İlköğretim okulları 6. sınıf Sanat Etkinlikleri dersinde alternatif Dede Korkut Destanı hikâyeleri konu olarak önerilerek katkı yapmayı amaçlayan bu araştırmada, hazırlanan başarı testi ve tutum ölçeği yardımıyla nicel verilere ulaşmayı sağlayan “deneysel desen” modelinden yararlanılmıştır. Öğrenci başarı durumunu ve derse ilişkin tutumunu ortaya koyacak yöntemleri içeren deneysel modelin kullanılmasının amacı, araştırma sonucunun sayılarla gösterilmesi, ölçülebilirliği ile anlam kazandırmıştır. Bu da araştırmacıya daha duyarlı betimleme olanağı sağlamıştır. Ayrıca, Çok Alanlı Sanat Eğitimi Yöntemi içinde yer alan drama yöntemiyle işlenen Anadolu ve Dünya efsaneleri konularını kapsayan Sanat Etkinlikleri dersinde alternatif olarak Dede Korkut Destanı yine drama yöntemi ile sunulmuş, öğrencilerin başarı durumlarıyla, dersle ilgili tutumlarının saptanmasına desteklemek için istatistiksel analiz yapılmıştır.
Ön test - son test kontrol gruplu desenin, deneysel işlemin bağımlı değişken üzerindeki etkisinin test edilmesiyle ilgili olarak araştırmacıya yüksek bir istatistiksel güç sağlayan, elde edilen bulguların neden-sonuç bağlamında yorumlanmasına olanak veren ve davranış bilimlerinde sıklıkla kullanılan güçlü bir desen olduğu söylenebilir (Büyüköztürk, 2001, s.27). Ön test-son test kontrol gruplu seçkisiz desen olarak da bilinen bu desen, eğitim ve psikolojide çok sık kullanılan deneysel desenlerden biridir. Bu desende daha önce belirlenen denek havuzundan seçkisiz atama ile iki grup oluşturulur. Gruplardan biri deney, diğeri kontrol grubu olarak seçkisiz bir şekilde belirlenir. Daha sonra iki grupta yer alan deneklerin, uygulama öncesinde bağımlı değişkenle ilgili ölçümleri alınır. Uygulama sürecinde ise etkisi test edilen deneysel işlem deney grubuna verilirken kontrol grubuna verilmez. Son olarak gruplardaki deneklerin bağımlı değişkene ait ölçümleri aynı araç ya da eş formu kullanılarak tekrar elde edilir. Desenin simgesel gösterimi Tablo 1’de verilmiştir. Deneysel işlemin etkisini görmek amacıyla deney ve kontrol gruplarının bağımlı değişkene ait ölçme sonuçları uygun teknikler kullanılarak karşılaştırılmalıdır (Büyüköztürk vd. 2008, s.146).
Bu araştırmada öğrenci başarı durumunu ve derse ilişkin tutumunu ortaya koyacak yöntemleri içeren deneysel modelin kullanılmasının amacı, araştırma sonucunun sayılarla gösterilmesine ve ölçülebilirliğine anlam kazandırır. Bu da araştırmacıya daha duyarlı betimleme olanağı sağlar. “Deneysel modelde kontrol grubu kullanılması, kuşkusuz, o araştırmanın kontrollü bir araştırma olma niteliğini arttırır” (Kaptan,1995,s.79).
Karasar’a (1994) göre deneme modelli araştırmalarda mutlaka bir karşılaştırma vardır; araştırmacının kontrolü altında bağımsız değişkenlerin, bağımlı değişkeni nasıl etkilediği görülmeye çalışılır. Deneysel modelde, araştırmacı durumu değiştirebilir, kontrol altına alır ve durumu değiştirmesinin etkisini gözlemleyebilir.
Bu çalışmada, ilköğretim okulları 6. Sınıf Sanat Etkinlikleri dersinde alternatif “Dede Korkut Destanı” önerilerek, deney ve kontrol grubu olmak üzere oluşturulan iki grup kullanılmıştır. Her iki grupta da deney öncesi ve deney sonrası
ölçümler yapılmıştır. Kontrol grubuna eğitim verilmeksizin sadece ön test–son test uygulanmıştır. Deney grubuna ön test sonrasında drama yöntemi kullanılarak Dede Korkut Destanı’ndan örnek çalışmalar işlenerek, bu çalışmaya yönelik görsel sanat uygulamasından sonra, son test uygulanmıştır. Ayrıca gözlem ve tutum ölçeği ile desteklenen anketlerden yararlanılmıştır.
Araştırmada öncelik, kullanılan öğretim yöntemidir. Deney grubu öğrencilerine drama yöntemi kullanılırken kontrol grubu öğrencilerine geleneksel öğretim yöntemi uygulanmıştır. Bu bağımsız değişken ışığında öğrencilerin Sanat Etkinlikleri dersine ilişkin başarı ve derse ilişkin tutumları incelenmiştir.
Tablo 1
Ön Test-Son Test Kontrol Gruplu Desen Modeli
ÖN TEST SON TEST
GD R O1 X O3
GK R O2 O4
Tablo 1’de GD deney grubunu, GK kontrol grubunu; R deneklerin gruplara
yansız atandığını; O1 ve O3, deney grubunun ön test ve son test ölçümlerini; O2 ve
O4, kontrol grubunun ön test ve son test ölçümlerini; X deney grubundaki deneklere
uygulanan bağımsız değişkeni (deneysel değişkeni) göstermektedir (Büyüköztürk, 2001, s.23).
Ön test-son test kontrol gruplu seçkisiz desenin iki temel avantajı vardır. Birincisi, aynı denekler üzerinde ölçümler yapıldığından farklı deneysel işlem koşulları altında elde edilen ölçümler pek çok deneyde yüksek düzeyde ilişkili olacaktır. Bu durum hata terimini düşürecek ve buna bağlı olarak istatistiksel güç artacaktır. İkinci avantaj ise, daha az denek gerektirir ve her bir işlemde aynı denekleri test etmeye bağlı olarak zaman ve sarf edilen çabada ekonomi sağlar. Bu iki avantaja bağlı olarak homojen gruplarda çalışma olanağı, deneysel işlemin gerçek etkisinin belirlenmesine katkı sağlar. Bu desende dış geçerlik, ön testin denekler
üzerindeki uyarıcı olası etkisi nedeniyle bir miktar düşer. Örneğin; bir tutum ölçeğinin ön test olarak verildiği bir durumda, denek ölçekte geçen bir ifadeye ya da konuya duyarlı hâle gelebilir. Bu durum etkisi test edilmeye çalışan deneysel değişkeni alan deney grubundaki deneklerin işlemden farklı etkilenmelerine neden olabilir. Sonuçta, son test puanlarında gözlenen varyansın bir kısmı ön test ile deneysel işlemin etkileşiminden ortaya çıkabilir. Bu da doğal olarak analiz sonuçlarının doğruluk derecesini düşürebilir (Büyüköztürk vd., 2008, s.147).
Araştırmada uygulanan deneysel desende, bağımlı değişkenler başarı testi,
İlköğretim Sanat Etkinlikleri dersi, milli değerlere yönelik tutumlardır. Bu bağımlı değişkenler üzerinde etkisi incelenen bağımsız değişken ise Dede Korkut Destanı’nın milli değerlere etkisidir.
Tablo 2
Araştırmanın Deneysel Deseni
GRUPLAR ÖN ÖLÇÜMLER UYGULAMA SON ÖLÇÜMLER
Deney Grubu İlköğretim Sanat
Etkinlikleri Dersi Başarı Testi Dede Korkut Destanı’na bağlı Milli Değerlere Yönelik Tutum Ölçeği İlköğretim Sanat Etkinlikleri Dersinde Dede Korkut Destanı’nın Milli Değerlere Etkisi İlköğretim Sanat Etkinlikleri Dersi Başarı Testi Dede Korkut Destanı’na bağlı Milli Değerlere Yönelik Tutum Ölçeği
Kontrol Grubu İlköğretim Sanat Etkinlikleri Dersi Başarı Testi Dede Korkut Destanı’na bağlı Milli Değerlere Yönelik Tutum Ölçeği İlköğretim Sanat Etkinlikleri Dersinde Dede Korkut Destanı’nın Milli Değerlere Etkisi İlköğretim Sanat Etkinlikleri Dersi Başarı Testi Dede Korkut Destanı’na bağlı Milli Değerlere Yönelik Tutum Ölçeği