• Sonuç bulunamadı

3. İLETİŞİM VE YÖNETİM OLGUSUNUN SİNEMATOGRAFİK DÜZLEMDE OKUNMASI: 2001 A SPACE ODYSSEY ÖRNEĞİ

3.2. Filmin Çözümlenmes

3.2.5. Birinci Ana Düzlem: İnsan Evrimi, Homo Erektüs’ten Homo Sapiens’e Geçiş

3.2.5.1. Birinci Alt Düzlem: Homo Erektüsler ve Doğa

Şekil 1

Uzay boşluğu içerisinde devinen gezegenler, dünya, ay ve güneş; psikopatolojik algı düzleminden uzam-zaman denge kategorisinden karanlık uzay boşluğu ana kategorisini kodlayan anlam, metonimik imlemle melankolik bir yalnızlığı, başıboşluğu, düzen ve dinginlik içerisinde kaos, ürperti ve ürküntü duygulanımlarını göstergelemekte ve adeta gezegen üzerinde yaşam mücadelesi veren hominidlerin fizikopsikolojik veri durumları ve bilişsel süreçlerinin vurgusunu imgelem düzlemimizin alt yordamlarına kodlamaktadır. Gezegenler, dünya, ay ve güneş sistemi ise, kaos içerisinde psişik sığınma limanları ve güvenç veren düzeni simgelemektedirler.

Gök cisimleri kategorisinden, bu cisimlerin oluşturduğu, yaşam örgütleyici sistem metaforik olarak gezegen üzerinde belirecek ve/veya belirmiş olan yaşamsal dizgeye ve doğa kuralları dizgesine evrensel davranış biçimleri ve yaşam formları kalıplarını düzgülemektedir; biyolojide Messenger RNA(m-RNA)*-Transfer RNA(t- RNA)** ve DNA kodonu*** arasında süregiden döngüsel devinimle büyük bir düzen

grupları için kullanılmaktadır. Terimi Freud sık sık kullanmıştır. Freud, bu terimi dönemin ünlü antropologları H. Morgan ve L. Frazer’in terminolojsinden alıntılamıştır. Bkz. Sigmund Freud, Totem ve Tabu, çev. K. Sahir Sel, Sosyal Yayınlar, 3. basım, İstanbul, 2002.

* Haberci Ribonükleik asit; DNA’dan ilgili aminoasit dizilim dizgesini kodona taşıyan RNA parçacığı.

** Taşıyıcı Ribonükleik asit; Stoplazmada serbest halde yüzen aminoasit parcacıklarını yakalayarak

kodona düzgülenmek üzere götüren RNA parçacığı.

*** Haberci RNA’nın kodlarını üzerinde taşır ve taşıyıcı RNA’nın anti kodonunu çözerek üzerindeki

aminoasitleri dehidrasyon sentezi ve hidrojen kovalent molekül bağları ile birbirine bağlayarak protein sentezini gerçekleştirir.

içerisinde kaos gibi görünen bir sistemden yaşamın kaynağı olan protein sentezinin kodonlar üzerinde aminoasit dizilerinden düzgülenip protein fibrilleri dizgesini oluşturması gibi; ya da atom altı parçacıklar ve atom parçacıkları olan proton, elektron ve nötronun evrensel kurallar çerçevesinde belirli frekans bandları ve yörünge dizgeleri üzerinde devinimleri ve kategorik seçilimlerle türlü madde bileşimlerini kaotik bir ortam ve boşluktan düzen içerisinde düzgülemesi gibi; Uzay boşluğu ve gök cisimlerinin diyalektiği kendi öz varoluş ve bilincinin etkileşimli gerçekliğini tüm alt ve üst düzlemlerden türlü kategorilere yansısı ve bu yansı metonimik ve metaforik göndergenin uzamsal ve zamansal düzlemde yukarıda verilen birkaç örnek dışında benzer kurallar dizgesi ve kural dizileri kategorilerine bilişsel süreçlerimiz ve psişik dünyamızda imgelemlerimizde evrensel kodlamalarda bulunmaktadır.(Bkz. Şekil 1)

Resim 2 Resim 3

Afrika’nın yarı steps savanlık bir coğrafi düzlemine sabaha karşı doğan güneşin tepeler arkasından yükselmesi eşsüremli olarak metaforlarla hayatın doğuşunu simgelemektedir. Gökyüzüne hakim olan hafif yeşilimtrak ışık ambiyansı, renkler düzleminden, psikososyal kategoride yeşil renk imajının anlamının bilinçdışı çağrışım imajları olan yeşillik, bitkiler, yaşam ve yaşam kaynağı suyu metonimilerle eş ve art süremli bir semantik anlam skalası imajı kuşağıyla “cennet” (ayrıca alt yordamları olan mutluluk örgütleme semantiğinde “dokunulmamışlık”, “Arilik”, “dinginlik, esenlik ve huzur”) sözdizim’ı dizgesine düzgülemektedir. (Bkz. Resim 2, Resim 3)

Resim 4

Savanlık üzerinde kayalıklarda su evreni kategorisinden yaşamsal mücadeler, kaynak sıkıntısı gibi anlamlar öbeğini örgütleyen küçük bir su birikintisi kenarında bulunan bir grup hominid sosyal determinasyonlarının ve davranışlar düzleminin göstergelemesinden anlaşıldığı üzere hominidler düzleminden çevreyele daha iyi uyum sağlamış başarılı bir hominid dalı olan bir alt hominid kategorisi Homo Erektüsleri ve bu hominid grubunun bir Homo Erektüs hordası olduğu imlemini Erektüslerin tanımsal temel özellikleri kodlarına gönderme yaparak göstergelemektedir. (Bkz. Resim 4)

Yüksek kayalıklar; yükseltiler düzleminden korunaklı, emniyetli, erişilemez, çevreye hakim uzamlar öbeğini kodlayan üst kategorik bir yerleşkedir. Bu Erektüs hordası evrimsel yeterlik kategorilerinden başarılı olanlar öbeğini su başını tutmaları, kayalıklarda yaşamaları ve besin ihtiyacını çevreden temin edebilme muktedirliği gibi anlam edimiyle iyi bir şekilde sembolize etmekte ve bilinçaltına; insana doğru evrimleşme potansiyelliği taşıyan kollardan, örneklem bir hominid uzantısının bunlar olduğu imajını kodlamaktadır. (Bkz. Resim 3, Resim 4)

Yerleşkelerinin zemini daha önce tüketilmiş oluğu anlaşılan kemik parçalarıyla sereserpe doludur. Bunlarla iç içe yaşamaktadırlar nişlerinde.* Bu zemin kalabalığı aksiyonlar düzleminde olası rastlantısal aksiyonlar edimi potansiyelliği kategorisinin bir üst öbeğini simgelemekte ve etrafta kemik yoğun materyal birikiminin yeni fonksiyonel edimler kazanımı olasılığını arttırdığı beklentisi, ve benzer anlamlar öbeklerinin aynı semantik yargısal anlam imajını tetiklediğini görmekteyiz. (Bkz. Resim 3)

Resim 5

Boynuzlu bir hayvan kafatasının bir kayalığın kenarında yerde durması ve arka planda güneşin yakıcı kızıl ışıklarıyla belirdiği planda; ışığın geliş açısının konumsal açısal düzlemde dik açılar kategorisi, sert ve yalçın kayalıklar, kemik parçalarıyla dolu kuru bir savanlık zemin, renkler düzleminden kızıl yakıcı ışık eşsüremli benzer anlam öbeği yordamlarının itkilemesiyle zihinsel imgelemde metaforik açıdan sıkıntı, hayatta kalma mücadelesi, yaşamın zorluğu gibi anlam dizilerini kodlamaktadır. Böylece Erektüsun zor bir evrim sınavından geçtiği anlaşılmaktadır. (Bkz. Resim 5)

Resim 6

Homo Erektüs hordasının yaşadığı küçük bölgede çeşitli memeli uysal hayvanlar bulunmakta ve bu hayvanlarla sorunsuz bir şekilde bölgeyi paylaşmaktadırlar. Erektüslar bu hayvanlarla yan yana yaşamakta bazen aynı yeri eşelemekte, bitkisel kökler aramakta ve ot yemektedirler. Besin maddeleri evreninden yeri eşeleme aktının gerektirdiği anlamın aranılan besinin bitki kökü alt besin kategorisi olduğu görülmektedir. Besin maddeleri evreninden otobur besleme ve/veya yer altı kurtçukları ve böcekleri avcılığı öbeği ve toplayıcılık anlamlar kategorisini simgeleyen yer eşeleme eylemi, bitkisel kökler, Homo Erektüs hordasının henüz toplayıcı yaşam formasyonu düzeyinde olduğu yargısını, imgelemlerimizde örgütlemektedir. (Bkz. Resim 6)