Bireysel Emeklilik Sözleşmelerinin Kapsamı ve BES’e Katılım

Emeklilik şirketlerinin sözleşmelerinin içeriği ve BES’e katılım söz konusu kısımda ayrıntılı olarak ifade edilecektir.

1.5.2.1. Bireysel Emeklilik Sözleşmelerinin Kapsamı

Bireysel emeklilik sözleşmesi içerisinde yer alan unsurlar aşağıdaki gibidir:1

1.5.2.1.1. Giriş Bilgi Formu Bu kısımda katılımcıya;

• Sözleşmenin nasıl yürürlüğe girdiği,

• Sözleşmeden cayma hakkının olup olmadığı, • Sözleşmenin avantajları,

• Katılımcıya sunulan esneklikler, • Katkı payı ödemelerine ilişkin bilgiler, • Yatırımların nasıl değerlendirildiği, • Sistemdeki kesintiler,

• Katılımcının gelir vergisi ödeyip ödemeyeceği, • Katılımcının ara verme hakkının olup olmadığı, • Katılımcının nasıl emekli olacağı,

• Katılımcının emeklilik hakkı kazanınca biriken tutarı nasıl değerlendireceği hakkında bilgi verilir.

1 _{Türkiye’de faaliyette bulunan bireysel emeklilik} şirketlerinin 2016 yılı teklif formları incelenmiş olup,

çok küçük farklılıklar dışında genel anlamda birbirinin aynısı olduğu görülmektedir. Bu nedenle çalışmanın bu bölümü söz konusu şirketlerin sözleşmeleri incelenerek hazırlanmıştır.

1.5.2.1.2. Bireysel Emeklilik Aracı Bilgileri Bu kısımda;

• Acente ya da Banka Şube ismi,

• Bireysel Emeklilik Aracı sicil numarası, • Bireysel Emeklilik Aracı adı ve soyadı, • Acente/Banka Şube kodu,

• Referans Veren sicil numarası,

• Referans veren adı ve soyadı hakkında bilgiler yer almaktadır. 1.5.2.1.3. Katılımcı Bilgileri

Bu kısımda katılımcının; • Kimlik bilgileri,

• İletişim bilgileri, • Meslek bilgileri, • Mali bilgileri yer alır.

1.5.2.1.4. Katılımcı İsim ve Hesabına Katkı Payı Ödeyen Kişi Bilgileri Bu kısımda katılımcı ismine ve hesabına katkı payı ödeyen kişinin; • Kimlik bilgileri,

• İletişim bilgileri, • Meslek bilgileri, • Mali bilgileri yer alır. 1.5.2.1.5. Lehtar Bilgileri

Bu kısımda 1. ve 2. lehtarın; • Kimlik bilgileri,

• Payları yer alır. 1.5.2.1.6. Sözleşme Şartları

1) Sözleşmenin tarafları, konusu ve kapsamı, 2) Sözleşmenin yürürlüğe girmesi,

3) Sözleşmenin geçersiz kalacağı durumlar,

4) Mevzuat değişikliklerinin bireysel emeklilik sözleşmesine etkisi, 5) Müşteri bilgileri,

6) Bildirimler, 7) Delil sözleşmesi, 8) Yetkili mahkeme,

9) Bireysel emeklilik aracılarıdır.

1.5.2.1.7. Telefon, İnternet ve/veya Elektronik Ortamlar Aracılığıyla Sunulan Hizmetler Sözleşmesi

Bu hizmet sözleşmesi bireysel emeklilik şirketinin telefon, internet ve/veya sair elektronik ortamlar yardımıyla sağlayacağı hizmetlerden “Elektronik Hizmetler” müşterinin sözleşmede belirtilen şartlar etrafında faydalanmasını içerir ve bu şartlar üzerinde tamamıyla mutabık kalınması koşulu ile imzalanır.

1.5.2.1.8. Ödeme Bilgileri Bu kısım;

• Katkı payı bilgileri,

• Kredi kartı ödeme talimatı ile ilgili bilgileri,

• Banka hesabından otomatik ödeme talimatı ile ilgili bilgileri içerir. 1.5.2.1.9. Fon Süreçleri

Bu kısımda fonların yatırıma yönlendirilme süreci ve fon paylarının satım süreci ile ilgili bilgi verilir.

1.5.2.1.10. Fon Tanıtımları

Bu kısımda emeklilik yatırım fonlarının tanımı yapılır, hangi katılımcılara uygun olduğu açıklanır ve yatırım tavsiyelerinde bulunulur. Tanıtılan emeklilik yatırım fonlarının birkaçı şu şekildedir:

• Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları Standart EYF, • Gelir Amaçlı Kamu Dış Borçlanma Araçları EYF, • Katkı EYF.

1.5.2.1.11. Fon Karması Önerileri

Bu kısımda katılımcıların risk-getiri profillerine göre birtakım fon karması önerilerinde bulunulur. Faaliyette bulunan bireysel emeklilik şirketlerinin bireysel emeklilik teklif formları incelendiğinde risk düzeyine göre fon karmaları oluşturulduğu görülmektedir. Bu fon karmalarının birkaçına ilişkin örnekler aşağıda verilmiştir:

• Muhafazakâr Risk Grubu (%40 Para Piyasası Likit-Kamu EYF + %60 Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları Standart EYF),

• Orta Risk Grubu (%60 Esnek Fon + %40 Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları Standart EYF),

• Agresif (%30 Esnek Fon + %30 Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları Standart EYF + %40 Büyüme Amaçlı Hisse Senedi EYF),

• Standart Önerilen Fon (%100 Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları Standart EYF).

1.5.2.1.12. Katılım Fon Süreçleri

Bu bölümde katkı paylarının yatırıma yönlendirilmesine ve fon paylarının satım sürecine ilişkin bilgi verilir.

1.5.2.1.13. Katılım Fon Tanıtımları

Bu kısımda katılım emeklilik yatırım fonlarının tanımı yapılır, hangi katılımcılara uygun olduğu açıklanır ve yatırım tavsiyelerinde bulunulur. Tanıtılan katılım emeklilik yatırım fonlarının birkaçına örnek olarak:

• Katılım Standart EYF, • Katılım Esnek EYF,

1.5.2.1.14. Katılım Fon Karması Önerileri

Bu kısımda yatırımcıların risk-getiri profillerine göre birtakım katılım fon karması önerilerinde bulunulur. Faaliyette bulunan bireysel emeklilik şirketlerinin bireysel emeklilik teklif formları incelendiğinde bir kısmında katılımcıların risk düzeyine göre katılım fon karmaları da oluşturulduğu görülmektedir. Bu katılım fon karmalarının birkaçına örnek olarak:

• Muhafazakâr Risk Grubu (%100 Katılım Standart EYF), • Orta Risk Grubu (%100 Katılım Esnek EYF),

• Agresif (%100 Katılım Hisse Senedi EYF) verilebilir. 1.5.2.1.15. Bireysel Emeklilik Sistemi Tanıtım Kılavuzu

Kılavuzda birtakım konularla ilgili gerekli açıklamalar yapılır. Bu konular aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Emeklilik şirketine ilişkin bilgiler, • Emeklilik sözleşmesi tipleri,

• Sözleşmenin yürürlüğe girmesi ve cayma hakkı, • Kesintiler,

• İadeler,

• Katkı payının değiştirilmesi, • Fon dağılımında değişiklik, • Emeklilik planında değişiklik, • Birikimlerin aktarımı.

1.5.2.2. BES’e Katılım

BES’e fiil ehliyetine haiz olan her birey dâhil olabilir. Herhangi bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak BES’e katılmak için yeterli olmaktadır (www.egm.org.tr, 28.11.2016).

Emeklilik şirketi, sisteme girmek isteyen katılımcılara, sisteme giriş ile ilgili katılımcıların kararlarını etkileyebilecek önemli hususlar hakkında bilgiler verir. Daha sonra katılımcının gelir düzeyine, emeklilikten beklentilerine ve yaşına uygun bir

emeklilik planı sunulur (www.egm.org.tr, 28.11.2016). Katılımcı da gelir düzeyi, emekliliğe yönelik beklentileri ve yatırım tercihleri yönünde kendine uygun planı seçer (www.bireyselemekliliksistemi.info, 28.11.2016). Ardından emeklilik sözleşmesine haiz olmak isteyen katılımcı, giriş bilgi formunu ve emeklilik planı, plan çerçevesinde tanıtılan fonlar, yapılacak kesintiler, mevcutsa katkı payı tutarı ile emeklilik sözleşmesinin taraflarına yönelik bilgilerin yer aldığı “teklif formu” nu kurallarına uygun bir şekilde doldurur ve imzalar. Emeklilik şirketinin web sayfası, çağrı merkezi ya da şirket tarafından görevlendirilen çağrı merkezi vasıtasıyla düzenlenen sözleşmelerde ise, katılımcı, emeklilik sözleşmesine, emeklilik planına ve sisteme yönelik gereken bilgilerin kendisine verildiğini doğrulayarak teklifi çağrı merkezi ya da e-imza yoluyla onaylar (www.egm.org.tr, 28.11.2016).

Sözleşme, şirket tarafından geri çevrilmemesi halinde, mevcutsa blokaj süresinin tamamlanmasının ardından, katkı payı olarak gerçekleştirilen ilk ödemenin şirket hesaplarına peşin olarak geçtiği tarihte yürürlüğe girer. Katılımcının, bireysel emeklilik teklif formunu imzalamasının ya da teklifi onaylamasının ardından 60 gün içerisinde cayma hakkı bulunmaktadır. Cayma bildiriminin emeklilik şirketine ulaştığı tarihten itibaren şirket verilen ödeme talimatlarını iptal eder ve tüm yapılan ödemeleri, fon toplam gider kesintisi harici herhangi bir kesinti yapmadan, mevcutsa yatırım gelirleriyle beraber 10 iş günü içerisinde ödeyen kişiye iade eder (www.egm.org.tr, 28.11.2016).