Bilimsel Araştırma Sonuçlarına Dayandırılan Reklam

Mal veya hizmeti ile ilgili reklam veren firmalar toplumun güvenini kazanmış

kurum ya da kuruluşların yaptığı deney ve araştırma sonuçlarını kullanarak tüketicinin

nezdinde itibarını artırabilmek veya ileri sürdükleri iddialarını ispat edebilmek amacıyla

bilimsel araştırma sonuçlarından faydalanabilirler

_.

Tüketicinin karar vermesini etkileyecek br bilgiyi bilimsel açıdan kesinmiş gibi

sunan kişi, rekabet açısından bu bilginin doğruluğunun sorumluluğunu da üstlenmiş

demektir. Bu sebeple bu reklamlara beyanların doğru olması, sağlam bilgilere dayanması

ve yanlış anlamaları bertaraf edecek biçimde fikir uyuşmazlıklarına değinmesi koşuluyla

izin verilebilir

_{. Ancak bilimsel araştırma yapılmadan yapıldığı iddia ediliyorsa}

_,

307 _{Tarman, s. 163; İçöz, s. 83.} 308 _{Dişbudak, s. 79.}

309 _{‘’ www.multipower.com.tr adresli internet sitesinde satışı gerçekleştirilen “multipower”}

markalı sporculara yönelik besin destekleri ve performans artırıcılarına ilişkin yayınlanan reklamlarda; “Sertifikalar” başlığı altında, söz konusu ürünlerin “helal gıda sertifikası” bulunduğu yönünde tanıtım yapılmasına rağmen; alınan sertifikanın geçerlilik süresinin dolması nedeniyle tüketicilerin güveninin kötüye kullanılarak yanıltıldığı tespit edilmiş olup, reklam veren hakkında, 6502 sayılı Kanun uyarınca anılan reklamları durdurma cezası verilmesine karar verilmiştir (RK, 11/10/2016 Tarih, 253 sayılı toplantı kararı, Dosya No: 2016/1765).’’

araştırmanın sadece olumlu yönleri belirtilerek

_{tüketicinin karar vermesi}

etkileniyorsa

_{veya bilimsel çalışma çarptırılıyorsa}

_{reklam aldatıcı sayılacaktır}

_.

Örneğin Vichy Dercos Neogenic isimli ürüne ilişkin tanıtımlarda; ''Dergos

Neogenic, içeriğindeki stemoxydine sayesinde daha gür ve daha sık görünen saçlara

kavuşmanıza yardımcı olur.'' , ''Dermatolojik kontroller altında test edilmiştir” ifadelerine

310 _{‘’ Muhtelif televizyon kanallarında yayınlanan “En Hızlı 3G Mobil İnternet için Siz de}

Vodafone’a Gelin" başlıklı reklamların ana vaadinde; “Nasıl Vodafone’lu oldu? Yavaş internet başınıza iş açıyorsa çözüm telefonla değil Vodafone’la. En hızlı mobil internetin Vodafone’da olduğu bağımsız kuruluşça test edildi onaylandı.” ifadelerine yer verilerek Türkiye genelinde en hızlı mobil internet hizmetinin firma tarafından sunulduğu izlenimi oluşturulmasına rağmen, durağan yazıda yer alan “İstanbul, Ankara ve İzmir’de yapılan testlere göre veri indirme ve yükleme hızı” ifadeleri ile hız ölçümlerine ilişkin testlerin yalnızca İstanbul, Ankara ve İzmir’de gerçekleştirildiğinin belirtildiği, bu durumun da ana vaat ile istisna arasında uyumsuzluğa yol açtığı ve ana vaadin gerçeği yansıtmadığı, dolayısıyla, söz konusu reklamların tüketicileri yanıltıcı nitelikte olduğu tespit edilmiş olup, buna göre, reklam veren hakkında, 6502 sayılı Kanun’un 63 üncü ve 77/12 nci maddeleri uyarınca anılan reklamları durdurma cezası verilmesine karar verilmiştir (RK; 12/01/2016 Tarih, 244 sayılı toplantı kararı, Dosya No: 2015/929).’’

311 _{‘’ Firmaya ait “Doğtat” markalı ürünlerin etiketleri üzerinde, Türkiye Sağlık Vakfı adına}

tescilli vakıf ismi ve logosunun vakfa ait herhangi bir yazılı izin, adı geçen vakıf ile firma arasında akdedilmiş herhangi bir hukuki sözleşme bulunmadığı halde kullanıldığı, bu durumun da söz konusu vakfa ait marka hakkının ihlali anlamına geldiği, adı geçen vakıf tarafından verilmiş hiçbir yazılı izin bulunmadığı halde “Doğtat” markalı ürün etiketleri üzerinde vakfa ait tescilli logo ile beraber kullanılan “Türkiye Sağlık Vakfı, Öneriyoruz, doğal katkısız ürünleri” ifadesinin, tüketiciler nezdinde Doğtat markalı ürünlerin Türkiye Sağlık Vakfı tarafından önerildiği algısı yarattığı, aynı ifadelerin anılan ürünlerin Türkiye Sağlık Vakfı tarafından sağlıklı, katkısız ve doğal olarak değerlendirildiği izlenimi oluşturduğu, hiçbir koşulda doğru ve dürüst olmayan ürün tanıtımları ile tüketicilerin aldatıldığı ve yanıltıldığı, tecrübe ve bilgi eksiklikleri istismar edilerek tüketici güveninin kötüye kullanıldığı, dolayısıyla söz konusu reklam ve tanıtımların, ilgili kanun hükümlerine aykırı olduğuna, Buna göre, reklam veren hakkında, 6502 sayılı Kanun dahilinde idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir (RK; 12/08/2014 Tarih, 227 sayılı toplantı kararı, Dosya No: 2014/707).’’

312 _{‘’ Firma tarafından muhtelif televizyon kanallarında yayınlanan reklamlarda “Ege ve Akdeniz}

sahillerinde en hızlı mobil internetin Vodafone’da olduğu test edildi, onaylandı. Siz siz olun, bu yaz tatile telefonla değil, Vodafone’la çıkın. Vodafone’da kolayı var” ifadelerine yer verilerek Ege ve Akdeniz bölgesinin tamamında en hızlı mobil internet hizmetinin firma tarafından sunulduğu izlenimi oluşturulmasına rağmen, durağan yazıda yer alan “İzmir-Antalya sahil hattı boyunca yapılan test sonuçlarına göre veri indirme/yükleme hızı” ifadeleri ile hız ölçümlerine ilişkin testlerin yalnızca İzmir-Antalya sahil şeridinde gerçekleştirildiğinin belirtildiği, ancak söz konusu testlerin Akdeniz Bölgesi’nde yer alan diğer illeri (Mersin, Adana ve Hatay) kapsamadığı bu durumun da ana vaat ile istisna arasında uyumsuzluğa yol açtığı ve ana vaadin gerçeği yansıtmadığı, Dolayısıyla, söz konusu reklamların tüketicileri aldatıcı nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, reklam veren hakkında, 6502 sayılı Kanun uyarınca anılan reklamları durdurma cezası verilmesine karar verilmiştir (RK, 10/05/2016 Tarih, 248 sayılı toplantı kararı, Dosya No: 2015/1334).’’

yer verilmiştir. Bu reklamlarda ürünün Türk Dermatologların %99’unun tavsiyesi olduğu

belirtilerek Türkiye genelinde yapılmış bir araştırmaya dayandığı izlenimi verilmiştir.

Dipnot olarak ‘Türkiye’deki 81 dermatolog ile telefonda görüşülerek yapılan

araştırmaların sonucudur.’ ifadelerine yer verilse de, sadece İstanbul’da bulunan 81

dermatologla ile yapılmıştır. Söz konusu reklam Reklam Kurulu tarafından aldatıcı

sayılmıştır. Kanaatimizce gerekçesi dermatologların tanık olarak beyanlarına yer

verilmesi değil, araştırmanın olduğundan daha büyük çaplı olduğunun iddia

edilmesidir

_.

Uygulamada bilimsel olması gerekipte bilimsel bir dayanağı olmadığından

Reklam Kurulu tarafından aldatıcı kabul edilen reklamlar söz konusudur

_{. Bu reklamlar}

için kurul, reklam verenin iddialarını ispat etmesi gerektiğini kararlarında

belirmektedir

_.

314 _{RK, 09/02/2016 Tarih, 245 sayılı toplantı kararı, Dosya No: 2015/722.}

315 _{'' www.lifecell.com.tr adresli internet sitesinin yer alan tanıtımlarda “kırışıklıklarrı giderme”,}

“yaşlılığa bağlı lekeleri azaltma”, “şişkinlikleri giderme” vb. şeklindeki tedaviye yönelik iddiaların yer aldığı, Kozmetik Mevzuatına tabi bulunan tüm kozmetik ürünlerin, insan vücudunun dış kısımlarına uygulanan ve etkileri geçici olan ürünler olması gerektiği; bu bağlamda, yukarıda yer verilen tanıtımlardaki ifadelerin cilt tedavisine yönelik olması nedeniyle, ilgili mevzuatta belirtilen kozmetik ürün tanımını aşan ve yanıltıcı nitelikte değerlendirildiği, diğer taraftan, söz konusu tanıtımlarda yer alan; “Tamamen doğal maddelerden formüle edilmiş, hücre yenileyici, dünyanın ilk 'hepsi bir arada' yaşlanmayı geciktirici bakım kremi”, “LifeCell in etkisi, içindeki olağanüstü maddeler sayesinde bir dizi araştırmayla kuşkulara yer vermiyecek şekilde kanıtlanmıştır (…)’’ iddialarının doğruluğunun bilimsel araştırma ve test sonuçları ile ispatlanmadığı, Ayrıca, söz konusu tanıtımlarda “botoks’suz bir yaşam için LifeCell” ifadesine yer verilerek, tıbbi bir işlem olan “botoks” ile mukayese edilmek suretiyle “Lifecell” isimli ürünün karşılaştırmalı reklamının yapıldığı, ancak botoks uygulamasına yönelik olarak kullanılan ürünlerin tıbbi müstahzar olarak tüketiciye sunulmasına rağmen “Lifecell” isimli ürünün kozmetik ürün olarak pazarlanmakta olduğu göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu reklamlarda aynı nitelikte olmayan ürünlerin karşılaştırılması yapılarak tüketicilerin yanıltıldığı, haksız rekabete yol açıldığı ve karşılaştırmalı reklam konusundaki mevzuata aykırı hareket edildiği tespit edilmiştir. Buna göre, reklam veren hakkında, 6502 sayılı Kanun uyarınca idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir (RK; 09/02/2016 Tarih, 245 sayılı toplantı kararı, Dosya No: 2014/1711). '' Aynı doğrultuda karar için bkz. RK; 12/01/2016 Tarih, 244 sayılı toplantı kararı, Dosya No: 2015/1343-1.

316 _{'' www.kucukkelebek.com adresli internet sitesinde “ProBalance Alkali Kapsül” adlı ürüne}

yönelik olarak yayınlanan reklam ve tanıtımlarda, ürünün insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak fayda sağladığını yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu ileri süren sağlık beyanı niteliğinde ifadelere yer verildiği, böylelikle tıp literatüründe hastalık olarak kabul edilen ve hekim kontrolünde tedavi edilmesi gereken rahatsızlıkların anılan ürün ile önlendiği veya tedavi edildiği izlenimi oluşturulduğu, diğer taraftan söz konusu ifadelerin bilimsel verilerle kanıtlanamadığı, bu itibarla anılan tanıtımların tüketicileri aldatıcı ve yanıltıcı nitelikte olduğu tespit edilmiş olup, reklam veren hakkında, 6502 sayılı Kanun uyarınca anılan reklamları