Beşkonak Nahiyesinin Yıllık Vergisi

Beşkonak Nahiyesine bağlı 8 köyün olduğunu biliyoruz. Buradaki köylerin yıllık vergileri ayrı ayrı izah edilecektir. Beşkonak Nahiyesi köylerinin her bir hanenin hububat, hayvan ve kovan vergileri tek kalemde ve hane reisinin isminin altında ‘’bir senede

vergüsi’’ şeklinde kaydedilmiştir. Beşkonak Nahiyesine bağlı köylerin yıllık vergileri

sırasıyla şu şekildedir;

Bolasin köyünde vergi veren hane sayısı 42, vermeyen hane sayısı ise 9’dur. Yıllık toplam vergisi 13325 kuruş olup nahiyede en fazla vergi veren köy özelliğini taşımaktadır. Köyde kişi başına 51, hane başına ise 256 kuruş vergi düşmektedir. Köyde vergi vermeyen hane reislerinden birinin hatip, birinin muallim-i sıbyan, birinin muhtar-

ı evvel, birinin muhtarın kardeşi, birinin bekâr, iki kişinin taşradan yeni geldikleri ve

birinin ise yeni hane olduğu için vergi vermedikleri kaydedilmiştir267. Vergi vermeyen

bir hanenin ise vergisi ile alakalı hiçbir kayıt yoktur.

Bucak köyünün yıllık toplam vergisi 2180 kuruştur. Köyde vergi veren hane sayısı ile vergi vermeyen hane sayısı hemen hemen eşit olup, vergi veren hane sayısı 24, vergi vermeyen hane sayısı ise 21’dir. Bucak köyünün ilk 8 hanesinde vergi kaydı yoktur. Köyde vergi vermeyen hane reislerinin çoğunun 1. hanenin reisi olan Mustafa Ağa’nın akrabaları, yakınları ve tabiiyetinde oldukları için vergi vermedikleri ve vergiden muaf oldukları kaydedilmiştir268_{. Bucak köyünde hane başına ortalama 48, kişi başına ise 9}

kuruş vergi düşmektedir.

Karabük köyü vergi kayıtlarına göre yıllık 11540 kuruş vergi giderleri olduğu yazılıdır. Nahiyede en fazla vergi veren ikinci köydür. Köyde 68 hane vergi vermekle yükümlü iken 16 hane vergi vermemektedir. Köyde vergi vermeyen bazı kişilerin ikisinin

yeni hane, birinin fukara, birinin redif ustabaşısı, birinin hatip, birinin muhtar-ı evvel,

birinin babası ile birlikte verdiği ve birinin ise umur-u zaptiye vekiline tabi olduğu için

vergi vermedikleri belirtilmiştir269_{. Köyde hane başına 137, kişi başına ise 27 kuruş yıllık}

vergi düşmektedir.

267 _{BOA.ML.VRD.TMT.d. 10537, H, 1/3/5/6/21/37/38/46, s. 2,3,6,9,10,11.} 268 _{BOA.ML.VRD.TMT.d. 10537, H, 1/2/3/4/5/6/7/8/9/12, ss. 78-80.}

Senelik 1975 kuruş vergi veren Karataş köyü nahiyede en az vergi veren köy statüsündedir. Köyde 20 hane vergi vermekle mükellef iken 4 hane ise vergiden muaf durumundadırlar. Köyde ilk hanede ikamet eden hane reisinin muhtarı evvel olduğundan vergi vermediği görülmektedir. Vergi muafiyeti olan diğer kişilerin redif-fukara, taşradan yeni gelmiş olduklarından bu kişilerden vergi alınmadığı köyün temettüat defteri

kayıtlarında vardır270_{. Köydeki bir hanenin de hangi sebeple vergi vermediği ile alakalı}

hiçbir kayda rastlanmadı. Karataş köyünde hane başına 82 kuruş vergi düşerken kişi başına ise 16 kuruş vergi düşmektedir.

Bozyaka köyünün yıllık vergisi 8903 kuruştur ve nahiyede en fazla vergi veren üçüncü köydür. Köyün mali defter kayıtlarına göre köyde 51 hane vergi vermekle mükelleftir. Geriye kalan 13 hane ise çeşitli nedenlerden dolayı vergiden muaf tutulmuşlardır. Bunlardan birisi muhtar, birisi taşradan yeni geldiği, birisi vergisini babasıyla birlikte verdiği, birisi imam, üçü yeni hane oldukları, birisi nahiye ağasına tabii

olduğu ve ikisinin de fukara olduğundan dolayı vergi vermedikleri görülmektedir271_.

Vergiden muaf tutulan diğer üç hanenin ise hangi nedenlerden dolayı vergi vermedikleri yazılmamıştır. Köyde hane başına 139, kişi başına ise 27 kuruş vergi düşmektedir.

Tazı köyündeki hanelerin neredeyse tamamı vergi mükellefiyeti durumunda olup 36 hanenin 33 hanesi vergi ile mükellef, 3 hanesi ise çeşitli nedenlerden dolayı vergiden muaf tutulmuşlardır. Köyün toplam yıllık vergi miktarı ise 7070 kuruştur. Hane 3’ün sahibinin babasıyla birlikte verdiği, hane 31’in fukara ve hane 34’ün ise yeni hane

olduğundan vergi vermedikleri kaydedilmiştir272_{. Köydeki toplam yıllık vergi toplam}

hane sayısı ve kişi sayısı temel alınıp değerlendirildiğinde hane başına ortalama 196, kişi başına ise ortalama 39 kuruş vergi düşmektedir.

Serik Tabi-i Karabük köyünün bir senede vermiş olduğu toplam vergi 5297 kuruştur. Burada çok önemli bir husus dikkat çekmektedir ki o da köydeki bütün hane reislerinin vergi mükellefi olmalarıdır. Yani hanelerin tamamı vergi verip vergi vermeyen haneye rastlanmamaktadır. Burada ikamet edenler arasında yaşlı, fukara, yeni hane ve

270 _{BOA.ML.VRD.TMT.d. 10537, H 1/8/12/15, s. 71,72,73.}

271 _{BOA.ML.VRD.TMT.d. 10537, H 1/2/9/28/33/34/38/39/50/61, s. 58,59,63,64,65,67,69.} 272 _{BOA.ML.VRD.TMT.d. 10537, H 3/31/34, s. 20,26.}

asker olmak gibi vergi muafiyetine neden olacak kişiler bulunmadığını söylemek yanlış olmasa gerek. Burada her haneye 147, kişi başına ise 29 kuruş vergi tekabül etmektedir. Karadut köyünde ikamet eden hane reislerinin hiçbirinin vergi vermediği görülmektedir. Bunun sebebi ise; ‘’Merkum Mustafa Ağa’nın ortakları olduklarından

cümle ahalilerinden salyane alınmadığı’’ şeklinde izah edilmiştir273_.

10537 numaralı temettüat defterine göre Beşkonak Nahiyesinin yıllık toplam vergisi 38280 kuruştur. Yıllık verilen vergi aynı zamanda yıllık gider anlamına da gelmektedir. Nahiyede hane başına 109, kişi başına ise ortalama 21 kuruş vergi düşmektedir.

Tablo 3.15: Beşkonak Nahiyesinin Köylere Göre Vergi Dağılımı (Kuruş)

Beşkonak Nahiyesi Köyleri

B o la sin B uca k K ara bü k K ara ta ş B o zy a ka T azı Serik T a bi -i K ara bü k K a ra du t 13325 2180 11540 1975 8903 7070 5297 -

Toplam Yıllık Vergi (Kuruş): 38280

Nahiyenin bazı köylerinde hane sayısı az olan köyler, hane sayısı fazla olan köylerden daha fazla vergi vermektedir. Mesela, 52 haneye sahip olan Bolasin köyü 84 hane sahip olan Karabük köyüne göre daha çok vergi vermektedir. Nahiyedeki köyler arasında düzensiz bir vergi dağılımı göze çarpmaktadır.

Şekil 3.11: Beşkonak Nahiyesi Vergi Dağılımı (%)

Beşkonak Nahiyesinin yıllık gelir dağılımı Şekil-20’de gösterilmiştir. Nahiyede %26’lık oranla en fazla vergi veren köy Bolasin köyüdür. Bolasin’i sırasıyla %23 Karabük, %18 Bozyaka, %14 Tazı, %11 Serik Tabi Karabük ve %4 Bucak ile Karataş köyleri takip etmektedir. Yıllık vergi oranlarına bakıldığında nahiye genelinde düzensiz bir dağılım gösterdiğini söylemek yanlış olmaz. Bu düzensiz dağılımın nedeni bazı hanelerin vergiden muaf tutulması ve verecekli durumunda olanların da yıllık gelirlerine göre alınan miktarın az olmasıdır.