Aydın Đlinde Gıda Ürünleri Đmalatı Sektörü Kümelenmesinin Oluşum

Kümelenme kavramı, önemli politik ilkeleri sağlayan bazı temel öngörü ve ideolojilere dayanmaktadır. Gıda ürünleri imalatı sektöründe kümelenme kavramının bazı temel öngörüleri çizelge 4.5’te gösterilmektedir.

Çizelge 4. 5. Gıda ürünleri imalatı sektöründe kümelenme kavramının bazı temel öngörüleri

Çizelge 4.5. incelendiğinde, gıda ürünleri imalatı sektöründe kümelenmenin; kamu müdahalesi, öncü işletmeler, katılım ve finansman olmak üzere dört temel öngörüsünün olduğu görülmektedir. Gıda sektöründe kümelenme; devlet, Aydın ili sanayi önderleri ve Adnan Menderes Üniversitesi tarafından başlatılmaktadır. Genellikle girişimleri oluşturma yönünden en önemli katılımcılar gıda ürünleri imalatı

Kamu Müdahalesi Aydın Gıda ürünleri Đmalatı

Sektörü Öncü Firmaları Olabilecek Kuruluşlar Katılım Finansman Müdahale şekli • Devletin gıda sektörüne yönelik verilen girişimcilik desteği • Gıda ürünleri imalatına yönelik kümelenme ile ilgili her türlü danışmanlık hizmeti verilmesi • Kümelenme girişimleri için verilen hibeler ve krediler

Aydın ilinde gıda sektöründe başta gelen firmalardan bazıları

• Sütman A.Ş • Kral Đncir • Aydoğdu Zeytinyağı Fabrikaları • Tezcan Meşrubat • Akkes Kestanecilik Kümelenmeye katılım kolaylığı • Gıda sektöründe her büyüklükteki firmalara katılım imkanı • Kümeye katılımda üyelik masraflarının cüzzi olması • Kümeye katılımda az seviyede sorumluluk yüklenimi Başlangıçta devlet finansmanı gerekli • Otofinansman yeteneğine sahip olması • Küme içerisinde firmalar arasında finansal destek imkanı

sektör içerisindeki işletmelerdir. Devlet kümelenme desteği verilen krediler ve hibeler açısından bir güvence taşımaktadır.

Gıda ürünleri imalatı sektöründe kümelenmenin kurulum süreci, işbirliği yapması gereken söz konusu işletmelerin şartları ve hedeflerine göre çeşitlilik göstermektedir. Hizmetler aşağıda belirtilen şekilde sıralanmıştır:

• Aydın ilinde gıda ürünleri imalatı sektöründe alt yapı bilgisinin ön incelemesi-fizibilite çalışması,

• Gıda sektöründe kümelenmenin çerçeve ve dahili teşkilatının hazırlığı, • Oluşturulan kümede masrafların karşılanması,

• Gıda ürünleri imalatı sektöründe kümelenmenin başlatılması.

4.1.3.1. Aydın Đlinde Gıda Ürünleri Đmalatı Sektöründe Alt Yapı Bilgisinin Ön Đncelemesi-Fizibilite Çalışması

Bu faktörde Aydın ilinin ekonomik ve endüstriyel yapısı ile ilgili güçlü ve zayıf yönlerinin net bir şekilde belirlenmesi ve destekleyici tedbirleri en etkin bir şekilde belirlenmesi için kapsamlı bir inceleme ve araştırma gereklidir.

Fizibilite çalışması için gerekli olan bu inceleme iki aşamada yürütülebilir:

• Üst kısımda belirtilen noktalara atfen, genel bir öngörü edinmek üzere kapsamlı bir araştırma yapılmalıdır. Yapılacak olan fizibilite çalışmasına yönelik çeşitli kaynaklardan geniş bir bilgi sağlanmalıdır.

• Kimi bilgileri araştırılırken kaynaklar yetersiz gelebileceği için daha farklı etkinlikler gerekebilir. Bu etkinlikler şu şekilde sıralanabilir:

- Aydın ilindeki gıda şirketlerinin ziyaretleri, - Kümedeki katılımcılarla çok yönlü görüşmeler,

- Yapılacak olan çalışmaların anket gibi araştırma metodlarıyla detaylandırılması.

Ayrıca, inceleme ve araştırmalar şu konuları da içermelidir:

a) Faliyette olan iktisadi ve kümelenme politikalarının incelenmesi:

Aktif olarak faliyette olan Aydın ilinin çok yakın çevresinde kümelenme faaliyetleri yoktur. Ancak, Türkiye genelindeki kümelenme faaliyetleri ve politikalarının dikkatlice incelenmesi gerekir.

b) Kümenin ekonomik açıdan güçlü ve zayıf yönlerinin analizi:

Ekonomik açıdan güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesi, kümelenmenin sağlamlığına ve sürekliliğine katkı sağlayan önemli bir analiz türüdür.

Aydın ilinde konumlanmış firmalardan meydana gelen yararlara ilişkin 'temel faktörleler' şu şekilde örneklendirilebilir:

• Aydın ilinde doğal kaynakların, ya da diğer benzersiz yerel değerlerin varlığı kümeye katkı sağlayabilir,

• Coğrafi konum, bilgiye erişilebilirlik ve söz konusu bilgi transferi yönünden, işlem maliyetlerini en aza indirgeme imkanı sunabilir,

• Aydın ilinin coğrafi açıdan sınırlı olması nedeni ile küme içerisindeki işletmelerin tesisleri bir araya gelerek optimum seviyede kullanabilmesine imkan tanır,

• Üretim faktörlerinin birlikte kullanımı ile iş bölümü ve uzmanlaşmaya yönelik gelişim sağlar,

• Yerel müşteriler ile iletişime geçme sürecini ve potansiyel talebi olumlu etkiler.

c) Gıda sektörü ile ilgili diğer sektörlerin tanımı:

Gıda ürünleri imalatı sektörü ile ilgili sektörlerin tanımlanmasının ve iyi bir denetleme yapmanın en kolay şekli, gıda ürünleri imalatı sektörü, Aydın ilinin konumu ve elde edilen ekonomik veriler bazında işletmeler hakkında detaylı bilgi toplamak, ayrıca belirli sektörlerin temel potansiyelleriyle birlikte nerelerde yoğunlaştığını göz önünde bulundurmaktadır. Bu hedefe çeşitli araştırma yöntemlerinin yardımıyla ulaşılabilir.

d) Gıda işletmelerinin, güçlü yönlerinin ve değer zincirinin analizi:

Gıda sektöründeki işletmelerin sayısı, gıda işletmelerinde çalışanların sayısı, yürütülen araştırmaların çeşidi, ihraç kotaları ve benzeri önemli bilgiler Aydın ilinin özelliklerini tanımlar. Değer zinciri analizine göre daha büyük gruplara, daha küçük olanlara göre öncelik tanındığını göstermektedir. Aydın ilinde 765 işletme gıda ürünleri imalatı sektöründe faaliyet göstermektedir. Bu işletmelerde çalışan sigortalı personel sayısı ise, 7622 kişidir. Bu işletmelerin büyük bir kısmının çeşitli pozisyonlarda ve bazı sorumluluklar verilerek kümelenmeye dahil edilmesi kümelenmenin başarısnı arttıracaktır.

e) Gıda işletmeleri ihtiyaç analizi:

Gıda ürünleri imalatı sektörüne dair işletme ihtiyaçlarının analizi yapılırken yenilikçi bir yöntem izlenmelidir. Yapılan bu analiz, küme hakkında ayrıntılı ölçütlerin tanımlanması sürecinde fikir alışverişi yapılmasına imkan tanır.

f) Gıda ürünleri imalatı sektörü için SWOT analizi:

SWOT analizi; güçlü yönler ve zayıf yönler (iç faktörler), fırsatlar ve tehditler (dış faktörler) olmak üzere dört başlık altında incelenir. SWOT kelimesi yukarıda sayılan faktörlerin Đngilizce karşılıklarının baş harflerinden oluşmaktadır.

Đç Faktörler

• Güçlü Yönler

- Aydın ilindeki lider markalar,

- Gıda sektöründeki işletmelerin üretim kapasitelerinin yeterliliği, - Aydın ilindeki potansiyel müşteri ilişkilerinin gelişimi,

- Aydın ilinde dağıtım kanallarının yeterli sayıda olması,

- Aydın ilinde önemli gıda ürünleri hammaddelerinin (özellikle tarımsal ürünler) üretiminin Türkiye içinde önemli bir pazara sahip olması ve kalitesinin ise dünya çapında olması.

• Zayıf Yönler

- Kümenin önemli hareket kabiliyetlerinde eksikliğinin olması,

- Gıda sektöründe faliyet gösteren işletmelerin kurumsallaşma konusunda yeterli düzeye gelmemiş olması, ve bu durumun kümelenmeye öncülük edecek firma sayısını azaltması,

Dış Faktörler

• Fırsatlar

- Gıda ürünleri imalatı sektörüne yönelik yapılan teknolojik gelişmeler, - Gıda ürünleri imalatı sektöründe müşteri bazında ortalama yaştaki

değişim,