Astım Öyküsüne Yönelik Bulgular

Çalışma grubundaki çocukların astım tanısı alma yaşı ve astım tanılı yıl sayısı değişkenlerine göre ortalamaları, standart sapmaları, en düşük ve en yüksek değerleri Tablo 4’te görülmektedir.

Tablo 4. Astım tanısı alma yaşı ve astım tanılı yıl sayısı değişkenlerinin ortalama

değerleri

Astım öyküsüne yönelik değişkenler Ortalama Standart

Sapma En düşük En yüksek

Astım tanısı alma yaşı 4,35 2,77 0,10 16,00

Astım tanılı yıl sayısı 7,48 3,94 0,10 17,00

Tablo 4’e göre çalışma grubundaki çocukların astım tanısı alma yaşı ortalaması 4,35±2,77’dir ve ortalama 7,48±3,94 yıldır astım tanıları bulunmaktadır.

Çalışma grubunu oluşturan çocukların astım öyküsüne yönelik diğer değişkenlere göre dağılımı Tablo 5’te sunulmuştur.

Tablo 5.Çalışma grubunun astım öyküsüne yönelik değişkenlere göre dağılımı

Astım öyküsüne yönelik değişkenler Sayı Yüzde

Astım tanısı için ilk başvuru kaynağı

Devlet hastanesi 129 40,3

Üniversite/ eğitim araştırma hastanesi 93 29,1 Özel hastane/ poliklinik/ dal merkezi 28 8,8

Kayıtlı olduğu aile hekimi 26 8,1

Özel muayenehane/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniği 25 7,8 Sağlık ocağı 19 5,9 Astım tanısı konulan sağlık kurumu

Üniversite/ eğitim araştırma hastanesi 192 60,0

Devlet hastanesi 83 25,9

Özel muayenehane/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniği

24 7,5

Özel hastane/ poliklinik/ dal merkezi 20 6,3

Sağlık ocağı 1 0,3

Kayıtlı olduğu aile hekimi 0 0,0

Astım için sürekli hizmet kaynağı

Üniversite/ eğitim araştırma hastanesi 169 55,9

Tablo 5’e göre çocukların astım tanısı almadan önce astımla ilgili şikayetleri başladığında %40,3’ünün devlet hastanesine, %29,1’inin üniversite ya da eğitim araştırma hastanesine, %16,6’sının özel hastane/ poliklinik/ dal merkezi ya da özel muayenehane/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniğine ve her yedi çocuktan birinin sağlık ocağı ya da aile hekimine başvurduğu saptanmıştır. Astım tanısının konulduğu sağlık kurumu açısından ise; üç çocuktan birine üniversite ya da eğitim araştırma hastanesinde, dört çocuktan birine devlet hastanesinde ve %13,8’ine özel hastane/ poliklinik/ dal merkezi ya da özel muayenehane/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniğinde tanı konulduğu belirlenmiştir. Çocukların %23,4’ünün astımla ilgili herhangi bir sorununda ya da tavsiyeye gereksinim duyulduğunda sıklıkla başvurdukları bir sürekli hizmet kaynaklarının olmadığı anlaşılmıştır. Sürekli hizmet kaynağı olan çocukların %69,0’ı üniversite ya da eğitim araştırma hastanesini, %12,3’ü özel hastane/ poliklinik/ dal merkezi ya da özel muayenehane/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniğini, %10,2’si devlet hastanesini ve %8,6’sı kayıtlı olduğu aile hekimini sürekli hizmet kaynağı olarak tanımlamıştır. Çocukların %13,4’ünün astım dışında bir kronik hastalığı vardır ve astım dışında kronik hastalığı olan her üç çocuktan biri bu hastalığı

Özel muayenehane/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniği

21 6,5

Kayıtlı olduğu aile hekimi 21 6,5

Özel hastane/ poliklinik/ dal merkezi 9 0,8

Sürekli hizmet kaynağı yok 75 23,4

Astım dışında kronik hastalık

Yok 277 86,6

Var 43 13,4

İlaç kullanımı

Astım için kullanıyor 179 55,9

Astım ve diğer kronik hastalığı için

kullanıyor 13 4,1

Diğer kronik hastalığı için kullanıyor 1 0,3

Kullanmıyor 134 41,9 Kardeşte astım tanısı Yok 309 96,5 Var 11 3,4 Anne ve babada astım tanısı Yok 253 79,1 Annede 45 14,1 Babada 21 6,6 Anne ve babada 1 0,3 Toplam 320 100,0

%4,1’i astımın yanında diğer kronik hastalığı için de ilaç kullanmaktadır. Çalışma grubundaki çocukların kardeş, anne ve babalarında astım tanısı varlığı sorgulandığında; 11 (%3,4) çocuğun kardeşinde ve 67 (%20,9) çocuğun anne ve/veya babasında astım tanısı olduğu saptanmıştır (Tablo 5).

Sürekli hizmet kaynağı olan çocukların; tanımladıkları kurum ile astım tanısı için ilk başvuru kaynağı ve astım tanısı konulan sağlık kurumunun aynı kurum olup olmadığı Şekil 7’de gösterilmiştir.

Şekil 7’ye göre çalışma grubunun %53,8’inde astımla ilgili şikayetleri başladığında ilk başvurulan kurum ile astım tanısı konulan sağlık kurumunun aynı kurum olduğu saptanmıştır. Yüzde 31,8’inde sürekli hizmet kaynağı ile astım tanısı için ilk başvuru kaynağı aynı kurum iken; %51,0’ında sürekli hizmet kaynağı ile astım

%43,6

%21,6 %40,8

Sürekli hizmet kaynağı

Astım tanısı konulan sağlık kurumu Astım tanısı için ilk başvuru kaynağı

Şekil 7. Sürekli hizmet kaynağı olan çocuklarda; bu kurum ile astım tanısı için

ilk başvuru kaynağı ve astım tanısı konulan sağlık kurumunun aynı kurum olup olmadığına göre dağılımı

%5,3

%26,5

%24,5

tanısı konulan sağlık kurumunun aynı kurum olduğu belirlenmiştir. Yaklaşık her dört çocuktan birinde ilk başvuru kaynağı, tanı konulan kurum ve sürekli hizmet kaynağı aynı kurumdur (Şekil 7).

Sürekli hizmet kaynağı olan çocukların son bir yıldaki sağlık kurumu başvurularının ortalama %56,14±29,82’si sürekli hizmet kaynağı olarak belirttikleri kuruma gerçekleşmiştir. Bu kurumun sürekli hizmet kaynağı olarak seçiminde çocukların %9,8’inde aile hekimi önerisinin etkili olduğu belirtilmiştir. Aile hekimini sürekli hizmet kaynağı olarak tanımlayan çocukların aile hekimlerinin yanı sıra sıklıkla başvurdukları sağlık kurumu sorulduğunda; %65,0’ı üniversite ya da eğitim araştırma hastanesine, %30,0’ı devlet hastanesine başvurduklarını ve %5,0’ı aile hekimi dışında sıklıkla başvurdukları başka bir sağlık kurumunun olmadığını ifade etmişlerdir.

Sürekli hizmet kaynağı olan çocukların bu kaynağın kesintisizliğine dair iki maddeye verilen cevaplara göre dağılımları Tablo 6’da sunulmuştur.

Tablo 6. Çalışma grubunda sürekli hizmet kaynağı olanların bu kurumun

kesintisizliğine dair iki maddeye verilen cevaplara göre dağılımı

Tablo 6’ya göre sürekli hizmet kaynağı olan her üç çocuktan birinde bu kuruma gidildiğinde sağlık durumuna dair bilgilerin hiçbir zaman tekrar tekrar anlatmak zorunda kalınmadığı ve her iki çocuktan birinde bu kuruma her zaman

Sürekli hizmet kaynağının kesintisizliğine dair maddeler Sayı Yüzde

Çocuğun sağlık durumuna dair bilgileri tekrar tekrar anlatmak zorunda kalma

Her zaman 4 1,6

Genellikle 21 8,6

Bazen 56 22,9

Nadiren 85 34,7

Hiçbir zaman 79 32,2

Çocuğun astımla ilgili sorunları açısından kuruma güvenme Her zaman 141 57,6 Genellikle 77 31,4 Bazen 16 6,5 Nadiren 7 2,9 Hiçbir zaman 4 1,6 Toplam 245 100,0

güvenildiği saptanmıştır. İki maddeye verilen cevapların ortalama, standart sapma, en düşük ve en yüksek değerleri Tablo 7’de sunulmuştur.

Tablo 7. Çalışma grubunda sürekli hizmet kaynağı olanların bu kurumun

kesintisizliğine dair iki maddeye verilen cevapların ortalama değerleri

Sürekli hizmet kaynağının

kesintisizliğine dair maddeler Ortalama

Standart

Sapma En düşük En yüksek Sürekli hizmet kaynağına gidildiğinde

çocuğun sağlık durumuna dair konuşulanları tekrar anlatmak zorunda kalma

3,87 1,01 1,00 5,00

Çocuğun astımla ilgili sorunları açısından sürekli hizmet kaynağına güvenme

4,40 0,86 1,00 5,00

Çalışma grubunu oluşturan çocukların %20,9’una duyarsızlaştırma aşısı tavsiye edilmiştir. Bu çocukların %88,0’ı üniversite hastanesinde, %7,4’ü devlet hastanesinde, %2,9’u kayıtlı olduğu aile hekiminde, %1,4’ü ise özel muayenehanede duyarsızlaştırma aşılarını yaptırmaktadır.

Çocukların %42,5’inin Genişletilmiş Bağışıklama Programı’nda bulunmayan ücretli aşıları yaptırdıkları belirlenmiştir. Bu çocukların %39,7’sinin eczanede, %30,8’i nin kayıtlı olduğu aile hekiminde, %10,2’sinin devlet hastanesinde, %8,0’ının özel muayenehane/ üniversite hastanesinde ücretli öğretim üyesi polikliniğinde, %5,8’inin özel hastane/ poliklinik/ dal merkezinde ve %3,6’sının üniversite ya da eğitim araştırma hastanesinde aşıları yaptırdığı saptanmıştır. Yüzde 1,4’ünde ise aşıyı aile bireylerinden birinin yaptığı ifade edilmiştir.