Astım Hastalığının Mevcut Durumuyla İlgili Bulgular

Astım hastalığının durumunu yansıtan değişkenlerin ortalama, standart sapma, en düşük ve en yüksek değerleri Tablo 8’de sunulmuştur.

Tablo 8. Çalışma grubunun astım hastalığının durumunu yansıtan değişkenlerinin

ortalama değerleri

Astım hastalığının durumunu

yansıtan değişkenler Ortalama

Standart

Sapma En düşük En yüksek Astımın yaşamı etkileme düzeyi

puanı 41,41 23,83 0,00 90,00

Astım kontrol algısı puanı 41,52 26,83 0,00 100,00 Hışıltı/ öksürük/ nefes darlığı/

göğüste sıkışma belirtilerinin sıklığı (haftada)

2,23 1,82 0,00 7,00

Hışıltı/ öksürük/ nefes darlığı/ göğüste sıkışma belirtilerinin gece uykudan uyandırma sıklığı (haftada)

0,73 1,31 0,00 7,00

Rahatlatıcı ilaç kullanma gereksinimi

(haftada) 1,47 1,65 0,00 7,00

Oyun oynadığında veya koştuğunda

zorlanma (haftada) 2,29 2,03 0,00 7,00

Son bir yıldaki astım atağı sayısı 2,09 2,02 0,00 15,00

Görsel analog skalaya göre astım hastalığının çocuğun yaşamını etkileme düzeyi ve astım kontrol algısı ortalamaları sırasıyla; 41,41±,23,83 ve 41,52±26,83 olarak hesaplanmıştır. Son bir ay düşünüldüğünde; hışıltı/ öksürük/ nefes darlığı/ göğüste sıkışma belirtilerinin haftada ortalama 2,23±1,82 kez görüldüğü, bu belirtilerin 0,73±1,31 kez gece uykudan uyandırdığı, bu belirtiler için haftada 1,47±1,65 kez rahatlatıcı ilaç kullanma gereksinimi duyulduğu ve oyun oynadığında veya koştuğunda bu belirtiler sebebiyle haftada 2,29±2,03 kez zorlanıldığı saptanmıştır. Çocukların %69,6’sı son bir yılda en az bir kez astım atağı geçirmiştir (Tablo 8). Atak sıklığı ortalaması 2,09±2,02 olan çocukların astım kontrol düzeyine yönelik bulguları Tablo 9’da sunulmuştur.

Tablo 9. Çalışma grubunun astım kontrol düzeylerine göre dağılımı

Astım kontrol düzeyi Sayı Yüzde

İyi kontrol 89 27,8

Tablo 9’da görüldüğü gibi çalışma grubunun astım kontrol düzeyi incelendiğinde; yaklaşık üç çocuktan birinin astım hastalığının kontrol altında olmadığı, %27,8’inin iyi kontrolde ve %42,8’inin ise kısmi kontrolde olduğu belirlenmiştir. Çocukların sosyo-demografik ve ekonomik, astım öyküsüne, aile hekimine ve alınan sağlık hizmetlerine yönelik değişkenlere göre astım kontrol düzeyi dağılımları Ek-4’te sunulmuştur.

Çalışma grubunun son bir yıldaki sağlık kurumu başvuru sayılarının kurum tipine göre dağılımı Tablo 10’da sunulmuştur.

Tablo 10. Çalışma grubunun son bir yıldaki sağlık kurumu başvuru sayılarının kurum

tipine göre dağılımı

Tablo 10’a göre çocukların yarısının son bir yılda aile hekimlerine hiç başvurmadıkları saptanmıştır. Devlet hastanesine çocukların %28,7’sinin, özel hastaneye %8,7’sinin, özel muayenehaneye %8,1’inin ve üniversite/ eğitim

Kontrolsüz 94 29,4

Toplam 320 100,0

Sayı Yüzde

Kayıtlı olunan aile hekimine başvuru sayısı

Hiç başvurulmamış 158 49,4

1-2 96 30,0

3-4 59 18,5

≥5 7 2,2

Devlet hastanesine başvuru sayısı

Hiç başvurulmamış 228 71,3

1-2 60 18,7

3-4 28 8,8

≥5 4 1,3

Özel hastane/ poliklinik/ dal merkezine başvuru sayısı

Hiç başvurulmamış 229 91,3

1-2 17 5,4

3-4 9 2,8

≥5 2 0,6

Özel muayene/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniğine başvuru sayısı Hiç başvurulmamış 294 91,9 1-2 18 5,6 3-4 6 1,9 ≥5 2 0,6 Üniversite/ eğitim araştırma hastanesine başvuru sayısı Hiç başvurulmamış 92 28,8 1-2 97 30,3 3-4 82 25,6 ≥5 49 15,3 Toplam 320 100,0

araştırma hastanesine %71,2’sinin en az bir kez başvurduğu belirlenmiştir.

Çalışma grubunun son bir yılda herhangi bir sağlık sorunu için bir sağlık kurumuna başvuru ortalaması 5,12±2,58 olarak hesaplanmıştır. Bu başvuruların sağlık kurumu tipi ve amacına göre ortalamaları Şekil 8 ve 9’da gösterilmiştir.

0,02 0,02 0,05 0,46 0,55 0,99 1,1 1,88 5,12 0 1 2 3 4 5 6 Rapor alma Astım dışında acil sağlık sorunu Tetkik yaptırma İlaç yazdırma Duyarsızlaştırma aşısı yaptırma Astım atağı Astım dışında sağlık sorunu Astım kontrolü Toplam başvuru 0,2 0,23 0,74 1,37 2,55 5,12 0 2 4 6

Özel muayene/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi… Özel hastane/ poliklinik/ dal merkezi

Devlet hastanesi Kayıtlı olunan aile hekimi Üniversite/ eğitim araştırma hastanesi Toplam başvuru

Şekil 8. Çalışma grubunun son bir yılda sağlık kurumuna başvuru sayılarının kurum

tipine göre ortalama değerleri

Şekil 9. Çalışma grubunun son bir yılda sağlık kurumuna başvuru sayılarının başvuru

Şekil 8’e göre son bir yıldaki sağlık kurumu başvurularının yaklaşık yarısı üniversite ve eğitim araştırma hastanelerine yapılmıştır. Başvuruların 1,37’si kayıtlı olunan aile hekimine, 0,74’ü devlet hastanesine, 0,23’si özel hastane/ poliklinik/ dal merkezine ve 0,20’si özel muayene/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniğine gerçekleşmiştir (Şekil 8). Son bir yıldaki başvuruların 3,98’inin astıma bağlı, 1,88’inin sebebinin astım kontrolü, 1,10’unun astım dışındaki bir sağlık sorunu, 0,99’unun astım atağı ve 0,55’inin duyarsızlaştırma aşısı yaptırmak olduğu belirlenmiştir (Şekil 9).

Son bir yılda yapılan tüm sağlık kurumu başvurularının kurum tipi, başvuru amacı, başvurunun planlılık durumu ve hastane yatış günü açısından ortalama, standart sapma, en düşük ve en yüksek değerleri Tablo 11’de sunulmuştur.

Tablo 11. Çalışma grubunun son bir yılda sağlık kurumuna kurum tipi, başvuru

amaçları, başvurunun planlılık durumu açısından başvuru sayılarının ve hastane yatış günlerinin ortalama değerleri

Ortalama Standart

Sapma En düşük En yüksek Üniversite/ eğitim araştırma

hastanesine başvuru sayısı 2,55 2,49 0,00 18,00

Kayıtlı olunan aile hekimine

başvuru sayısı 1,37 1,59 0,00 6,00

Devlet hastanesine başvuru sayısı 0,74 1,33 0,00 6,00 Özel hastane/ poliklinik/ dal

merkezine başvuru sayısı 0,23 0,86 0,00 6,00

Özel muayene/ üniversite

hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniğine başvuru sayısı

0,20 0,84 0,00 8,00

Astım kontrolü amaçlı başvuru

sayısı 1,88 1,52 0,00 9,00

Astım dışında sağlık sorunu

nedeniyle başvuru sayısı 1,10 1,60 0,00 10,00

Astım atağı nedeniyle başvuru

sayısı 0,99 1,43 0,00 6,00

Duyarsızlaştırma aşısı yaptırma

amaçlı başvuru sayısı 0,55 1,87 0,00 15,00

İlaç yazdırma amaçlı başvuru sayısı 0,46 0,98 0,00 4,00 Tetkik yaptırma amaçlı başvuru

Son bir yıldaki sağlık kurumu başvurularının %80,3’ünü planlı başvurular oluşturmakta iken, %19,7’sini plansız başvurular oluşturmaktadır. Çalışma grubunun %7,8’inin son bir yılda en az bir gün hastaneye yatışı olduğu belirlenmiştir. Hastaneye yatışı olan çocukların yatış günü ortalaması 7,48±4,30 gün (en düşük: 1,00, en yüksek: 17,00) olarak hesaplanmıştır. Çalışma grubunun tümünün yatış günü ortalaması ise 0,58±2,33’tür (Tablo 11).

Çocukların son bir yılda her bir sağlık kurumuna yapılan tüm başvuruların sebeplerine göre dağılımı Şekil 10’da görülmektedir. Buna göre çocukların kayıtlı oldukları aile hekimlerine yaptıkları başvuruların %54,3’ünde başvuru amacının astım dışındaki bir sağlık sorunu, %31,5’inde ilaç yazdırmak ve %5,4’ünde ise astım kontrolü olduğu hesaplanmıştır. Devlet hastanelerine yapılan başvurular incelendiğinde en fazla astım atağı (%48,0), astım kontrolü (%23,1) ve astım dışındaki sağlık sorunu (%18,4) için başvurulduğu saptanmıştır. Özel hastane/ poliklinik/ dal merkezi, özel muayene/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniğine başvuruların %53,1’inin astım kontrolü, %30,6’sının ise astım atağı sebebiyle gerçekleştiği belirlenmiştir. Üniversite ve eğitim araştırma hastanelerine yapılan başvuruların sebeplerine göre dağılımı değerlendirildiğinde %56,6’sında astım kontrolü, %19,5’inde duyarsızlaştırma aşılarının yaptırılması ve %16,5’inde ise astım atağı nedeniyle başvurunun gerçekleştiği anlaşılmıştır (Şekil 10).

nedeniyle başvuru sayısı

Rapor alma amaçlı başvuru sayısı 0,02 0,22 0,00 2,00

Planlı başvuru sayısı 4,16 2,65 0,00 18,00

Plansız başvuru sayısı 0,95 1,45 0,00 6,00

Herhangi bir sağlık kurumuna

toplam başvuru sayısı 5,12 2,58 0,00 18,00

Şekil 10. Çalışma grubunun son bir yıldaki sağlık kurumu başvurularının kurum tipi ve amaçlarına göre dağılımı

0 20 40 60 80 100 120

Üniversite hastanesi Özel hastane / muayenehane Devlet hastanesi Kayıtlı aile hekimi

Astım kontrolü Astım atağı

Duyarsızlaştırma aşısı yaptırma İlaç yazdırma

Tetkik yaptırma

Astım dışında sağlık sorunu Astım dışında acil sağlık sorunu Rapor alma