Asenkron ve Senkron Eğitim

Uzaktan eğitim ile ilgili bir tek tanım olmamasına rağmen, araştırmacılar ve eğitimcilerin ifadelerine göre uzaktan eğitimin ana karakterleri, (1) öğrenci ve öğretmen ayrı mekanlarda yer alır, (2) eğitim faaliyetlerinde çeşitli araçlar kullanılır, (3) öğrenci ve öğretmen arasında ikili iletişim vardır şeklindedir [33, p.477]. Eğitici ve eğitimi alan kişi uzaktan eğitimde aynı mekanda değil, bir birlerinden uzaktadırlar. Eğitim dört duvar arasıda değil, farklı noktalarda gerçekleştirilir. Eğitim faaliyetleri sırasında geleneksel ya da teknolojik araçlar kullanılır. Uzaktan eğitim faaliyetleri sırasında mektupla eğitim gibi önceleri kullanılan yöntemler kullanılabileceği gibi, video konferans, telekonferans, İnternet gibi teknolojik araçlar kullanılarak da uzaktan eğitim gerçekleştirilebilir. Eğitimin vazgeçilmezi olan, eğitici ve öğrenci arasındaki iletişim uzaktan eğitimde de gereklidir. Öğrenci ve öğretmen arasında çeşitli araçlar ile öğrenme – öğretme faaliyetleri sırasında veya sonrasında amaçlanan hedeflerin ne kadarına ulaşıldığını anlamak için ikili iletişim gereklidir. İletişim, eğitim için anahtar kavramdır. Öğrenci ve öğretmen arasındaki iletişim de ikiye ayrılabilir; eşzamanlı (senkron) ve eşzamanlı olmayan (asenkron).

Eşzamanlı, diğer bir ifade ile senkron, anında iletişimdir; gerçek zamanda oluşan iletişimdir. Senkron, öğretmen ve öğrencinin karşılıklı ve anlık iletişimdir. Sınıflardaki geleneksel eğitim bir senkron iletişime örnektir. Gelişen teknoloji ile öğretmen ve öğrenciler aynı mekanda bulunmadan karşılıklı ve anlık iletişim kurabilmektedirler. Teknolojik araçlar kullanılarak video konferans, sesli konferans, anlık yazışma uygulamaları gibi yöntemler ile eşzamanlı iletişim kurulabilmekte, hatta canlı yayınlanan ve izleyicilerin programa katılma olasılığı olan televizyon veya radyo programları da eşzamanlı iletişim kapsamına girmektedirler. Ancak buradaki önemli nokta, bu yayınların kasetten yapılmayıp canlı olarak yapılması ve izleyici veya dinleyicilerin programa katılma şanslarının olmasıdır. Canlı yayınlanan

ama izleyicilerin katılma şansının olmadığı yayınlar eşzamanlı iletişim kapsamına girmemektedirler.

Eğitimci ve eğitim alan birey arasındaki iletişimde gecikmeler meydana geliyor ise, eşzamansız (asenkron) iletişim kurulmuş demektir. Bir tarafın ilettiği karşı tarafa anında ulaşmıyor veya karşı taraf bu iletiyi anında incele(ye)miyor ise eşzamansız iletişim kurulmuş olmaktadır. Web sayfaları buna güzel bir örnektir. Web sayfalarında yayınlanan ders içerikleri öğrenci tarafından sadece incelenmekte, eğitimci ile anında herhangi bir iletişim içine girilmemektedir. Eğer gerekirse eğiticiye e-posta gibi araçlar ile ulaşılabilmektedir. Az önce verilen radyo veya televizyon örneğinde, eğer izleyicilerin yapılan canlı yayına anında katılma imkanı yoksa veya yayın banttan yapılıyor ise eşzamansız iletişim kurulmuş olmaktadır. Mektupla iletişim, mail listeleri veya forumlar ile yapılan iletişim, eğitim amaçlı hazırlanmış kaset veya CD’ler ile yapılan iletişim eşzamansız iletişimdir. Eşzamanız iletişimde, öğrenci öğrenme materyali yardımıyla istediği zaman ve mekanda çalışabilir. Ancak eşzamanlı iletişimde, mekandan bağımsızlık olmasına rağmen zamandan bağımsızlık yoktur. Eğitimi alan kişi, eğitici ile aynı anda iletişime girmelidir.

İngiltere Açık Üniversitesinde yapılan bir araştırmada, öğrencilerin, radyo yayınları gibi eşzamanlı iletişim sağlayan yöntemler yerine, eşzamansız iletişime imkan veren ses kasetlerini tercih ettikleri anlaşılmıştır. Aynı ilginin kitaplara, CD’lere ve videokasetlere de olduğu görülmüştür [34, p.45]. Eşzamansız eğitimde kullanılan kasetler öğrenciler tarafından istenilen sayıda tekrar dinlenebilmekte, ileri – geri alma gibi işlemler kolaylıkla yapılabilmektedir.

İnternete dayalı eş zamansız eğitimin en başarılı olarak kullanıldığı alan ise sürekli eğitimdir. Kendi konularında gelişmeleri izlemek isteyen uzmanlar ya da başka konular hakkında uzmanlaşmak isteyen kişiler, eğitimi İnternet üzerinden gerçekleştirerek hayat boyu öğrenme sağlayabilmektedirler.

Bazı araçlar, hem eşzamanlı hem de eşzamansız iletişim olanağı sağlayabilmektedir. Örneğin, telefon eşzamanlı bir iletişim aracıdır ve telefon ile

farklı noktalardaki iki birey karşılıklı iletişime girmektedirler. Bunun yanında telefon eşzamansız iletişim de sağlayabilir. Telefonun açılmayıp, iletilmek istenen mesajların telesekreter yardımıyla kaydedilmesi, karşı taraftaki kişinin de bu mesajı bir süre sonra alması eşzamansız iletişim olarak ifade edilmektedir. Bazı iletişim araçları her iki iletişime de izin verdiğinden dolayı, bu araçları eşzamanlı iletişim veya eşzamansız iletişim araçları olarak gruplamak zor olabilmektedir. Aşağıdaki tablo iletişim araçları ve bu araçların kullandığı teknolojiler arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktadır. Eğitim ortamına göre iletişim teknolojilerinde değişiklikler meydana gelmektedir.

Tablo 1.5’de materyal, teknoloji ve eğitim uygulamaları arasındaki ilişkiler verilmiştir [34, p.46].

Tablo 1.5 Materyal, Teknoloji ve Eğitim Uygulamaları Arasındaki İlişki Tablosu

İletişim Aracı Teknolojiler Eğitim Uygulamaları Yüz yüze Sınıf, laboratuar Konferans, seminer ve deney Resim içeren

metin araçları Basılı materyaller

Kurs konuları, ilave materyaller, özel yazışmalar

Ses Ses kasetleri, radyo, _telefon Radyo programları, telefon _{konuşmaları, sesli konferanslar}

Görüntü

TV yayınları, videokasetler, video diskler, kablo, uydu ve fiber optik iletişim aracılığıyla yapılan video konferanslar

Televizyon programları, video konferanslar

Dijital çoklu ortam

Bilgisayar, web, telefon, kablo, uydu, CD-ROM, DVD, wireless

Powerpoint sunumları, Bilgisayar destekli eğitim, e-posta, tartışma listeleri, öğrenme nesneleri ve veritabanları, web yayınları, çevrimiçi kurslar ve web konferansları