4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA
4.13. Renk
Denemede yer alan çilek genotiplerinde 2003-2004 ve 2004-2005 yetiştirme dönemlerinde Minolta marka CR-300 model renk ölçer ile renk ölçümleri aylara göre incelenmiştir. Saptanan L, a, b, C ve H değerleri yetiştiricilik dönemlerine göre alt başlıklar halinde aşağıda verilmiştir.
4.13.1. 2003-2004 Yetiştiricilik Dönemi Renk Değerleri
Denemede yer alan çilek genotiplerinin 2003-2004 yetiştiricilik döneminde L, a, b, C ve H değerleri aylara göre incelenerek %5 önem düzeyinde istatistik analizleri yapılmıştır. Bu yetiştiricilik dönemine ait L, a, b, C ve H değerleri aşağıda detaylı olarak verilmiştir.
4.13.1.1. 2003-2004 Yetiştiricilik Dönemi L (Parlaklık) Değerleri
2003-2004 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinde elde edilen L değerleri Çizelge 4.30’da ayrıntılı olarak incelenmiştir. Yapılan istatistik analizler sonucu denemede yer alan çilek genotiplerinde %5 önem düzeyinde farklar olduğu saptanmıştır.
Çizelge 4.30 incelendiğinde Mart ayında en yüksek L değerini Paros (44.66) ve 92/340/3 no’lu genotip gösterirken, en düşük değeri 13 no’lu genotip (34.54) ile Cigoulette (34.52) çilek çeşidi göstermiştir.
Nisan ayında denemede yer alan çilek genotiplerinden yerli çilek çeşidimiz olan Osmanlı (60.61) en yüksek L değerini gösterirken, bu çeşidi 92/340/3 no’lu genotip (49.97) izlemiştir. Bu ayda en düşük L değerini Cigoulette (36.05) ve Paros (35.94) çilek çeşitleri göstermiştir.
Mayıs ayında en yüksek L değerini gösteren çilek çeşidi yine Osmanlı (60.64) olarak saptanırken, bu genotipin hemen ardından Sweet Charlie (43.65) çilek çeşidi gelmiştir. En düşük L değerini ise Gaviota çilek çeşidi (34.25) ile 13 no’lu genotip (31.26) göstermiştir.
Haziran ayında en yüksek L değerine sahip olan çeşitte herhangi bir değişiklik olmamış, yerli çilek çeşidimiz Osmanlı (59.38) en yüksek değere sahip olarak bulunmuştur. Bu çeşidi 92/340/3 no’lu genotip (46.84) izlemiştir. Bu ayda en düşük parlaklık değerine ise 32.45 ile Gaviota çilek çeşidi sahip olmuştur.
2003-2004 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinin ortalama L değerine baktığımızda Osmanlı çilek çeşidi 61.76 ile en yüksek değeri göstermiştir. Bu genotipin ardından 44.71 ile 92/340/3 ve 42.16 ile Sweet Charlie çilek çeşitleri gelmiştir. En düşük parlaklık değerine ise Gaviota çilek çeşidi (35.20) ve 13 no’lu genotip (34.86) sahip olarak bulunmuştur. Meyve özellikleri açısından Camarosa çilek çeşidine benzeyen Gaviota çilek çeşidinin parlaklığının düşük olması dikkati çekmiştir.
Çizelge 4.30. 2003-2004 yetiştirme dönemi L değerleri
Aylar
Genotip Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama 3 39.99 a.d 41.44 cde 39.00 bcd 39.02 b.e 39.86 c.f
5 40.02 a.d 41.34 cde 38.97 bcd 38.78 b.e 39.77 c.f 6 37.62 c.f 36.67 de 38.17 b.e 33.42 de 36.47 fg 8 39.99 a.d 37.59 de 38.06 b.e 37.55 cde 38.30 d.g 11 39.53 b.e 40.37 cde 37.30 b.e 44.46 bc 40.42 cde 12 37.96 b.f 40.56 cde 37.29 b.e 38.64 b.e 38.61 c.g 13 34.54 f 39.29 cde 31.26 e 34.33 de 34.86 g 17 38.94 b.f 39.23 cde 36.69 b.e 38.47 b.e 38.33 d.g 92/340/3 42.59 ab 49.97 b 39.43 bcd 46.84 b 44.71 b Osmanlı - 60.61 a 60.64 a 59.38 a 61.76 a Camarosa 36.36 def 37.94 de 34.84 cde 37.09 cde 36.56 fg Sweet Ch. 41.06 a.d 43.28 cd 43.65 b 40.63 b.e 42.16 bc Marlate 34.76 ef 40.69 cde 37.70 b.e 41.15 bcd 38.58 c.g Cilady 34.56 f 45.75 bc 38.60 bcd 34.64 de 38.39 c.g Gaviota 36.40 def 37.70 de 34.25 de 32.45 e 35.20 g Cigoulette 34.52 f 36.05 e 36.51 b.e 38.54 b.e 36.41 fg Ciloe - 36.71 de 38.86 bcd 38.14 cde 37.90 efg Paros 44.66 a 35.94 e 43.44 b 38.00 cde 40.51 cde
Sophie - 41.77 cde 41.84 bc - 41.81 bcd Maya 42.33 abc 41.43 cde 39.57 bcd 38.79 b.e 40.53 cde
Diamante 38.50 b.f 38.21 de 39.47 bcd 44.17 bc 40.09 c.f
D % 5 4.881 6.613 7.311 8.480 3.802
4.13.1.2. 2003-2004 Yetiştiricilik Dönemi a Değerleri
2003-2004 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinde belirlenen a değerleri Çizelge 4.31’de ayrıntılı olarak incelenmiştir. Yapılan istatistik analizler sonucu denemede yer alan çilek genotiplerinde a değerleri açısından % 5 önem seviyesinde farklar olduğu saptanmıştır.
Çizelge 4.31 incelendiğinde Mart ayında en yüksek a değerini gösteren çeşitler olarak Cigoulette (39.03) ve Cilady (36.38) belirlenirken, Paros çilek çeşidi (30.43) ve 11 no’lu çilek genotipi (29.56) Mart ayında en düşük a değerine sahip olarak saptanmıştır.
Nisan ayına bakıldığında en yüksek a değerini gösteren çeşitte herhangi bir değişiklik görülmemiştir. Cigoulette (35.51) çilek çeşidi bu ayda da en yüksek a değerine sahip çilek çeşidi olarak belirlenmiştir. Bu çilek çeşidini ise 17 no’lu çilek genotipi (34.19) ve 8 no’lu çilek genotipi (33.23) izlemiştir. Bu ayda en düşük a değerini ise Osmanlı (6.40) çilek çeşidi göstermiştir.
Mayıs ayında da Cigoulette (38.17) çilek çeşidi yine en yüksek a değerine sahip olarak bulunurken, bu çeşidi 13 ve 12 no’lu çilek genotipleri sırasıyla 37.37 ve 36.20 değerleriyle izlemiştir. En düşük a değerini açık pembe veya krem rengi meyveleri ile dikkat çeken Osmanlı (6.03) çilek çeşidi göstermiştir.
Haziran ayında 13 ve 6 no’lu çilek genotipleri sırasıyla 35.33 ve 35.17 ile en yüksek a değerlerini gösterirken, Osmanlı çilek çeşidi (10.70) bu ayda da en düşük a değerine sahip olarak bulunmuştur.
2003-2004 yetiştiricilik döneminin ortalama a değerlerine bakıldığında Cigoulette çilek çeşidi (36.57) ve 13 no’lu genotip (35.29) en yüksek a değerlerine sahip olarak belirlenirken, Osmanlı çilek çeşidi (7.71) en düşük a değerine sahip olarak belirlenmiştir.
Çizelge 4.31. 2003-2004 yetiştirme dönemi a değerleri
Aylar Genotip Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama
3 33.98 b.e 32.80 ab 33.26 a.d 33.67 ab 33.42 a.d 5 33.05 b.e 32.84 ab 35.64 ab 33.27 ab 33.70 abc 6 31.65 b.e 32.68 ab 25.87 d 35.17 a 31.34 cde 8 30.46 de 33.23 ab 34.09 a.d 33.77 ab 32.89 a.d 11 29.56 e 30.59 abc 32.09 a.d 25.82 d 29.52 def 12 31.46 cde 31.64 abc 36.20 ab 34.31 ab 33.40 a.d 13 35.33 abc 33.16 ab 37.37 a 35.33 a 35.29 ab 17 32.33 b.e 34.19 ab 34.83 abc 33.40 ab 33.69 abc 92/340/3 32.92 b.e 23.01 d 31.55 a.d 27.50 cd 28.74 ef Osmanlı - 6.40 e 6.03 e 10.70 e 7.71 g Camarosa 34.77 a.d 30.92 abc 32.42 a.d 33.79 ab 32.98 a.d Sweet Ch. 34.37 a.d 31.44 abc 32.40 a.d 29.10 bcd 31.83 b.e Marlate 35.87 abc 30.26 abc 28.31 bcd 34.50 ab 32.24 b.e Cilady 36.38 ab 25.72 cd 30.09 a.d 33.09 abc 31.32 cde Gaviota 32.88 b.e 27.99 bcd 31.31 a.d 30.46 a.d 30.66 c.f Cigoulette 39.03 a 35.51 a 38.17 a 33.58 ab 36.57 a Ciloe - 32.24 abc 33.44 a.d 33.99 ab 33.23 a.d Paros 30.43 de 30.10 abc 26.72 cd 30.92 a.d 29.54 def Sophie - 22.92 d 31.67 a.d - 27.30 f Maya 31.33 cde 31.87 abc 33.96 a.d 32.64 abc 32.45 b.e Diamante 34.48 a.d 29.75 a.d 34.53 abc 32.93 abc 32.93 a.d
D % 5 4.796 6.845 8.465 5.713 3.919
4.13.1.3. 2003-2004 Yetiştiricilik Dönemi b Değerleri
2003-2004 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinden elde edilen b değerleri Çizelge 4.32’ de ayrıntılı olarak incelenmiştir. Yapılan isatatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotiplerinde % 5 önem seviyesinde farklar olduğu saptanmıştır.
Çizelge 4.32 incelendiğinde Mart ayında en yüksek b değerini Paros çilek çeşidi (76.22) ve 92/340/3 no’lu genotip (72.51) gösterirken, en düşük b değerini ise 13 no’lu genotip (58.67) ve Cigoulette çilek çeşidinin gösterdiği saptanmıştır.
Nisan ayında en yüksek b değerini 92/340/3 no’lu genotip (85.20) gösterirken, bu genotipi Cilady (78.36) ve Sweet Charlie (73.77) çilek çeşitleri takip etmiştir. Bu ayda en düşük b değerini ise Cigoulette (61.25) ve Osmanlı (32.52) çilek çeşitleri göstermiştir.
Mayıs ayında, en yüksek b değerini Sweet Charlie (74.36) çilek çeşidi gösterirken, bu çeşidi Paros çilek çeşidi (74.35) izlemiştir. En düşük b değerleri ise 13 no’lu genotip (53.00) ve Osmanlı çilek çeşidinden (48.74) elde edilmiştir.
Haziran ayında en yüksek b değeri 92/340/3 no’lu çilek genotipinden (80.11) elde edilirken, 11 no’lu genotip (76.44) bu genotipin hemen ardından gelmiştir. Bu ayda da Nisan ve Mayıs aylarında olduğu gibi en düşük b değerini gösteren çilek çeşidi Osmanlı (55.24) olarak saptanmıştır.
2003-2004 yetiştiricilik dönemi b değerleri en yüksek 76.11 (92/340/3 no’lu genotip) ile en düşük 45.50 (Osmanlı) arasında değişmiştir. Denemede yer alan öteki çilek genotiplerinin ortalama b değerleri ise bu değerler arasında dağılım göstermiştir.
Çizelge 4.32. 2003-2004 yetiştirme dönemi b değerleri
Aylar Genotip Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama
3 68.02 a.d 70.55 bcd 66.37 ab 66.38 abc 67.83 b.f 5 68.12 a.d 70.38 bcd 66.19 ab 66.00 abc 67.67 b.f 6 64.10 cde 62.42 d 65.30 abc 56.78 c 62.13 e.h 8 68.12 a.d 63.95 cd 64.73 abc 63.88 bc 65.17 c.h 11 67.49 bcd 68.83 bcd 63.54 abc 76.44 ab 69.07 bcd 12 64.59 b.e 69.11 bcd 63.63 abc 66.83 abc 66.04 b.g 13 58.67 e 66.88 cd 53.00 cd 60.11 c 59.67 h 17 66.31 b.e 66.71 cd 62.35 abc 64.90 bc 65.06 c.h 92/340/3 72.51 ab 85.20 a 66.61 ab 80.11 a 76.11 a Osmanlı - 32.52 e 48.74 d 55.24 c 45.50 i Camarosa 61.79 de 64.67 cd 59.33 bcd 63.08 bc 62.22 e.h Sweet Ch. 69.83 a.d 73.77 bc 74.36 a 69.39 abc 71.84 ab Marlate 59.02 e 69.40 bcd 64.41 abc 69.96 abc 65.70 b.h Cilady 58.67 e 78.36 ab 65.83 ab 58.93 c 65.45 c.h Gaviota 61.95 de 64.42 cd 58.93 bcd 55.30 c 60.15 gh Cigoulette 58.47 e 61.25 d 61.89 abc 65.56 abc 61.79 fgh Ciloe - 62.52 d 66.11 ab 63.64 bc 64.09 d.h Paros 76.22 a 61.29 d 74.35 a 64.78 bc 69.16 bcd
Sophie - 70.96 bcd 71.33 ab - 71.15 abc Maya 71.29 abc 70.60 bcd 67.29 ab 66.04 abc 68.80 bcd
Diamante 65.63 b.e 65.19 cd 67.11 ab 75.23 ab 68.29 b.e D % 5 8.371 11.021 12.526 14.859 6.280
4.13.1.4. 2003-2004 Yetiştiricilik Dönemi C Değerleri
2003-2004 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinde saptanan C değerleri Çizelge 4.33’de ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotiplerinde % 5 önem seviyesinde farklar olduğu belirlenmiştir.
Çizelge 4.33 incelendiğinde Mart ayında, en düşük C değerine 13 no’lu genotipin (68.64) sahip olduğu, en yüksek C değerine ise Paros çilek çeşidinin (82.28) sahip olduğu görülmektedir. Paros çilek çeşidini, 92/340/3 no’lu genotip (79.81) ve Maya çilek çeşidi (78.09) izlemiştir.
Nisan ayında, en yüksek C değeri 92/340/3 no’lu genotipte (88.27) ve Cilady (82.67) çilek çeşidinde saptanırken, en düşük C değeri ise Osmanlı (33.47) çilek çeşidinde belirlenmiştir.
Mayıs ayında, Sweet Charlie (81.26) çilek çeşidi en yüksek C değerine sahip iken, bu genotipi Paros (79.23) ve Sophie (78.30) çilek çeşitleri izlemiştir. En düşük C değerini gösteren çeşit ise bu ayda da değişmemiştir ve Osmanlı çilek çeşidi (49.21) en düşük C değerine sahip çeşit olarak belirlenmiştir.
Haziran ayında en yüksek C değeri 92/340/3 no’lu genotip (84.13) ve Diamante (82.35) çilek çeşidinde görülürken, en düşük C değeri yine Osmanlı (56.39) çilek çeşidinde belirlenmiştir.
2003-2004 yetiştiricilik dönemi ortalama C değerlerine bakıldığında, en yüksek 81.54 (92/340/3 no’lu genotip) ve en düşük 46.35 (Osmanlı) olarak belirlenmiştir. Denemede yer alan öteki çilek genotipleri ise bu değerler arasında dağılım göstermiştir.
Çizelge 4.33. 2003-2004 yetiştirme dönemi C değerleri
Aylar Genotip Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama
3 76.18 a.d 78.02 bcd 74.45 a.d 74.61 abc 75.82 bcd 5 75.78 a.e 77.78 bcd 75.26 a.d 74.12 abc 75.73 bcd 6 71.67 cde 70.68 d 70.56 a.d 67.12 bcd 70.01 efg 8 75.65 a.e 72.19 cd 74.43 a.d 72.52 abc 73.45 b.f 11 73.56 b.e 75.63 bcd 71.63 a.d 80.96 ab 75.45 b.e 12 72.83 b.e 76.21 bcd 73.10 a.d 75.29 abc 74.36 b.f 13 68.64 e 74.90 bcd 65.10 cd 69.99 a.d 69.65 fg 17 74.24 b.e 75.20 bcd 71.69 a.d 73.47 abc 73.65 b.f 92/340/3 79.81 ab 88.27 a 73.93 a.d 84.13 a 81.54 a Osmanlı - 33.47 e 49.21 e 56.39 d 46.35 h Camarosa 71.07 cde 71.91 cd 68.01 bcd 71.69 abc 70.67 d.g Sweet Ch. 78.00 abc 80.39 abc 81.26 a 75.60 abc 78.82 ab Marlate 69.40 de 76.14 bcd 70.79 a.d 78.21 ab 73.64 b.f Cilady 69.42 de 82.67 ab 73.03 a.d 67.68 bcd 73.20 c.f Gaviota 70.26 de 70.12 d 64.69 d 63.31 cd 67.10 g Cigoulette 70.60 cde 71.06 cd 72.96 a.d 73.83 abc 72.11 c.g Ciloe - 70.59 d 74.36 a.d 73.31 abc 72.75 c.f Paros 82.28 a 68.44 d 79.23 a 71.97 abc 75.48 b.e
Sophie - 75.27 bcd 78.30 ab - 76.79 abc Maya 78.09 abc 77.73 bcd 75.53 a.d 73.90 abc 76.31 abc
Diamante 72.64 b.e 71.94 cd 75.81 abc 82.35 a 75.69 bcd D % 5 7.521 9.648 11.073 14.156 5.606
4.13.1.5. 2003-2004 Yetiştiricilik Dönemi H Değerleri
2003-2004 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinde belirlenen H değerleri Çizelge 4.34’de ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotiplerinde % 5 önem seviyesinde farklar olduğu saptanmıştır.
Çizelge 4.34 incelendiğinde Mart ayında en yüksek H değeri Paros çilek çeşidi (67.89) ve 11 no’lu genotipte (66.57) görülürken, en düşük H değeri ise Cigoulette çilek çeşidinde (55.96) saptanmıştır.
Nisan ayında, denemede yer alan çilek genotiplerinin H değerleri en yüksek 79.58 (Osmanlı) ile en düşük 59.57 (Cigoulette) arasında değişmiştir. Denemede yer alan öteki çilek genotipleri ise bu değerler arasında yer almıştır.
Mayıs ayında, Osmanlı (83.26) ve Paros (69.87) çilek çeşitleri en yüksek H değerlerini gösterirken, en düşük H değerlerini ise Cigoulette çilek çeşidi (58.06) ve 13 no’lu genotip (54.56) göstermiştir.
Haziran ayında Osmanlı çilek çeşidi (79.31) ve 11 no’lu çilek genotipi (70.99) en yüksek H değerini gösterirken, en düşük H değerine 13 ve 6 no’lu genotiplerin sırasıyla 59.16 ve 57.92 değerleriyle sahip olduğu belirlenmiştir.
2003-2004 yetiştiricilik dönemi ortalama H değerlerine bakıldığında Osmanlı çilek çeşidinin (80.72) ve 92/340/3 no’lu genotipi (68.89) en yüksek H değerlerini göstermiştir. Bu yetiştiricilik döneminde Cigoulette çilek çeşidi (59.07) ve 13 no’lu çilek genotipi (58.91) ise en düşük H değerini gösteren genotipler olarak belirlenmiştir. Nitekim Wang ve ark. (1998), H değerinin 360o lik bir renk döngüsü olduğunu bildirmişlerdir. H değerinin aldığı 0, 90, 180 ve 270 derece değerlerinin sırasıyla kırmızı-mor, sarı, mavimsi-yeşil ve maviyi temsil ettiğini vurgulamışlardır.
Araştırıcılar ayrıca chroma değerinin de pigment yoğunluğunu veya hue’nun saflığını belirttiğini de eklemişlerdir.
Çizelge 4.34. 2003-2004 yetiştirme dönemi H değerleri
Aylar Genotip Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama
3 63.28 a.e 64.79 de 63.08 b.e 62.84 bc 63.50 cd 5 64.15 a.d 64.80 de 61.89 b.e 62.93 bc 63.44 cd 6 63.55 a.d 62.05 de 67.97 bc 57.92 c 62.87 cde 8 64.32 a.d 62.40 de 61.81 b.e 61.82 bc 62.59 cde 11 66.57 ab 65.89 cde 62.62 b.e 70.99 ab 66.52 bc 12 62.51 b.f 65.17 cde 59.96 cde 62.57 bc 62.55 cde 13 58.71 efg 63.22 de 54.56 e 59.16 c 58.91 e 17 63.67 a.d 62.62 de 60.33 cde 62.01 bc 62.16 de 92/340/3 65.34 abc 74.86 ab 64.45 bcd 70.91 ab 68.89 b Osmanlı - 79.58 a 83.26 a 79.31 a 80.72 a Camarosa 60.37 d.g 64.14 de 60.84 cde 61.70 bc 61.76 de Sweet Ch. 63.46 a.e 66.62 cd 66.35 bcd 66.58 bc 65.75 bcd Marlate 58.32 fg 66.25 cde 65.51 bcd 63.52 bc 63.40 cd Cilady 57.76 fg 71.64 bc 65.71 bcd 60.62 c 63.93 cd Gaviota 61.92 b.f 67.05 cd 61.73 b.e 60.93 c 62.91 cde Cigoulette 55.96 g 59.57 e 58.06 de 62.69 bc 59.07 e Ciloe - 62.53 de 62.89 b.e 62.23 bc 62.55 cde Paros 67.89 a 63.53 de 69.87 b 64.26 bc 66.39 bc Sophie - 71.64 bc 65.82 bcd - 68.74 b Maya 66.12 abc 65.43 cde 63.05 b.e 63.26 bc 64.47 cd Diamante 61.51 c.f 65.83 cde 62.35 b.e 66.07 bc 63.94 cd
D % 5 4.798 6.744 8.521 9.653 4.101
4.13.2. 2004-2005 Yetiştiricilik Dönemi Renk Değerleri
Denemede yer alan çilek genotiplerinin 2004-2005 yetiştiricilik döneminde L, a, b, C ve H değerleri aylara göre incelenerek % 5 önem düzeyinde istatistik analizleri yapılmıştır. Bu yetiştiricilik dönemine ait L, a, b, C ve H değerleri alt başlıklar halinde verilmiştir.
4.13.2.1. 2004-2005 Yetiştiricilik Dönemi L Değerleri
Denemede yer alan çilek genotiplerinin 2004-2005 yetiştiricilik dönemi aylara göre ve ortalama L değerleri Çizelge 4.35’te ayrıntılı olarak verilmiştir.
Yapılan istatistik analizler sonucu denemede yer alan çilek genotiplerinde %5 önem seviyesinde farklar olduğu tespit edilmiştir.
Çizelge 4.35 incelendiğinde Mart ayında en yüksek L değerini MT 99/121/9 no’lu genotipin (42.35) gösterdiği ve ardından 92/340/3 no’lu genotipin (41.60) geldiği görülmektedir. En düşük L değerine ise Cilady çilek çeşidi (32.59) ve 6 no’lu genotipin (30.10) sahip olduğu belirlenmiştir.
Nisan ayında, en yüksek L değerini Osmanlı çilek çeşidi (57.40) ve MT 99/163/14 no’lu çilek genotipi (42.71) göstermiştir. En düşük L değerine ise MT 99/163/19 no’lu genotip (33.14) sahip olmuştur. Denemede yer alan öteki çilek genotipleri ise bu değerler arasında dağılım göstermiştir.
Mayıs ayında, en yüksek L değerine sahip olan genotipte bir değişiklik olmamış ve Osmanlı çilek çeşidi (61.51) en yüksek L değerine sahip çeşit olarak saptanmıştır. Osmanlı çilek çeşidini ise, Sweet Charlie çilek çeşidi (43.40) ve MT 99/163/14 no’lu çilek genotipi (42.06) izlemiştir. En düşük L değerine ise bu ayda Gaviota (35.35) ve 17 no’lu çilek genotipinin (27.92) sahip olduğu belirlenmiştir.
Haziran ayında, 60.13 ve 41.35 değerleri ile sırasıyla Osmanlı ve Marlate çilek çeşitleri en yüksek L değerlerini gösterirken, en düşük değere ise 32.35 ile MT 99/20/1 no’lu genotipin sahip olduğu belirlenmiştir.
2004-2005 yetiştiricilik dönemi ortalama L değerleri incelendiğinde, Osmanlı çilek çeşidi (59.68), MT 99/163/14 no’lu genotip (41.06) ve 92/340/3 no’lu genotip
(40.19) parlaklıkları ile dikkati çekmektedir. Bu yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotipleri arasında en düşük parlaklığa ise Camarosa çilek çeşidinin (34.02) ve 6 no’lu genotipin (34.01) sahip olduğu belirlenmiştir.
Çizelge 4.35. 2004-2005 yetiştiricilik dönemi L değerleri
Aylar
Genotipler Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama 3 37.05 b.g 40.43 b.e 39.70 b.f 39.34 bcd 39.13 b.h
4.13.2.2. 2004-2005 Yetiştiricilik Dönemi a Değerleri
Denemede yer alan çilek genotiplerinin 2004-2005 yetiştiricilik dönemi a değerleri Çizelge 4.36’da ayrıntılı olarak açıklanmıştır. % 5 önem seviyesinde yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotipleri arasında farklar olduğu saptanmıştır.
Çizelge 4.36 incelendiğinde Mart ayında en yüksek a değerini 6 no’lu genotip (40.35), Ciloe (39.73) ve Maya (39.41) çilek çeşitlerinin gösterdiği görülmektedir.
Bu ayda, en düşük a değerini ise MT 99/163/19 no’lu genotip (33.18) ve MT 99/121/9 no’lu genotip (32.97) göstermiştir.
Nisan ayında en yüksek a değerine Camarosa (40.72) ve Cigoulette (39.38) çilek çeşitleri sahip olarak belirlenirken, Osmanlı çilek çeşidi (5.72) en düşük a değerini göstermiştir.
Mayıs ayında 17 no’lu genotip (40.37) ve Cigoulette çilek çeşidi (37.99) en yüksek a değerine sahip olarak bulunurken, en düşük a değerine Osmanlı çilek çeşidinin (5.53) sahip olduğu saptanmıştır.
Haziran ayı incelendiğinde, Ciloe çilek çeşidi (41.14) ve MT 99/20/1 no’lu genotip (40.32) en yüksek a değerine sahip olarak bulunmuştur. Denemede yer alan çilek genotipleri arasında en düşük a değerini gösteren çeşit bu ayda da değişmemiştir ve Osmanlı çilek çeşidi (8.85) en düşük a değerine sahip çeşit olarak belirlenmiştir.
2004-2005 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerinin ortalama a değerlerinin en yüksek 39.02 (Ciloe) ile en düşük 6.69 (Osmanlı) arasında dağılım gösterdiği saptanmıştır. Ciloe çilek çeşidinin hemen ardından, Cigoulette çilek çeşidi ve MT 99/20/1 no’lu genotip sırasıyla 37.98 ve 37.92 değerleriyle gelmiştir.
Çizelge 4.36. 2004-2005 yetiştiricilik dönemi a değerleri
Aylar
Genotipler Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama 3 39.19 abc 35.28 b.f 36.50 a.d 34.21 a.e 36.29 a.e
5 38.80 abc 35.22 b.f 34.90 b.g 35.22 a.e 36.03 b.e 6 40.35 a 35.28 b.f 36.00 a.e 36.25 a.e 36.97 a.e 8 35.77 c.g 36.24 a.f 32.67 c.h 33.58 b.e 34.56 def 11 34.91 d.g 35.45 b.f 31.47 e.i 29.39 e 32.80 fgh 12 39.24 abc 36.24 a.f 37.20 abc 29.37 e 35.51 b.f
13 38.01 a.d 38.45 abc 34.58 b.g - 37.01 a.d
17 33.56 fg 32.60 ef 40.37 a - 35.51 b.f
92/340/3 33.86 efg 33.34 def 33.46 b.h 37.20 a.d 34.46 d.g Osmanlı - 5.72 g 5.53 j 8.85 f 6.69 i Camarosa 36.64 b.f 40.72 a 35.29 b.f 38.63 abc 37.82 abc Sweet Charlie 38.49 a.d 34.73 b.f 34.45 b.g 35.34 a.e 35.75 b.e Marlate 38.11 a.d 34.35 c.f 34.06 b.h 31.69 cde 34.55 d.g Cilady 37.33 a.e 33.37 def 30.70 f.i 38.98 ab 35.09 c.f Gaviota 36.54 b.g 33.39 def 32.57 c.h 35.24 a.e 34.43 d.g Cigoulette 38.26 a.d 39.38 ab 37.99 ab 36.33 a.e 37.98 ab Ciloe 39.73 ab 37.88 a.d 37.36 abc 41.14 a 39.02 a Paros 36.82 a.f 34.83 b.f 32.19 d.h 33.84 b.e 34.42 d.g Maya 39.41 abc 37.64 a.d 29.45 hi 30.61 de 34.28 d.g MT 99/121/9 32.97 g 32.25 f 27.09 i 31.15 de 30.86 h MT J24/2 37.80 a.d 35.76 b.f 34.54 b.g 35.62 a.e 35.92 b.e MT 99/163/14 33.80 efg 31.46 f 26.68 i 34.91 a.e 31.71 gh MT 99/163/19 33.18 fg 37.39 a.e 30.28 ghi 35.82 a.e 34.16 efg MT 99/20/1 39.40 abc 35.66 b.f 36.31 a.d 40.32 ab 37.92 abc MT 99/163/22 36.68 a.f 34.37 c.f 30.50 f.i 37.03 a.d 34.64 def
D % 5 3.671 4.859 4.823 7.136 2.840
4.13.2.3. 2004-2005 Yetiştiricilik Dönemi b Değerleri
Denemede yer alan çilek genotiplerinin 2004-2005 yetiştiricilik dönemi b değerleri Çizelge 4.37’ de ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotiplerinde % 5 önem seviyesinde farklılıklar olduğu saptanmıştır.
Çizelge 4.37 incelendiğinde, Mart ayında en yüksek b değerine MT 99/121/9 ve 92/340/3 no’lu genotiplerin sırasıyla 72.13 ve 70.77 değerleri ile sahip olduğu görülmektedir. En düşük b değeri ise 6 no’lu genotipte (50.92) belirlenmiştir.
Nisan ayında, en yüksek b değerine MT 99/163/14 no’lu genotip (72.84) ile Marlate çilek çeşidinin (72.35) sahip olduğu görülürken, en düşük b değerini Osmanlı çilek çeşidi (48.87) göstermiştir.
Mayıs ayında, denemede yer alan çilek genotiplerinin b değerleri 73.82 (Sweet Charlie) ile 46.96 (Osmanlı) arasında dağılım göstermiştir.
Haziran ayına bakıldığında, Marlate (70.48) çilek çeşidi en yüksek b değerini gösterirken, bu çeşidin hemen ardından 12 no’lu genotipin (70.46) geldiği görülmektedir. En düşük b değerine ise Osmanlı çilek çeşidinin (54.69) sahip olduğu saptanmıştır.
Çizelge 4.37 incelendiğinde, 2004-2005 yetiştiricilik dönemi ortalama b değerlerinin en yüksek 70.48 (Marlate) ile en düşük 54.69 (Osmanlı) arasında değişim gösterdiği görülmektedir. Denemede yer alan öteki çilek genotiplerinin b değerleri ise bu değerler arasında dağılım göstermiştir.
Çizelge 4.37. 2004-2005 yetiştiricilik dönemi b değerleri
Aylar Genotipler Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama 3 62.75 b.g 68.72 abc 67.40 a.f 66.93 abc 66.45 a.e
5 60.28 d.g 66.15 a.d 61.10 c.f 65.88 a.e 63.34 c.f 6 50.92 h 60.40 cde 62.55 b.f 56.96 cde 57.70 g 8 65.10 a.f 66.03 a.d 71.22 abc 61.60 a.e 65.98 a.e 11 67.87 a.e 63.63 a.e 68.41 a.f 68.71 ab 67.15 a.d 12 60.74 d.g 66.19 a.d 64.95 a.f 70.46 a 65.58 a.e
13 59.72 efg 60.07 cde 65.30 a.f - 61.69 efg
17 66.48 a.f 64.84 a.e 47.24 g - 59.52 fg
92/340/3 70.77 ab 68.99 abc 71.27 abc 62.45 a.e 68.37 ab Osmanlı - 48.87 f 46.96 g 54.69 e 50.17 h Camarosa 56.05 gh 56.99 def 60.34 f 57.46 b.e 57.71 g Sweet Charlie 58.79 fgh 71.25 ab 73.82 a 68.28 abc 68.03 abc Marlate 61.72 c.g 72.35 a 61.64 c.f 70.48 a 66.54 a.e Cilady 55.29 gh 65.15 a.e 67.35 a.f 59.86 a.e 61.91 efg Gaviota 60.49 d.g 67.57 abc 60.18 f 58.67 b.e 61.72 efg Cigoulette 61.78 c.g 61.29 cde 63.12 b.f 65.05 a.e 62.81 def Ciloe 58.74 fgh 62.47 b.e 60.93 def 55.45 de 59.39 fg Paros 59.03 fgh 62.62 b.e 60.47 ef 66.89 abc 62.25 efg Maya 59.86 efg 59.40 cde 70.74 a.e 68.54 ab 64.63 b.e MT 99/121/9 72.13 a 65.42 a.e 69.96 a.f 61.23 a.e 67.18 a.d MT J24/2 70.32 abc 63.67 a.e 66.64 a.f 68.09 abc 67.17 a.d MT 99/163/14 68.71 a.d 72.84 α 71.94 ab 66.49 a.d 69.99 a MT 99/163/19 69.63 abc 56.21 ef 70.94 a.d 64.08 a.e 65.21 a.e MT 99/20/1 59.79 efg 66.94 abc 67.34 a.f 54.77 e 62.21 efg MT 99/163/22 63.35 b.g 66.24 a.d 67.77 a.f 62.41 a.e 64.94 b.e D % 5 8.605 9.679 10.274 11.426 4.884
4.13.2.4 2004-2005 Yetiştiricilik Dönemi C Değerleri
2004-2005 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerine ait C değerleri Çizelge 4.38’de ayrıntılı olarak incelenmiştir. Yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotiplerinde % 5 önem seviyesinde farklılıklar saptanmıştır.
Çizelge 4.38 incelendiğinde Mart ayında, en yüksek C değerini gösteren genotip MT J24/2 (79.88) olarak bulunurken, bu genotipi MT 99/121/9 no’lu genotip (79.54) izlemiştir. En düşük C değerine ise Cilady çilek çeşidi (67.16) ve 6 no’lu genotipin (65.22) sahip olduğu belirlenmiştir.
Nisan ayında Marlate çilek çeşidi (80.33) ve MT 99/163/14 no’lu çilek genotipi (79.65) denemede yer alan çilek genotipleri arasında en yüksek C değerlerini gösterirken, MT 99/163/19 no’lu çilek genotipi (67.88) ve Osmanlı çilek çeşidi (49.31) en düşük C değerine sahip olarak belirlenmiştir.
Mayıs ayında en yüksek C değeri, Sweet Charlie çilek çeşidi (81.63), 92/340/3 no’lu genotip (78.95) ve 8 no’lu çilek genotipinde (78.63) saptanmıştır. En düşük C değerini ise Osmanlı çilek çeşidi (47.36) göstermiştir.
Haziran ayında Marlate çilek çeşidi (77.75), MT J24/2 no’lu genotip (77.44) ve Sweet Charlie (77.26) çilek çeşidi en yüksek C değerine sahip genotipler olarak belirlenmiştir. En düşük C değerini ise 6 no’lu genotip (67.86) ve Osmanlı çilek çeşidi (55.51) göstermiştir.
Çizelge 4.38’den yararlanarak 2004-2005 yetiştiricilik döneminde ortalama C değerlerinin en yüksek 77.20 (Sweet Charlie) ile en düşük 50.72 (Osmanlı) arasında değiştiği görülmektedir. Denemede yer alan öteki çilek genotipleri ise bu değerler arasında dağılım göstermiştir.
Çizelge 4.38. 2004-2005 yetiştiricilik dönemi C değerleri
Aylar Genotipler Mart Nisan Mayıs Haziran Ortalama 3 74.22 a.f 77.66 a.d 76.79 abc 75.59 a.d 76.07 abc
5 71.92 d.g 75.21 a.e 70.61 cd 75.55 a.d 73.32 b.g
6 65.22 h 70.17 de 72.45 bcd 67.86 d 68.92 h
8 74.50 a.f 75.58 a.d 78.63 ab 70.80 a.d 74.88 a.e 11 76.50 a.f 73.14 a.e 75.86 a.d 75.63 a.d 75.28 a.d 12 72.59 c.g 75.78 a.d 75.11 a.d 76.84 abc 75.07 a.d
13 71.15 d.h 71.61 de 74.64 a.d - 72.47 c.h
17 75.10 a.f 72.99 a.e 62.79 e - 70.29 gh
92/340/3 78.61 abc 76.96 a.d 78.95 ab 72.97 a.d 76.87 ab Osmanlı - 49.31 f 47.36 f 55.51 e 50.72 i Camarosa 67.36 gh 71.10 de 70.21 cd 69.70 a.d 69.59 h Sweet Charlie 70.45 e.h 79.48 abc 81.63 a 77.26 ab 77.20 a Marlate 73.00 c.g 80.33 a 70.61 cd 77.75 a 75.42 abc Cilady 67.16 gh 73.44 a.e 74.46 a.d 71.90 a.d 71.74 d.h Gaviota 70.95 d.h 75.82 a.d 68.84 de 68.81 cd 71.10 fgh Cigoulette 73.14 b.g 73.13 a.e 74.00 bcd 74.87 a.d 73.78 a.g Ciloe 71.18 d.h 73.21 a.e 71.78 bcd 69.42 bcd 71.40 e.h Paros 70.28 fgh 71.98 cde 68.94 de 75.47 a.d 71.66 d.h Maya 72.52 c.g 70.93 de 76.81 abc 75.42 a.d 73.92 a.g MT 99/121/9 79.54 ab 73.18 a.e 75.21 a.d 68.83 cd 74.19 a.f MT J24/2 79.98 a 73.30 a.e 75.23 a.d 77.44 ab 76.48 ab MT 99/163/14 76.81 a.e 79.65 ab 76.88 abc 75.36 a.d 77.17 a MT 99/163/19 77.35 a.d 67.88 e 77.54 abc 73.73 a.d 74.12 a.f MT 99/20/1 71.73 d.g 76.18 a.d 76.96 abc 68.34 d 73.30 b.g MT 99/163/22 73.57 a.g 72.51 c.e 74.21 bcd 72.97 a.d 73.31 b.g
D % 5 6.421 7.556 7.385 8.109 3.629
4.13.2.5. 2004-2005 Yetiştiricilik Dönemi H Değerleri
2004-2005 yetiştiricilik döneminde denemede yer alan çilek genotiplerine ait H değerleri Çizelge 4.39’da detaylı şekilde açıklanmıştır. Yapılan istatistik analizler sonucunda denemede yer alan çilek genotipleri arasında %5 önem seviyesinde farklılıklar saptanmıştır.
Çizelge 4.39 incelendiğinde, Mart ayında MT 99/163/22 no’lu genotip (65.02) en yüksek H değerini gösterirken, bu genotipin hemen ardından 92/340/3 no’lu genotip (64.22) gelmiştir. Ciloe (55.64), Cilady (55.47) çilek çeşitleri ile 6 no’lu genotip (51.40) ise en düşük H değerine sahip çeşitler olarak belirlenmiştir.
Nisan ayında, Osmanlı (80.86) ve Marlate (64.34) çilek çeşitleri denemede yer alan çilek genotipleri arasında en yüksek H değerini gösterirken, MT 99/163/19 no’lu çilek genotipinin (55.86) ve Camarsosa çilek çeşidinin (53.64) en düşük H değerine sahip olduğu belirlenmiştir.
Mayıs ayında en yüksek H değerine Osmanlı (83.52) ve MT 99/163/14 no’lu çilek genotipi (69.16) sahipken, en düşük H değerini ise Ciloe çilek çeşidi (58.16) ve 17 no’lu çilek genotipi (48.96) göstermiştir.
Haziran ayında en yüksek H değerini gösteren çeşitte herhangi bir değişiklik olmamıştır. Osmanlı çilek çeşidi (80.92) en yüksek H değerini gösteren çeşit olarak
Haziran ayında en yüksek H değerini gösteren çeşitte herhangi bir değişiklik olmamıştır. Osmanlı çilek çeşidi (80.92) en yüksek H değerini gösteren çeşit olarak