Genel olarak karma yöntem (mixed methods research) araĢtırmacıların nitel ve nicel verileri kullanarak araĢtırma soru veya sorularına cevap aranmasıdır (Nagy & Biber, 2010, s.3). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kuvvet ve hareket ünitelerindeki teknolojik pedagojik alan bilgilerinin geliĢimlerini incelemek amacıyla yapılan bu çalıĢmada nicel ve nitel araĢtırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma yöntem araĢtırması yapılmıĢtır. Bilindiği gibi nicel araĢtırmalar değiĢkenler arasındaki iliĢkilere yoğunlaĢır (Denzin & Lincoln, 1998, s.8) ve ne kadar sorusunu cevaplamaya çalıĢırken; nitel araĢtırmalar sürece odaklanarak neden, nasıl ve niçin sorularına yanıt aramaktadır (Yıldırım & ġimsek, 2008). Karma yöntem kullanan araĢtırmacılar nicel verileri standart testler, ölçekler, doğru yanlıĢ testleri veya puanlama ölçekleri ile nitel verileri ise görüĢme, açık uçlu yazılı sorularla, odak grup görüĢmeleriyle, günlüklerle, dokümanlarla, basılmıĢ kitaplarla veya sanat eserleri ile toplayabilir (Brannen & Halcomb, 2009, s.68). Bazen nicel ve nitel araĢtırma yöntemlerini birleĢtirerek karma yöntemden yararlanmak en iyi yöntemdir (Muijs, 2004, s.6). Karma yöntem kullanmak diğer yöntemlerin zayıf yönlerini güçlendirerek dengeyi sağlar ve konu ile ilgili
kapsamlı görgül bir kayıt ortaya koymak için değerli bir stratejidir (Axinn & Pearce, 2006, s.58-59).
Nitel araĢtırmacı nicel araĢtırmacıdan farklı olarak araĢtırma sürecinde nicel araĢtırmada olduğu gibi sade “belirli yöntemlere göre dıĢarıdan araĢtırma konusunu gözleyen, bu konuya iliĢkin veriler toplayan ve bu verileri analizlere tabi tutarak sunan kiĢi” değildir (Yıldırım & ġimĢek, 2008, s.43). Aksine nitel araĢtırmacı araĢtırmasını kelime analizleri, görüĢmecilerin görüĢleri ve çalıĢmayı doğal ortamında yapar (Creswell, 1998, s.15), birden fazla metotta odaklanan araĢtırmadır (Denzin & Lincoln, 1998, s.3) ve araĢtırmacı veri toplama ve analizlinde birincil araçtır (Creswell, 1994, s.145). Nitel araĢtırmacı bir sınıfta gözlem yapacaksa araĢtırmaya katılanlarla doğal, rahatsız ve tehdit etmeyecek Ģekilde etkileĢmeye çalıĢır. Bunu sağlamak içinde gözlemlerine baĢlamadan önce kendisini sınıfın bir bireyi olarak sınıfta kabullendirmeye çalıĢır ki gözlemleri sırasında katılımcılar doğal davransın. Nitel araĢtırmacı asıl gözlemlerine baĢlamadan önce sınıfa öyle katılır ki olaylar onun varlığından etkilenmeden gerçekleĢir. Bu yönüyle nitel araĢtırmacı, araĢtırma sürecinin bir parçası haline gelir ve zaman zaman bir veri toplama aracı iĢlevi görür.
Cresswell ve Clark (2007) nicel ve nitel araĢtırma yöntemlerinin kullanıldığı dört farklı karma desenden söz etmektedir. Bunlar, zenginleĢtirilmiĢ, iç içe gömülmüĢ, açıklayıcı ve keĢfedici desendir. ZenginleĢtirilmiĢ desende araĢtırma problemini daha iyi anlamak için aynı konu üzerinde farklı fakat tamamlayıcı veriler toplamak amaçlanır. Daha sonra bu verilerin birbirini destekleyip desteklemediğine bakılır. Bu desende araĢtırmacı nicel verilerdeki istatitiksel verileri bulgularla karĢılaĢtırmak ya da nicel verileri nitel verilerle desteklemek için kullanır. Ġç içe gömülmüĢ desende bir veri seti diğer veri setini destekleyici olarak kullanılır. Bu desende çalıĢma gurubuna uygulanan bir iĢlemin (deneyin) öncesinde ve sonrasında nicel veriler toplanır, ayrıca uygulanan bu deneysel yöntemin öncesinde, uygulama sırasında ve sonrasında da nitel verilerde toplanır. Burada nitel veriler bu uygulamanın etkisinin “nasıl” olduğu sorusuna cevap aramak için yapılır. Açıklayıcı desende araĢtırmacılar önce nicel verileri toplar ve analiz ederler, daha sonra bu verileri tamamlamak için nitel verileri toplarlar. KeĢfedici desende ise önce nitel veriler toplanır, daha sonra elde edilen bulgular nicel veri toplamasına yön vermek için kullanılır. Bu araĢtırmada karma yöntemin iç içe gömülmüĢ deseni kullanılmıĢtır.
Nicel çalıĢmalar istatistiksel hipotez test etmede dahil birçok durum çalıĢması için uygundur. Birçok durum çalıĢmasının raporunun değeri farklı araçlar, hem nitel hem de nicel yöntemleri, aynı çalıĢmada kullanarak arttırılabilir (Woodside, 2010, s.11). AraĢtırma problemleri dikkate alınarak bu araĢtırmada nicel araĢtırmanın deneysel ve nitel araĢtırmanın durum çalıĢması yöntemi kullanılarak nicel ve nitel araĢtırmanın bir birini tamamlaması sağlanmıĢ ve daha geçerli ve güvenilir veriler elde edilmiĢtir.
3.1.1. Deneysel Desen
Bu araĢtırmada teknoloji destekli öğretimlerin yapıldığı tek grup ön test-son test deneysel desen kullanılmıĢtır. Bu desene göre katılımcılar deneysel iĢlemden önce ve sonra bağımlı değiĢkenle ilgili (Büyüköztürk, 2001, s.21) değiĢkenler arasındaki neden sonuç iliĢkilerini ortaya çıkarmak amacıyla ölçülür (Çepni, 2005a, s.52). Deneysel yöntem nedensel iliĢkileri açıklamada en iyi yöntemdir (Muijs, 2004, s.32). Bu yöntem değiĢkenler arasındaki neden sonuç iliĢkilerini en iyi açıklayan araĢtırma yoludur (Fraenkel & Allen, 2006, s.267). Bu desene göre bağımlı değiĢkenin grup üzerindeki etkisi ön ve son ölçümlerle karĢılaĢtırılır.
ġekil 3.1. AraĢtırmada Ġzlenen Deneysel Desenin ġematik Gösterimi
Tek grup ön test-son test kontrol grup desen, bir guruba yapılan uygulamanın/iĢlemin etkisinin ön ve son ölçüm puanları ile karĢılaĢtırılmasıdır (Cohen, Manion & Marison, 2007, s.282). Ön ve son ölçüm puanları arasında bir değiĢim varsa,
Karşılaştırma Uygulama X Öntest O1 Sontest O2
araĢtırmacı bu değiĢimin uygulamadan kaynaklan bir sebebin değiĢime neden olduğuna inanır (Fraenkel & Allen, 2006, s.272). Bu araĢtırmada öğretmen adaylarında var olan durumları belirlemek için ön testler kullanılmıĢtır. Teknoloji destekli öğretimlerden sonrada ön testte kullanılan veri toplama araçları son test olarak da uygulanamıĢtır. Öntest ve son test uygulamaları sonucunda elde edilen bulgular karĢılaĢtırılarak öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgilerine teknoloji destekli öğretimlerin etkisi belirlenmiĢtir.
3.1.2. Durum ÇalıĢması (Örnek Olay Ġncelemesi)
Bu araĢtırmada öğretmen adaylarının teknoloji pedagojik alan bilgilerinin geliĢimi, nitel araĢtırma metodolojisinin desenlerinden biri olan durum çalıĢması (örnek olay) ile incelenmiĢtir. Yin (2003, s.13)‟e göre durum çalıĢması:
Güncel bir olguyu gerçek yaĢam çerçevesi içinde inceleyen,
Özellikle bu olgu ve yaĢam çerçevesi (içerik) arasındaki sınırlar kesin hatlarıyla belirgin olmayan,
ÇeĢitli kanıt ve veri kaynaklarına dayanarak üçgenleme yapan,
Daha önce geliĢtirilmiĢ teorik durumları veri toplama ve analizinde rehber olarak kullanan görgül bir araĢtırma yöntemidir.
Durum çalıĢmaları genelde kiĢisel grupları bireyleri temsil eden olguya odaklanır, bu olguyu doğal ortamında zaman ve mekânı sınırlandırarak inceler, bu olguyu zengin olarak betimler çünkü bilgiyi derin ve çeĢitli kaynaklardan elde eder (Hancock & Algozzine, 2006, s.15-16). Durum çalıĢmaları nasıl ve neden sorularına cevap arayan (Yin, 2003, s.22) nitel sorgulamanın en yaygın yoludur (Stake, 2005, s. 443). Bu çalıĢmalarda 1) Birey ya da gruplarla derin görüĢmelerle, 2) DavranıĢın sistematik gözlenmesiyle 3) Yazılı dokümanlar olmak üzere üç tür veri toplanır (Darlingston & Scott, 2002, s.2).
Yin (2003, s.40) durum çalıĢmalarını dörde ayırmıĢtır. Bunlar: 1. Bütüncül Tek Durum
3. Bütüncül Çoklu Durum 4. Ġç Ġçe GeçmiĢ Çoklu Durum
Durum çalıĢması için temel tasarım türleri ġekil 3.2‟de sunulmuĢtur.
ġekil 3.2. Durum ÇalıĢmaları Ġçin Temel Tasarım Türleri (Yin, 2003, s.40).
Çoklu durum desenleri bütüncül olarak da gerçekleĢtirilebilir. Bu desende, birden fazla kendi baĢına bütüncül olarak algılanabilecek durum söz konusudur. Her bir durum kendi içinde bütüncül olarak ele alınır ve daha sonra birbirleriyle karĢılaĢtırılır (Yıldırım & ġimĢek, 2008, s.292). Bu araĢtırma bütüncül çoklu durum deseninde düzenlenmiĢtir. Kuvvet ve hareket ünitelerinde 3 öğretmen adayının TPAB geliĢimleri gözlem, görüĢme ve dokümanlar ile ayrı ayrı incelenmiĢ ve daha sonra birbirleriyle karĢılaĢtırılmıĢtır. Burada her bir öğretmen adayı analiz birimi olarak ele alınmıĢtır. Her bir öğretmen adayının TPAB geliĢimi bütüncül olarak ele alınmıĢ ve kendi içinde değerlendirildikten sonra diğer öğretmen adayları (analiz birimleri) ile karĢılaĢtırılmıĢtır.