gerektiği benimsenmiştir. Dünya Bankası da küresel bir aktör olarak bu durumu benimsemiştir. Bu çerçevede “Değişen Dünyada Eğitim” temasıyla ve “Herkes İçin Kaliteli Eğitim” vizyonuyla hazırlandığı açıklanan 2000 Eğitim Sektörü Stratejisi (World Bank, 1999), küresel eğitim toplantılarına paralel olarak, eğitimi, kalkınma gündeminin merkezinde; ekonomik, sosyal ve yapısal boyutlarıyla kapsamlı kalkınma sürecinin önemli bir parçası olarak gördüğünü iddia etmiştir (World Bank, 1999). Küresel ekonomik sistemin gereksinmeleri doğrultusunda araçsal rol verilen eğitime yönelik temel hedefin, küresel eğitim toplantılarında sıkça vurgulanan, herkes için yeterli ve kaliteli temel eğitim ile temel ve gelişmiş becerilerin sağlanması olarak belirlendiği; EFA hedefleri üzerinde

134

çalışmanın taahhüt edildiği ve özel programlar geliştirildiği dile getirilmiştir (World Bank, 1999).

Okullardaki günlük işleyişe devlet müdahalesinin en aza indirilmesini savunan yerelleşme reformlarını benimseyen strateji belgesi çerçevesinde, eğitimde ilerlemenin sağlanabilmesi için eğitim yönetiminin ‘paydaşları’ olarak görülen öğrencilerin, ebeveynlerin, ailelerin, toplulukların, öğretmen gruplarının, vakıfların ve özel firmaların bir araya gelmesi ve bunun için Dünya Bankası’nın da diğer uluslararası kurumlar gibi adım atması gerektiği savunulmaktadır (World Bank, 1999). Bankanın geniş bir alandaki farklı kesimleri bir araya getirme, finansmana erişim sağlama, tavsiye verme, çok sektörlü bir yaklaşım kullanma, uzun vadeli taahhütte bulunma ve dünyanın dört bir yanından gelen bilgileri paylaşma yeteneği gibi konularda karşılaştırmalı üstünlüğü bulunduğu iddia edilmektedir (World Bank, 1999, s. viii).

Bankanın üstünlük söyleminin arkasında ciddi bir eko-politik iktidar gücünün bulunduğu ve bu güç ile ulus devletleri dönüştürme, küresel çapta siyasal ve ekonomik kaynakları bir araya getirebilme ve küresel bağlayıcılık ilişkisi kurabilme yetkinliğinin olduğu dikkat çekmektedir. Banka, ulus devletleri dönüştürme bu üstünlüğünü, hükümet ve diğer ortakların faaliyetlerini, ilgili herkesin güçlü yanlarını ve karşılaşılması muhtemel zorlukları göz önünde bulundurmak suretiyle, faydanın en yüksek olduğu yerde kullanmak istediğini dile getirmektedir (World Bank, 1999, s. viii).

GERM kapsamında Dünya Bankası, küresel ekonomik sisteme herkesin farklı bilgi, beceri ve yetkinlik ile katılabilmesi için eğitim sistemlerinin tektip/tekdüze olmasını değil küresel olarak standartlaştırılmış hale getirilmesini amaçlamaktadır. Bu çerçevede her ülkenin önceliklerine bağlı olarak eğitimi kapsamlı bir şekilde ele almayı ve eğitimin tüm alanlarında seçici bir şekilde çalışmayı öngördüğünü belirtmiştir. Bu açıdan, 2000 ESS kapsamında Banka, dört küresel stratejik öncelik açıklamıştır: Temel

135

eğitim, erken müdahaleler,⁷⁸ eğitimde yenilikçi sunum, eğitim sisteminin belirlenen alanlarında reform.

Temel eğitime yönelik önceliğin, küresel tasarımda ‘hiç kimsenin dışarıda kalmaması’ ekseninde gerçekleştiği ve kızların ve en yoksul olanların temel eğitime erişimini sağlayan ulusal politikaların desteklenmesini kapsadığı anlaşılmaktadır. Erken müdahalelerin, erken çocukluk gelişimi programlarını artırmayı ve Uluslararası Okul Sağlığı Girişimi⁷⁹ aracılığıyla basit, düşük maliyetli okul temelli sağlık hizmetlerinin oluşturulmasına yardımcı olmayı içerdiği dile getirilmektedir. Dünya Bankası’nın üçüncü önceliği olarak sunulan eğitimde yenilikçi sunum, sadece örgün eğitimi değil stratejiye göre uzaktan eğitim, açık öğretim ve yeni teknolojilerin kullanımını (internet siteleri oluşturma) kapsamaktadır. Dünya Bankası’nın küresel stratejik önceliklerinin küresel ekonomik sistemin işlerliğini sağlayacak, erken çocukluk döneminde eğitime başlayabilecek, sağlıklı, kadın-erkek fark etmeksizin esnek işgücü talebini karşılayabilecek insanların örgün ya da uzaktan eğitimle yetiştirilmesi perspektifine oturtulduğu görülmektedir.

Dünya Bankası, “müşteri ülkelerin (client country)” eğitim sistemlerinin GERM kapsamında küresel ortak özelliklere sahip alanlarında reform yapılmasını stratejik öncelik olarak belirlediğini dile getirmiştir. Bu alanların; a) standart, müfredat ve başarı değerlendirmesi, b) yönetişim ve yerelleşme c) devlet dışı eğitim hizmeti sağlayıcıları ve finansörleri olarak seçildiği belirtilmiştir. Dünya Bankası’nın bu önceliklerine, GERM’in yerelleşme, eğitimde standardizasyon ile ölçme ve değerlendirme yaklaşımı yön vermiştir. Banka, ülkeleri, standartlar oluşturması, eğitim başarısı için uluslararası değerlendirmelere katılması ve iyi ulusal değerlendirme sistemleri geliştirmesi

78 Early interventions.

79 International School Health Initiative.

136

konularında finansal ve teknik destek vererek teşvik etmeyi önemli gördüğünü iddia etmiştir.

ESS 2000’e göre eğitim reformu, daha yüksek ekonomik rekabet gücü, daha düşük yoksulluk ve eşitsizlik, daha güçlü demokratik kurumlar ve daha fazla sosyal istikrar için neredeyse tüm “müşteri ülkeler”de siyasi gündemi meşgul etmektedir. Aslında kalite, verimlilik, etkinlik gibi savunularla Banka tarafından hayata geçirilmesi istenen bu eğitim reformunun, öğretim hizmetinin profesyonelleştirilmesini, yükseköğretim kurumlarının daha özerk, daha duyarlı ve daha hesap verebilir hale getirilmesini, okul yönetiminde yetkinin yerel seviyelere dağıtılmasını, kaliteli erken çocuk eğitim kurumlarının teşvik edilmesini ve özel sektör ile irtibat için orta öğretim programlarının gözden geçirilmesini kapsadığı iddia edilmektedir (World Bank, 1999, s. 34).

Banka, hesap verebilirlik politikalarını ve yerelleşme yaklaşımını içeren eğitim reformlarıyla uğraşan ‘müşterilerini’ daha fazla desteklemek iddiasıyla devletlere, bilgi paylaşımı ve teknik yardım ile ulusal, bölgesel ve küresel ‘ortaklar’ önerebilmektedir.

Bu kapsamda küresel araştırmalar içeren bir internet sitesi oluşturma, başarılı ülke deneyimlerini paylaşma, eski eğitim bakanlarını ve yetkililerini görevlendirme, siyasi hazırlığa destek olma, kurumsal kapasite geliştirme ve uygulama zorluklarını aşmaya yönelik stratejiler belirleme konularında ülkelere yardımda bulunmayı planladığını açıklamaktadır. Banka, ayrıca, girişimciler ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından eğitim yatırımını teşvik ederek bunu stratejik öncelik haline getirdiğini dile getirmiştir.

Bunu gerçekleştirmek için internet ortamında müşteri ülkelerin “eğitim yatırım alanlarını” gösterecek bir bilgi ortamı oluşturmayı öngördüğünü ifade etmiştir.

Ulusal eğitim sistemlerini devletlerin kendi başlarına yönetmesine imkan verilmeyen ve ‘gönüllü zorunluluk’ haline gelen ilişkiyle Dünya Bankası, bu süreci donanımdan yazılıma (hardware to software) olarak adlandırmış ve sürdürülebilir ve iyi eğitim sonuçlarına ulaşmak için eğitimin altyapısal oluşumunun yanında “hızla değişen çağa

137

uyum sağlamayı kolaylaştıracağı” iddia edilen küresel eğitim eğilimlerinin (müfredat reformu, teknolojik yenilik, dil eğitimi, öğretmen reformu, yönetsel yerelleşme) karşılanmasını zorunlu gördüğünü dile getirmiştir. Ayrıca, ortodoks eğitim reformu ve yeni öğrenme paradigmasının benimsetilmesi kapsamında iyi ve kaliteli eğitim için, destekleyici öğrenme çevresi, öğrenmeye hazır öğrenciler, motive edilmiş personel, kaynaklara yeterli erişim konularına da odaklanılması ihtiyacı olduğunu iddia etmiştir.

2005 Eğitim Sektörü Strateji Güncellemesi’nin⁸⁰ (World Bank, 2005a), Herkes İçin Eğitimi Gerçekleştirmek, Perspektifimizi Genişletmek, Etkinliğimizi En Üst Düzeye Çıkarmak temasıyla hazırlandığı ve Banka’nın 1999 yılında hazırlamış olduğu 2000 ESS’ye dayandığı açıklanmıştır. 2000 ESS’nin önceliklerinin geçerliliğini koruduğu belirtilirken şu gelişmelerden dolayı güncellenmiş yeni bir belge ihtiyacının doğduğu savunulmuştur (World Bank, 2005a, s. 1): Uluslararası gelişmeler, Binyıl Kalkınma Hedefleri, sağlık sorunlarının eğitim üzerindeki etkisi, ortaöğretime yüksek talebin oluşması, büyük öğrenme açıkları, bilgiye dayalı ekonomik büyüme için yükseköğretim ve yaşam boyu öğrenme konusunda farkındalık ve eğitimin yerelleşmesine ve finansmanına yönelik eğilim.

Küresel ekonomik dönüşümün istikametine göre yön tayin eden Dünya Bankası küresel eğitim gündemine paralel olarak eğitim konularını tartışmaya açmaktadır. Bu kapsamda yeni belge, “müşteri ülkelerin”, ekonomik büyüme ve yoksulluğun azaltılması üzerinde eğitimin etkisini (impact of education), üç farklı tema belirleyerek, en üst düzeye çıkarmasına yardımcı olmayı amaçladığını açıklamıştır: Eğitimi ülke çapında bir yaklaşımla bütünleştirmek, sistem çapında bir yaklaşımla stratejik gündemi genişletmek, daha fazla sonuç odaklı olmak. Yeni belge, ülkeleri ‘geleneksel/klasik’

eğitim bakışından ‘modern ve işletme’ temelli eğitim bakışına yönlendirerek küresel

80 17 Kasım 2005 tarihinde Yönetim Kurulu’na sunulan belgenin 22 Aralık 2005 tarihli yayıma hazır son taslağına (copyedited version) ulaşılmıştır.

138

çapta olduğu gibi ulusal çapta da eğitimin kalkınma için bir araç olarak görülmesi gerektiğini belirtmiştir. GERM’in test temelli hesap verebilirlik politikaları ekseninde eğitim sonuçlarının ülke strateji belgelerine dâhil edilmesinin, öğrenme başarılarının ölçülmesinin, eğitim ve emek piyasaları arasında bağlantı kurulmasının, tüm çocuklar için kapsayıcı eğitim ve öğrenme çıktılarının geliştirilmesinin, öğretmen ve okul hesap verebilirliğine yoğunlaşılmasının (World Bank, 2005a, s. 13) uygulama başarısı için gerekli olduğu iddia edilmiştir.

2005 ESSU kapsamında küresel eğitim reformu hareketinin teknik yardım, bilginin yayılması, veri yönetimi ve finansman araçlarının kullanılması planlanmış ve “eğitimin etkililiğini en üst düzeye çıkarmak” (maximizing the effectiveness of education) için önemli “yardım noktaları” -dönüştürücü eylemler- belirlendiği dile getirilmiştir (World Bank, 2005a, s. 3): a) Eğitimin ülke çapında kalkınma stratejilerine ve aktif politika diyaloguna dahil edilmesi, b) Bölgesel ve küresel düzeylerde eğitim politikası araştırmaları ile desteklenen, ülkeye özgü analitik ve danışmanlık faaliyetleri, c) Yılda yaklaşık iki milyar dolar kredi verilmesi, d) ESSU'nun ana temalarıyla uyumlu kapasite geliştirme. Bu yardım alanları belirlenirken eğitimin, kalkınma sürecinin merkezinde yer aldığı açıklanmıştır. Belge kapsamında Banka yardımlarının, mevcut kaynaklar kullanılarak ülkelerin öncelikleri ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak planlandığı ifade edilmiştir. Söz itibariyle ‘yardım noktaları’ olarak ifade edilen fakat öz itibariyle ulusal eğitim sistemlerini dönüştürücü eylemler olduğu görülen alanlar küresel uyum kapsamında zorunlu (imperative) bir niteliğe sahiptir. Çünkü eğitim, kalkınma gündeminin merkezine konularak ve finansal ve teknik yardım yapılarak küresel uyumun zorunlu olduğuna dair üstü örtülü bir dil kullanılmaktadır.

Eğitim Projelerinin Bileşeni Bileşenleriyle Birlikte Eğitim Projeleri Sayısı

Öğretmen eğitimi 53

Öğrenme materyalleri 49

Topluluk katılımı (2003-2004) 43

139

Müfredat reformu 41

Ekipman 41

Öğrenme değerlendirmesi 37

Sınıflar 34

Okul gelişimi hibeleri 32

Araştırma desteği 30

Eğitim yönetimi 30

Yerelleşme 25

Kızların katılımı 24

Fayda/maliyet analizi 22

Uzaktan eğitim 21

Politika reformu 16

Yetişkin eğitimi 11

Erken çocukluk eğitimi 11

HIV / AIDS eğitimi 10

Tablo 6: Dünya Bankası Eğitim Projeleri 2002-2004 Mali Yılları(World Bank, 2005a, s. 109)

Dünya Bankası’nın yerelleşme eksenli yaklaşımına göre, yardımlar yoluyla okul merkezli yönetimin teşvik edilmesi, gelişmekte olan birçok ülkedeki okullara müfredat, kaynaklar, personel ve öğrenciler üzerinde daha fazla kontrol verilmesinin yolunu açmıştır (World Bank, 2005a, s. 118). GERM’in yaklaşımına paralel olarak geniş olarak tanımlanmış standartlar çerçevesinde okulların, yerel koşullara uyum sağlama konusunda artan özerkliğe ve esnekliğe sahip oldukları ve öğretmenler, öğrenci ihtiyaçlarını, reformları ve yenilikleri benimseme konusunda teşvik edildikleri iddia edilmiştir (World Bank, 2005a, s. 118). Afganistan, Hindistan, Kenya, Mozambik, Nikaragua, Tanzanya ve Uganda gibi ülkelerin şartlı blok hibelerden; Şili, Kolombiya, Gine, Madagaskar, Meksika ve Senegal’in okul düzeyinde geliştirilen okul geliştirme projelerine verilen ek kaynaklardan ve Çad, Guatemala ve Nepal’in, topluluklara ait ve onlar tarafından yönetilen okullara verilen sübvansiyonlardan yararlandıkları açıklanmıştır (World Bank, 2005a, s. 118).

Dünya Bankası’nın savunusuna göre, küresel eğitim ortamındaki değişiklikler (nüfus değişiklikleri ve bilgi iletişim teknolojilerindeki hızlı dönüşüm) nedeniyle 2011

140

yılında Eğitim Stratejisi 2020 (World Bank, 2011) hazırlanmasını gündeme getirmiştir.

Yeni strateji (2020 ES), yoksulluğun azaltılmasını, büyüme ve kalkınmayı, insanların okulda geçirdikleri yıllara değil, edindiği bilgi ve becerilere -yaşam boyu öğrenme yaklaşımına- dayandırdığını açıklamıştır. Dijital gelişmelerin etkisiyle, örgün eğitimin dışında kalındığında da ekonomik gereksinmeler için ‘insan kaynağı’

yetiştirilebileceğini gören Banka’nın yeni stratejisinin amacını eşitlikçi reformlar temelinde Herkes İçin Öğrenme: Kalkınma İçin İnsanların Bilgi ve Becerilerine Yatırım Yapmak biçimine büründürdüğü dikkat çekmektedir. Dünya Bankası’nın 2000 yılında hazırladığı stratejiden yeni stratejiye kadar olan değişim aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

2000 ESS 2005 ESSU 2020 ES

Amaç Herkes İçin Kaliteli

Eğitim Herkes İçin Eğitim ve

Bilgi Ekonomisi İçin Eğitim

Herkes İçin Öğrenme

Öncelikler ya da Temalar

Temel Eğitim Eğitimi ülke çapında bir yaklaşımla

bütünleştirmek

Ülke düzeyinde, sonuçlara ulaşabilmek için eğitim sistemini güçlendirmek Erken Müdahaleler Sektör çapında ya da

bütüncül bir yaklaşım benimsemek

Küresel düzeyde, yüksek kaliteli bir bilgi

(knowledge) temeli geliştirmek Yenilikçi sunum Daha fazla sonuç odaklı

olmak Sistem Reformu

Tablo 7: Dünya Bankası Grubu Eğitim Stratejileri Odak Noktaları(World Bank, 2011, s. 45)

Banka, gelişmekte olan birçok ülkede ölçülen öğrenme düzeylerinin, özellikle dezavantajlı gruplar arasında endişe verici derecede düşük olduğunu savunmuştur.

Böylece Banka, kendi perspektifinde, hem örgün eğitim sistemi içinde hem de dışında öğrenmenin erken ve sürekli olarak teşvik edilmesi gerektiği sonucuna varmıştır.

Banka’nın yaklaşımına göre Herkes İçin Öğrenme stratejisi, eğitime ilişkin Binyıl Kalkınma Hedeflerinin altında yatan eşitlik amacını teşvik etmekte ve üç alt kısımdan oluşmaktadır: Erken Yatırım Yapmak, Akıllıca Yatırım Yapmak ve Herkes İçin Yatırım

141

Yapmak.⁸¹ Dünya Bankası Grubu, yatırım ve öğrenme arasında ekonomi temelli bir ilişki kurarak, eğitim alanındaki çabalarını iki stratejik alana yönlendirmeyi hedeflediğini belirtmiştir: Ülke düzeyinde eğitim sistemlerinin reformu ve küresel düzeyde eğitim reformları için yüksek kaliteli bir bilgi (knowledge) temeli oluşturulması.

Dünya Bankası’nın, ülke düzeyinde yeni eğitim sistemi reformunda GERM’in yerelleşme reform yaklaşımının öne çıktığı görülmektedir. Buna göre Banka, örgün öğretimin ötesine geçildiğini belirterek, hem kamu hem özel kuruluşlar (dini, kar amacı taşıyan ve taşımayan kuruluşlar dahil) tarafından sağlanan veya finanse edilen tüm öğretim süreçlerinin kapsam dahilinde olduğunu açıklamıştır. Sistemin sınırları dışında tutulan kişilere “fırsatları yakalama ve engelleri aşma imkânı” verdiği belirtilen bu yaklaşım devlet ve eğitim yönetimi yerine atomize unsurları ön plana çıkarmıştır. Bu çerçevede yaklaşımın, öğretmenleri, eğitmenleri, yöneticileri, çalışanları, öğrencileri, aileleri, işverenleri ve eğitim sistemini birbirine bağlayan kurallar, politikalar ve hesap verebilirlik mekanizmalar ile onu sürdüren kaynakları ve finansman mekanizmalarını da içerdiği iddia edilmektedir.

Yaklaşık yirmi yıl boyunca uygulanan küresel politikaların insanları ‘sistem dışında’

tuttuğunu kabul ettiği görülen Banka, eğitim sistemlerinin reformunu yukarıdaki unsurların güçlendirilmesiyle ilişkilendirmektedir. Banka’nın yerelleşme yaklaşımına göre eğitim sistemlerinin güçlendirilmesi, “sistemin yönet(iş)imini, okul ve öğretmenlerin yönetimini, finansman kurallarını ve teşvik mekanizmalarını” herkes için öğrenme hedefi ile aynı yönde buluşturmak anlamına gelmektedir. Devletin dümen tutmasına neden olan bu yaklaşıma göre, bu alanların reformu, aralarındaki ilişkinin

“tutarlı, ölçülebilir, izlenebilir ve desteklenebilir” olmasını sağlamaktadır.

81 Invest early, Invest smartly, Invest for all.

142

Dünya Bankası, ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde eğitim reformları için yüksek kaliteli bir bilgi temeli oluşturmak niyetinde olduğunu belirtmektedir. ‘Geleneksel eğitim reformları’nın ötesine geçtiği görülen Banka’nın, ‘bilgi çağında’, ulusal, bölgesel ve küresel düzeydeki bilgileri küresel olarak işlevsel bilgi haline getirip küresel eğitim tasarımlarını bu yönde yapmak istediği anlaşılmaktadır. Banka’nın perspektifine göre eğitim programları ve politikaları ile ilgili analitik çalışma, kanıtlar ve teknik bilgi, dünyadaki eğitim sistemlerinin güçlendirilmesi için kritik öneme sahiptir. Banka, kendi ifadesiyle, sistem değerlendirmelerine, etki değerlendirmeleri (impact evaluations) ile öğrenme ve beceri değerlendirmelerine yatırım yaptığını belirterek ülkelerin zayıf ve güçlü yanlarını, kamu ve özel kuruluşların rolünü, çocukların ve gençlerin ihtiyaç duydukları bilgi ve becerilere ulaşım düzeyini, dezavantajlı grupların öğrenme fırsatlarına erişip erişmediğini öğrenmeyi amaçlamaktadır (World Bank, 2011).

Dünya Bankası’nın Eğitim

Misyonu Herkes İçin Öğrenme

Sonuçlara ulaşmak için stratejik yönelim

Eğitim sistemlerini güçlendirmek

Yüksek kaliteli bilgi temeli oluşturmak

Uygulama

Bilgi Teknik ve finansal

destek Stratejik ortaklıklar -Sistem

değerlendirmesi ve kıyaslama araçları -Öğrenme değerlendirmeleri -Etki değerlendirmeleri ve analitik çalışma

-Sistem güçlendirmesi için teknik destek -Sonuç odaklı finansman

-Çok sektörlü yaklaşım

Birleşmiş Milletler, bağışçı topluluklar, özel sektör, sivil toplum kuruluşları

Tablo 8: Dünya Bankası Grubu Eğitim 2020 Stratejik Öncelikleri(World Bank, 2011, s. 8)

Dünya Bankası’nın bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler yoluyla eğitim sistemlerinin bilgisini (knowledge) küresel eğitimin biçimlendirilmesi için bir iktidar aracı olarak kullanma eğiliminde olduğu görülmektedir. Bu kapsamda yeni stratejinin uygulanması için Dünya Bankası Grubu’nun üç alana odaklandığı anlaşılmaktadır: Bilgi üretimi ve alışverişi, teknik ve finansal destek ve stratejik ortaklıklar (World Bank,

143

2011, s. 8). Banka, eğitim reformları hakkında bilgi üretmek için (World Bank, 2011, s.

8);

 Öğrenme çıktılarını geliştirmek üzere bir eğitim sisteminin kapasitesini değerlendirmek için verilerle birlikte sistem değerlendirme ve kıyaslama araçları,

 Temel okuma ve sayısal yeterliliklerin yanı sıra eleştirel düşünme, problem çözme ve takım becerileri dâhil olmak üzere diğer becerileri kapsayan öğrenci öğrenme ve başarı değerlendirmeleri,

 Ortak ülkeler ve kuruluşlar arasında öğrenmeyi kolaylaştıran bilgi alışverişi ve politikalar ve müdahaleler hakkında bilgilendirme yapabilecek etki değerlendirmeleri ve diğer analitik çalışmalar sağlama rolünü üstlendiğini ifade etmiştir.

Bilgi üretimi ve alışverişi, bir ülkenin eğitim sektöründeki tüm harcamalarının etkinliğini artırmak için Dünya Bankası tarafından önemli bir araç olarak görülmüştür.

Banka, bilgi üretimi ve alışverişini, eğitim sisteminin güçlendirilmesine ve öğrenme hedeflerinin geliştirilmesine teknik ve faaliyet destek vermek, sonuç odaklı finansman ve çok sektörlü bir eğitim yaklaşımı için rehber olarak kullanmayı düşündüğünü belirtmiştir. Banka, stratejinin başarısını ölçmek adına, doğrudan kontrol sahibi olduğu alanlar için performans göstergeleri, ilerlemenin hem ortak ülkelerin hem de Banka'nın çabalarını gerektirdiği alanlar için sonuç göstergeleri, eğitim stratejisinin nihai hedeflerine yönelik ilerlemeyi izleyecek etki göstergeleri kullanmayı planladığını açıklamıştır (World Bank, 2011, s. 9).

2.2.2. OECD: ‘Küresel Eğitim Politikalarının Geliştirilmesi, Ölçülmesi ve

Belgede TÜRKİYE CUMHURİYETİ (sayfa 150-160)