Bilişim Suçlarının Ortak Özellikleri

Bilişim suçları genel olarak ekonomik amaçlarla yani maddi çıkar sağlamak için işlenmektedir. Bu nedenle bilişim suçlarının amaçlarından birisi elektronik ortamdaki değerlere saldırmaktır420_{. Bunlara örnek olarak banka kayıtları, hastane} kayıtları, askeri bilgiler verilebilir421_{. Saldırıların amacı bunları ele geçirmek} olabileceği gibi üçüncü kişilere para karşılığında bu bilgilerin satılması da olabilmektedir. Bu husus dikkate alınarak bilişim suçları, maddi ceza hukuku anlamında mala/mülkiyete karşı suçlar kategorisinde değerlendirilmiştir422

.

Bilişim suçları, öncelikle bilgisayar ve bilişim teknolojileri kullanılarak işlenen suçlardır. Bu suçlarda veri, üzerinde işlendiği suçun konusu olarak kabul edilmektedir423. Dolayısıyla bu tür suçlarda teknoloji, silah olarak kullanılmaktadır. Burada iki suç tipi karşımıza çıkmaktadır: İlki mevcut hukukumuzda var olan elektronik ortamda ve bilişim teknolojileri kullanılarak işlenen suçlar, diğeri ise elektronik ortamın varlığı ile ortaya çıkan suç tipleridir424

.

Bilişim suçlarının kolay şekilde işlenmesi ile soruşturma ve kovuşturma evrelerinin tamamlanması arasında işleyen ters orantı bulunmaktadır. Diğer suçlar ile karşılaştırıldığında bilgisayar sistemleri üzerinden daha kolay ve daha ucuza suç işlenebilmektedir425_{. Bunun sonucu olarak ileride bilişim sistemleri üzerinden suç} işleme oranlarının hızlı bir şekilde artacağı söylenebilir. Bilişim suçlarını işlemek zaman içerisinde teknolojinin sunduğu yeni yöntem ve araçlarla kolaylaşmakta426

, buna mukabil faili yakalama, delilleri araştırıp analiz etme, sınıflandırma ve yargı

420 _{DOKURER, “Ülkemizde Bilişim Suçları ve Mücadele Yöntemleri”,}

http://www. bayar.edu.tr/bid/ dokumanlar/bilisim-suclari.pdf, (03.04.2011); ÖZDEMİR, s.1.

421 _{DİLEK, Halil İbrahim; Bilişim Suçları ve Türk Hukuk Sistemindeki Yeri, Dicle Üniversitesi}

Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, s.15.

422 _{EKER, s.105; Ayrıca bilişim suçlarının kişilere, mükiyete, kurum ve kuruluşlara ve topluma}

yöneldiği ile ilgili bkz. TUBAKE, s.129.

423 _{Yargıtay CGK, 19.06.2007 T., 2007/6-136 E., 2007/150 K., (}

www.kazanci.com.tr); DÜLGER, Bilişim Suçları, s.212 .

424 _{KARAMAN, Özcan; Bilişim Suçları İle Mücadelede Polis Temel Eğitiminin Önemi, 1. Polis}

Bilişim Sempozyumu, 2003, s.98.

425 _{KARAGÜLMEZ, s.69.}

makamlarına427 _{sunma aşamaları klasik suç delillerine nazaran uzmanlık} gerektirmekte ve zor aşamalar içermektedir428

. Bu konudaki etkenlerden bir tanesi de, bu suç tipinde faillerin genelde çalışan, iyi eğitimli, kendisini iyi yetiştirmiş, arkada suç delili bırakmama konusunda dikkatli ve zeki olmasıdır.

Bilişim suçlarında ortaya çıkan zarar429

, klasik suçlara oranla daha büyük olabilmektedir430. Bunun temel nedeni, elektronik ortamın sağladığı kolaylıklar ile bilgisayarların birbirleriyle olan haberleşme sistemi, bankacılık, kamu ve özel sektörde bilgisayar sistemlerinin yaygın ve etkin olarak kullanılıyor olmasıdır431

. Bilişim suçları çok hızlı bir şekilde değişmekte ve artmaktadır432. Artış hem suç sayısı itibariyle hem de yeni suç türleri ile aynı suçun farklı işlenme şekillerinin ortaya çıkması şeklinde olmaktadır433

.

Bilişim suçları, farklı araçlarla ve farklı yöntemlerle işlenebildiğinden kapsamı geniş olup434 _{bilişim ve iletişim kavramı ve onun etrafında oluşan bu suçlar,} son derece karmaşık özellikler göstermektedir. Bu nedenle ceza hukuku açısından ayrıca ele alınması zorunlu olup farklı disiplinleri ilgilendirdiğinden disiplinler arası bir çalışma yapılması kaçınılmaz gözükmektedir435

. Suç olgusu ve suçlularla mücadele ile suçluların yargılanmasında, adli analiz yöntemleriyle elde edilecek

427 Yargı makamları konusunda bkz. KUNTER/YENİSEY/NUHOĞLU, s.146, 513 vd.

428 _{KOLTUKSUZ, s.11; ŞEN, Bilal; Bilişim Suçları İle Mücadele ve Adli Bilişim Uygulamaları, s.57;}

ÖZOCAK, Gürkan; “Ceza Muhakemesinde Elektronik Delillerin Tespiti ve Toplanması”, İzmir 2. Uluslararası Bilişim Hukuku Kurultayı, 17–19 Kasım 2011, İzmir, s.113.

429 _{Çoğu bilişim suçları bakımından netice derhal meydana gelmektedir. Bkz. TUBAKE, s.130,}

DÜLGER, Bilişim Suçları, s.103.

430 YAZICIOĞLU, Bilgisayar Suçları, s.69; TUBAKE, s.130.

431 _{Örneğin, 1996 yılında Timothy Lloyd, NASA ve ABD donanması için bileşenler üreten “Omega}

Engineering” adlı firmaya “mantık bombası” yöntemiyle kurumun bütün verilerini silerek şirkete 10 milyon dolaylık zarar vermiştir; ikinci olay ise, 1999 yılında David Smith, Las Vegas’ta Melissa adlı virüs ile Dünya çağında 300 firmanın bilgilerinin tamamen silinmesi yoluyla 400 milyon dolarlık zarara sebep olmuştur. Daha fazla örnek için bkz. YAZICIOĞLU, Bilişim Sistemine Girme, s.71.

432 _{ŞEN, Bilal; Bilişim Suçları İle Mücadele ve Adli Bilişim Uygulamaları, s.56; ÖZOCAK,}

Elektronik Delillerin Tespiti ve Toplanması, s.113; ÖZMUTLU–ÖZMUTLU, s.85.

433 _{BALI, Yunus; Ses Görüntü ve Data İncelemeleri, 2008, s.205; ÖZTÜRK, Mustafa İlker, s.7;}

GÜNGÖR, Necmi Murat; “Türk Ceza Kanunu Kapsamında Bilişim Suçları ve Emniyet Genel Müdürlüğü Uygulamaları”, s.154; AVŞAR–ÖNGÖREN, s.123.

434_{ÖZDEMİR, s.2.} 435 _{YALÇIN, s.1.}

deliller, bilişim suçları açısından daha önemli hale gelmiş ve daha karmaşık bir hal almıştır436

.

Bilişim teknolojisindeki gelişmeler bilgisayar ağları sayesinde milli sınırları aşmıştır. Bu nedenle ulusal düzenlemeler bilişim suçları ile mücadelede yetersiz kalmaktadır. Bilişim suçları bütün ülkelerin ortak problemi haline gelmiştir437

.

Bilgisayar üzerinden daha kolay ve ucuz suç işleme imkânı bulunmaktadır. Teknoloji geliştikçe bu imkân daha da artmak438

olup ileride bu suç ve suçlular ile daha sık karşılaşacağımız anlamına gelmektedir.

Bilişim suçlarının sonuçları, klasik suçlarla karşılaştırıldığında çok daha büyük ve tahrip edici olabilmektedir439. Bunun nedeni, internetin doğasından kaynaklanmakla birlikte bu alanda merkezi, etkin ve düzenleyici bir otoriteye sahip yönetim ve denetim mekanizmasının olmayışı/olamayışıdır440

. Bilişim suçları büyük oranda rapor edilmemektedir441

. Bunun sebepleri arasında ekonomik kaygılar birinci sırada gelmektedir. Örneğin hiçbir şirket veya banka, bilişim sistemlerine girilebildiğini, verilere ulaşılarak değiştirilebildiğini duyurmak, dolayısıyla güven kaybetmek istememekte; kendi personelinin bunu yaptığı konusunda belli seviyede bilgi elde ettiklerinde o kişiyi işten çıkartmakla yetinmektedir.

Bilişim suçları, teknolojide yaşanan hızlı değişime bağlı olarak değişmekte, daha karmaşık hale gelmektedir. Bu nedenle, bilişim suçları açısından suç ve ceza tanımında bir takım değişiklikler yapılması ve ceza yasalarına yeni suç türlerinin eklenmesi gerekmektedir.

436 _{ÖZOCAK, Elektronik Delillerin Tespiti ve Toplanması, s.113.} 437_{ÖZDEMİR, s.1.}

438_{CASEY, s.608; KARAGÜLMEZ, s.70; DOKURER, Adli Bilişim; ÖZDEMİR, s.1.} 439 _{KARAGÜLMEZ, s.134.}

440 _{EKER, s.106.} 441 _{KOLTUKSUZ, s.11.}

Diğer taraftan bilişim suçlarında olay yerini ve olay zamanını belirleme konusunda da tartışmalar bulunmaktadır.