Düşük Tüketimli Serbest Tüketici

EPTHY. tüketim miktarına göre serbest tüketicileri yıllık tüketimi EPDK’nın belirlediği yıllık limitin üzerinde 100.000 kWh altında olan tüketicileri diğer serbest tüketicilerden ayırarak tüketimi düşük serbest tüketici olarak adlandırmıştır.

310 https://rapor.epias.com.tr/rapor/ ET 16.03.19 311 Barton, s. 277. 312 Çankaya Demir, s. 16.

73

Yönetmeliğe göre, tüketimi düşük serbest tüketici, yıllık elektrik enerjisi tüketimi 100.000 kWh’tan düşük olan serbest tüketiciyi313

ifade etmektedir.

30 Mayıs 2018 tarihinde yayınlanan EPTHY.’nde tüketimi düşük serbest tüketicilerle tedarikçiler arasında yapılan ikili anlaşmaya ilişkin usul ve esaslar yer almaktadır.

İkili anlaşmalar bir özel hukuk sözleşmesi olmasına rağmen tüketimi düşük serbest tüketici ile tedarikçi arasında akdedilen ikili anlaşmalar açısından idarenin düzenleyici işlem olan EPTHY. ile sözleşme serbestisi ilkesini kısıtlayıcı hükümler getirilmiştir. Esasen bu düzenleme ile hem piyasa güvenliğinin sağlanması hem de tüketicinin korunması amaçlanmıştır.

E) SÖZLEŞMENİN KURULMASI

Genel olarak sözleşmeler tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanları ile kurulmaktadır. İkili anlaşma da tedarikçiler arasında ya da tedarikçi ile serbest tüketici arasında tarafların sözleşmenin unsurları üzerinde müzakeresi ile kurulmaktadır314

. Serbest tüketici, müzakere ederek tarafı olduğu ikili anlaşma sayesinde daha uygun fiyatlarla elektrik temin edebilmektedir. Sözleşme süresi de yine taraflarca kararlaştırılarak belirlenmektedir.

Tüketimi düşük serbest tüketici ile kurulan ikili anlaşma açısından EPTHY. özel bir düzenleme getirmiştir. Tedarikçinin, ikili anlaşma kurulmadan önce EPTHY.’nin eki niteliğinde olan “Tüketici Hakları Bilgilendirme Formu” ile “İkili

Anlaşma Ön Bilgilendirme Formu” ve “Fiyat Karşılaştırma Tablosu”’nu tüketiciye

sunması gereklidir. Tedarik şirketi, bu formlar aracılığıyla kayıt altına almak suretiyle açık, anlaşılabilir bir şekilde tüketiciyi bilgilendirmek ve ayrıca tüketicinin sözkonusu bilgileri edindiğini teyit etmesini sağlamak zorundadır. Burada bilgilendirmenin yapıldığına ve tüketici tarafından teyit edildiğine ilişkin ispat yükü tedarikçiye aittir. Bilgilendirmenin gereği gibi yapılmaması ya da hiç yapılmamış olması yönetmelikte tüketici için haklı fesih sebebi sayılmıştır315

. Bilgilendirme yükümlülüğü genel olarak sözleşmeden doğan bir yan yükümlülük olarak kabul edilmektedir. Bu yan yükümlülükler dürüstlük kuralına dayanmaktadır. Genel olarak

313

EPTHY. 4. maddesi birinci fıkra (y) alt bendi 314

Ayrancı, s. 163; Yavuz, s. 131 - 132. 315

74

yan yükümlülüğün ihlali fesih sebebi kabul edilmez iken, bu düzenlemeye göre, bilgilendirme yapma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi fesih sebebi sayılmıştır.

İkili anlaşma el yazısıyla atılan imza veya güvenli elektronik imza ile tamamlanmalıdır. Tedarikçi tarafından ikili anlaşma ve eklerinin bir suretinin anlaşmanın kurulduğu tarihte kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketimi düşük serbest tüketiciye verilmesi zorunluluğu yönetmelikte düzenlenmiştir. Yüksek tüketimli tüketiciler ile yapılan sözleşmeler hakkında yönetmelikte böyle bir zorunluluğa yer verilmemiştir. TKHK. kapsamında tüketici niteliğini haiz olan serbest tüketiciler için tedarik şirketinin sözleşmeyi paylaşma yükümlülüğü mevcut iken316, yönetmelik ile TKHK. kapsamında olmayan serbest tüketiciler için de aynı yükümlülük getirilerek yönetmeliğin kapsamı genişletilmiştir. Ayrıca, serbest tüketici niteliği kazanmış bir tüketicinin tedarikçisini seçme serbestisine hiçbir surette müdahale edilemeyeceği ile serbest tüketicilerin sisteme bağlantı ve sistem kullanım hakları engellenemeyeceği de düzenleme altına alınmıştır317

.

İkili anlaşmanın kurulması için tedarikçi ve tüketici arasında tarafların sözleşmeyi imzalaması yeterli sayılırken, sözleşmenin hüküm ve sonuç doğurması EPDK tarafından 14.04.2009 tarih ve 27200 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği ile bir prosedüre bağlanmıştır. Bu Yönetmeliğin 30/B maddesindeki kapsama göre serbest tüketici olma ve tedarikçi değiştirme süreçleri piyasa işletmecisinin sisteminde iş ve işlemler yürütülmektedir318_{. Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği’ne göre serbest}

316

6502 sayılı TKHK. 52. maddesi ikinci fıkra “Yazılı veya mesafeli olarak kurulan bu sözleşmelerin bir nüshasının kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi zorunludur” 317

BSKY. 4. maddesi ikinci fıkrası 318

Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği Serbest tüketicilere ilişkin uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ait tedarikçi değiştirme süreçleri başlıklı 30/A maddesi 1. ve 2. fıkraları:“(2) , Bir serbest tüketicinin; a) Tedarikçi değiştirmesi veya Kurulca onaylanmış perakende satış tarifelerinden enerji almaktayken ilgili görevli tedarik şirketinden ikili anlaşma ile enerji alması durumunda serbest tüketicinin yeni tedarikçisi olmak isteyen piyasa katılımcısı veya serbest tüketiciye ikili anlaşma ile enerji satmak isteyen görevli tedarik şirketi, portföy değişikliği ile ilgili talebini, içinde bulunulan ayın en geç altıncı gününden önceki son iş günü saat 24:00’a kadar bilgi girişlerini PYS üzerinden yaparak, ilgili serbest tüketici ile ikili anlaşması olduğunu PYS üzerinden beyan eder. Yeni tedarikçi tarafından yapılan bilgi girişleri, serbest tüketicinin mevcut tedarikçisine, PYS aracılığıyla içinde bulunulan ayın yirminci gününden önceki son iş günü saat 17:00’da duyurulur.

b) Bir fatura dönemi içerisinde herhangi bir tüketicinin kullanımında olmayan bir tüketim noktasında enerji tüketmeye başlayacak olması durumunda, bu serbest tüketiciye ikili anlaşma ile enerji satmak isteyen tedarikçi PYS üzerinden bilgi girişlerini yaparak ilgili serbest tüketici ile ikili anlaşması olduğunu beyan eder. Bu talep, bilgi girişinin yapılmasına müteakip ilgili dağıtım

75

tüketici limitini aşan tesisat ve tüketici bilgileri dağıtım şirketi tarafından bir liste olarak piyasa işletmecisine bildirilir. Bu listelerdeki tüketiciler ile ikili anlaşma imzalayan tedarikçiler, bir sonraki ay için ikili anlaşma kapsamında enerji tedariki sağlamaktadır. İkili anlaşmanın hüküm ve sonuç doğurması, sözleşmenin imzalanmasından sonra piyasa işletmecisine yapılan bildirim ile bir sonraki ay (ya da sözleşmede belirlenen tarih) itibariyle mümkün olmaktadır.