AraĢtırma Grubu

AraĢtırmanın baĢka bir ülkede kısıtlı bir bütçe ve sınırlı bir zamanda yapılabilmesi için araĢtırma alanı olarak baĢkent Stockholm seçilmiĢtir. AraĢtırmanın evren ve örnekleminin belirlenmesi aĢamasında Stockholm ilinde yer alan farklı ilçeler dünyanın her bölgesinden göçmenlerin ve Ġsveçlilerin birlikte yaĢadığı yerler olarak belirlenmiĢtir. AraĢtırmanın evrenini Stockholm Ġli (Stockholms län) içinde yer alan,

120

Botkyrka, Haninge, Salem, Sollentuna, Stockholm (Rinkeby-Kista) belediyeleri sınırları içinde bulunan 7 huzurevi ve yaĢlı konutlarında kalan fiziksel ve zihinsel bir engeli bulunmayan 65 yaĢ ve üzerindeki yaĢlılar ile evde bakım hizmeti alan 65 yaĢ ve üzeri yaĢlılar oluĢturmaktadır.

AraĢtırma yapılan kurumlar Alby Äng, Rinkeby Servicehus, Tors Backe Servicehus,

Säbyhemmets Äldreboende, Tumba Äldreboende, Seniorboendet Tallhöjden, Seniorboendet Parkvillan ve Hemtjänst (Evde Bakım)‘dir. Bu kurumlardan hizmet

almakta olup herhangi fiziksel ya da zihinsel özrü bulunmayan ve kendi baĢına anketi doldurabilecek durumda olan toplam 520 yaĢlı araĢtırmanın evrenini oluĢturmaktadır. Buna göre 520 kiĢiden oluĢan bir evrende % 5 kabul edilebilir hata ve % 95 güven düzeyinde yapılan hesaplamaya göre örneklem büyüklüğü 222 olarak bulunmuĢtur. Bu durumda örneklem büyüklüğünden kaynaklanan hata % 95 güven düzeyi için % 4,96‘dır.

ġekil 4: Stockholm Ġl Haritası

121

Tablo 10: AraĢtırma Yapılan Belediyelerin YaĢ Gruplarına Göre Nüfus Dağılımı Ülke-Ġl ve Belediyeler YAġ 65 YaĢ ve Üzeri Nüfus Toplamı Toplam 65-79 80+ Ġsveç 9.482.855 1.286.450 498.218 1.784.668 Stockholm Ġli 2.091.473 232.278 85.050 317.328 Stockholm Belediyesi 864.324 83.726 38.761 122.487 Botkyrka Belediyesi 84.677 8.809 2.232 11.041 Haninge Belediyesi 78.326 9.315 2.088 11.403 Salem Belediyesi 15.694 2.012 498 2.510 Sollentuna Belediyesi 65.891 7.422 2.510 9.932

Stockholm Belediyesi (Rinkeby-Kista) 46.792 3.549 1.019 ^4.568

Toplam 390.429 40.796 11.187 51.983

Kaynak: (SCB, 2012a), EriĢim: 26.03. 2012

Bu çerçevede bu kurumlardan hizmet alan ve anket doldurmayı kabul eden yaĢlıların 225‘i ile anket yapılmıĢ anketlerden ikisi çeĢitli hatalar nedeniyle değerlendirmeye alınmamıĢ ve araĢtırmanın örneklemi 223 kiĢi olarak belirlenmiĢtir. AraĢtırmada anket yapılan yaĢlılar dıĢında 15 yaĢlı ile mülakat yapılmıĢtır. Bu yaĢlılardan 8‘ini anket uygulanan yaĢlılar oluĢtururken, 7 yaĢlı ile de kendi istekleri doğrultusunda anket yapılmamıĢtır. Bu 7 yaĢlıdan birisi bakımevinde kalan ve sağlık durumu daha ağır olan hasta bir yaĢlıdır. Bunun dıĢında, alan araĢtırmasının her aĢamasında yaĢlı, yaĢlı bakımı ve refah devleti hizmetleri ile ilgili olarak hemĢire, yaĢlı bakım uzmanı, belediye çalıĢanı, kamu görevlisi, medya ve sivil toplum mensupları gibi pek çok kiĢi ile sistemli olarak görüĢme yapılmıĢtır. Ayrıca yaĢlılık, yaĢlanma ve yaĢlılar konusundaki düĢüncelerini öğrenmek üzere, yaĢları 20 ile 45 arasında değiĢen 10 kiĢi ile de görüĢme yapılmıĢ, yaĢlı ve yaĢlılık konusunda ne düĢündükleri sorulmuĢ, gençler ve yetiĢkinlerin yaĢlı ve yaĢlılık algıları ile yaĢlılara bakıĢ açıları anlaĢılmaya çalıĢılmıĢtır. Bu Ģekilde mülakat ve görüĢme yapılan kiĢi sayısı 76‘dır.

AraĢtırma ile ilgili olarak mülakat ve görüĢme yapılan kiĢilerin mesleki ve sosyal dağılımları aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir.

122

Tablo 11: Mülakat ve GörüĢme Yapılanların Mesleki ve Sosyal Dağılımı

Mülakat Yapılanların Dağılımı Mülakat Yapılanların Sayısı

YaĢlı

Evde Kalan 8

Huzurevinde Kalan 6

Bakım Evinde Kalan 1

YaĢlı Bakım Uzmanı ve HemĢire 10

Kamu Huzurevi Yöneticisi 6

Özel Huzurevi Yöneticisi 5

Evde Bakım ġirketi Yöneticisi 1

Belediye Yöneticisi 5

Milletvekili 1

Belediye Meclis Üyesi 3

YaĢlı Bakım ġirketi Sahibi 2

YaĢlı Merkezi ve YaĢlı Konutları ÇalıĢanı 4

Sivil Toplum ve Gönüllü KuruluĢ Temsilcisi 10

Medya ÇalıĢanı 4

Genç ve YetiĢkinler 10

Toplam 76

Anketlerin uygulandığı kurumlarda kalan yaĢlılar içinde alzheimer ve demans gibi bir hastalığı olmayan ve kendi baĢına anketi doldurabilecek durumda olanların bir kısmının da ileri yaĢta ve düĢkün olmaları nedeniyle anketi dolduramadığı görülmüĢtür. Bu nedenle araĢtırmanın yapıldığı kurumlardan yazılı ve sözlü izin alınması aĢamasında kurum yetkililerince ankete cevap verebileceği söylenen yaĢlıların da önemli bir bölümünün anketi cevaplayamadığı görülmüĢtür. Ayrıca bazı yaĢlılar da ankete cevap vermek istememiĢlerdir. Bu çerçevede anketin uygulandığı kurumlarda kalan ve ankete cevap verebileceği düĢünülen yaĢlı sayısı ile anketi doldurabilen yaĢlı sayıları aĢağıdaki gibidir.

123

Tablo 12: Alan AraĢtırmasının Yapıldığı Kurumlar ve Anket Yapılan YaĢlı Sayısı Kurum Adı AraĢtırma Evrenini OluĢturan

Kurumlardaki YaĢlı Sayısı

Anket Yapılan YaĢlı Sayısı Alby Äng 20 17 Rinkeby Servicehus 24 24 Tors Backe Servicehus 60 25 Säbyhemmets Äldreboende 16 13 Tumba Äldreboende 113 50 Seniorboendet Tallhöjden 60 19 Seniorboendet Parkvillan 60 18 Hemtjänst 167 57 Toplam 520 223

Anket Yapılan Kurumlara Dair Genel Bilgiler Alby Äng

Toplam 10‘ar kiĢilik 6 bölümden oluĢan huzurevinde iki bölüm demanslı yaĢlılar için ayrılmıĢtır. AraĢtırmanın yapıldığı dönemde yaklaĢık 60 kiĢinin kaldığı huzurevinde anketlere cevap verebilecek yaĢlı sayısı 20 olarak belirlenmiĢtir. Zira daha önceki yıyllarda belediyenin yapmıĢ olduğu memnuniyet anketine de katılım oranı son derece sınırlı olmuĢtur (Botkyrka Kommun, 2012a).

Huzurevi geniĢ bir yeĢil alan içinde, bir göl kenarında, yürüyüĢ yollarının bulunduğu ve Ģehre çok yakın bir konumda olmasına rağmen sessiz bir mekanda yer almaktadır. Huzurevinde hafta içi her gün iki hemĢire çalıĢmakta, çağrı üzerine hemĢireler akĢam, gece ya da hafta sonları da huzurevine gelebilmektedir. Haftada en az bir gün doktor

124

hastalarla görüĢmektedir. Ġhtiyaç halinde mesleki ve fiziksel terapistte bulunmaktadır. Ayrıca yaĢlıların hava almaları için bir iç avlu vardır (Botkyrka Kommun, 2012a).

Rinkeby Servicehus

8‘er kiĢilik 6 bölümden oluĢan huzurevi 48 kiĢi kapasitelidir. Bunların 24‘ü demanslı hastalar içindir. YaklaĢık 4000 Kron kirası vardır. Konaklama, bakım hizmetleri ve hemĢirelik hizmetleri sunulan huzurevinde dairelerin büyüklüğü 38 metrekare olup her odada banyo, mutfak ve balkon bulunmaktadır. Ayrıca bir de iç avlu bulunmaktadır. Üç öğün yemeğin verildiği kurumda farklı kültürlerden gelenler için kendi kültürel yemeklerini yeme imkanı da sunulmaktadır. Bu nedenle huzurevinde farklı dil ve kültürlerden eğitimli hemĢireler ve bakım personeli çalıĢmaktadır. YaĢlıların herhangi bir tehlikeli durumla karĢılaĢmaları durumunda kullanabilmleri için kol ve boyunlarında güvenlik alarmları bulunmaktadır (Stockholmsstad, 2012).

Tors Backe Servicehus

1989 yılında inĢa edilmiĢ Sollentuna merkezde yer alan 71 kiĢilik bir huzurevidir. HemĢire, hemĢire yardımcısı, terapist ve fizyoterapi uzmanı yer almaktadır. Herkesin kendi odasında küçük bir mutfağı vardır. Toplantı salonu, kafeterya gibi ortak kullanım alanlarının bulunduğu huzurevinde, ayak bakımı, kadın ve erkek kuaförleri de hizmet vermektedir (Sollentuna Kommun, 2013).

Säbyhemmets Äldreboende

28 m² lik toplam 44 odadan oluĢan huzurevi Salem merkezde yer almaktadır. Huzurevinde ortak salon ve yemekhane bulunmaktadır. Kurumdaki odaların 26‘sı demanslı hastalar için 18‘i somatik hastalar için ayrılmıĢtır. Huzurevinde bulunan iç avlu ve giriĢ katta yaĢlılar çeĢitli etkinlikler düzenleyip ve oyunlar oynayabilmektedir (Salems Kommun, 2013).

Tumba Äldreboende

Her katında 26 yaĢlının kaldığı 6 katlı binada ikamet, geçici süreli bakım ve demanslılar için de bakım hizmeti sunulmaktadır. Ancak kurumda kalanlarının tamamı ankete cevap verebilecek durumda değildir (Botkyrka Kommun, 2012b).

125

Seniorboendet Tallhöjden ve Seniorboendet Parkvillan

Handen ve Västerhaninge‘de yer alan yaĢlı konutlarıdır. 65 yaĢ ve üzerindekiler için tasarlanmıĢ 59-82 m2 lik 60‘ar konuttan oluĢan bu kurumların aylık kirası 5000 Kron ile 7000 Kron arasında değiĢmektedir. Kurumlarda öğle yemeğinin yanında çeĢitli aktivite ve oyunların oynanabildiği bir merkez bulunmaktadır. Bu merkezde, yemek salonu kuaförlük hizmetleri ve sportif faaliyetler yapılabilme imkanı vardır (Haninge Kommun, 2012).

Hemtjänst (Evde Bakım)

Anket, Stockholm, Sollentuna, Haninge‘nin de aralarında bulunduğu farklı belediyelere evde bakım hizmeti sağlayan özel bir yaĢlı bakım Ģirketinin hizmet götürdüğü 49 yaĢlıya ve belediyenin hizmet sağlayıcı Ģirketleri tarafından hizmet sunulan 8 yaĢlıya uygulanmıĢtır. Evde bakım hizmeti alan yaĢlılar yalnız yaĢamakta olup sürekli bakıma ihtiyaç duymayan ancak gündelik iĢlerini kendisi karĢılamakta zorlanan, çeĢitli alanlarda bakım ve yardıma ihtiyaç duyan yaĢlılardan oluĢmaktadır.