Askorbik Asit İçeriği

Denemede yer alan çilek genotiplerinin meyve sularındaki askorbik asit içeriği 2003-2004 ve 2004-2005 yetiştiricilik dönemlerinde aylara göre incelenmiş olup aşağıda 3 alt başlık halinde verilmiştir.

4.12.1. 2003-2004 Yetiştirme Dönemi Askorbik Asit İçeriği (%)

2003-2004 yetiştirme dönemine ait askorbik asit içeriği aylara göre ve ortalama olarak Çizelge 4.27’de ayrıntılı olarak verilmiştir. Yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan genotipler arasında % 5 önem düzeyinde farklar bulunmuştur.

Çizelge 4.27 incelendiğinde Mart ayında askorbik asit içeriğinin en düşük 22.64 mg (5 no’lu genotip) ile en yüksek 66.36 mg (Paros) arasında değişim gösterdiği görülmektedir. Paros çilek çeşidini Sweet Charlie (55 mg) ve Gaviota (54.67 mg) çilek çeşitleri takip etmiştir.

Nisan ayında en düşük askorbik asit içeriği Osmanlı ve Marlate çilek çeşitleri ile 13 no’lu çilek genotipinde (21.89 mg, 33.80, 37.10 mg) belirlenirken, en yüksek askorbik asit içeriğinin ise sırasıyla Maya ve Gaviota çilek çeşitleri ile 11 no’lu genotipte (66.57 mg, 63.37 mg, 55.55 mg) olduğu saptanmıştır.

Mayıs ayında en düşük askorbik asit içeriği 27.01 mg (13 no’lu genotip) olarak saptanırken en yüksek askorbik asit içeriği 54.20 mg (3 no’lu genotip) olarak belirlenmiştir.

Haziran ayında ise askorbik asit içerikleri en düşük 20.48 mg (Ciloe) ile 51.58 mg (11 no’lu genotip) arasında değişim göstermiştir.

2003-2004 yetiştiricilik dönemi ortalama askorbik asit içeriği incelendiğinde en düşük içeriğin Osmanlı çilek çeşidinde (25.66 mg), en yüksek askorbik asit içeriğinin ise sırasıyla Gaviota (53.60 mg) ve Paros (52.75 mg) çilek çeşitlerinde olduğu görülmektedir.

Çizelge 4.27. 2003-2004 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinin meyve sularında belirlenen aylara göre askorbik asit içerikleri (%)

Aylar Genotip Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama 3 25.92 e 53.65 a.d 54.20 a 48.45 a 45.55 a.d

5 22.64 e 48.41 a.d 34.43 bc 46.91 ab 38.10 c.f 6 28.15 e 50.45 a.d 39.03 abc 22.65 ef 35.08 def 8 29.51 de 48.96 a.d 46.21 abc 33.28 cde 39.49 cde 11 42.16 b.e 55.55 abc 49.28 ab 51.58 a 49.64 abc 12 22.91 e 48.55 a.d 40.51 abc 51.20 a 40.79 a.e 13 38.42 b.e 37.10 cde 27.01 c 34.17 cde 34.18 def 17 26.18 e 41.68 cde 37.37 abc 35.07 bcd 35.07 def 92/340/3 38.93 b.e 44.58 bcd 41.73 abc 33.72 cde 39.74 b.e Osmanlı - 21.89e 27.94 c 27.16 def 25.66 f Camarosa 36.99 b.e 39.98 cde 38.52 abc 44.35 abc 39.96 b.e Sweet Ch. 55.62 ab 40.06 cde 34.30 bc 30.27 def 40.07 b.e Marlate 30.85 cde 33.80 de 27.15 c 32.13 c.f 30.98 ef Cilady 52.63 abc 51.47 a.d 46.10 abc 34.17 cde 46.09 a.d Gaviota 54.67 ab 63.37 ab 48.77 ab 47.61 a 53.60 a Cigoulette 34.12 b.e 49.84 a.d 27.84 c 24.70 def 34.12 def Ciloe - 54.26 a.d 30.91 bc 20.48 f 35.21 def Paros 66.36 a 53.17 a.d 44.60 abc 46.84 ab 52.75 ab Sophie - 40.5 cde 34.94 abc - 37.72 c.f Maya 51.20 a.d 66.57 a 45.50 abc 30.46 def 48.43 abc Diamante 33.84 b.e 42.06 b.e 36.24 abc 26.83 def 34.74 def D % 5 21.98 21.40 19.31 12.37 13.04

4.12.2. 2004-2005 Yetiştiricilik Dönemi Askorbik Asit İçeriği (%)

Denemede yer alan çilek genotiplerinin 2004-2005 yetiştiricilik dönemine ait aylara göre askorbik asit içerikleri Çizelge 4.28’de ayrıntılılı olarak verilmiştir.

Yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotipleri arasında % 5 önem düzeyinde farklar görülmüştür.

Çizelge 4.28 incelendiğinde Mart ayında en düşük askorbik asit içeriğinin 22.78 mg (17 no’lugenotip) ile en yüksek 74.03 mg (Sweet Charlie) arasında değiştiği görülmektedir.

Nisan ayında en düşük askorbik asit içeriği 30.68 mg (Osmanlı) ile 73.30 mg (92/340/3 no’lu genotip) arasında değişmiştir. Bu genotipi ise MT 99/163/14 (72.42 mg) ve Sweet Charlie (65.79 mg) çilek çeşitleri izlemiştir.

Mayıs ayına bakıldığında genel olarak bu yetiştiricilik dönemindeki en yüksek askorbik asit içeriklerinin saptandığı görülmektedir. Bu ayda en düşük askorbik asit içeriği sırasıyla 17 no’lu genotip (24.82 mg) ile Osmanlı çilek çeşidinde (26.07 mg) saptanmıştır. En yüksek askorbik asit içeriği ise sırasıyla MT 99/20/1 no’lu genotip (82.28 mg), MT J24/2 no’lu genotip (80.75 mg) ve Gaviota çilek çeşidinde (79.98 mg) belirlenmiştir.

Haziran ayında denemede yer alan çilek genotiplerinin askorbik asit içeriklerinde genel olarak azalamalar görülmüştür. Bu ayda en düşük askorbik asit içeriği 24.23 mg (Osmanlı) ile en yüksek 62.36 mg (3 no’lu genotip) arasında değişmiştir. Denemede yer alan öteki çilek genotipleri ise bu değerler arasında değişim göstermiştir.

Çizelge 4.28 incelendiğinde 2004-2005 yetiştiricilik dönemi ortalama askorbik asit içeriği en düşük Osmanlı (26.99 mg) ve Marlate (18.40 mg) çilek çeşitlerinde görülmektedir. En yüksek ortalama askorbik asit içeriğinin ise 92/340/3 (68.04 mg), 3 no’lu genotip (63.72 mg) ve Sweet Charlie (61.68 mg) çilek çeşitlerinde olduğu saptanmıştır.

Çizelge 4.28. 2004-2005 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinin meyve sularında belirlenen aylara göre ortalama askorbik asit içerikleri (%)

Aylar

Genotipler Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama 3 58.73 a.d 61.37 ab 72.42 a.d 62.36 a 63.72 ab

5 38.16 def 33.97 g 38.67 fgh 37.14 bcd 36.98 g.j 6 39.27 c.f 36.63 fg 36.46 fgh 26.94 cd 34.82 hij 8 60.26 a.d 41.73 efg 39.86 e.h 24.58 d 41.61 f.i 11 72.84 ab 44.96 c.g 46.66 efg 43.32 a.d 51.95 b.f 12 49.38 a.f 44.24 c.g 54.82 def 49.59 ab 49.51 def

13 29.38 ef 35.92 g 29.05 gh - 31.45 ij

17 22.78 f 39.44 efg 24.82 h - 29.01 j

92/340/3 68.59 ab 73.30 a 79.13 ab 51.12 ab 68.04 a Osmanlı - 30.68 g 26.07 gh 24.23 d 26.99 j Camarosa 52.61 a.e 61.62 ab 44.45 e.h 32.15 bcd 47.71 efg Sweet Charlie 74.03 a 65.79 ab 61.20 a.e 45.72 a.d 61.68 abc Marlate 23.63 f 32.38 g 30.09 gh 27.50 cd 28.40 j Cilady 66.47 abc 52.10 b.e 76.50 abc 41.40 a.d 59.11 a.e Gaviota 57.12 a.e 56.95 bcd 79.98 a 38.52 bcd 58.14 a.e Cigoulette 72.84 a 63.11 ab 56.57 c.f 42.12 a.d 58.66 a.e Ciloe 44.20 b.f 61.71 ab 57.80 b.f 31.98 bcd 48.92 def Paros 57.54 a.d 53.46 b.e 74.97 a.d 44.34 a.d 57.58 a.e Maya 41.82 b.f 31.70 g 71.91 a.d 36.54 bcd 45.49 fgh MT 99/121/9 40.33 c.f 42.22 d.g 75.39 a.d 47.16 abc 51.28 c.f MT J24/2 49.44 a.f 52.36 b.e 80.75 a 47.16 abc 57.43 a.e MT 99/163/14 50.57 a.f 72.42 a 72.59 a.d 45.66 a.d 60.31 a.d MT 99/163/19 38.08 def 51.25 b.f 70.72 a.d 32.04 bcd 48.02 efg MT 99/20/1 48.02 a.f 58.90 abc 82.28 a 44.52 a.d 58.43 a.e MT 99/163/22 49.81 a.f 58.48 abc 54.74 def 41.94 a.d 51.24 c.f D % 5 27.813 14.941 21.477 21.549 11.789

4.12.3. 2003-2004 ve 2004-2005 Yetiştiricilik Dönemi Ortalama Askorbik Asit İçerikleri

Denemede yer alan çilek genotiplerine ait 2003-2004 ve 2004-2005 yetiştiricilik dönemi ortalama askorbik asit içerikleri Çizelge 4.29’da verilmiştir.

Yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotipleri arasında askorbik asit içeriği açısından % 5 önem düzeyinde farklar olduğu tespit edilmiştir.

Çizelge 4.29 incelendiğinde 2003-2004 ve 2004-2005 yetiştiricilik dönemi ortalama askorbik asit içeriklerinin en düşük Osmanlı (26.33 mg) ve Marlate (29.69 mg) çilek çeşitlerinde olduğu görülmektedir. En yüksek ortalama askorbik asit içeriği ise MT 99/163/14 (60.31 mg), MT 99/20/1 (58.43 mg) ve MT J24/2 (57.43 mg) no’lu çilek genotiplerinde saptanmıştır. Öteki çilek genotipleri ise bu değerler arasında dağılım göstermiştir.

Bode ve ark. (1990) eyve ve sebzelerin yüksek askorbik asit içeriğine sahip olduğunu, bu özelliğin tür ve çeşitlere göre değiştiğini ve askorbik asitin C vitamini olarak bilindiğini bildirmiştir. Anberg ve ark. (1993) ininin stabil olmadığını; askorbik asit oksidaz aktivitesiyle, ışıkta ve ortamda O2 ile birlikte ağır metallerin varlığında stabilliğini kaybettiğini belirtmiştir.

Sone ve ark. (1999) çilek çeşitlerinin askorbik asit içeriğinin derim dönemlerine göre farklılık gösterdiğini ve askorbik asit içeriği yüksek olan çeşitlerin çevre koşullarından daha çok etkilendiğini bildirmişlerdir. 100 gram çilek meyvesinde askorbik asit içeriğinin 15.9-114.8 mg/100 g arasında değiştiğini belirtilmiştir. Bu araştırmada bulunan askorbik içerikleri de Sone ve ark. (1999) tarafından bildirilen değerler arasındadır.

Hakala ve ark. (2003) ptıkları çalışmada ortalama C vitamininin 32.4-84.7 mg/100 g arasında değiştiğini ancak yaptıkları denemede iki yıl arasında C vitamini bakımından önemli farklar olduğunu bildirmiştir. Bu araştırmada ise bulunan ortalama askorbik asit içerikleri daha düşük bulunmuştur.

Kafkas (2004), yapmış olduğu araştırmada bu denemede de yer alan aynı genotiplerin genel olarak daha yüksek askorbik asit içeriğine sahip olduğunu bulmuştur. Bu durumun en önemli nedeni kullanılan yöntemlerin ve örnek alma

taze m

C vitam

ya

şekillerinin farklı olmasıdır. Ayrıca bu özelliğin ışık ve sıcaklıktan çok etkilenmesinin de deneme sonuçlarında farklılık yarattığı düşünülmektedir

Çizelge 4.29. 2003-2004 ve 2004-2005 yetiştiricilik dönemleri ortalama askorbik asit içerikleri (%) Sweet Charlie 50.88 a.h Marlate 29.69 lm