II. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
11) Takının Tamamlanması:
4.3. Bilgi Formları
Bilgi Formu 1:
İlgili Koleksiyon: Başbuğ Kuyumculuk İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Altı Açık Fıstıklı Kemer (3’lü) Kaynak Kişi: Semih Başbuğ
Ürünün Boyutları Eni: 5 cm Boyu: 85 cm
Kullanılan Malzeme: Altın
Kullanılan Teknik: Kabartma Tekniği
Kompozisyon: Kabartma tekniği ile oluşturulan altın parçalar birleştirilerek oluşturulan altın parçalar birbirleriyle birleştirilerek istenilen uzunlukta kemer kısmı hazırlanmış ve kullanılan parçalarla çiçek formu verilen kemer tokasıyla kemer tamamlanmıştır.
Bilgi Formu 2:
İlgili Koleksiyon: Karaçizmeli Mutlu Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Firenkbağlı Kemer Kaynak Kişi: Sami Karaçizmeli
Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Perçinleme Tekniği
Kompozisyon: Yöreye uygun zincirlerle kemer kısmı oluşturulmuştur. Küçük parçalar halindeki altınlar birleştirilerek zincir oluşturulmuştur. Zincirlerin arasındaki fiyonk şeklindeki altınlar önce kalıpları çıkarılarak fiyonk haline getirilmiştir. Fiyonk formu verilen kemer tokasının süslemeleri forma uygun çizilerek yerleştirilmiştir.
Bilgi Formu 3:
İlgili Koleksiyon: Karaçizmeli Mutlu Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Kelepçeli Telkari Kemer Kaynak Kişi: Sami Karaçizmeli
Ürünün Boyutları
Eni: 4cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak oluşturulan çubuklar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemerle uyumlu olarak telkari tekniğiyle yapılan kemer tokası yine halkalar yardımıyla kemerle birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 4:
İlgili Koleksiyon: Başbuğ Kuyumculuk İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Liralı Kemer ( Atalı, Yarımlı, Çeyrekli Kemer) Kaynak Kişi: Semih Başbuğ
Ürünün Boyutları Eni: 4 cm Boyu: 82 cm
Kullanılan Malzeme: Altın
Kullanılan Teknik: Kaynaklama Tekniği
Kompozisyon: Ata liralar iki ucu liralara tutturulacak olan yan delikleri hazırlanmıştır. Demir çubuklarla yanyana tekraralanarak oluşturulmuştur. Ajur tekniği ile uygulanmış kemer tokası kemerle birleştirilerek kemer tamamlanmıştır.
Bilgi Formu 5:
İlgili Koleksiyon: Başbuğ Gold İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Liralı Kemer ( Atalı, Yarımlı, Çeyrekli Kemer) Kaynak Kişi: Suat Başbuğ
Ürünün Boyutları Eni: 4 cm Boyu: 82 cm
Kullanılan Malzeme: Altın
Kullanılan Teknik: Kaynaklama Tekniği
Kompozisyon: Ata liralar halkalarla karşılıklı kenarlardan herbiri diğerini yarısına kadar kapatacak şekilde tutturularak kemer istenilen boyda oluşturulmuş ve kemer tokasıyla birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 6:
İlgili Koleksiyon: Karaçizmeli Mutlu Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Kelebekli Kemer Kaynak Kişi: Sami Karaçizmeli
Ürünün Boyutları
Eni: 7cm
Boyu: 83cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniğiyle oluşturulan çiçek parçaların üzerine yine telkari tekniğiyle yapılan kelebek formlu parçalar eklenerek yapılan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Yine kemerle uyumlu olarak yapılan çiçek formlu telkari kemer tokası kemerle birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 7:
İlgili Koleksiyon: Başbuğ Kuyumculuk İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Balıksırtı Kemer (Maraşişi) Kaynak Kişi: Semih Başbuğ
Ürünün Boyutları
Eni: 7cm
Boyu: 82cm
Kullanılan Malzeme: Altın
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak oluşturulan çiçekler uzun halkalar yardımıyla birbirine bağlanmış ve yine telkari tekniği kullanılarak aynı çiçekten kemer tokası oluşturulup kemer tamamlanmıştır.
Bilgi Formu 8:
İlgili Koleksiyon: Emre Gümüş İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Ahmet Suha Yetkin Ürünün Boyutları
Eni: 7cm
Boyu: 86cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak yapılan parçalar halkalar ve ara aparatlarla birleştirilmiş ve aynı desen kullanılarak yapılan telkari kemer tokasıyla biraraya getirilmiştir. Kemer tokasının alt kısımlarına telkari parçalar yerleştirilmiştir.
Bilgi Formu 9:
İlgili Koleksiyon: Prens Kuyumculuk İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Zeki Ocakoğlu
Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 86cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Çubuklar halinde oluşturulan telkari parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Yapılan telkari parçalara uyumlu olarak yapılan telkari kemer tokasıyla birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 10:
İlgili Koleksiyon: Karaçizmeli Mutlı Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer (Mavi Taşlı) Kaynak Kişi: Sami Karaçizmeli
Ürünün Boyutları
Eni: 7cm
Boyu: 86cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak yapılan yuvarlak parçaların orta kısımlarına mavi boncuklar yerleştirilmiştir. Oluşturulan telkari parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Oluşturulan parçalara uyumlu olarak yapılan ve yine mavi boncuklar kullanılan kemer tokası haklalar yardımıyla kemere birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 11:
İlgili Koleksiyon: Karaçizmeli Mutlu Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Sami Karaçizmeli
Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 82cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniğiyle oluşturulan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemer ucuna telkari tekniği kullanılarak üçgen formunda üçgen kemer ucu yapılmıştır. Telkari tekniğiyle kemere uyumlu bir desende yapılan kemer tokasıyla birleştirilmiştir. Kemer tokasının alt kısmına zincirle telkari toplar yerleştirilmiştir.
Bilgi Formu 12:
İlgili Koleksiyon: Karaçizmeli Mutlu Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Eski Telkari Kaynak Kişi: Sami Kara.izmeli Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 85 cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği, Perçinleme Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniğiyle oluşturulan plakalar halkalar yardımyla birleştirilmiştir. Yine telkari tekniği kullanılarak kemerle uyumlu olarak oluşturulan kemer tokası kemerle birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 13:
İlgili Koleksiyon: Rana Gümüş İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Osman Uyğur
Ürünün Boyutları
Eni: 5cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak oluşturulan içi boş halkalar yine telkari tekniği kullanılarak yapılan ve mavi boncuk eklenen halkalarla birleştirilmiştir. Kemerle uyumlu olarak yine telkari tekniği kullanılarak yapılan kemer tokasındada mavi boncuk kullanılmıştır. Kemer ve kemer tokası halkalarla birleştirilmiştir. Kemer tokasının alt kısmına telkari tekniğiyle yapılan toplar eklenmiştir.
Bilgi Formu 14:
İlgili Koleksiyon: Simena Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Nesih Kenkeş
Ürünün Boyutları
Eni: 4cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak yapılan içi boş halkalar yine telkari tekniği kullanılarak yapılan halkalarla bileştirilmiştir. Kemerle uyumlu olarak telkari tekniğinde kemer tokası oluşturulup ortasına kırmızı boncuk yerleştirilmiş ve kemerle birleştirilmiştir. Kemer tokasının alt kısımlarına telkari çiçekler ve toplar yerleştirilmiştir.
Bilgi Formu 15:
İlgili Koleksiyon: Emre Gümüş İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Ahmet Suha Yetkin Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak yapılan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemere uygun olarak telkari tekniğiyle oluşturulan kemer tokasına kırmızı boncuklar yerleştirilip ve kemer tokasının alt kısmına telkari toplar takılmıştır.
Bilgi Formu 16:
İlgili Koleksiyon: Simena Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Nesih Kenkeş
Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak yapılan parçaların üzerine kırmızı boncuklar yerleştirilmiştir. Oluşturulan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemer toksıda yine kemerle uyumlu olarak telkari tekniğinde yapılıp üzerine kırmızı boncuklar yerleştirilmiştir. Kemer ve kemer tokası halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemer tokasının alt kısımlarına telkari toplar yerleştirilmiştir.
Bilgi Formu 17:
İlgili Koleksiyon: Rana Gümüş İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Osman Uyğur
Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak oluşturulan yuvarlak formlu parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Yine telkari tekniği kullanılarak kemerle uyumlu olarak yapılan çiçek formlu kemer tokası kemerle birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 18:
İlgili Koleksiyon: Başbuğ Gold İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011 Ürünün Bölgedeki Hali: Hasır Kemer Kaynak Kişi: Suat Başbuğ
Ürünün Boyutları
Eni: 5cm
Boyu: 85 cm
Kullanılan Malzeme: Altın
Kullanılan Teknik: Perçinleme Tekniği
Kompozisyon: Aralarında boşluk bırakılarak birleşirilen altım çubukların boş bırakılan yerlerinden bezayağı dokuma şeklinde yeni altın çubuklar geçirilmiş ve hasır dokumayı andıran bir görünüm verilmiştir.
Bilgi Formu 19:
İlgili Koleksiyon: Bağbuğ Kuyumculuk İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Urfa Telkari Kemer Kaynak Kişi: Semih Başbuğ
Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Altın
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Beş sıra halinde çiçekli zincir birleştirilerek oluşturulmuştur. Oluşturulan zincirlerin alt kısımlarına toplar yerleştirilmiştir. Telkari tekniği kullanılarak yapılan çiçek şeklindeki kemer tokası yapılıp kemerle birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 20:
İlgili Koleksiyon: Emre Gümüş İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Ahmet Suha Yetkin Ürünün Boyutları
Eni: 7cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniğiyle oluşturulan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiş ve yine aynı telkari deseni kullanılarak yapılan kemer tokasıyla tamamlanmıştır.
Bilgi Formu 21:
İlgili Koleksiyon: Karaçizmeli Mutlu Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Sami Karaçizmeli
Ürünün Boyutları
Eni: 7cm
Boyu: 82cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniğiyle oluşturulan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemer ucuna telkari tekniği kullanılarak üçgen formunda üçgen kemer ucu yapılmıştır. Telkari tekniğiyle kemere uyumlu bir desende yapılan kemer tokasıyla birleştirilmiştir. Kemer tokasının alt kısmına zincirle telkari toplar yerleştirilmiştir.
Bilgi Formu 22:
İlgili Koleksiyon: Rana Gümüş İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Osman Uyğur
Ürünün Boyutları
Eni: 5cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak oluşturulan çiçek formlu parçanın üzerine mavi boncuk yerleştirilmiştir. Oluşturulan bu parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Yine telkari tekniği kullanılarak kemerle uyumlu olarak kemer tokası oluşturulmuş ve kemerle birleştirilmiştir. Kemer tokasının altına yine telkari tekniğiyle yapılan damla formlu parçalar eklenmiştir.
Bilgi Formu 23:
İlgili Koleksiyon: Sinnur Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Hüseyin Çaycı
Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniğiyle oluşturulan parçalar üzerine yine telkari tekniği kullanılarak yapılan çiçekler eklenmiştir. Oluşturulan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemerle uyumlu olarak yapılan kemer tokarı kemerle birleştirilmiştir. Oluşturulan kemer tokasının alt kısmına telkari tekniğiyle yapılan çiçekler yerleştirilmiştir.
Bilgi Formu 24:
İlgili Koleksiyon: Sinnur Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Hüseyin Avcı
Ürünün Boyutları
Eni: 5cm
Boyu: 82cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği kullanılarak oluşturulan çiçek formlu parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Yine telkari tekniği kullanılarak kemerle uyumlu olarak yapılan kemer tokasında yeşil boncuk kullanılmıştır. Kemer ve kemer tokası halkalar yardımıyla birleştirilmiştir.
Bilgi Formu 25:
İlgili Koleksiyon: Karaçizmeli Mutlu Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari Kemer Kaynak Kişi: Sami Karaçizmeli
Ürünün Boyutları
Eni: 6cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniğiyle yuvarlak formlarda oluşturulan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemerle uyumlu olarak oluşturulan kemer tokası yine halkalar kullanılarak kemerle birleştirilmiştir. Kemer tokasının alt kısmına telkari toplar yerleştirilmiştir.
Bilgi Formu 26:
İlgili Koleksiyon: Simena Gümüşçülük İnceleme Tarihi: 29 Mayıs 2011
Ürünün Bölgedeki Hali: Telkari (Filigre) Kemer Kaynak Kişi: Nesih Kenkeş
Ürünün Boyutları
Eni: 7cm
Boyu: 85cm
Kullanılan Malzeme: Gümüş
Kullanılan Teknik: Telkari (Filigre) Tekniği
Kompozisyon: Telkari tekniği uygulanarak yuvarlak formda yapılan parçalar halkalar yardımıyla birleştirilmiştir. Kemerle uyumlu olarak telkari tekniğinde yapılan kemer tokasının üst kısmına telkari çiçek yerleştirilmiştir. Kemer tokasının alt kısmına zincirle telkari toplar yerleştirilmiştir.
Şanlıurfa’da Kullanılan Altın ve Gümüş Kemerlerde Motif ve Kompozisyon Özellikleri
Motifler, toplumun örf ve adetlerini, töre ve geleneklerini, yaşamlarını, dinsel inançlarını, folklorunu, mitolojisini, estetik zevkini yansıtır (Efendi, 2000:381).
Motifler, çoğunlukla toplulukların gelenek ve göreneklerini yansıtan, onların zevk, görüş ve inançlarının ifadesi olarak, bu kavramlar içinde gelişip, üsluplanmış, adeta o milletin sanat simgesi ve temsilcisi olmuştur (Keskiner, 1988:19).
Takıları kullanmada süslenme ile fayda ayrılmaz iki unsur olduklarından dolayı, takılarda kullanılan motifler oldukça önemlidir (Özbağı,1989:43).
Şanlıurfa kemerlerin özellikleri ile ilgili yapılan inceleme sonucunda; hammadde olarak Şanlıurfa merkezde 21 ayar altın kullanılmaktadır. Gümüş genellikle geleneksel olarak tepelik, hamayıllar, reşme, kemer ve halhallar da kullanılmakla birlikte günümüzde kemerlerde de yoğun olarak yer almaktadır. Kuyumculardan alınan bilgide; kullanıcı isteğine göre altından yapılan kemerlerin gümüşü, gümüşten yapılan kemerlerin altını yapılmaktadır.
Şanlıurfa ‘da Altın ve gümüş kemerlerde kullanılan motifler; değişik teknikler kullanılarak yapılan kemerlerde gerek teknğin özelliği ile gerekse süsleme tekniği olarak değişik motifler oluşturulmuştur.
Kemerlerde, çiçekler, yapraklar, dal ve ağaçlar, bazen doğadaki hallerine çok benzer bazen de kökeni belli olmayacak şekilde stilize edilerek ya tek başlarına yada diğer süsleme motifleriyle beraber kullanılmıştır. Bitkisel motiflerin yanında hayvansal motiflere de rastlanmıştır.
En önemli motiflerin bulunduğu Frenkbağı, telkari, bitkisel bezeme olarak; gül, stilize gül ve yapraklar çevresinde zigzag çizgi ve noktalar olan geometrik bezemelerle sınırlandırılmıştır. Bazı örneklerde ise küçük çiçek motifleri yan yana getirilerek takılar oluşturulmuştur.
Geometrik motiflerden,dikdörtgen, yuvarlak, oval ve kemerlerin uç kısımlarında ise üçgen motifler kullanılmıştır.
Kemerlerdeki kompozisyonlarda, motiflerin şeklin tekrarı, farklı şekillerin yan yana birleştirilmesi, farklı şekillerin üst üste birleştirilmesi, bir bezemenin tek olarak kullanılması veya bir takıda birden çok bezemenin kullanıldığı tespit edilmiştir.
Şanlıurfa takılarındaki motif ve kompozisyon özelliklerinin çok zengin olduğu, bu zenginliğin yörenin yerleşim yerindeki kültürel zenginliklere dayandığı ayrıca kültürel zenginlikleri yaşayan halkın el sanatlarına önem verdikleri ve geleneksel yapıyı korudukları görülmektedir. İnsanların en önemli dönemlerinden biri olan evlilik devresinde toplumların yazılı olmayan yasaları yani gelenekleri çok önemlidir. Şanlıurfa’da çeyiz ve evlenme geleneklerinde değişmeler olsa da yoğun
sürdürüldüğünde buna bağlı olan kuyumculuk sanatı da devam etmektedir (Akpınarlı, Büyükyazıcı. 2008:167).