Alt Yapı Bilgisinin Ön Đncelemesi – Fizibilite Çalışması

Bu aşamada, bölgenin ekonomik ve endüstriyel yapısıyla ilgili güçlü ve zayıf yönlerin net biçimde tanımlanması ve destekleyici önlemlerin nerelerde en faydalı olacağının belirlenmesi için, esaslı bir inceleme ve araştırma gereklidir.

Fizibilite çalışması için gerekli bu inceleme iki aşamada yürütülebilir:

Birinci aşamada; yukarıda üzerinde durulan noktalara istinaden, genel bir izlenim edinmek amacıyla kapsamlı bir masa başı araştırma gerçekleştirilmelidir. Đnternet, kitaplar, mevcut istatistik ve belgeler gibi tüm bilgi kanalları, ilgili sektörler hakkında geniş bilgi sağlar.

Đkinci aşamada; bazı bilgiler masa başı araştırmayla elde edilemeyeceğinden, ek etkinlikler yapılması gereklidir. Bu etkinlikler şunlardır:

• Şirket ziyaretleri,

• Katılımcılarla çok yönlü görüşmeler, • Anketlerin detaylandırılması.

Bunların dışında, inceleme ve araştırma şu önemli konuları kapsamalıdır:

a) Kullanımda olan ekonomi ve kümelenme politikalarının incelenmesi: Halen kullanılmakta olan bölgesel çerçeveleri, politikaları ve genel yönetmelikleri tanımak önemlidir. Bu, kümelenmenin oluşumunun güvence

altına alınması ve tutarsız politikaların ortaya çıkma riskinden sakınılması açısından özellikle önem taşımaktadır.

b) Ekonomik açıdan güçlü ve zayıf yönlerin analizi: Coğrafi yoğunlaşma, başlangıçtan beri kümelenme fikrinin merkezini oluşturmuştur. Küme kavramının özündeki coğrafi yakınlık, temel ve yan faktörlerden kaynaklanır.

Belirli bölgelerde konumlanmış şirketlerden ortaya çıkan yararlarla ilişkili “temel faktörler” için şu örnekler verilebilir:

• Belirli doğal kaynakların, ya da diğer emsalsiz yerel değerlerin varlığı eş yerleşime katkı sağlayabilir,

• Coğrafi yakınlık, özellikle bilgiye ulaşım ve bilgi transferi açısından, işlem maliyetlerini düşürme fırsatları yaratabilir,

• Belirli bir coğrafi alandaki sınırlı sayıda verimli ölçekli tesis aracılığıyla ölçek ve çerçeve ekonomilerinden en iyi şekilde yararlanılabilinir,

• Đşçilik, sermaye, ya da teknoloji kaynaklarına bağlı olarak pazar konusunda uzmanlaşmak, belirli bir alan içinde kolaylaştırılabilir,

• Pazar ve teknoloji değişimi hakkında bilgilere erişim ve bu bilgileri paylaşma yolları, belirli bir alan içerisinde daha etkin bir hale gelebilir,

• Yerel müşterilerle etkileşim öğrenme süreçlerini ve daha kapsamlı talebi tetikler.

Buna ek olarak, “yan faktörler” de oldukça önemlidir. Đyi yaşam koşulları kadar iyi çalışma koşulları da önemli rol oynamaktadır. Ticaret odaları, kütüphaneler, üniversite

kampüsleri, spor tesisleri, lojistik merkezler, restoran, bar, kafe gibi hepsinin bu imkânları kullanan insanlar arasındaki etkileşime paralel olarak belirli özellikleri bulunmaktadır.

c) Đlgili sektörlerin tanımı: Đlgili sektörlerin tanımlanmasının ve iyi bir denetleme yapmanın en kolay yolu, sanayi sektör, konum ve ekonomik veriler ölçütünde işletmeler hakkında ayrıntılı bilgi toplamak, bunun yanı sıra belirli sektörlerin temel potansiyelleriyle birlikte nerelerde yoğunlaştığını göz önünde bulundurmaktadır. Bu hedefe anketler, güncel istatistikler ve incelemeler yardımıyla erişilebilir.

d) Đşletmelerin, güçlü yönlerinin ve değer zincirinin analizi: işletmelerin zayıf ve güçlü yönlerinin belirlenmesi büyük önem taşır. Bir sektörü oluşturan işletmelerin sayısı, bu işletmelerin çalışanlarının sayısı, yürüttükleri araştırmaların türü, ve benzeri hassas bilgiler ihraç kotaları bir bölgenin özelliklerini tanımlar ve kabul edilebilir bir sayının oluşmasına katkıda bulunur. Geçmiş tecrübeler, daha büyük gruplara, daha küçük olanlara göre öncelik tanındığını göstermektedir.

e) Đşletme ihtiyaçlarının analizi: Değer zinciri analizi de dahil olmak üzere işletme ihtiyaçlarının analizi yenilikçi bir yöntemle yürütülmelidir. Bu analiz, küme girişimi kapsamında desteklenmesi gereken temel etkinlik alanlarının ve ayrıntılı ölçütlerin tanımlanması sırasında tartışma tabanının oluşturulması amacına hizmet eder.

f) Đşletmelere yönelik olarak SWOT analizinin yapılması: Đlk olarak 70’li yıllarda iş yönetimi amacıyla kullanılmaya başlanan SWOT analizi, ileriki yıllarda farklı uygulama alanları için de bir analiz ve planlama aracı olarak ele alınmıştır (Doğru ve Uçar, 2005).

Kurumsal yapının bir takım kriterlere tabi tutularak incelenmesi teknikleri, modern iş yönetiminin elinden düşmeyen araçlarıdır. Bu sayede o kurumun şu anki durumu, doğru işleyip işlemediği kolaylıkla belirlenmiş olur. Bu tekniklerden biri olan "SWOT Analizi", işletmelerin kurumsal işlerliği, rekabet gücü, sektördeki konumu, piyasadaki dış tehditlerin

varlığı gibi iç ve dış değerlendirmelerin yapılabildiği en etkili değerlendirme yöntemlerinden biridir (www.kobitek.com).

Yönetim, örgütün iç, endüstri ve makro çevreleri hakkında topladığı ham bilgilerden örgütün çevresinin genel bir resmini çizer. Ancak, örgütün çevrelerinin yorumlanabilmesi ve bunların örgüt için ne anlama geldiklerinin anlaşılabilmesi için çevresel faktörlerin sistematik olarak değerlendirilmesi gerekir. Bu sayede örgütün çevresini anlamak ve yönetmek mümkün olur. SWOT analizi bunu gerçekleştirmenin bir yoludur.

Đşletmenin bir bütün olarak mevcut durumunun ve tecrübesinin incelenmesi, üstün ve zayıf yönlerinin tanımlanması ve bunların çevre şartlarıyla uyumlu hale getirilmesi sürecine etkileşim analizi (FÜTZ/SWOT Analizi) adı verilebilir (Dinçer, 1998: 204).

SWOT değerlendirmeleri çoğunlukla kişisel yargılardan etkilenir. Örneğin, gümrük duvarlarının alçaltılması bazı yöneticiler tarafından tehdit olarak algılanırken bazıları tarafından fırsat olarak değerlendirilebilir. SWOT analizi yönetime örgütün çevresine ilişkin sistematik bilgiler verir. Yöneticilerin bu bilgileri nasıl yorumlayacakları onların yönetim anlayışlarıyla ilgilidir (http://www.swotanalizi.com/).

SWOT; Đngilizcedeki Strengths (üstünlükler), Weaknesses (zayıflıklar), Opportunities (fırsatlar), Threats (tehditler) kelimelerinin baş harflerinden üretilmiş bir kısaltmadır. SWOT’un Türkçe karşılığı olarak FÜTZ (fırsatlar, üstünlükler, tehditler, zayıflıklar) de kullanılmaktadır. Ancak, ülkemizdeki stratejik yönetim çalışmalarında ve uygulamada bu matris Đngilizce’deki karşılığı gibi SWOT olarak adlandırılmakta ve yaygın olarak kullanılmaktadır (Mirze ve Ülgen, 2007: 160).

SWOT Analizi, kısaca organizasyonda iç ve dış durum değerlendirilmesi yapılması demektir. Organizasyonda önce “iç durum analizi” yapılarak organizasyonun güçlü ve zayıf yönleri ortaya konulur. Daha sonra da “dış durum analizi” yapılarak organizasyonun rakip

işletmeler karşısındaki durumu, pazardaki fırsatlar ve tehditler tespit edilmeye çalışılır (Aktan, 2008: 7).

SWOT analizi dört adımdan oluşur. Bu adımlar Şekil 1.7’de sunulmaktadır.

SWOT Analizi

Kaynak: http://stratejikyonetim.org/stratejikyonetim/SY_sureci/SWOT_Analizi Güçlü Yönler • Teknolojik Kabiliyetler • Lider Markalar • Dağıtım Kanalları • Müşteri Sadakati/Müşteri ilişkileri • Üretim Kapasitesi • Yönetim Zayıf Yönler • Önemli Kabiliyetlerin Eksikliği • Zayıf Markalar

• Zayıf Dağıtım Kanalları • Zayıf Müşteri Sadakati • Güvenilir Olmayan

Ürün/Hizmetler • Yönetim

Fırsatlar

• Değişen Müşteri Zevkleri • Teknolojik Gelişmeler • Hükümet Politikalarındaki

Değişiklikler • Düşük Vergiler

• Ortalama Yaştaki Değişim • Yeni Dağıtım Kanalları

Tehditler

• Değişen Müşteri Tabanı • Dünya Pazarlarının Birbirine Yaklaşması • Teknolojik gelişmeler • Hükümet Politikalarındaki Değişiklikler • Vergi Artışları

• Ortalama Yaştaki Değişim • Yeni Dağıtım Kanalları