Araştırmaya İlişkin Regresyon Modelleri

Araştırmada yer alan değişkenlerin birbirleri ile olan ilişkileri ve bu ilişkinin gücü korelasyon analizi neticesinde ortaya konmuştur. Ancak korelasyon analizi araştırma kapsamında ifade edilen bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenleri açıklamadaki gücünü ortaya koyma noktasında yetersiz kalmaktadır. Bu sebeple, araştırma modeli

182

kapsamında bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenlerini açıklama gücünü ortaya koyabilmek amacıyla regresyon analizinden yararlanılmıştır.

Regresyon analizi, metrik bir bağımlı değişken ile bir veya daha fazla sayıda metrik bağımsız değişken arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla kullanılan bir istatistiksel yöntemdir. Bu anlamda araştırmada birden fazla bağımsız değişkenin yer alması sebebiyle çoklu doğrusal regresyon analiz yöntemlerinden enter metodu kullanılmıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizinde bağımsız değişkenler eş zamanlı olarak bağımlı değişkeni açıklamaya çalışmaktadır (Altunışık ve diğ., 207-209).

Araştırma modeli çerçevesinde araştırmada bağımlı değişken olarak ele alınan ilk değişken tedarikçi ilişkileridir. Tedarikçi ilişkilerine ilişkin ifadeler faktör analizi neticesinde 3 boyut altında toplanmıştır. Bu bağlamda ele alınan ilk bağımlı değişken, tedarikçilerle bilgi paylaşımı boyutudur. Pazar yönlülük boyutlarının tedarikçilerle olan bilgi paylaşımını açıklamaya yönelik olarak yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi Tablo 20’de aktarılmaya çalışılmıştır.

Tablo 20

Pazar Yönlülüğün Tedarikçilerle Bilgi Paylaşımı Üzerindeki Etkisine Yönelik Regresyon Modeli

Bağımsız Değişkenler Beta ^Std. Hata

Std.

Beta t Anlamlılık R² F ^Anlamlılık _(Model) DW Dış Çevreye İlişkin Bilgi Elde

Etme ,165 ,071 ,211 2,336 ,021*

0,431 18,574 ,000* 1,836

Müşteri Yönlülük ,524 ,092 ,488 5,715 ,000*

Pazar Bilgisinin Analizi ,038 ,069 ,050 ,560 ,577

İşletme İçi İletişim Kanalları ,148 ,072 ,174 2,070 ,040* Müşterilere İlişkin Bilgi Elde

Etme -,030 ,094 -,028 -,315 ,753

Departmanlar Arası Bilgi

Paylaşımı -,107 ,076 -,124 -1,405 ,162

*p<0,05 düzeyinde anlamlı

Bağımlı Değişken: Tedarikçilerle Bilgi Paylaşımı

Pazar yönlülüğün, tedarikçilerle bilgi paylaşımı üzerindeki etkisini ortaya koymak amacıyla ortaya koyulan modelin bir bütün olarak anlamlı olduğu görülmektedir (F: 18,574; p<0,001). Aynı zamanda Durbin Watson katsayısının da 1,836 olduğu görülmektedir. Durbin Watson katsayısının 1,5 – 2,5 arasında değer alması

183

beklenmektedir. Bu değer, araştırma modelinde otokorelasyon olup olmadığını göstermektedir. Söz konusu modele ilişkin DW değeri, modelde bir otokorelasyon olmadığını göstermektedir. Modele ilişkin R² değeri 0,431’dir. Bu değer, pazar yönlülüğün tedarikçilerle bilgi paylaşımını % 43,1 oranında açıkladığını göstermektedir. Bu anlamda, pazar yönlülüğün otel işletmelerinin tedarikçileri ile bilgi paylaşımı üzerinde önemli ölçüde bir etkisinin olduğundan bahsetmek mümkündür.

Tablo 20’de yer alan pazar yönlülüğün alt boyutlarına ilişkin beta değerlerine bakıldığında, açıklayıcılık gücü en yüksek olan boyutun müşteri yönlülük (β: 0,488; p<0,01) olduğu görülmektedir. Dış çevreye ilişkin bilgi elde etme boyutunun da anlamlı bir açıklayıcılığının olduğu anlaşılmaktadır (β: 0,211; p<0,05). Pazar yönlülük boyutlarından tedarikçilerle bilgi paylaşımını etkileyen bir diğer boyut ise, işletme içi iletişim kanallarıdır (β: 0,174; p<0,05). Buradan hareketle, müşteri yönlü hizmet üretme çabaları başta olmak üzere, dış çevreye ilişkin bilgi toplama ve işletme içi iletişim kanallarının tedarikçilerle bilgi paylaşımı üzerinde önemli bir etkisinin olduğunu söylemek mümkündür.

Tablo 21

Pazar Yönlülüğün Tedarikçilerle İşbirliği Üzerindeki Etkisine Yönelik Regresyon Modeli

Bağımsız Değişkenler Beta ^Std. Hata

Std.

Beta t Anlamlılık R² F ^Anlamlılık

(Model) DW Dış Çevreye İlişkin Bilgi Elde

Etme ,118 ,092 ,130 1,288 ,200

0,291 10,492 ,000* 1,705

Müşteri Yönlülük ,041 ,119 ,033 ,342 ,733

Pazar Bilgisinin Analizi ,319 ,089 ,357 3,585 ,000* İşletme İçi İletişim Kanalları ,059 ,093 ,059 ,630 ,530 Müşterilere İlişkin Bilgi Elde

Etme ,131 ,121 ,109 1,081 ,282

Departmanlar Arası Bilgi

Paylaşımı -,019 ,099 -,019 -,190 ,849

*p<0,05 düzeyinde anlamlı

Bağımlı Değişken: Tedarikçilerle İşbirliği

Pazar yönlülüğün tedarikçilerle olan işbirliği üzerindeki etkisini açıklamaya yönelik olarak ortaya koyulan modelin anlamlı olduğu görülmektedir (F: 10,492; p<0,001). Modele ilişkin regresyon analizi sonuçlarının aktarıldığı Tablo 21 incelendiğinde, modelin R² değerinin 0,291 olduğu anlaşılmaktadır. Bu değer, pazar yönlülüğün

184

tedarikçilerle olan işbirliği düzeyini % 29,1 oranında açıkladığını ifade etmektedir. Bu anlamda pazar yönlülüğün tedarikçilerle işbirliği üzerindeki etkisinin de oldukça yüksek olduğu söylenebilir.

Tablo 21’e bakıldığında, pazar yönlülüğün alt boyutlarında yalnızca pazar bilgisinin analizi boyutunun (β: 0,357; p<0,001) tedarikçi ilişkileri üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu sonuç; işletme içinde pazardan elde edilen bilgilerin işletme yöneticileri tarafından yapılan toplantılarla analiz edilmesinin, tedarikçilerle işbirliği yapma konusunda etkili olduğunu, diğer yandan işletme içinde yapılan istişareler sonucunda otel işletmelerinin tedarikçileri ile işbirliğine gideceği şeklinde yorumlanabilir. Diğer taraftan pazar yönlülüğün diğer alt boyutlarının tedarikçilerle işbirliği üzerinde anlamlı bir açıklayıcılığa sahip olmadığı tespit edilmiştir (p>0,05).

Tablo 22

Pazar Yönlülüğün Tedarikçilere Güven Üzerindeki Etkisine Yönelik Regresyon Modeli

Bağımsız Değişkenler Beta ^Std. Hata

Std.

Beta t Anlamlılık R² F ^Anlamlılık

(Model) DW Dış Çevreye İlişkin Bilgi Elde

Etme ,048 ,081 ,064 ,592 ,555

0,190 6,422 ,000* 2,216

Müşteri Yönlülük ,185 ,105 ,180 1,768 ,079

Pazar Bilgisinin Analizi ,002 ,078 ,003 ,025 ,980

İşletme İçi İletişim Kanalları ,179 ,082 ,220 2,187 ,031* Müşterilere İlişkin Bilgi Elde

Etme -,032 ,107 -,032 -,301 ,764

Departmanlar Arası Bilgi

Paylaşımı ,116 ,087 ,142 1,339 ,183

*p<0,05 düzeyinde anlamlı

Bağımlı Değişken: Tedarikçilere Güven

Pazar yönlülüğün tedarikçilere duyulan güven üzerindeki etkisini incelemeye yönelik oluşturulan regresyon modelinin anlamlı olduğu Tablo 22’den anlaşılmaktadır (F: 6,422; p<0,001). Söz konusu modele ilişkin R² değerinin 0,190 olduğu görülmektedir. Buradan hareketle, pazar yönlülüğün tedarikçilere duyulan güven düzeyi üzerinde % 19 oranında etkili olduğunu ifade etmek mümkündür. Aynı zamanda modele ilişkin DW değeri (2,216) de kabul edilebilir sınırlar olan 1,5 – 2,5 arasındadır. Bu değer de, modelde otokorelasyon olmadığını açıklamaktadır. Bu değerler, pazar yönlülüğün otel işletmelerinin tedarikçileri ile olan ilişkileri üzerinde etkisinin olduğunu göstermektedir.

185

Pazar yönlülüğün tedarikçilere güven üzerindeki etkisini inceleyen modelde, modelin anlamlı açıklayıcılığına katkı sağlayan tek boyutun işletme içi iletişim kanalları olduğu görülmektedir (β: 0,220; p<0,05). Bu sonuç, pazar yönlü bir örgüt yapısının işletmelerin tedarikçilerine duyduğu güven düzeyi üzerinde etkisinin olduğunu göstermektedir.

Tedarikçi ilişkilerinin işletme performansı üzerindeki etkisini incelemeye yönelik olarak yapılan regresyon analizi sonuçları Tablo 23’de gösterilmektedir. Tablo 23’e bakıldığında, işletme performansını açıklamaya yönelik olarak oluşturulan regresyon modellerinden yalnızca tedarikçilerle bilgi paylaşımı boyutunun anlamlı olduğunu göstermektedir (F: 7,055; p<0,05).

Tablo 23

Tedarikçi İlişkilerinin İşletme Performansı Üzerindeki Etkisine Yönelik Regresyon Modelleri

Bağımsız Değişkenler Beta ^Std. Hata

Std.

Beta t Anlamlılık R² F ^Anlamlılık _(Model) DW Tedarikçilerle Bilgi Paylaşımı ,176 ,066 ,221 2,656 ,009 0,049 7,055 ,009 1,888 Tedarikçilerle İşbirliği ,106 ,058 ,154 1,825 ,070 0,017 3,332 ,070 1,850

Tedarikçilere Güven ,124 ,70 ,148 1,762 ,080 0,015 2,105 ,080 1,842

Bağımlı Değişken: İşletme Performansı

Tedarikçilerle bilgi paylaşımı boyutunun R² değeri 0,049’dur. Bu değer, otel işletmelerinin tedarikçileri ile olan bilgi paylaşımının işletme performansı üzerinde yaklaşık %5 düzeyinde bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bu anlamda, işletmelerin önem verdikleri bilgi paylaşımı boyutunun performans üzerinde de etkisinin olduğu anlaşılmıştır. Tedarikçi ilişkilerinin diğer boyutları olan işbirliği ve güven boyutlarının ise, işletme performansı üzerinde doğrudan bir etkisinin olmadığı anlaşılmıştır. Aynı zamanda söz konusu boyutlara yönelik olarak oluşturulan regresyon modellerinin de anlamsız olduğu tespit edilmiştir (p>0,05).