Bingöl Üniversitesi’nden Bir Görünüm

Günümüzde 7 Fakülte, 3 Yüksekokul, 5 Meslek Yüksekokulu ve 4 Enstitü ile hizmet veren Bingöl Üniversitesi, kent merkezinde, Bingöl Çayı’nın kuzeyinde, Elazığ-Bingöl D-300 Karayolu’nun üzerinde bulunmaktadır. Yükseköğretim Kurulu 2014-2015 öğretim yılı verilerine göre Bingöl’de toplamda 11.040 öğrenci Bingöl Üniversitesi’nde eğitim görmüştür.

Bingöl Üniversitesi’nde en çok 6.263 adet ile lisans öğrencisi bulunmaktadır. Öğrenci sayısı açısından ikinci sırada 4.104 adet ile ön lisans programları yer alırken, lisansüstü öğrenci sayısının ise 649 adedi yüksek lisans, 25 adedi ise doktora olmak üzere 674 adet olduğu görülmektedir. Diğer yandan Bingöl Üniversitesi’nde toplamda 211 akademik personelin yer aldığı gözlenmektedir (YÖK, 2015).

100 2.2.4 Sağlık Hizmetleri Altyapısı

Bingöl’deki sağlık altyapısı incelendiğinde TÜİK 2013 yılı verilerine göre il genelinde 7’si devlet, 1’i özel olmak üzere toplamda 8 adet hastane olduğu görülmektedir. Devlet hastanelerinin hepsi Sağlık Bakanlığı bünyesinde hizmet vermektedir. Buna göre Bingöl’de herhangi bir üniversite hastanesi veya diğer kamu kuruluşlarına bağlı bir sağlık kurumu olmadığı görülmektedir. Bahsi geçen bu hastanelerde toplamda 658 adetlik bir yatak kapasitesi bulunmaktadır. Bu kapasitenin %95’i, 627 yatak kapasitesi ile devlet hastanelerine aittir. Özel hastanede ise 31 yatak yer almaktadır. Bu göstergelere göre Bingöl’de yüz bin kişi başına düşen yatak sayısının 248 adet olduğu görülmektedir. Bu sayı ile Bingöl’de yüz bin

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü öncülüğünde hazırlanan Malatya-Elazığ-Bingöl-Tunceli 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı verilerine göre Bingöl genelinde 850.299 hektarlık bir alan bulunmaktadır. Bu alanın büyük bir çoğunluğu orman ve yarı doğal alanlardan oluşmaktadır. Orman ve yarı doğal alanlar 646.487 ha ve %76,03 pay ile en yoğun arazi kullanımına sahip tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunda da orman alanları, 135.404 ha ile ilk sırada yer almaktadır. Orman ve yarı doğal alanların en alt tür alanında ise en fazla alanı 184.792 ha ile doğal çayırlıkların kapladığı görülmektedir. Orman ve yarı doğal alanları, 195.538 ha ile tarımsal alanlar takip etmektedir. Bu kapsamda Bingöl’deki arazi varlığının %23’ünün tarımsal alanlardan oluştuğu görülmektedir. Karışık tarım yapılan alanlar 159.244 ha ile en fazla bulunan tarımsal arazi türüdür. En alt türde ise 93.335 ha ile doğal bitki örtüsü bulunan tarım alanları ilk sırada yer almaktadır. Bunun yanında Bingöl’de

101 ekilebilir tarımsal arazi varlığının 21.966 ha olduğu görülürken, bu alan il genelindeki arazi varlığının %2,6’sını oluşturduğu görülmektedir. Orman ve tarım alanları dışında yapay bölge olarak sınıflandırılan alanlar en geniş alanı kaplamaktadır. Bu tür alanlar 4.672 ha ile il genelindeki arazi varlığının %0,55’ini oluşturmaktadır. Burada kesikli kırsal yapı 4.551 hektarlık bir alana sahipken, endüstriyel ve ticari alanların 121 hektara yayıldığı görülmektedir. Yeşil şehir alanları da 175 hektarlık bir alana sahiptir. Bu üç ana sınıflama dışında dördüncü olarak ise Bingöl’de en geniş alana yayılan arazi kullanımının 3.602 ha ile su yapıları ve karasuları olduğu görülmektedir.

Tablo 18: Bingöl Alansal Arazi Kullanımı

ARAZİ KULLANIMI Alan (Ha) Oran

Yapay Bölgeler

Şehir Yapısı Kesikli Kırsal Yapı 4.551 0,54%

Endüstri-Ticari-Ulaşım Birimleri Endüstriyel ve Ticari Alanlar 121 0,01%

Yapay Tarımsal

Ekilebilir Alanlar Sulanmayan 11.681 1,37%

Sulanan 10.285 1,21%

Meralar Mera Alanları 14.329 1,69%

Karışık Tarım Sulanmayan Karışık Tarım 65.909 7,75%

Doğal Bitki Örtüsü Bulunan Tarım 93.335 10,98%

Toplam 195.538 23,00%

Orman ve Yarı Doğal

Alanlar

Orman Alanları

Geniş Yapraklı Ormanlar 84.178 9,90%

İğne Yapraklı Ormanlar 5.052 0,59%

Karışık Ormanlar 46.174 5,43%

Maki veya Otsu Bitkiler

Doğal Çayırlıklar 184.792 21,73%

Bitki Değişim Alanları 111.047 13,06%

Bitki Örtüsü Az ya da Olmayan Alanlar

Sahil, Kumsal, Kumluk 4.268 0,50%

Çıplak Kaya ve Molozluk Alanlar 45.756 5,38%

Seyrek Bitki Alanları 165.220 19,43%

Toplam 646.487 76,03%

Islak Alanlar Karasal Bataklık Bataklıklar 425 0,05%

Su Yapıları Karasal Sular Su Kütleleri 12.217 1,44%

Su Yolları 1.960 0,23%

Toplam 3.602 0,42%

GENEL TOPLAM 850.299 100,00%

Kaynak: Malatya-Elazığ-Bingöl-Tunceli Çevre Düzeni Planı, 2008.

102 2.2.6 Kültürel Hizmetlere Yönelik Altyapı Durumu

Türkiye’de yer alan, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı 189 müzeden yalnızca 3’ü TRB1 bölgesinde bulunmakta, Bingöl ve Tunceli illerinde ise müze bulunmamaktadır. Bakanlığa bağlı devlet müzelerinin dışında ülkemizde bulunan 174 özel müzenin 3’ü bölgede Malatya ilinde yer almaktadır. Bunlar İnönü Üniversitesi tarafından kurulan İsmet İnönü ve Turgut Özal Müzeleri ile Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi Vakfı tarafından kurulan Somuncu Baba ve Darende Tanıtım Merkezi’dir (FKA, 2014).

Nüfusa oranlandığında TRB1 bölgesinde bulunan kütüphane sayısının Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir. Sahip olunan kütüphane ve kitap sayısı bakımından Malatya bölgede ilk sırada yer almaktadır. Kütüphanelerden yararlanma açısından Elazığ bölgede ilk sıradadır. Tiyatro verileri incelendiğinde TRB1 Bölgesinin nüfusa oranla sahip olduğu tiyatro salonu ve koltuk sayısının Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir. Ancak sinema verileri incelendiğinde, bölgedeki sinema salonu ve koltuk sayısının nüfusa oranla Türkiye ortalamasının çok altında kalmaktadır. Bölge illerinden yalnızca Malatya ülke ortalamasına yakın bir sinema altyapısına sahipken Tunceli’de 1 adet aktif sinema salonu bulunmaktadır. TRB1 Bölgesi ve çevresi genel olarak korunan alanlar bakımından zengin bir yapıya sahiptir. Taşınmaz kültür varlığı açısından bölgede en çok sivil mimarlık örnekleri ile dinsel ve kültürel yapılar bulunmaktadır. Tescilli bu yapıların sırasıyla Malatya ve Elazığ seyircinin bu gösterimleri izlediği gözlenmektedir. Tiyatro konusunda ise Bingöl il genelinde yalnızca 2 adet salon bulunmaktadır. Bu salonlardaki kapasite ise 1.050 kişiliktir. Yine 2014 yılı verilerine göre Bingöl’deki tiyatro salonlarında 55 gösteri sahnelenmiş, bu göstergeleri 21.120 kişi takip etmiştir. Son olarak kütüphane sayısında Bingöl’de toplamda 6 adet kütüphanenin olduğu görülmektedir. Bu kütüphanelerde 97.322 kitap yer alırken, kütüphanelerden yararlanan kişi sayısı ise 117.417’dir (TÜİK, 2014).

103 2.2.7 Finansal Hizmetlere Yönelik Altyapı Durumu

Finansal altyapı, yatırımların finansmanına yönelik yalnızca mali kuruluşları kapsamamakta, aynı zamanda finansal varlıkları ve imkânları da içermektedir. Bu bölümde fiziksel varlıkların fiziksel yatırımların oluşumunda önemli bir unsur olan finansal altyapı ve finansal varlıklar değerlendirilmektedir.

 Bankacılık

Bankacılık göstergeleri bakımından Türkiye Bankalar Birliği (TBB) 2014 yılı verilerine göre Bingöl il genelinde 7 banka 12 adet şube ile faaliyet göstermektedir. Yayladere ve Yedisu ilçeleri hariç, diğer bütün ilçelerde banka şubesi bulunmaktadır. Bunun yanında bankacılık hizmet kanalları bakımından Bingöl’de toplamda 47 adet ATM ile bankacılık işlemleri gerçekleştirilebilmektedir. Toplamda POS cihazı sayısının 2.916 adet olduğu Bingöl’de, üye işyeri sayısı ise 2.960 adettir.

Yine TBB 2014 yılı verilerine göre Bingöl’de 537 milyon TL düzeyinde bir mevduat büyüklüğü olduğu görülürken, aynı yıl toplamda 733 milyon TL düzeyinde bir kredi hacmi bulunmaktadır (Türkiye Bankalar Birliği, 2014).

 Kamu Yatırımları

Kalkınma Bakanlığı verilerine göre Bingöl iline 2014 yılında toplamda 439,5 milyon TL düzeyinde bir kamu yatırımı yapıldığı görülmektedir. Bu yatırımın 300 milyon TL ile büyük bir çoğunluğu Kiğı Barajı ve HES için ayrılmıştır. Diğer enerji yatırımları ile birlikte enerji sektörü yatırımlarına 317,6 milyon TL harcanırken, 61,1 milyon TL kamu yatırımı ile eğitim sektörü ikinci sırada yer almaktadır. Diğer öne çıkan sektörlerden tarıma 22 milyon TL, ulaştırmaya 4,9 milyon TL, konut sektörüne 8,3 milyon TL, sağlık sektörüne 2,4 milyon TL ayrıldığı görülmektedir.

Muhtelif yatırımlar bakımından da Bingöl’ün yararlandığı kamu yatırımlarının hacmi 200 milyon TL düzeyindedir. Bunlar içerisinde Palu-Genç-Muş Demiryolu Plasmanı çalışması, 150 milyon TL ile öne çıkmaktadır. Murat Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi, (Erzurum-Aziziye) Ayr.-Çat-Karlıova-Bingöl yol çalışması gibi proje ve çalışmalar da Bingöl’ün muhtelif yatırım çektiği diğer projelerdir (Kalkınma Bakanlığı, 2014).

104

 Teşvik ve Destekler

Teşvik sistemi 2012 yılında yapılan değişiklik ile önceki yıllardaki uygulamalardan ayrılmıştır. Yeni Teşvik Sistemi, Genel Teşvik Uygulamaları, Bölgesel Teşvik Uygulamaları, Büyük Ölçekli Yatırımlar ve Stratejik Yatırımlar olmak üzere dört ana başlıkta toplanmıştır.

Bahsi geçen başlıklarda belirlenen yatırımlarda Katma Değer Vergisi (KDV) istisnasından vergi indirimine, faiz desteğinden Gümrük Vergisi muafiyetine kadar geniş alanda teşvik verilmektedir. Yeni teşvik sisteminde Bingöl, 6.Bölge olarak adlandırılan ve teşviklerin en yoğun olduğu teşvik bölgesinde yer almaktadır (Ekonomi Bakanlığı, 2012).