BDDK Düzenlemeleri

5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 93. maddesinde BDDK’nın görev ve yetkileri düzenlenmiş ve kurumun, bu kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde kendisine verilen yetkilerini, Kurulca tesis edilecek düzenleyici işlemler veya alınacak özel nitelikli kararlar ile kullanacağı belirtilmiştir. Ayrıca BDDK, Kurul kararıyla bu Kanunun uygulanmasına ilişk in yönetmelikler ve tebliğler çıkarmaya yetkili kılınmıştır. BDDK, kanun tarafından kendisine verilen yetkiye dayanarak risk yönetimine ilişkin önemli yönetmelikler yayımlamış ve ayrıca kendisine verilen görevler çerçevesinde çeşitli çalışmalar yürütmüştür. Bu kapsamda

76

risk yönetimine ilişkin gerçekleştirilen düzenlemeler aşağıda Tablo 17’de belirtilmiştir.

Tablo 17. BDDK Tarafından Açıklanan Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikler

SIRA

NO YÖNETMELİĞİN ADI

RG

TARİHİ SAYISI RG

NOT 1 Bankaların İç Denetim ve Risk Yönetimi

Sistemleri Hakkında Yönetmelik

08.02.2001 24312 Mülga

2 Bankaların _{Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin} Sermaye Yeterliliğinin Yönetmelik

31.01.2002 24657 Mülga

3 Bankaların _{Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin} Sermaye Yeterliliğinin Yönetmelik

01.11.2006 26633 Mülga

4 Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelik

01.11.2006 26633 Mülga

5

Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

01.11.2006 26633

6

Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik

01.11.2006 26633

7 Bankaların _{Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin} Sermaye Yeterliliğinin Yönetmelik

28.06.2012 28337

8 Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelik

28.06.2012 28337 Mülga

9

Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

05.09.2013 28756

10 Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik

05.09.2013 28756

11

Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

08.10.2013 28789 (mükerrer)

12 Sermaye Koruma ve Döngüsel Sermaye Tamponlarına İlişkin Yönetmelik

05.11.2013 28812

13 Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik

21.03.2014 28948

14 Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye _{Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında} Yönetmelik

11.07.2014 29057

15

Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

06.09.2014 29111

77

Ayrıca BDDK tarafından yayımlanan “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğe İlişkin Tebliğler” de aşağıdadır. Yayımlanan tebliğler aşağıda Tablo 18’de RG sayısı ve RG tarihleri ile birlikte gösterilmektedir.

Tablo 18. BDDK Tarafından Açıklanan Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğe İlişkin Tebliğler

SIRA

NO TEBLİĞİN ADI

RG TARİHİ RG SAYISI 1 Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğ 06.09.2014 29111

2

Kredi Riskine Esas Tutarın İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımlar ile Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ

06.09.2014 29111

3 Operasyonel Riske Esas Tutarın İleri Ölçüm _{Yaklaşımı İle Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ} 06.09.2014 29111 4 Menkul Kıymetleştirmeye İlişkin Risk Ağırlıklı

Tutarların Hesaplanması Hakkında Tebliğ

28.06.2012 28337

5

Risk Ölçüm Modelleri İle Piyasa Riskinin Hesaplanmasına ve Risk Ölçüm Modellerinin Değerlendirilmesine İlişkin Tebliğ

28.06.2012 28337

6

Opsiyonlardan Kaynaklı Piyasa Riski İçin Sermaye Yükümlülüğü Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ

28.06.2012 28337

7 Yapısal Pozisyona İlişkin Tebliğ 28.06.2012 28337

Kaynak: BDDK/Mevzuat/Bankacılık Kanununa İlişkin Düzenlemeler

Bunların yanında BDDK, “Sermaye Yeterliliğine İlişkin Rehberler” başlığı altında aşağıdaki rehberleri yayımlamıştır. Yayımlanan rehberler aşağıda Tablo 19’da karar tarihleri ile birlikte gösterilmektedir.

Tablo 19. BDDK Tarafından Açıklanan Sermaye Yeterliliğine İlişkin Rehberler SIRA

NO REHBERİN ADI

KARAR TARİHİ 1 İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımların ve İleri _{Ölçüm Yaklaşımının Başvuru Süreçlerine İlişkin Rehber} 03.12.2015

2

İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımların ve İleri Ölçüm Yaklaşımının Değerlendirilmesine, Validasyonuna ve Kurumsal Yönetime İlişkin Rehber

03.12.2015

Kaynak: BDDK/Mevzuat/Bankacılık Kanununa İlişkin Düzenlemeler

BDDK, “İyi Uygulama Rehberleri” adı altında risk yönetimine ilişkin uygulanacak detaylı hususların belirtildiği aşağıdaki rehberleri yayımlamıştır. Yayımlanan rehberler aşağıda Tablo 20’de karar tarihleri ile birlikte gösterilmektedir.

78

Tablo 20. BDDK Tarafından Açıklanan İyi Uygulama Rehberleri SIRA

NO REHBERİN ADI

KARAR TARİHİ 1 _{Gerçeğe Uygun Değerin Ölçümüne İlişkin Rehber} 03.12.2015 2 _{Yoğunlaşma Riski Yönetimine İlişkin Rehber} 19.03.2015 3 Bankaların Sermaye ve Likidite Planlamasında

Kullanacakları Stres Testlerine İlişkin Rehber

17.09.2015 4 _{Operasyonel Risk Yönetimine İlişkin Rehber} 17.09.2015 5 _{Bankaların Kredi Yönetimine İlişkin Rehber} 17.09.2015 6 _{Karşı Taraf Kredi Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber} 17.09.2015

7 _{İSEDES Raporu Hakkında Rehber} 17.09.2015

8 _{İtibar Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber} 17.09.2015 9 Bankalarda İyi Ücretlendirme Uygulamaları Hakkında

Rehber

17.09.2015

10 _{Likidite Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber} 19.03.2015

11 _{Ülke Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber} 11.09.2014

12 _{Piyasa Riski Yönetimine İlişkin Rehber} 11.09.2014

13 _{Faiz Oranı Riski Yönetimine İlişkin Rehber} 11.09.2014

Kaynak: BDDK/Mevzuat/Bankacılık Kanununa İlişkin Düzenlemeler

BDDK tarafından 30.05.2005 tarihinde Mayıs 2005 - Ocak 2009 dönemlerini kapsayan Türkiye’de “Basel-II’ye Geçişe İlişkin Yol Haritası” yayımlanmıştır. Yol haritasında Basel-II’ye ilişkin yapılması planlanan uygulamalar ayrıntılı olarak kriter bazında ve temel faaliyet alanları bazında düzenlenmiştir. Yol haritasında 30.06.2005’e kadar kredi riskine ilişkin içsel derecelendirme tesisi yöntemi ve gelişmiş içsel derecelendirme yöntemlerini kullanacak bankaların belirlenmesi; piyasa riskine ilişkin içsel model yöntemini kullanacak bankaların belirlenmesi ve operasyonel riske ilişkin standart yaklaşım ve gelişmiş ölçüm yaklaşımları yöntemlerini kullanacak bankaların belirlenmesi planlanmıştır. Yine yol haritasında Basel-II düzenlemesinin 01.01.2007 tarihinde yayımlanacağı, Basel-II hükümlerinin yürürlük tarihinin 01.01.2008 olduğu belirtilmiştir (BDDK, 2005: 3-18). Yol Haritasının, dinamik değerlendirme sürecine tabi olduğu ve ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebileceği açıklanmıştır. Yol haritasında yer alan hususlarda Basel-II hükümleri ile birlikte AB direktifleri de (Capital Adequacy Directive) dikkate alınacak ancak Basel-II hükümleri ile AB direktiflerinin farklılaştığı bir durumda AB direktiflerinin esas alınacağı belirtilmiştir (Bilgin, 2005 : 4).

79

Bu yol haritası, TBB bünyesinde oluşturulan, BDDK yetkilileri ile çeşitli bankaların risk yönetiminden sorumlu üst düzey temsilcilerinin katıldığı “Basel-II Yönlendirme Komitesi” tarafından da 26.09.2003 tarihinde oybirliği ile kabul edilmiştir.

Basel-II Uzlaşısı’nın hazırlanma aşamasında yeni getirilen hükümlerin banka sermaye yeterlilikleri üzerindeki etkisini ölçmek ve varsa uygun düzeltmelerin yapılması amacıyla Basel Komitesi tarafından çok sayıda Sayısal Etki Çalışması (Quantitative Impact Study, QIS) gerçekleştirilmiş olup bunlardan Kasım 2002 - Şubat 2004 tarihleri arasında gerçekleştirilen QIS-3 çalışmasına Türk bankacılık sektörü de dahil edilmiştir. Daha sonra ülkemiz özelinde de BDDK tarafından Temmuz 2003’te QIS-TR (BDDK, 2004: 13), Ekim 2006-Haziran 2007 dönemine ilişkin QIS-TR2 (BDDK, 2007: 1) ve Mart 2010 dönemine ilişkin QIS-TR3 (BDDK, 2011: 1) çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

BDDK bünyesinde çeşitli alt komitelerden oluşan “Basel-II Proje Komitesi” ve “Risk Odaklı Denetim Komitesi” ihdas edilmiştir. Ayrıca Basel-II’ye ilişkin konularda işbirliği sağlamak ve önemli konuları tartışmak için HM, TCMB ve SPK’nın katılımıyla BDDK’nın koordinasyonunda “Basel-II Koordinasyon Komitesi” oluşturulmuştur.

3.2.2. Türk Bankacılık Sektörünün Basel Uzlaşılarına Uyum Süreci