Avrupa Yenilik Karnesi

Karnesi, Innobarometre, Yenilik Politikası Eğilim Eğrisi, INNO_Grips, INNO-Views ve INO_Nets ve INNO-Actions gibi farklı alanlara yönelik çeşitli analitik araçları bulunmaktadır. ²³⁵

Görüldüğü gibi AB’nin yenilikçi firmalara yönelik destekleri bir taraftan başta KOBİ’ler olmak üzere firmaların finansman ihtiyaçlarını giderirken bir taraftan da çeşitli network ağları ve destek hizmetleri yoluyla, küçük işletmelerin piyasayı ve ekonomik trendleri izlemede karşılaştıkları sorunları gidermekte, bilgi ve teknoloji transfer etmelerine imkan sağlamakta ve böylece Avrupa düzeyinde daha etkin bir yenilik yasal çerçevesi oluşturmayı amaçlamaktadır.

yılında 26’ya yükseltilmiş, 2006 ve 2007 yıllarında ise 25 gösterge kullanılmıştır. ²³⁶ 2008 ve 2009 yıllarına ait EIS’lerde ise 29 gösterge kullanılmıştır.

Zaman içinde EIS’in sadece gösterge sayısı değişmemiş, kapsadığı ülke sayısında da bir artış olmuştur. EIS 2001 15 AB ülkesinin yanı sıra sadece ABD ve Japonya olmak üzere 17 ülkeyi kapsarken, ilerleyen yıllarda aday ülkeler ve yenilik alanında performansı iyi olan ülkeler de kapsama alınmıştır. EIS 2009’da değerlendirmeye alınan ülkeler AB üyesi 27 ülkenin yanı sıra, Hırvatistan, Sırbistan, Türkiye, İzlanda, Norveç ve İsviçre’den oluşmaktadır. Ülke sayısındaki bu artışın nedeni AB’nin yenilik performansını AR-GE harcamaları önemli düzeye çıkan diğer ülkeler ile de karşılaştırabilmektir.²³⁷

AB ülkelerinin yenilik performansını ölçen en son rapor olan EIS 2009, yenilik performansı açısından farklı boyutları daha iyi değerlendirebilmek amacıyla, içerdiği göstergeleri “Yenilik Girdileri”, “Firma Faaliyetleri” ve “Çıktılar” olmak üzere üç gruba ayırmıştır. Bu gruplar toplam yedi ayrı başlığı kapsamaktadır.

İnovasyon girdileri, insan kaynakları ve finansman kaynakları gibi yeniliğin temel belirleyici unsurlarını ölçmektedir. Firma faaliyetleri grubu, yenilik sürecinde firmaların yatırımlarını, girişimlerin birbirleriyle ve kamuyla olan işbirliği çabalarını ve patent, marka ve tasarım gibi çeşitli fikri mülkiyet türlerine dönüşmüş bilgi ve becerilerinin ölçülmesini hedeflemektedir. Çıktılar grubu ise yenilik sayısını ve yenilik faaliyetlerinin firmaların ihracat, satış ve istihdam üzerindeki etkilerini ölçmeyi amaçlayan göstergelerden oluşmaktadır. EIS 2009’de ölçülmesi hedeflenen

236Gündüz Ulusoy, “Avrupa İnovasyon Karnesi ve Türkiye’nin Konumu, Bilgi Çağı, 29 Ocak 2008, http://www.bilgicagi.com/YaziDetay.aspx?ArticleID=739, (11.06.2008)

237 PRO INNO Europe, Global Innovation Scoreboard 2008,

http://www.proinno-europe.eu/index.cfm?fuseaction=page.display&topicID=437&parentID=51# , (26. 10.2009)

ve üç grup altında toplanan yedi başlık ve içerdikleri göstergeler Tablo 23’de yer almaktadır.

Tablo 23: Avrupa Yenilik Karnesi 2009 Göstergeleri ve Tanımları

YENİLİK GİRDİLERİ İnsan Kaynakları

1.1.1. 20-29 yaş grubunda bin kişi başına düşen fen ve mühendislik mezunları

1.1.2. 25-34 yaş grubunda bin kişi başına düşen fen ve mühendislik doktora sahibi olanlar, 1.1.3. 25-64 yaş grubunda 100 kişi başına düşen lisansüstü eğitim görmüş nüfus,

1.1.4. 25-64 yaş grubunda100 kişi başına düşen yaşam boyu öğrenime katılım 1.1.5. Gençliğin eğitime katılma seviyesi

Finansman ve Destek

1.2.1. Kamu AR-GE Harcamalarının GSYİH içindeki payı 1.2.2. risk sermayesinin GSYİH içindeki payı,

1.2.3. Özel kredilerin GSYİH içindeki payı, 1.2.4. Firmaların erişim yüzdesi

FİRMA FAALİYETLERİ Firma Yatırımları

2.1.1. Özel sektör AR-GE Harcamalarının GSYİH içindeki payı, 2.1.2. IT harcamalarının GSYİH içindeki payı

2.1.3 AR-GE dışındaki yenilik harcamalarının firma ciroları içindeki payı Bağlantılar & Girişimcilik

2.2.1. Kendi bünyesinde yenilik yapan KOBİ’lerin tüm KOBİ’ler içindeki payı, 2.2.2. Diğer firmalarla işbirliği yapan yenilikçi KOBİ’ler,

2.2.3. Toplam KOBİ’ler içinde firmalarının yenileyenlerin payı, 2.2.4. Milyon kişi başına kamu-özel ortak yayınları

Üretilen işler

2.3.1. Milyon kişi başına düşen Avrupa Patent Ofisi (EPO) patentlerinin sayısı, 2.3.2 Milyon kişi başına Birlik markası sayısı,

2.3.3. Milyon kişi başına Birlik tasarım sayısı,

2.3.4. Teknoloji ödemeler dengesi akımlarının GSYİH içindeki payı ÇIKTILAR

Yenilikçiler

3.1.1. Süreç ya da ürün yeniliği yapan KOBİ’lerin toplam KOBİ’ler içindeki payı,

3.1.2. Pazarlama ya da organizasyon yeniliği yapan KOBİ’lerin toplam KOBİ’ler içindeki payı, 3.1.3. Kaynak etkinliği yeniliği yapanlar

3.1.3a İşgücü maliyetini önemli ölçüde düşüren yenilikçi KOBİ’lerin toplam içindeki payı, 3.1.3b Malzeme ve enerji kullanımını önemli ölçüde düşüren KOBİ’lerin toplam içindeki payı, Ekonomik Etkiler

3.2.1. orta/ileri teknoloji imalatında istihdam edilenlerin toplam işgücüne oranı, 3.2.2. bilgi-yoğun hizmetlerde istihdam edilenlerin toplam işgücüne oranı,

3.2.3. Ortanın üstü)/ileri teknoloji ürünleri ihracatının toplam ihracat içindeki payı 3.2.4. Bilgi-yoğun hizmet ihracatının toplam ihracat içindeki payı,

3.2.5. Pazar için yeni ürünlerin satışının firmaların toplam ciroları içindeki payı 3.2.6. Firma için yeni ürünlerin satışının firmanın toplam cirosu içindeki payı,

Kaynak: PRO INNO EUROPE, EİS 2009, EK C, http://www.proinno-

europe.eu/sites/default/files/repository_files/10/03/annex_C.pdfhttp://www.proinno-europe.eu/sites/default/files/repository_files/10/03/annex_C.pdf, (04.05.2010)

AB üyesi ve aday ülkelerin “İnovasyon Girdileri”, “Firma Faaliyetleri” ve

“Çıktılar” olmak üzere üç grup itibarıyla performansları ise EK 2’de yer almaktadır.

EK 2’deki tablolardan da görülebileceği gibi ülkelerin yenilik performansları göstergeler itibarıyla oldukça önemli değişiklikler göstermektedir.

AB’de ülkeler bu göstergeler açısından değerlendirildikleri gibi “Özet İnovasyon Endeksi” (Summary Innovation Performance-SII) denilen toplu bir üst gösterge ile de değerlendirilmektedir. SII, EIS’in 29 göstergesini, eşit ağırlık kullanarak tek bir göstergeye indirgemektedir.²³⁸

Grafik 2: AB’nin 2009 Özet Yenilik Endeksi (SII)

Kaynak: PRO INNO EUROPE, EIS 2009, Innovation Performance, http://www.proinno-europe.eu/page/31-innovation-performance, (04.05.2010)

0 ile 1 değerleri arasında değişen SII’de 0 yenilik alanında en düşük performansı, 1 en iyi performansı göstermektedir. SII değerleri göz önüne alınarak ülkeler yenilik performanslarına göre dört gruba ayrılmaktadır: ²³⁹

238Ulusoy, op. cit.

239 PRO INNO EUROPE, Innovation Performance, http://www.proinno-europe.eu/page/31-innovation-performance, (04.05.2010)

- İnovasyon Liderleri: Danimarka, Finlandiya, Almanya, İsveç, İsviçre ve İngiltere’nin yer aldığı bu grupta ülkeler AB ortalamasının üzerinde bir yenilik performansına sahiptirler.

- İnvasyon Takipçileri: Lider ülkelerin ardında yer alan bu ülkeler grubunda, Avusturya, Belçika, Kıbrıs Rum Kesimi, Fransa, İzlanda, İrlanda, Lüksemburg, Hollanda ve Slovenya yer almaktadır. Bu ülkelerin yenilik performansları lider ülkelerin gerisinde kalsa da AB ortalamasının üzerinde ya da ortalamaya çok yakındır.

- Orta Düzey Yenilikçi Ülkeler: Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Macaristan, İtalya, Litvanya, Norveç, Polonya, Portekiz ve Slovakya’nın yeraldığı bu grupta ülkelerin yenilik performansları AB ortalamasının altında kalmaktadır.

- İnovasyonda Geri Kalan (Catching-up) Ülkeler: İnovasyon performansı açısından en geride kalan ülkelerin yer aldığı bu gruptaki ülkeler Bulgaristan, Hırvatistan, Letonya, Romanya, Sırbistan ve Türkiye’dir. Bu ülkelerin yenilik performansları AB ortalamasının gerisinde kalsa da, giderek AB ortalamasına yaklaşmaktadırlar.

Grafik 3: AB’nin ABD ve Japonya ile Arasındaki Yenilik Açığı

Kaynak: EIS 2009,

EU: AB; US: ABD; Japan: Japonya

EIS’de, AB’nin diğer ülkelerle karşılaştırma yapılabilmesi için çok sayıda ülke kapsama alınsa da, bu konuda rakip ülkeler olan ABD ve Japonya’ya özel bir önem verilmiş ve daha detaylı karşılaştırmalar yapılmıştır. Bu karşılaştırmalara göre, 2005’den itibaren, AB, yenilik alanında ABD’nin ve Japonya’nın gerisinde kalmaya devam etmektedir. Ancak, ABD ile araısndaki açık giderek azalmaktadır. (Grafik 3)