Atıf Benderlioğlu’nun Biyografisi

1910 yılında Yozgat’a bağlı Akdağmadeni’nde dünyaya gelen Atıf Benderlioğlu’nun babası Hüseyin Hami Bey, annesi Firdevs Hanım’dır.749 _{1923’te Akdağmadeni} İlkokulunu, 1927’de Malatya Ortaokulunu ve 1930’da Sivas Lisesini bitirmiştir. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Az düzeyde İngilizce bilmektedir.750

1930’da Ankara Kadastro Heyeti Kâtibi olarak göreve başlamıştır. Eylül 1930’da Ankara Sulh Hukuk Mahkemesi Zabıt Kâtibi, Mart 1933’te Ankara Askeri Fabrikalar Mehakim Şubesi Katibi, Aralık 1934’te Ankara Mahkemesi Hâkim adayı ve Maliye Bakanlığı Hukuk Müşavirliği Mümeyyizi olmuştur. Bu görevde iken Mayıs 1936-31 Ekim 1937 tarihleri arasında askerlik hizmetini yapmak için askere alınmıştır. Askerlik hizmetini yerine getirdikten sonra Maliye Bakanlığı Hukuk Müşavirliği Yardımcılığına atanmıştır. Haziran 1940’da yeniden askere alınmıştır. Ekim 1941’de terhis edilmiştir.751

Atıf Benderlioğlu, Sümerbank avukatlığına atandıktan sonra ayrıca Ankara Ticaret Odası ve Umumi Mağazalar T.A.Ş. avukatlık görevini de yerine getirmiştir. Ankara

748 _{Bozok, 1 Kasım 1957, s. 1.}

749 _{TBMM Arşivi Mehmet Atıf Benderlioğlu’nun Şahsi Dosyası 1946 Nolu Tercüme-i Hal Kağıdı,}

(Bkz. Ek-14)

750 _{Zühtü Arslan ve Selma Tarakçı, Türk Parlamento Tarihi, 11. Dönem Biyografiler (1957-1960),}

C. 3, TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları No: 156, Ankara, s. 974.

175

Belediye Başkanlığı yapmıştır. Bu görevden istifa edip 1954 seçimlerine katılmış ve 10. Dönem DP Ankara Milletvekili olarak meclise girmiştir. 11. Dönemde de DP’den Yozgat Milletvekili seçilmiştir.752

Atıf Benderlioğlu, 9 Aralık 1959-27 Mayıs 1960 arası Milli Eğitim Bakanlığı görevini üstlenmiştir. 27 Mayıs askeri darbesinden sonra Yüksek Adalet Divanınca yargılanmış ve Anayasayı ihlal suçundan 10 yıl ağır hapis cezasına çaptırılmıştır. Çıkarılan Af Kanunu ile affedilen Benderlioğlu bundan sonra hukuki danışmanlık ve Ankara Kulübü Başkanlığı yapmıştır. Sanatsal çalışmalarda da bulunan Benderlioğlu 1989’da bir de resim sergisi açmıştır. 12 Ekim 1975-12 Eylül 1980 tarihleri arasında Cumhuriyet Senatosu Ankara üyeliğine seçilmiştir. Evli ve üç çocuk babası olan Atıf Benderlioğlu 27 Nisan 1992’de Ankara’da vefat etmiştir.753

4.5.1.1. Atıf Benderlioğlu’nun 11. Dönem Yasama Faaliyetleri (1957-1960) 1957 Genel Seçimlerinde Yozgat’tan milletvekili seçilen Atıf Benderlioğlu meclisin açılışında hazır bulunmuştur. 22 Kasım 1957 tarihli oturumda Dahiliye Encümeni azalığına seçilmiştir.754 _{14 Kasım 1958 tarihinde ise Bütçe Encümeni azalığına} seçilmiştir.755 _{Atıf Benderlioğlu son olarak da Teşkilatı Esasiye Encümeni azalığına} seçilmiştir. 756 _{TBMM Tutanak Dergisi incelemeleri sonucunda Atıf} Benderlioğlu’nun 7 konuşması ve 2 önergesi tespit edilmiştir.

4.5.1.1.1. Atıf Benderlioğlu’nun TBMM Genel Kurul Konuşmaları

Atıf Benderlioğlu 17 Şubat 1958 Pazartesi günü Türk Ceza Kanunu’nun 175. maddesinin son fıkrasının tadili ve aynı maddeye iki fıkra ilavesi hakkındaki Kanun teklifi üzerine söz almıştır. Kendisinden önce konuşan Servet Sezgin’in konuşmasına cevap vermiş ve “şey” kelimesi ile mukaddes kitapların ifade edilemeyeceğini söylemiştir.757

752 _{TBMM Albüm 1950-1980, s. 759.} 753 _{Arslan ve Tarakçı, a.g.e., s. 975.} 754 _{TBMM TD, D. 11, C. 1, B. 5, s. 32.} 755 _{TBMM TD, D. 11, C. 5, B. 2, s. 38.} 756 _{TBMM TD, D. 11, C. 10, B. 2, s. 38.} 757 _{TBMM TD, D. 11, C. 2, B. 39, s. 128.}

176

18 Şubat 1959 Çarşamba günü müessif uçak kazası nedeniyle DPMGB adına söz almıştır. Konuşmasında Londra’ya giden Başvekil Adnan Menderes ve heyetinin içinde bulunduğu uçağın havalimanına inişleri sırasında elim bir kaza olduğunu ve şehitlerin olduğunu söylemiştir. Tek tesellinin Adnan Menderes’in kurtulması olduğunu beyan etmiştir. Ayrıca bütün Türk milletine Yüksek Meclisin şahsında taziyelerini iletmiştir. Konuşmasından sonra on üç arkadaşı ile birlikte bir takrir vermiştir. Bu takrirde sıhhatli bulunan Başvekil Adnan Menderes’e geçmiş olsun dileklerinin TBMM adına gönderilmesini, şehit olanların ailelerine Riyasetçe başsağlığı dilenmesini ve son olarak da saygı duruşu yapılmasını istemiştir.758

Kıbrıs mevzuunda hükümetin hareketi ile alınan neticenin tasvip edildiğinin karara bağlanması hakkındaki takrir münasebeti üzerine 18 Şubat 1959 Çarşamba günü söz almıştır. Konuşmasında takrire imza koymuş olduklarından Kıbrıs meselesi müzakere edildikten sonra takririn oylamaya arz edilmesini istemiştir.759

12 Şubat 1960 Cuma günü Kars Milletvekili İbrahim Us’un vermiş olduğu “Ortaklar

İlköğretim Okulu Müdürü Canip Akın hakkında gerek öğretmen gerek talebeler tarafından yapılan ve bir kısmı vekalete aksedilen şikayetler nelerdir, netice ne olmuştur?”sözlü sorusuna cevap vermiştir. Atıf Benderlioğlu, okul müdürü

hakkındaki ilk şikayetin 1956 yılında yapıldığını, müfettişler gönderildiğini ve gerekli tahkikatın yapıldığını ifade etmiştir. 5-6 ay sonra yeni bir şikayet geldiğini ancak yine yapılan araştırma sonucunda iddiaların doğruluğuna rastlanılmadığını söylemiştir. Okul müdürünün görevinin devam ettiğini ve teftişlerinin devam ettiğini açıklamıştır.760

Uşak Mebusu Ali Rıza Akbıyıkoğlu’nun 1958 senesinde Simav Kazasında ilkokul öğretmenlerinden kaçının başka yerlere hangi sebeplerden nakledildiğine dair sözlü sorusuna 12 Şubat 1960 Cuma günü cevap vermiştir. 12 öğretmeninin nakledildiğini ve bunlardan üç tanesinin kendi istekleri doğrultusunda tayin edildiklerini ifade etmiştir. Bir tanesinin ise mesleki kifayetsizlik yüzünden başka okula verildiğini söylemiştir. Diğer bir öğretmenin de kurumundaki yaşattığı huzursuzluk yüzünden

758_{TBMM TD, D. 11, C. 7, B. 39, s. 257-258.} 759 _{TBMM TD, D.11, C. 7, B. 48, s. 1418.} 760 _{TBMM TD, D. 11,C. 11, B. 36, s. 682-685.}

177

gönderildiğini vurgulamıştır. Diğer 7 öğretmenin ise Kaymakamlığın teklifi üzerine yerlerinin değiştirildiğini ilave etmiştir.761

Maarif Vekaleti, Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü’nün 1960 yılı Bütçeleri hakkında 25 Şubat 1960 Perşembe söz almıştır. Konuşmasında DP’nin ilim müesseselerini politik duruma getiren bir parti olmadığını ve üniversitelerin kendi vazifelerini yerine getirmelerine izin verilmesi gerektiğini belirtmiştir.762

Atıf Benderlioğlu, 26 Şubat 1960 Cuma günü Maarif Vekaleti Merkez Teşkilat ve Vazifeleri hakkındaki 2287 sayılı Kanunda değişiklik yapılmasına dair olan 4926 sayılı Kanuna bağlı kadro cetveline 5980 sayılı Kanunla eklenip 6331 sayılı Kanunla değiştirilen İmam Hatip Okulları kadrolarında değişiklik yapılmasına dair olan Kanun hakkında söz almıştır. Kabul edilen kanunların hem maarif hem de üniversite camiası adına teşekkürlerini ve 1960 Bütçesinin Maarif Bakanlığına ve Türk milleti için hayırlara vesile olmasını niyaz etmiştir.763

4.5.1.1.2. Atıf Benderlioğlu’nun Takrirleri

Atıf Benderlioğlu, iki arkadaşı ile birlikte 18 Şubat 1959 Çarşamba günü Milli Müdafaa Bütçesinin müzakeresi vesilesiyle yurdumuzun ve istiklalimizin koruyucusu şanlı ve kahraman ordumuza TBMM’nin güven, selam ve muhabbetlerinin iblâğına dair (4/102) takrir vermiştir. Takrir kabul edilmiştir.764 Atıf Benderlioğlu, 18 Şubat 1959 Çarşamba günü iki arkadaşı ile birlikte münhal bulunan mebusluklar için bu sene ara seçim yapılmaması hakkında (4/143) takrir vermiştir. Takririnde Ankara’da 6, İstanbul ve Artvin’de 2, Aydın, Bursa, Edirne, Eskişehir, Kastamonu, Kırklareli, Kocaeli, Konya, Muğla, Sinop Van ve Yozgat vilayetlerinde birer olmak üzere toplam 21 münhal mebus olduğunu ifade etmiştir. 23 Temmuz 1959’da başlaması gereken ara seçimlerinin mezkur tadil layihasının kanunlaşmasına ve böylece ortaya çıkan şikayetleri bertaraf edici hükümler

761 _{TBMM TD, D.11, C. 11, B. 36, s. 685- 687.} 762 _{TBMM TD, D. 11, C. 12, B. 47- 48, s. 589-642.} 763 _{TBMM TD, D. 11, C. 12, B. 48, s. 676.} 764 _{TBMM TD, D. 11, C.7, B. 44, s. 734.}

178

sağlamasına intizaran geri bırakılmasının karara bağlanması için verdiğini ifade etmiştir. Takrir kabul edilmiştir.765