Culture in Action

Projenin ilk yılında (1989) bu projenin ismi “Yeni Kentsel Anıtlar”dı. Kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Sculpture Chicago’nun amacı, şehrin geniş bir alanını kapsayacak, geleneksel kamusal sanat projesi gerçekleştirmekti. Bunu yaparken de sokaktaki insanın da bunun bir parçası olmasını istiyorlardı. Açık havada bir çadır kurulmasını planladılar, heykeltraşların eserlerini halkla iç içe bu çadırda yapmalarını ve sergilemelerini uygun bulmuşlardı. Komisyon üyelerine göre, izleyiciler süreci takip ederken işin içinde olacaklardı. Mary Jane Jacob ise, bu geleneksel heykeller ile şehri

287 A.g.e, s.41

288 A.g.e, s.42

çevrelemenin ve bu çadır fikrinin pek uygun olmadığını düşünüyordu. Bu düşüncesini sert bir şekilde dile getirir: “İzleyicilerin iki çelik parçasını kaynak yapan heykeltraşı gördüklerinde mi anlayacaklar sanat yapmak nedir? Sadece kendinizi kandırıyorsunuz”

Jacob’un arzusu pasif izleyici rolünün değişmesi ve izleyicinin sanat yapan katılımcı aktif bir rol üstlenmesiydi. İsmi değişip “Culture in Action” (Kültür Hareketi) olan bu projenin hedefi de sonradan bu olmuştu.²⁸⁹

Sculpture Chicago’nun sponsorluğunda, Mary Jane Jacob'un küratörlüğünde, 1991-1993 yılları arasında düzenlenen “Culture in Action” (Kültür Hareketi) projesinde, sekiz sanat projesi şehri kuşatmıştı ve yaz boyu bu projeler devam etmişti.²⁹⁰ Bu yeni kamusal sanatın toplumsal meselelerle olan ilişkisi, izleyicinin rolünün değişerek katılımcı bir rol üstlenmesi üzerine yoğunlaşmaktalardı. Bu çok katmanlı projeler; hidroponik²⁹¹ bahçeler (HIV/AIDS'li hastalar için), anıtlar, geçit törenleri, şekerlemeler, ilan panoları, video yerleştirmeleri ve gençlikle ilgili bir medya programı içeriyordu. O dönem New York Times’ta mimari kritikler yazan Herbert Muschamp (1947-2007), kentin sanatla birleşmesiyle, hem kentin hem de sanatın daha da güçleneceğini yazısında belirtirken, bu projelerin, politik güçten yoksun olanlar için olduğunu vurgulamıştı.²⁹²

Resim 51: Haha -Flood

https://never-the-same.org/interviews/mary-jane-jacob/

289 Miwon Kwon, One Place after Another: Site-Specific Art and Locational Identity (MIT Press), s.102,103

290 Miwon Kwon, One Place after Another: Site-Specific Art and Locational Identity (MIT Press) s.100

291Hidroponik, topraksız bitki yetiştirmekte kullanılan bir yöntemdir.

(https://toprakvesu.com/hidroponik-nedir)

292Conversations About Art Transforming Politics & Community in Chicago & Beyond (https://never-the-same.org/interviews/mary-jane-jacob/)

Resim 52: Grennan and Sperandio https://never-the-same.org/interviews/mary-jane-jacob/

20. yüzyıl da, Kuzey Amerika’da bazı kamusal sanat etkinliklerinden övgüyle bahsedilirken, diğer bir taraftan da bazı etkinliklerin toplumu istismar ettiği yorumları yapılmaktaydı. Yetersiz ve etkisiz yapılan sosyal çalışmaların, sanatı küçük düşürdüğü söylenmekteydi. Culture in Action'ın amaçları arasında Çağdaş Kamusal Sanat’ın işlevi ve genel tanımını tartışmaktı. Diğer kamusal sanat projelerinde ayrışan önemli bir farkta mekan özgürlüğü sorunu üzerinde net olarak durulmasıydı.²⁹³

Kwon Miwon aynı ölçekte, Culture in Action projesinden önce yapılmış olan “In Public”den (Halka Açık) bahseder. Proje, Seattel’da, 1991 yılında Seattel Arts Commission ile birlikte, Diane Shmash tarafından organize edilmişti. On altı çalışma geçiçi, ikisi kalıcı olmak üzere on sekiz yerleştirmeden oluşmaktaydı. Yerel ve uluslararası otuz sanatçıdan kentin toplumsal yaşantısına hitap edecek ve müdahalelerde bulunabilecekleri teklifler sunmaları istenmişti. Bu Seattel Sanatlar Komisyonu’nun (Seattel Arts Commission) bu bağlamda yaptığı ilk projeleri değildi. 1970'lerde Viewlands Hofman elektrik trafosunda, Seattel Arts Commission’ın mimarlarının, sanatçılarının ve tasarım ekibinin yaptığı proje, kent tasarımı için 1980’lere önemli bir örnek oluşturmuştu. 1990'ların başlarında ise, mimar ve sanatçıların işbirliğiyle yapılmış

293 Miwon Kwon, One Place after Another: Site-Specific Art and Locational Identity (MIT Press) s.103

bu gösterişli heybetli işler, kamusal alanda çalışmak isteyen sanatçılar için fazlasıyla sistematik, birbirine benzeyen ve sınırlayıcı işler olarak görülmüştü.²⁹⁴ Profesyonel tasarımcılarla çalışmak zorunda kalmayan, mimarlar Henry Smith Miller ve Laurie Hawidnson ve sanatçı Barbara Kruger’ın (bireysel sanatçılar) işbirliğiyle, Seattel'daki 62/63 iskelelerinde gerçekleşen “In Public” ise bir istisnaydı.

“In Public” projesi Kamusal Sanat’ın sınırlarını zorlayacak deneysel bir proje olmuştu ve “Culture in Action” (Kültür Haraketi) Seattel'da gerçekleşen “In Public”in söylediklerini kendi projelerinde de yinelemişlerdi.²⁹⁵

“Culture in Action” (Kültür Haraketi) mimarların ve profesyonel tasarımcıların kamusal sanattaki rollerini değiştirmek istiyordu. Günlük yaşantımız içerisinde sanatın anlamı, halkla ilişkiye geçme, toplumla sanatın diyalog içinde olması önemliydi. Mimarların ve profesyonel tasarımcıların, sanat ve kentsel alanlar arasındaki uzman müzakereciler oldukları görüşü terk edilmişti. Bu otoritelerin yerini ‘topluluk’ aldı ve ona sanat yapmak için bir işbirliği teklif etti.²⁹⁶

“Culture in Action”ın sunduğu işler Chicago’nun alışık olduğu türden değildi, herşeyden önce bir objesi olması gerekmiyordu, şehir ise Picasso gibi ünlü ressamların heykelleriyle doluydu, tam bir tezat oluşmuştu. Sanatçılarla yerel katılımcılar arasında bir etkileşim vardı ve bunun maddesi gözlemlenemiyordu. Sadece akıp geçen bir süreç vardı ve etkileşim bir zaman çerçevesi ile de sınırlandırılmamıştı. Ve 1993 yılına gelindiğinde 1970'li yıllardan beri feminist performanslar ve protestolar yapan Suzanne Lacy “Culture in Action” (Kültür Haraketi) projesini geleneksel kamusal sanattan ayırabilmek için progeyi “Yeni Tip Kamusal Sanat” (New Genre Public Art) diye tanımladı. Kwon, Miwon'a göre “Yeni Tip Kamusal Sanat”ın resmi olmayan açılış töreniydi bu.²⁹⁷

294 Miwon Kwon, One Place after Another: Site-Specific Art and Locational Identity (MIT Press) s.103

295 A.g.e, s.104

296 A.g.e, s.104

297 A.g.e, s.104

Resim 53: Suzanne Lacy- Culture in Action https://never-the-same.org/interviews/mary-jane-jacob/

Culture in Action'da (Kültür Haraketi) öne çıkan projeler, Suzanne Lacy ve Chicago Kadın Birliği; Inigo Manglano-Ovalle - Street-Level Video; Haha ve Flood: Sağlık Hizmeti Gönüllüler Birliği (A Volunteer Network for Active Participation in Healthcare); Robert Peters; Mark Dion ve Şikago kentsel ekoloji eylem grubu. (The Chicago Urban Ecology Action Group); Simon Grennan, Christopher Sperandio ve Fırıncı, Şekerleme ve Tütün İşçileri Birliği (Confectionery and Tobacco Workers’

International Union of America Local No. 552114); Kate Ericson, Mel Ziegler, ve Ogden Courts apartmanı sakinlerinlerinden oluşmuş bir grup, (A Resident Group of Ogden Courts Apartments); Daniel J. Martinez ve batı yakasında üç ayrı noktada yürüyüş (The West Side Three-Point Marchers). ²⁹⁸

298Conversations About Art Transforming Politics & Community in Chicago & Beyond (https://never-the-same.org/interviews/mary-jane-jacob/)

Resim 54: Inigo Manglano-Ovalle https://never-the-same.org/interviews/mary-jane-jacob/