132 BÖLÜM - 7 KAYNAKLAR

1. Erol N, Kılıç C, Ulusoy M, et al. Türkiye Ruh Sağlığı Profili Araştırması, Ana Rapor, T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara, 1988.

2. Hartescu I, Morgan K, Stevinson CD. Increased physical activity improves sleep and mood outcomes in inactive people with insomnia: a randomized controlled trial. J SleepRes 2015; 24 (5): 526-34.

3. Sadock B.J, Sadock V.A, Klinik Psikiyatri El Kitabı, 4. Baskı. 170-186. Sadock BJ, Sadock VA. Güneş Tıp Kitabevleri, Ankara, 2009.

4. DiLorenzo T.M, Bargman E.P, Stucky-Ropp R, et al. Long-termeffects of aerobicexercise on psychologicaloutcomes.

PrevMed., 1999, 28:75- 85.

5. Dunn, A.L,Trivedi, M.H, Kempert, J.B, et al. Exercise treatment for depression: efficacy and döşe response. Am J PrevMed., 2005, 28: 1-8.

6. Dratcu L., Physical exercise: an adjunctive treatment for panic disorder? Eur Psychiatry. 2001, 16(6):372-4.

7. Deslandes A, Moraes H, Ferreira C et al. Exercise and Mental Health: Many Reasons to Move. Neuro psychobiology, 2009, 59:191–198.

8. Boecker H, Sprenger T, Spilker M.E, The runner’s high: opioidergic mechanisms in the human brain. Cereb Cortex. 2008, 18(1): 2523–2531.

9. Smits J.A, Berry A.C, Rosenfield D et al. Reducing anxiety sensitivity with exercise. Depress Anxiety. 2008, 25(8): 689-99.

10. Vaynman S, Gomez-Pinilla F. Revenge of the ‘‘sit”: how life style impacts neuronal and cognitive health through molecular systems that interface energy metabolism with neuronal plasticity. J. Neurosci. Res. 84: 699–715.

11. Firth J, Stubbs B, Rosenbaum S, et al. Aerobic Exercise Improves Cognitive Functioning in People With Schizophrenia:

A Systematic Review and Meta-Analysis. Schizophrenia Bulletin 2016, doi:10.1093/schbul/sbw115.

12. Manthou E, Georgakoulı K, Fatouros IG, et al. Role of exercise in thetreatment of alcohol use disorders. Biomedical Rep 2016; 4: 535-545.

13. Matsui-Sakata A, Ohtani H, Sawada Y. Receptor occupancy-based analysis of the contributions of various receptors to antipsychotics-induced weight gain and diabete smellitus. Drug Metab Pharmacokinet, 2005. 20(5): 368-378.

14. Özgüven HD, Baskak B. Psikiyatrik Hastalıkların Tedavisinde Egzersizin Yeri. Kronik Hastalıklar ve Egzersiz, Prof. Dr. Ali Murat Zergeroğlu (Ed), Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi (Baskıda), 2012.

15. Campbell Burton CA, Murray J, Holmes J, et al. Frequency of anxiety after stroke: a systematic review and metaanalysis of observational studies. IntJStroke 2013: 8: 545–559.

16. Bartley CA, Hay M, Bloch MH. Metaanalysis: aerobic exercise for the treatment of anxiety disorders. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 2013: 45: 34–39.

17. Rastad C, Martin C, Asenlof P. Barriers, benefits, and strategies for physical activity in patients with schizophrenia. Phys Ther 2014: 94:1467–1479.

18. Firth J, Cotter J, Elliott R, et al. A systematic review and meta-analysis of exercise interventions in schizophrenia patients.

Psychol Med 2015: 45:1343–1361.

19. Physical Activity in the Prevention and Treatment of Disease, Sweden National Instıtute of Public Health, 2010

20. Manthou E, Georgakouli K, Fatouros IG, et al. Role of exercise in thetreatment of alcohol use disorders. BiomedRep.

2016;4(5):535-545.

21. El-Sayed MS1, Ali N, El-Sayed Ali Z. Interaction between alcohol and exercise: physiological and haematological implications. Sports Med. 2005;35(3):257-69.

22. Akbayrak T, Kaya S. Kadın Sağlığında Fizyoterapi ve Rehabilitasyon. Pelikan Yayınevi, Ankara, 2016.

BÖLÜM - 8 135

ZET

Romatizmal hastalıklar kronik, tekrarlayan ağrı ile giden eklemleri ve bağ dokusunu yanında pek çok organ ve sistemi de etkileyebilen bir grup hastalığı kapsamaktadır. Bu hastalarda mevcut hastalığın gerek eklem, kas, bağ dokusu veya cilt tutulumu yapması gerekse sistemik tutulumların ortaya çıkması nedeniyle hareket kabiliyeti azalmıştır. Bu hastaları değerlendirirken amaç bireyin hastalık aktivitesini medikal tedavi ile kontrol etmenin yanında ağrısız ve eklem hareketlerinde kısıtlanma olmadan günlük yaşam aktivitelerini sürdürmelerini sağlamaktır.

Romatolojik hastalıklarda doğru fiziksel aktivite ve egzersiz programı oluşturabilmek için, hastaya ve hastalığa özgü değerlendirme yapılmalıdır. Romatolojik hastanın egzersiz ve fiziksel aktivite programına katılımını arttırmak için hasta eğitimi önemlidir. Hastalara yaşamı boyunca uygulaması gerekebilecek eklem koruma prensipleri ve enerji koruma teknikleri öğretilmelidir.

Ö

136 BÖLÜM - 8

Romatizmal Hastalıkların Tanımı:

Romatizmal hastalıklar kronik, tekrarlayan ağrı ile giden eklemleri ve bağ dokusunu yanında pek çok organ ve sistemi de etkileyebilen bir grup hastalığı kapsamaktadır. Bu grup hastalıklar arasında osteoartrit, romatoid artrit, spondiloartritler, konnektif doku hastalıkları, vaskülitler, gut hastalığı, Behçet hastalığı ve ailesel Akdeniz ateşini sayabiliriz. Romatizmal hastalıkların gelişiminde fiziksel ve biyomekanik faktörler, genetik, bireysel ve psikososyal faktörler gibi çok çeşitli faktörler rol oynamaktadır. Bu faktörler, hastalık gelişiminde tek başına veya kombinasyonlar halinde etki edebilirler.

Bu hastalarda mevcut hastalığın gerek eklem, kas, bağ dokusu veya cilt tutulumu yapması gerekse sistemik tutulumların ortaya çıkması nedeniyle hareket kabiliyeti azalmıştır. Mevcut hastalıklarına bağlı olarak akut ve kronik ağrı, eklem katılığı, kas güçsüzlüğü hatta atrofisi yanında anemi gibi sistemik problemlerin veya depresyonun varlığı bu hastalarda fiziksel ve sportif aktivitede azalmaya yol açar. Bunun yanında mevcut sorunların ortaya çıkardığı fiziksel ve psikolojik stres hastanın toplum içine katılma ve sosyal aktivitede bulunma konusunda isteksiz olmasına neden olur.

Bu hastaları değerlendirirken amaç bireyin hastalık aktivitesini medikal tedavi ile kontrol etmenin yanında ağrısız ve eklem hareketlerinde kısıtlanma olmadan günlük yaşam aktivitelerini sürdürmelerini sağlamak ve onları sosyal hayatın içinde tutmaktır. Bu amaçla erişkin romatolojik hastalıkları tanımak ve tedaviye tıbbi tedavinin yanında egzersizi de dahil edecek bir yaklaşımda bulunmak önem taşımaktadır.

Osteoartrit (OA)

Osteoartrit (paragraf başlarında kısaltma kullanmayalım) en sık görülen eklem hastalığı olup eklem kıkırdağının dejenerasyonu, fokal kıkırdak kaybı, eklem kenarlarındaki kemiğin hipertrofisi ile osteofit oluşumu söz konusudur. OA olgularında eklem kıkırdağı ve subkondral kemikte yıkım ve tamir olayları arasındaki normal denge bozulmuştur. Eklem kıkırdağı yanı sıra subkondral kemik, ligamanlar, kapsül, sinovyum ve çevre kas dokusu da etkilenmiştir. OA tipik bulguları; eklem ağrısı, eklem hareket açıklığında kısıtlanma, kas güçsüzlüğü, eklem sertliği ve zaman zaman oluşabilen eklem şişliğidir. Kalça ve diz OA’sı birlikte yaşlıların %20’den fazlasını etkiler. Diz tutulumu, 55 yaş üzerindekilerin %10’da özürlülük oluşturan semptomlara yol açar. Önceden yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak düşünülürken, son dönemde eklem yapısı, genetik, lokal inflamasyon, mekanik güçler, hücresel ve biyomekanik süreçler gibi birçok faktörün etkileşimi ile oluştuğu düşünülmektedir. Genel olarak OA’da fonksiyonel kapasite kaybı ve ağrı nedeniyle oluşan semptom ve bulgular hastaların günlük yaşam aktivitelerini ciddi şekilde kısıtlayıp, yaşam kalitelerini azaltır ve morbidite ve mortalite riskini artırır.

BÖLÜM - 8 137