AraĢtırma

Halkla iliĢkiler kampanyalarında ilk adım araĢtırmadır. AraĢtırma karĢılaĢılan sorunlara doğru çözümler üretmek amacı ile planlı ve düzenli bir biçimde verilerin toplanması, toplanan verilerin çözümlenmesi, analizi ve analizler doğrultusunda yorumlamalar yapılarak rapor edilmesi iĢlemidir. Bireyler sağlıklı bir iletiĢim kurmak için nasıl ki karĢısındaki kiĢileri tanımak zorunda iseler, halkla iliĢkiler uygulamalarında da hedef kitle tanınmalıdır. Bunun yolu ise araĢtırmadan geçmektedir (Özer, 2009: 74). Bu bağlamda yapılan araĢtırmalar sayesinde elde edilen veriler, gerçekleĢtirilecek olan halkla iliĢkiler kampanyasının temel çıkıĢ noktası olacaktır (BaĢok ve CoĢkun, 2008: 75).

Halkla iliĢkiler kampanyalarında araĢtırmalar; halkla iliĢkiler uygulayıcısı veya yöneticisinin, kendisi ve bağlı bulunduğu kiĢilere, yaptığı iĢin değerini ve sonuçlarını objektif olarak ortaya koyabileceği bir fırsattır. AraĢtırma aĢaması göz ardı edildiğinde, halkla iliĢkiler etkinliğinin neden o Ģekilde planlandığı ve etkinlik sonuçlarının tam olarak neyi sağladığı sübjektif ve tartıĢmalı kalacaktır (Yayınoğlu, 2005: 221).

AraĢtırma sürecinde de izlenilecek adımlar bulunmaktadır. Bu adımlar sorunu hassaslaĢtırma, analiz ve bilgi toplamadır.

2.2.1.1. Sorunu HassaslaĢtırma

Sorunu hassaslaĢtırma aĢamasında çözüm üretilecek soruna iliĢkin sorular ve hipotezler geliĢtirilir. KuruluĢun durumuna uygun muhtemel olacaklar ve muhtemel dirençler geliĢtirilir. Bu bağlamda kuruluĢun kendisi hakkındaki düĢünceleri, kuruluĢ ile ilgili temel veriler, hedeflerin belirlenmesi, görev ve sorunların belirlenmesi, örgüt yapısı ve sorunla ilgisi, ilgililer, hedef grupları, rekabet Ģartları, kuruluĢ içi ve kuruluĢ dıĢı görüĢler vb. unsurlar göz önüne alınmalıdır (Özer, 2009: 74).

2.2.1.2. Analiz

Analiz aĢamasında neye ulaĢmak istiyoruz sorusunun cevabı aranır. Verilere dayalı olarak kuruluĢların faaliyetleri masaya yatırılır, hedef gruplar ayrıntılı olarak incelenir, hedef gruplarla iletiĢim olanakları ortaya konulur (Özer, 2009: 75).

2.2.1.3. Bilgi Toplama

Halkla iliĢkiler uygulamalarının baĢarıya ulaĢması için bilgi toplama aĢaması önemlidir. Toplanan bilgilerin ıĢığında uzmanlar halkla iliĢkiler kampanyasının içeriğini oluĢtururlar. Halkla iliĢkiler uygulamalarında bilgi toplamak amacıyla anket, gözlem ve yöntemlerinden faydalanılabilir.

2.2.1.3.1. Anket Yöntemi

Anketler hedef kitlenin görüĢ ve tutumlarına dair bilgi sağlayan önemli kaynaklardır. Hedef grupların tümüne uygulanamadığı durumlarda hedef kitlenin tamamını temsil etme kabiliyetine sahip bir örneklem seçilerek anket tekniği uygulanabilir. Anket soruları açık uçlu, kapalı uçlu ve yarı kapalı uçlu olarak hazırlanabilir (Okay ve Okay, 2014: 248).

2.2.1.3.1.2. Gözlem Yöntemi

Karasar‟a göre gözlem “gözlemcinin belli olay oluşum ve davranışları tespit etme, anlama ve açıklama amaçlı bakışı ve dinleyişi veri toplama tekniğidir”. Gözlem tekniğinin en önemli özelliği gözlenenlerin kendi doğal koĢulları içinde bulunmalarıdır. Bazı davranıĢların objektif olarak değerlendirilebilmesi için bu özelliğin yerine getirilmesi gerekmektedir. Diğer veri toplama tekniklerinde özellikle insanlar oldukları gibi değil de görünmek istedikleri gibi hareket etme eğiliminde bulunabilirler. Gözlem yönteminde bu durumun önüne geçilecektir (Karasar, 2016: 201).

2.2.1.3.1.3. Deney Yöntemi

Sosyal psikolojide deney yönteminin uygulanması üç Ģekilde gerçekleĢtirilebilir (MEB, 2011: 10):

1- Laboratuvar Deneyi 2- Alan Deneyi

Laboratuvar deneyleri, bilimsel yöntemlerin temel mantığının, araĢtırmaya en etkin bir biçimde uygulanmasını sağlarlar. Bu yöntemde temel Ģartlar yüksek kontrol seviyesi ve kesinliktir.

Alan deneyleri, sosyal bilimlerde deney yönteminin alana uygulanmıĢ halidir. Bu alan bir okul, ev veya bir alıĢveriĢ merkezi olabilir.

Doğal deneylerde ise, araĢtırmacı doğal olarak meydana gelen bir değiĢmenin sonucunu inceler.

Halkla iliĢkiler kampanyalarındaki araĢtırmalar için yukarıda sayılan üç deney yöntemi de uygulanabilir. Halkla iliĢkiler kampanyasının kapsamına ve konusuna göre halkla iliĢkiler ajansları bu tür araĢtırmaları bağımsız araĢtırma Ģirketlerine yaptırarak, bu konuda destek alabilirler (MEB, 2011: 10).

2.2.2. Planlama

Geleceğe iliĢkin kararların önceden ortaya konulması, planlama olarak tanımlanır. Halkla iliĢkiler uygulamaları içinde “ En kötü plan bile plansızlıktan iyidir” prensibi geçerlidir. Sürecin bir planlama çalıĢması olabilmesi için yakın ve uzak gelecekte halkla iliĢkiler alanında yapılmak istenilen ne, nasıl yapılacak, ne zaman yapılmalı, kimlere yönelik ve kimler tarafından uygulanmalı, gibi soruların önceden cevap bulması gerekmektedir (Karadeniz, 2010: 112).

2.2.2.1. Planlamanın Özellikleri

Halkla iliĢkiler kampanyalarında araĢtırma aĢamasından sonra gelen ikinci adım planlamadır. Etkili bir planlama, toplanan verilerin sayısal olarak büyüklüğü ve verilerin niteliği ile yakından ilgilidir. Planlamayı yapan uzman güvenilir veri kaynaklarını belirleyerek, bu verilerden gerektiği zamanlarda faydalanmalıdır. Ayrıca verileri toplayan uzman tarafından veriler örgütlenmeli, değerlendirilmeli ve kullanımlarına göre sınıflandırılmalıdır (Özer, 2009: 77).

2.2.2.2. Planlamanın Türleri

Halkla iliĢkiler kampanyalarında planlama süreci iki yönde geliĢtirilir. Ġlki ana hedefin baĢarılmasına iliĢkin uzun vadeli planlamadır. Bunlar kuruluĢun temel politikaları olarak tanımlanır. Ġkincisi ise temel politika bağlamında belirli projeler için geliĢtirilen kısa vadeli planlamalardır. Geleceğe yönelik uzun süreli planlar nihai hedefleri, kısa süreli planlar ise ulaĢılacak somut hedefleri kapsarlar (Özer, 2009: 78).

2.2.2.3. Stratejinin Belirlenmesi

Strateji proje sürecinde, proje için oluĢturulacak genel bir yaklaĢımdır. AraĢtırma çerçevesinde elde edilen veriler ıĢığında ortaya çıkan sonuçlar stratejilerin belirlenmesinde oldukça önemli bir yere sahiptir (BaĢok ve CoĢkun, 2008: 129).

2.2.2.4. Bütçenin Hazırlanması

Hakla iliĢkiler uygulamalarında önceden hazırlanmıĢ bir bütçenin bulunması gerekmektedir. Bir halkla iliĢkiler kampanyasını gerçekleĢtirmek için; kampanyanın hangi araç ve yöntemlerle gerçekleĢtirileceği, ne kadar süreyle uygulanacağı, kampanya boyunca ne kakar harcama yapılacağı ve bütçenin verimli kullanıp kullanılmadığını ortaya koymak için halkla iliĢkiler kampanya bütçesinin hazırlanması gerekmektedir.

2.2.2.5. Medya Planlama

Halkla iliĢkiler uygulamalarında medya planlaması, hedef kitlelere uygun mesajların, yine bu kitlelere ulaĢabilecek olan, en etkin medyada, zamanlamayı da göz önünde bulundurarak yer almasını sağlamaya yönelik çalıĢmaları içerir (Okay ve Okay, 2014:265).

2.2.3. Uygulama

Halkla iliĢkiler kampanyalarında en zor aĢama uygulama aĢamasıdır. Planlar ve alınan kararların halkla iliĢkiler uzmanları tarafından uygulamaya konulması, yapılan inceleme ve toplanan bilgilere dayanarak planlar oluĢturulduktan sonra gerçekleĢtirilir (Karadeniz, 2010: 113). Buzdağının görünen tarafı olan uygulama sürecinde, daha önceden ayrıntılı olarak planlanmıĢ olan her faaliyet yerinde ve zamanında devreye sokulur (Özer, 2009: 80).

2.2.3.1. Halkla ĠliĢkilerde Uygulama Sürecinde Araçlar

Halkla iliĢkiler kampanyalarında uygulama sürecinde kullanılan araçlar kampanya planı, kampanya programı ve kampanya takvimidir.

2.2.3.1.1. Kampanya Planı

Halkla iliĢkiler kampanyalarında uygulama planı bir kampanyanın ne olduğunu, nerede yapılacağını, kim tarafından uygulamaya konulacağını, hangi zaman diliminde ne türde uygulamalar gerçekleĢtirileceğini, bunlara iliĢkin bütçenin nasıl dağıtılacağını özetle araĢtırma ve planlama adımlarının uygulamada nasıl ortaya konulacağını içerir. Bu aĢamada uygulama planını genel olarak ortaya koyabilmek adına projenin konusu, kim tarafından gerçekleĢtirileceği, paydaĢlarının kimler olduğu, kampanyanın hangi zaman dilimlerinde uygulanacağı, bütçenin ne kadar olması gerektiği vb. detaylar belirlenir (BaĢok ve CoĢkun, 2008: 143).

2.2.3.1.2. Kampanya Programı

Halkla iliĢkiler uygulamalarında planlama aĢamasından sonra yapılan planın hangi araçlarla gerçekleĢeceğinin programa bağlanması aĢamasına geçilir. Halkla iliĢkiler uygulamalarında sadece kitle iletiĢim araçlarında faydalanma söz konusu değildir. Gerektiğinde her çeĢit iletiĢim aracının kullanımı düĢünülmelidir. Bu bağlamda halkla iliĢkiler uygulamalarında kullanılacak araçlar bilimsel kıstaslara göre hazırlanan kampanya programı ile kesinleĢtirilir (Özer, 2009: 81).

2.2.3.1.3. Kampanya Takvimi

Halkla iliĢkiler kampanyalarında uygulama aĢamasının son adımı olarak kampanya takvimi belirlenmelidir. Kampanya takvimi belirlenirken zamanlamaya dikkat dilerek takvim oluĢturulmalıdır. Zamanlamanın kampanya niteliğine uygun olarak belirlenmesi hedef kitleye ulaĢma noktasında fayda sağlayacaktır.