II. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
11) Takının Tamamlanması:
4.1. Üretici Anketinden Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar Tablo 1 Ankete katılanların Yaşlarını Gösteren Sayısal Dağılım
Yaş ortalaması f % 15-25 yaş 6 24 26-35 yaş 8 32 36-45 yaş 5 20 46 yaş ve üzeri 6 24 Toplam 25 100
Tablo 1- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 24’ ünün 15-25 yaş arası, % 32’sinin 26-35 yaş arası, % 20’sinin 36-45 yaş arası, % 24’ünün ise yaş ortalaması 46 yaş ve üzeridir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun yaş durumunun 25-35 yaş arası olduğu görülmektedir.
Tablo 2- Ankete Katıların Eğitim Durumunu Gösteren Sayısal Dağılım
Öğrenim Durumu f % Okur-Yazar 4 16 İlkokul-Ortaokul mezunu 8 32 Lise mezunu 11 44 Önlisans-Lisans mezunu 2 8 Toplam 25 100
Tablo 2- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 16’sının okur- yazar olduğu, % 32’sinin ilkokul-ortaokul, %44’ünün lise, %8’inin önlisans-lisans mezunu olduğu belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun lise mezunu olduğu görülmektedir.
Tablo 3- Ankete Katıların Cinsiyet Durumunu Gösteren Sayısal Dağılım
Cinsiyet Durumu f %
Kadın 0 0
Erkek 25 100
Toplam 25 100
Tablo 3- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %100’ü erkektir. Sonuç olarak, kemer yapımı ile uğraşan bireylerin tamamının erkek olduğu görülmektedir. Atölyelerdeki çalışanların erkek olması tarih içerisinde olduğu gibi günümüzdede kuyumculuk ile erkeklerin ilgilenmesinden kaynaklanmaktadır.
Tablo 4-Ankete Katılanların Medeni Durumunu Gösteren Sayısal Dağılım
Medeni Durumu f %
Bekar 4 16
Evli 21 84
Toplam 25 100
Tablo 4- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 84’ü evli, % 16’ısı bekardır. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerinin çoğunluğunun evli olduğu görülmektedir. Atölyelerde çalışanların çoğunluğunun bu işi aile geçindirmek için kendilerine uygun olarak seçtiği görülmüştür.
Tablo 5- Ankete Katılanların Mesleği Seçme Durumunu Gösteren Sayısal Dağılım
Mesleği Seçme Durumu f %
Baba mesleği olduğu için (geleneği sürdürmek için) 4 16
Bu alanda eğitim aldığım için 3 12
El becerim olduğu için 5 20
Ekonomik kazancın fazla olması nedeniyle 13 52
Toplam 25 100
Tablo 5- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 52’isinin ekonomik kazancın fazla olması nedeniyle, % 20’sinin el becerisi olduğu için, % 16’sının baba mesleği olduğu için (geleneği sürdürmek için), % 12’sinin bu alanda eğitim aldığım için bu mesleği seçtiği belirlenmiştir. Sonuç olarak, kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun ekonomik kazancın fazla olması nedeniyle bu işi seçtiği görülmektedir. Atölye çalışanları bu mesleği şehirdeki iş imkanlarıyla kıyaslayarak maddi açıdan kendilerine uygun olduğunu görüşünde olduklarını belirtmişlerdir.
Tablo 6- Ankete Katılanların Mesleği Kimden Öğrendiğini Gösteren Sayısal Dağılım
Mesleği Kimden Öğrendiği f %
Ustadan 18 72
Anne-Babadan 4 16
Yakın akrabadan 2 8
Kendi kendime 1 4
Toplam 25 100
Tablo 6- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 72’sinin ustadan, % 16’sının anne-babadan, % 8’inin yakın akrabadan, % 4’ünün kendi kendine öğrendiği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun kemer yapımını ustadan öğrendiği görülmektedir. Atölye çalışanlarının çoğunluğunun çocukluktan bu mesleğe yönelip mesleği usta çırak ilişkisinde öğrendiğini söylemek mümkündür.
Tablo 7- Ankete Katılanların Bu Meslekle Kaç Yıldır Uğraştığını Gösteren Sayısal Dağılım
Meslekle Kaç Yıldır Uğraştığı f %
1-5 yıl 1 4 6-10 yıl 3 12 11-15 yıl 13 52 16-20 yıl 5 20 20 yıldan fazla 3 12 Toplam 25 100
Tablo 7- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %52’sinin 11-15 yıl, % 20’sinin 16-20 yıl, % 12’sinin 6-10 yıl, % 12’ünün 20 yıldan fazla % 4’ünün 1-5 yıl bu meslekte çalıştığı belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun 11-15 yıldır bu meslekte çalıştığı görülmektedir. Atölyede çalışanların bu mesleği çocukluktan benimseyip en az 10 yıldır atölyede çalıştığı görülmüştür.
Tablo 8- Ankete Katılanların Bulunduğu İşyerindeki Görevini Gösteren Sayısal Dağılım
İş Yerideki Görevi f %
İşletme sahibi ve usta 5 20
Ortak ve usta 13 52
Ortak ve çırak 1 4
Çırak 3 12
Kalfa 3 12
Toplam 25 100
Tablo 8- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 52’isinin ortak ve usta, % 20’sinin işletme sahibi ve usta, % 12’sinin çırak, %12’sinin kalfa, % 4’ünün ortak ve çırak olarak çalıştığı belirlenmiştir. Tablolardan elde edilen bilgilere göre kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun ortak ve usta olarak çalıştığı görülmektedir. Atölye çalışanlarının uzun yıllar boyunca atölyede çalışıp çalıştıkları atölyeye ortak olmaya çalıştıkları görülmüştür. Ustalarla yapılan karşılıklı görşmelerde maddi kaygılardan dolayı ustaların bir müddet sonra atölyeye ortak oldukları belirlenmiştir.
Tablo 9- Ankete Katılanların İşletmede Çalışan Elemen Sayısını Gösteren Sayısal Dağılım
Çalışan Elemen Sayısı f %
1-3 kişi 1 4
4-6 kişi 13 52
7-9 kişi 5 20
10’dan fazla kişi 3 12
Toplam 25 100
Tablo 9- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 52’isinin 4-6 kişinin, % 20’sinin 7-9 kişinin, % 12’sinin 10 kişiden fazla, % 4’ünün 1-3 kişinin atölyede çalıştığını söylediği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun atölyede 4-6 kişi çalıştığı görülmektedir. Atölyelerde çok fazla insan yoğunluğu olmadığı atölye çalışanların 4-6 kişi arasında değiştiği görülmüştür. Ustalardan elde edilen bilgilere göre çalışma ortamında fazla sayıda çalışan olmamasının daha rahat olduğunu belirtmişlerdir. Çalışma sırasında herkesin görevinin farklı olduğunu ve sayının yeterli olduğunu belirtmişlerdir.
Tablo 10- Ankete Katılanların İşletmede Üretilen Kemerlerde En Çok Hangi Özelliklere Dikkat Edildiğini Gösteren Sayısal Dağılım
Üretilen Kemer Özelliği f %
Geleneksel olması 11 44
Ürünün kaliteli olması 2 8
Ucuz ve kolay üretilen ürünler olması 1 4
İşlevsel olması 1 4
Zevke hitap etmesi 1 4
Yöresel özellik taşıması 10 40
Toplam 25 100
Tablo 10- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 44’ünün geleneksel olması, % 40’ının yöresel özellik taşıması, % 8’inin ürünün kaliteli olması, % 4’ünün zevke hitap etmesi, % 4’ünün işlevsel olması, % 4’ünün ucuz ve kolay üretilen ürünler olması üzerine yoğunlaştığı belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun kemerin geleneksel olması üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Kemerlerin geleneksel olarak düşünülmesi ve yöreye özgü olması nedeniyle gelen siparişlerinde çoğunluğunun geleneksel olduğu ve atölyelerin geleneksel kemerleri daha çok yaptığı görülmüştür.
Tablo 11- Ankete Katılanların Kemer Yapımında En Çok Kullandığınız Hammadde Gösteren Sayısal Dağılım
Kullanılan Hammadde f %
Altın 21 84
Gümüş 4 16
Toplam 25 100
Tablo 11- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %84’ünün altın, % 16’sının gümüş hammadde kullandığı belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun altın hammadde ile çalıştığı görülmektedir. Bulunan bu sonıuçta Şanlıurfa ilinde yöresel kıyafetlerle birlikte altından yapılan kemerlerin daha çok tercih edildiğini söylemek mümkündür.
Tablo 12- Ankete Katılanların Hammadde Temin Etmekte Güçlük Çekip Çekmediğini Gösteren Sayısal Dağılım
Hammadde Temininde Güçlük f %
Evet 4 16
Hayır 15 60
Kısmen 6 24
Toplam 25 100
Tablo 12- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylere hammadde temininde güçlük çekiyormusunuz diye sorulduğunda % 60’ının hayır, % 24’ünün kısmen, % 16’sının evet dediği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun hammadde temininde güçlük çekmediğini söylemek mümkündür. Ankette hammadde temininde güçlük çekme durumuna evet ve kısmen diyenler altın fiyatlarının yüksek olduğunu ve müşterilerinde eski altınlarını erittirip sipariş verdikleri şeklinde açıklıkta bulunmşlardır.
Tablo 13- Ankete Katılanların Kullandığı Hammaddeyi Nereden Temin Ettiklerini Gösteren Sayısal Dağılım
Hammaddenin Nereden Temin Edildiği f %
İstanbul’dan satın alıyoruz 7 28
Eski ürünleri eritip kullanıyoruz 16 64
Yurt dışından getiriyoruz 1 4
Diğer 1 4
Toplam 25 100
Tablo 13- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylere hammaddeyi nereden temin ettikleri sorulduğunda % 64’ü eski ürünleri eritip kullandığını, % 28’ i istanbul’dan satın aldığını, % 4’ü yurtdışından getirdiklerini, % 4’ü diğer nedenleri belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun eski ürünleri eritip kullandığı görülmektedir. Ustalardan alınan bilgilere göre eski ürünlerin eritilerek yeni formlarda ürünlere dönüştürdükleri şeklinde açıklama yapmışlardır.
Tablo 14- Ankete Katılanların Tasarımlarını Elde Etme Durumunu Gösteren Sayısal Dağılım
Tasarımları Elde Etme f %
Kendi atölyemizde tasarlıyoruz 14 56
Başka atölyelerden yararlanıyoruz 3 12
Tasarım ile ilgili dergi ve broşürlerden kendimiz
çıkarıyoruz 1 4
Kitle iletişim araçlarından yararlanıyoruz 1 4
Siparişe göre yapıyoruz 6 24
Toplam 25 100
Tablo 14- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 56’sının kendi atölyesinde tasarlayarak, %24’ünün siparişe göre yaparak, % 12’sinin başka atölyelerden yararlanarak, % 4’ünün kitle iletişim araçlarından yararlanarak, % 4’ünün tasarım ile ilgili dergi ve broşürlerden kendisi çıkartarak, tasarımlarını elde ettiği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun tasarımlarını kendi atölyesinde tasarlayarak elde ettiği görülmektedir. Atölyeye kemer siparişi yapımı için gelen bireyler kemerlerinin hangi ağırlıkta ve özellikte olmasını istiyorlarsa ustalar o yönde tasarım yaptıklarını belirtmişlerdir.
Tablo 15- Ankete Katılanların Ürün Yapımında Kullandığı Motifleri Nereden Seçtiklerini Gösteren Sayısal Dağılım
Kullanılan Motifleri Seçim Yeri f %
Eski örneklerden 12 48
Müşteri tercihi 13 52
Toplam 25 100
Tablo 15- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 52’sinin müşteri tercihine göre, % 48’inin eski örneklerden yararlanarak kullanılan motifleri seçtiği belirlenmiştir. Atölyelerde genelde geleneksel kemerler üretimine ağırlık verilmiştir ve eski örneklerden yararlanılmıştır. Bunda bu kemerlerin geleneksel kıyafetlerde kullanıldığı için geleneksel özelliği taşıyan kemerlerin tekrarlanarak yapıldığını söylemek mümkündür.
Tablo 16- Ankete Katılanların Ürün Tasarımında En Çok Kullandıkları Motif ve Kompozisyon Gösteren Sayısal Dağılım
Ürün Tasarımında Kullanılan Motif ve Kompozisyon f %
Bitkisel motif ve kompozisyon 13 52
Hayvansal motif ve kompozisyon 2 8
Geometrik motif ve kompozisyon 5 20
Sembolik motif ve kompozisyon 5 20
Toplam 25 100
Tablo 16- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin ürün tasarımında %52’inin bitkisel motif ve kompozisyon, % 20’sinin geometrik motif ve kompozisyon, % 20’sinin sembolik motif ve kompozisyon, % 8’inin hayvansal motif ve kompozisyon kullandıkları belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun üretimini yaptığı kemerlerde bitkisel motif ve kompoziyon kullandıkları görülmektedir. Tablo 17- Ankete Katılanların Ürünlerde Daha Çok Hangi Süsleme Tekniklerini Kullanıyorsunuz Gösteren Sayısal Dağılım
Kullanılan Süsleme Teknikleri f %
Kabartma 2 8 Delik işi 2 8 Kazıma 1 4 Kalem işi 2 8 Telkari 18 72 Toplam 25 100
Tablo 17- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %72’sinin telkari, %8’inin kabartma, %8’inin delik işi, %8’inin kalem işi, % 4’ünün kazıma tekniğini süslemede kullandıkları belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun kemerlerde kullanılan süsleme tekniği olarak telkari tekniğini kullandıkları görülmektedir. Kemerlerde telkari tekniğinin daha zarif olduğunu düşünen alıcılar siparişlerini telkari tekniğinde istedikleri için telkari tekniği ile kemer yapımının fazla olduğu görülmüştür. Ekonomik ve görünüşünün daha zarif olduğu düşüncesiyle telkari tekniği seçtiklerini söylemek mümkündür.
Tablo 18- Ankete Katılanların Ürünleri Yaparken En Çok Hangi Araçları Kullandıklarını Gösteren Sayısal Dağılım
Kullanılan Araçlar f % Cila Motoru 9 36 Kıl Testeresi 2 8 Matkap 1 4 Freze Makinesi 13 52 Toplam 25 100
Tablo 18- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %52’sinin freze makinesini, %36’sının cila motorunu, %8’inin kıl testeresini, %4’ünün matkabı daha çok kullandıkları belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun freze makinesini daha çok kullandıkları görülmektedir. Atölye ortamları incelenmesinde ve ustalardan alınan bilgilerde en çok tablodaki araçların kullanıldığı ve bunlarla birlikte daha birçok aracı kullandıkları belirlenmiştir.
Tablo 19- Ankete Katılanların Bu Ürünlerden Elde Ettiği Kazançların Yetip Yetmediği Gösteren Sayısal Dağılım
Eldde Edilen Kazançların Yettiği f %
Evet 12 48
Hayır 13 52
Toplam 25 100
Tablo 19- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %52’sinin elde ettiği gelirin yetmediği, %48’ine elde ettiği gelirin yettiği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğuna elde ettiği gelirin yetmediği görülmektedir. Altın fiyatlarının yüksek olması, altın satışlarında yakın çevrelerine taksitle verilmesi ve taksitleri zamanında alamamaları yüzünden çok fazla kazanç yapamadıklarını söylemişlerdir.
Tablo 20- Ankete Katılanların Ek Gelir Sağlayacak Başka Bir İşte Daha Çalışıp Çalışmadığını Gösteren Sayısal Dağılım
Ek Gelir Sağlayacak Başka İşte Çalışma f %
Evet 6 24
Hayır 19 76
Tablo 20- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin%76’sının ek gelir sağlayacak başka işte çalışmadığı, %24’ünün ek gelir sağlayacak başka işte çalıştığı belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun ek gelir sağlayacak başka bir işte çalışmadığı görülmektedir.
Tablo 21- Ankete Katılanların Üretilen Ürünler Urfa İlinin Turizmine Katkı Sağlayıp Sağlamadığını Gösteren Sayısal Dağılım
Ürünler Urfa İlinin Turizmine Katkı Sağlıyor f %
Evet 12 48
Hayır 13 52
Toplam 25 100
Tablo 21- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %52’sinin ürünlerin Şanlıurfa ilinin turizmine katlı sağlamadığını, % 48’inin ürünlerin urfa ilinin turizmine katkı sağladığını söylediği söylediği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun yapılan kemerlerin urfa ilinin turizmine katkı sağlamadığını söylediği görülmektedir. Bunun sebebi olarak genellikle kemerleri yöre halkının geleneksel kıyafetlerde kullandığı için tercih etmeleri nedeniyle turizme katkısı olduğunu söylemek mümkün değildir.
Tablo 22- Ankete Katılanların Yapılan Ürünleri En Çok Kimlerin Aldığını Gösteren Sayısal Dağılım
Ürünleri En Çok Kimlerin Aldığı f %
Turistler 1 4
Bölge Halkı 23 92
Diğer 1 4
Toplam 25 100
Tablo 22- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin % 92’sinin bölge halkının, % 4’ü turistlerin, % 4’ü diğerlerinin kemerleri aldığını söylediği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun yapılan kemerleri en çok bölge halkının aldığını söylediği görülmektedir. Bölge halkı olraka ifade edilenlerden en fazla Şanlıurfalıların aldıkları bunun yanında Kahramanmaraş ve Gazianteplilerinde Urfa’da yapılan kemerleri tercih ettikleri ustalar tarafından belirtilmektedir.
Tablo 23- Ankete Katılanların Yapılan Ürünlerin Satışının Nasıl Yapıldığını Gösteren Sayısal Dağılım
Ürünlerin Satışının Yapılışı f %
Kendimiz pazarlıyoruz 9 36
Mağazalara veriyoruz 8 32
Toptan çalışıyoruz 1 4
Sipariş usulü çalışıyoruz 7 28
Diğer 0 0
Toplam 25 100
Tablo 23- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin ürünlerin satışını yaparken %36’sının kendisinin pazarladığı, %32’sinin mağazalara verdiği, %28’inin sipariş usulü çalıştığı, % 4’ünün toptan çalıştığı belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun ürünlerin satışını yaparken ürünleri kendisinin pazarladığını söylemek mümkündür. Kuyumcuların aynı zamanda hem atölye hemde mağaza sahibi oldukları belirlenmiştir.
Tablo 24- Ankete Katılanların Yapıtığı Ürünlerin Satış Fiyatını Neye Göre Değerlendirdiğini Gösteren Sayısal Dağılım
Ürünlerin Satış Fiyatının Neye Göre Değerlendirdiği f %
Kullanılan hammaddeye göre 16 64
Uygulanan işleme tekniğine göre 6 24
Harcanan zaman ve emeğe göre 1 4
Talebe göre 2 8
Toplam 25 100
Tablo 24- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %64’ünün kullanılan hammaddeye göre, %24’ünün uygulanan işleme tekniğine göre, %8’inin talebe göre, % 4’ünün harcanan zaman ve emeğe göre ürünlerin satış fiyatını değerlendirdiği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun ürünlerin satış fiyatını kullanılan hammaddeye göre değerlendirdiği görülmektedir.
Tablo 25- Ankete Katılanların Ürün Yapımında Karşılaştığınız Güçlüklerin Neler Olduğunu Gösteren Sayısal Dağılım
Ürün Yapımında Karşılaştığınız Güçlüklerin Neler f %
Yeterli ve kaliteli hammadde bulunamaması 8 32
Çalışacak kalifiye eleman azlığı 5 20
Yurtdışından ülkemize ucuz ve kalitesiz ithalatın
yapılması 3 12
Üretilen ürünlerin reklamının yapılamaması 5 20
Diğer 4 16
Toplam 25 100
Tablo 25- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %32’sinin yeterli ve kaliteli hammadde bulunamaması, %20’sinin üretilen ürünlerin reklamının yapılamaması, %20’sinin çalışacak kalifiye eleman azlığı, %16’sının diğer, %12’sinin yurtdışından ülkemize ucuz ve kalitesiz ithalatın yapılması gibi güçlüklerle karşılaştığı belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun ürün yapımında karşılaştığı güçlüklerin, yeterli ve kaliteli hammadde bulunamaması dediği görülmektedir.
Tablo 26- Ankete Katılanların Karşılaştığı Güçlüklerin Giderilmesi Bulunduğu Önerileri Gösteren Sayısal Dağılım
Karşılaşılan Güçlüklerin Giderilmesi İçin Bulunan Öneriler
f % İthal ürünlerin ülkemize girişlerinin kısıtlanması 5 20 Kalifiye eleman yetiştirecek bölüm ve kursların
arttırılması
3 12 Yeterli hammadde üretimi için devlet desteği 17 68
Toplam 25 100
Tablo 26- incelendiğinde kemer yapımı ile uğraşan bireylerin %68’inin yeterli hammadde üretimi için devlet desteğini, %20’sinin ithal ürünlerin ülkemize girişlerinin kısıtlanması, %12’sinin kalifiye eleman yetiştirecek bölüm ve kursların arttırılmasını karşılaşılan güçlüklerin giderilmesi için bulunan öneriler olarak söylediği belirlenmiştir. Kemer yapımı ile uğraşan bireylerin çoğunluğunun karşılaşılan güçlüklerin giderilmesi için bulunan önerilere yeterli hammadde üretimi için devlet desteğini seçtiği görülmektedir.